Results for 'Karlis Podnieks'

(not author) ( search as author name )
90 found
Order:
  1. Is Scientific Modeling an Indirect Methodology?Karlis Podnieks - 2009 - The Reasoner 3 (1):4-5.
    If we consider modeling not as a heap of contingent structures, but (where possible) as evolving coordinated systems of models, then we can reasonably explain as "direct representations" even some very complicated model-based cognitive situations. Scientific modeling is not as indirect as it may seem. "Direct theorizing" comes later, as the result of a successful model evolution.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   3 citations  
  2. What is Mathematics: Gödel's Theorem and Around (Edition 2015).Karlis Podnieks - manuscript
    Introduction to mathematical logic. Part 2.Textbook for students in mathematical logic and foundations of mathematics. Platonism, Intuition, Formalism. Axiomatic set theory. Around the Continuum Problem. Axiom of Determinacy. Large Cardinal Axioms. Ackermann's Set Theory. First order arithmetic. Hilbert's 10th problem. Incompleteness theorems. Consequences. Connected results: double incompleteness theorem, unsolvability of reasoning, theorem on the size of proofs, diophantine incompleteness, Loeb's theorem, consistent universal statements are provable, Berry's paradox, incompleteness and Chaitin's theorem. Around Ramsey's theorem.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   2 citations  
  3. Towards Model-Based Model of Cognition.Karlis Podnieks - 2009 - The Reasoner 3 (6):5--6.
    Models are the ultimate results of all (scientific, non-scientific, and anti-scientific) kinds of cognition. Therefore, philosophy of cognition should start with the following fundamental distinction: there are models, and there are means of model-building. Laws of nature and theories are useful only as a means of model-building. If it's true that models are the ultimate results of cognition, then shouldn't we try reordering the field, starting with the notion of model? In this way, couldn't we obtain a unified and more (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   2 citations  
  4. Philosophy of Modeling in the 1870s: A Tribute to Hans Vaihinger.Karlis Podnieks - 2021 - Baltic Journal of Modern Computing 9 (1):67-110.
    This paper contains a detailed exposition and analysis of The Philosophy of “As If“ proposed by Hans Vaihinger in his book published in 1911. However, the principal chapters of the book (Part I) reproduce Vaihinger’s Habilitationsschrift, which was written during the autumn and winter of 1876. Part I is extended by Part II based on texts written during 1877–1878, when Vaihinger began preparing the book. The project was interrupted, resuming only in the 1900s. My conclusion is based exclusively on the (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  5. Philosophy of Modeling: Neglected Pages of History.Karlis Podnieks - 2018 - Baltic Journal of Modern Computing 6 (3):279–303.
    The work done in the philosophy of modeling by Vaihinger (1876), Craik (1943), Rosenblueth and Wiener (1945), Apostel (1960), Minsky (1965), Klaus (1966) and Stachowiak (1973) is still almost completely neglected in the mainstream literature. However, this work seems to contain original ideas worth to be discussed. For example, the idea that diverse functions of models can be better structured as follows: in fact, models perform only a single function – they are replacing their target systems, but for different purposes. (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  6. Fourteen Arguments in Favour of a Formalist Philosophy of Real Mathematics.Karlis Podnieks - 2015 - Baltic Journal of Modern Computing 3 (1):1-15.
    The formalist philosophy of mathematics (in its purest, most extreme version) is widely regarded as a “discredited position”. This pure and extreme version of formalism is called by some authors “game formalism”, because it is alleged to represent mathematics as a meaningless game with strings of symbols. Nevertheless, I would like to draw attention to some arguments in favour of game formalism as an appropriate philosophy of real mathematics. For the most part, these arguments have not yet been used or (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  7. Explanation and Understanding in a Model-Based Model of Cognition.Karlis Podnieks - manuscript
    This article is an experiment. Consider a minimalist model of cognition (models, means of model-building and history of their evolution). In this model, explanation could be defined as a means allowing to advance: production of models and means of model-building (thus, yielding 1st class understanding), exploration and use of them (2nd class), and/or teaching (3rd class). At minimum, 3rd class understanding is necessary for an explanation to be respected.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  8. The Dappled World Perspective Refined.Karlis Podnieks - 2014 - The Reasoner 8 (1):3--4.
    The concept of the Dappled World Perspective was first proposed by Nancy Cartwright. I propose a new argument in favour of the Dappled World Perspective, and show how this Perspective can be refined in the model-based model of cognition. Limitations to modeling are not caused by limitations of human cognition, but are limitations built into the very structure of the Universe. At the level of models, we will always have only a patchwork of models, each very restricted in its application (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  9. Towards a General Definition of Modeling.Karlis Podnieks - manuscript
    What is a model? Surprisingly, in philosophical texts, this question is asked (sometimes), but almost never – answered. Instead of a general answer, usually, some classification of models is considered. The broadest possible definition of modeling could sound as follows: a model is anything that is (or could be) used, for some purpose, in place of something else. If the purpose is “answering questions”, then one has a cognitive model. Could such a broad definition be useful? Isn't it empty? Can (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  10. Indispensability Argument and Set Theory.Karlis Podnieks - 2008 - The Reasoner 2 (11):8--9.
    Most set theorists accept AC, and reject AD, i.e. for them, AC is true in the "world of sets", and AD is false. Applying to set theory the above-mentioned formalistic explanation of the existence of quarks, we could say: if, for a long time in the future, set theorists will continue their believing in AC, then one may think of a unique "world of sets" as existing in the same sense as quarks are believed to exist.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  11. Freges Puzzle from a Model-Based Point of View.Karlis Podnieks - 2012 - The Reasoner 6 (1):5--6.
    Frege's puzzle about propositional attitude reports is considered. Proposed solution: Every utterance comes from the world model of the speaker, and sometimes it may contain references to (speaker's models of) other world models. More generally, every sentence comes from some kind of world model. It may be the world model of a (real or imagined) person, the world model represented in a novel, movie, scientific book, virtual reality, etc. In principle, even smaller informational units (stories, poems, newspaper articles, jokes, mathematical (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  12. The Limits of Modeling.Karlis Podnieks - manuscript
    First, I propose a new argument in favor of the Dappled World perspective introduced by Nancy Cartwright. There are systems, for which detailed models can't exist in the natural world. And this has nothing to do with the limitations of human minds or technical resources. The limitation is built into the very principle of modeling: we are trying to replace some system by another one. In full detail, this may be impossible. Secondly, I'm trying to refine the Dappled World perspective (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  13. The Formalist Picture of Cognition. Towards a Total Demystification.Karlis Podnieks - manuscript
    This paper represents a philosophical experiment inspired by the formalist philosophy of mathematics. In the formalist picture of cognition, the principal act of knowledge generation is represented as tentative postulation – as introduction of a new knowledge construct followed by exploration of the consequences that can be derived from it. Depending on the result, the new construct may be accepted as normative, rejected, modified etc. Languages and means of reasoning are generated and selected in a similar process. In the formalist (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  14. Introduction to Mathematical Logic, Edition 2021.Vilnis Detlovs & Karlis Podnieks - manuscript
    Textbook for students in mathematical logic. Part 1. Total formalization is possible! Formal theories. First order languages. Axioms of constructive and classical logic. Proving formulas in propositional and predicate logic. Glivenko's theorem and constructive embedding. Axiom independence. Interpretations, models and completeness theorems. Normal forms. Tableaux method. Resolution method. Herbrand's theorem.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  15. Karşılaştırmalı Siyaset Teorisi.Feyzullah Yilmaz (ed.) - 2022 - İstanbul, Turkey: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
    Bu bölümde karşılaştırmalı siyaset teorisinin, siyaset teorisinin hem bir alt alanı, hem de bir yöntemi olarak ortaya çıkış sürecini ele alacağım. Bu bağlamda öncelikle ‘karşılaştırmalı siyaset teorisinin’ (KST) ne zaman ortaya çıktığı sorusuyla ilgileneceğim. Ardından, KST’nin neden ortaya çıktığı, ne olduğu ve nasıl yapılması gerektiği ile ilgili tartışmalara değineceğim. Bu tartışmayı, son otuz yılda literatürde öne çıkan bazı çalışmalar ve isimler ve onların tartıştığı konular, meseleler, sorular ve sorunlar üzerinden (karşılaştırmada özne/nesne ilişkisi ve güç problemi, soruların ya da sorunların evrenselliği (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  16. Kartezyen Felsefeye Karşı.Gottfried Wilhelm Leibniz - 2023 - Viraverita e-Dergi 17 (2):321-333.
    In this unpublished Latin fragment (which dates from May 1702) G. W. Leibniz criticizes the Cartesian conception of body and force and develops his own notion of matter, extension and his theory of forces. He argues against Descartes and Cartesians that 1) the essence of corporal bodies cannot be reduced to extension alone but the latter arise from the primitive force itself, 2) consequently Cartesian quantity of motion falls short to account the motive force of a moving body since the (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  17. Uttara Gita by Minati Kar Review Prabuddha Bharata November 2008. [REVIEW]Swami Narasimhananda - 2008 - Prabuddha Bharata or Awakened India 113 (11):612.
    A review of the translation of Uttara Gita by Minati Kar published by the Ramakrishna Mission Institute of Culture, Kolkata, India. Though brief, the Uttara-gita clearly explains the nature of the Atman and the method to realize it,primarily through yoga. This book serves as a supplementary text to the Bhagavadgita. It is a text that inspires aspirants to intensify their spiritual practices. A Sanskrit commentary on the main text ascribed to Gaudapadacharya has also been provided. A glossary of Sanskrit terms (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  18. Kurgular arası karşılaştırmalar ve anlam.Besim Karakadılar - 2010 - In Anlam Kavramı Üzerine Yeni Denemeler. İstanbul, Türkiye:
    Verili bir durumu anlamayı, onu bir bütün olarak kurgulamak olarak düşünelim. Kurgu basit bir gösterge de olabilir, karmaşık bir yapı da olabilir; belli belirsiz bir iz veya izler toplamı da olabilir. Kurgunun işlevini yerine getirmesini sağlayan gerek ve yeter koşul verili olan durum ile kendi yapısı arasında bir karşılaştırma olanağını sağlamasıdır. Nitekim, en bilindik anlamda bir durumu kurgulamak onu bir başka durumla karşılaştırmaktır. Bu yüzden de karşılaştırma yapmayı anlama yetimiz için ön dayanak olan bir alt-yeti olarak tanımlayabiliriz. Bu alt-yetinin edimsel (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  19.  57
    Şiirsel Mekan Üzerine Çıkarımlar: Pallasmaa’nın Bachelard Değinileri [Implications on Poetic Space: Bachelardian Considerations of Pallasmaa].Serkan Can Hatıpoğlu - 2022 - Arredamento Mimarlık - Tasarım Kültürü Dergisi 353:96-100.
    Bachelard üzerinden bir Pallasmaa okuması… Mimari imgelemin şiirsel inşası üzerinde duran iki düşünürün çalışmalarına çapraz bir bakış denemesi bu. İmgelemin psikososyal kuruluşunu değil, mutlak kişiselliğini eksen alan güzergahta konumlanıyor. Mimarlığın tırmanan ekonomize edilme serüvenine direnen bir şiirsel damar arayışının iki bağlantılı aktörünün düşüncelerine yaklaşmayı deniyor.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  20.  68
    Bilim Metafiziğinde İki Yaklaşım: Bilimsel Gerçekçilik ile Gerçekçilik Karşıtlığı Üzerine.Ömer Fatih Tekin - forthcoming - Beytulhikme An International Journal of Philosophy.
    In this paper, the scientific realism/anti-realism debate, which is one of the most popular topics in the metaphysics of science, will be examined in supporting the realistic wing. In this respect, the discussion will be conducted by keeping the subjects of ‘existence of an external mind-independent world’ and ‘unobservable entities’ at the center of this paper. In the context of understanding the world, ‘Science’ activity is not the sum of the research carried out only by considering empirical data; on the (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  21. Li̇ken Teri̇mi̇ne Türkçe Bi̇r Karşılık Öneri̇si̇.Mustafa Yavuz - 2017 - Avrasya Terim Dergisi 1 (5):28 - 35.
    Bu çalışmada, bitkibilimde kullanılan bir terim olan liken kelimesine, kök anlamına sadık kalarak Türkçe yeni bir karşılık önerilmektedir. Bu önerinin mantıksal çerçevesi, Antik Yunancadan, Orta Çağ Arapçasına, Orta Çağ Latincesine ve nihayetinde de Türkçeye kadar uzanan bir yelpazede, konuya esas teşkil eden tarihî metinlere ve onların kaydedildiği elyazmalarına dayanmaktadır. Türkçe metinlerde liken terimi yerine yalaç teriminin kullanımı öneri lmektedir. Bu öneri ülkemizdeki dilbilim, onomastik ve bitkibilim uzmanlarının eleştirel dikkatine sunulmaktadır.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  22. Geç Modern Çağda Gündelik Hayat ve Kamusal Karşılaşma: Covid-19 Salgınının Sosyolojisi Üzerine Bir Analiz * Everyday Life and Public Encountering in the Age of Late Modernity: An Analysis on the Sociology of the Covid-19 Outbreak.Aykut Aykutalp - 2021 - Ankara, Türkiye: Gece Kitaplığı Yayınevi.
    Epidemics are situations that ruin the functioning of the social due to their characteristics concerning the disruption of the usual pace of daily life and reshaping of human actions and social encounters. In terms of its impact, the Covid-19 global epidemic has brought about changes in a series of daily life practices, from business and working life to public encounters, from education and health services to human relations, public encounters and the organization of the society on a time-space scale, based (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  23. 60-72 Aylık Çocukların Yabancı Dillere Karşı İlgilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre Farklılaşmasının İncelenmesi.Asude Balaba - 2017 - KALEM Uluslararası Eğitim Ve İnsan Bilimleri Dergisi 7 (2):237-261.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  24. Felsefede İnsan-Hayvan Sorunu: Derrida ve Levinas Arasındaki Karşıtlığa Yeni Bir Yaklaşım: Kucaklama Olarak Sarılma Üzerine.Engin Yurt - 2018 - Flsf 25 (25):181-206.
    In this article, the difference between human and animal in philosophy is mainly handled. This difference is thought over the concept of “the other” and Heidegger’s phenomenological distinction between human and animal. With respect to especially the views of Derrida and Levinas regarding to this matter, it has been attempted to exhibit this difference. Therefore, the two approaches -which were represented as the opposition of Derrida and Levinas- have been tried to clarify. After this, as a new approach to this (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  25.  84
    Düşünce Deneylerinin Epistemolojik Statüsü: Galileo’nun Pisa Deneyine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Çalışma.M. Efe Ateş - 2023 - Felsefe Dünyasi (78):98-121.
    Düşünce deneylerinden beklenen şeylerden biri de mevcut bilgimizi test etmesi ya da bilgimizi artırmasıdır. Ancak adından da kolayca anlaşılacağı gibi, yalnızca düşüncede yürütülen böyle bir deney, örneğin bize ne şekilde yeni bir bilgi sağlayabilir? Bu zamana kadar söz konusu soruya, bilim felsefesi literatüründe, başlıca beş temel yanıt verilmiştir. Bu makalede, tüm bu yaklaşımların -Platoncu yaklaşım hariç- ortak bir varsayımını ele alacağım. Bu varsayıma göre düşünce deneylerinin tüm yönlerini açıklayabilecek kapsayıcı bir teori bulunmaktadır. Düşünce deneylerinin doğasına ilişkin bu tekçi varsayım, en (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  26. Bios Politikos’tan Homo Economicus’a: Karşılaştırmalı Bir Perspektifle Antik ve Modern Dönemde İnsan, Ekonomi ve Siyaset İlişkisi* From Bios Politikos to Homo Economicus: The Relationship Between Human, Economy and Politics in the Ancient and Modern Periods with a Comparative Perspective.Adem Çelik & Aykut Aykutalp - 2017 - İnsanandİnsan 4 (13):223-241.
    The purpose of this study is to present how ancient and modern thinkers describe politics and to discuss reasons for differences seen in these definitions. In the ancient period, the identification of human being as a political entity by nature caused politics to be seen as the most supreme of all human activities. For the ancient thinkers, politics is conceptualized as a pluralist area in which the common issues are discussed by equals and also which excludes inequality. Ancient thinker Aristotle (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  27. Foucault & Deleuze Ekseninde Anarşist Bir Film Teorisi.Nathan Jun - 2016 - Istanbul: Altikirkbeş Basin.
    Sinema, genel olarak tüm sanat dalları, aynı anda hem bir sanat dalı ve politik-ekonomik bir kurumdur. Bir yanda elimizde hareketli imgeleri ışıkla selüloidden geçirerek ekrana yansıtan mecra film vardır. Tek tek filmler ise biçim ve içeriklerine göre birbirlerinden ayrılan ve analiz edilen münferit estetik objelerdir. Öte yanda ise film endüstrisi yer alır - filmleri planlayan, üreten, pazarlayan ve kitlelere izleten sanatsal, teknik ve ekonomik araçların oluşturduğu komplike ağ. Doğumundan bu yana sinemanın estetik ve politik açıları farklı formlarda birçok teorik analize (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  28. Freud Ve Ahlak Düşüncesi Freud And Moral Reflection.Richard Rorty - 2010 - Ethos: Dialogues in Philosophy and Social Sciences 3 (2).
    Freud, kendini Kopernik ve Darwin’in de dahil olduğu merkezsizleştirici düşünce hareketi içinde görmekteydi. Ünlü bir pasajında, psikanalizin, “egoya kendi evinin bile efendisi olmadığını, ancak aklında, bilinçten uzak bir biçimde olup bitenlerin kıt bilgisi ile yetinmesi gerektiğini kanıtlamaya çabaladığını” söyler. Kendimizin önemli olduğu hissi veya özdenetim duygumuz, gerçekten kendimize karşı şeffaf olduğumuz inancına mı dayanmaktadır? Bilinç dışının keşfi neden arzularımızın keşfine değersizlik eklemek zorundadır?Freud thought of himself as part of the same “decentering” movement of thought to which Copernicus and Darwin belonged. (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  29.  75
    Carl Schmitt'in Hukuk Düşüncesinde Demokrasi ve Diktatörlük Tartışması.Suat Kutay Küçükler - 2023 - İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
    Bu kitap, Carl Schmitt'in demokrasi ve diktatörlük üzerine düşüncelerini politik felsefenin sorgu sahasında ele almayı amaçlayarak Schmitt'i kendi döneminin polemikleri arasında konumlandırmaktadır. Bu amaçla Weimar dönemi hukukçuları üzerinde önemli etkisi olan Carl Friedrich Wilhelm von Gerber ve Paul Laband'ın anayasa düşünceleri ekseninde Alman İmparatorluğu'nun hukuk mirası incelenmiştir. Weimar Cumhuriyeti'nin krizlerle şekillenen politik atmosferi, politik felsefe açısından verimli tartışmaların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu tartışmaların izi; dönemin hukukçularından Gerhard Anschütz, Richard Thoma, Georg Jellinek, Hans Kelsen ve Hermann Heller'ın demokrasi ve diktatörlük tartışmasına (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  30. Karl Popper'ın Yönteminde Hipotetik-Dedüktif Formun Bilimsel İnşası.Ozun Cetinkaya - 2014 - Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (19):103-119.
    Bu çalışmada bilginin kazandığı doğru nitelemesi ve bilimsel bilgide doğrunun bir dogma haline gelmesi, kökenleriyle birlikte tartışılacaktır. Bu hususta Karl Popper'ın yanlışlamacı bilim imgesinin anlatıldığı bu çalışmada ikili bir yol izlenecektir. İlki; Popper'ın neye, neden karşı çıktığı üzerine, ikincisi ise bu karşı çıkış sonucunda açılan boşluğun nasıl doldurulduğudur. Dolayısıyla birinci aşama Popper açısından geleneksel imgeye yapılan bir kritik niteliğinde olurken, ikinci aşama ise Poppercı bilim imgesinin serimlendiği bölümü oluşturacaktır. Nihayetinde Popper yenilikleriyle bilimsel düşünüşe yeni bir soluk getirirken, son bölümde sisteminin (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  31. Hume’un Nedensellik, Tümevarım ve Metafizik Problemi.Saniye Vatansever - 2021 - Felsefi Düsün 16 (16):1-30.
    Bu makalede David Hume’un nedensellik ve tümevarımsal çıkarımların akılsal gerekçelendirilmesine karşı eleştirileri incelenecek ve bu eleştirilerin geleneksel metafiziğin olanaklılığına dair temel bir probleme işaret ettiği savunulacaktır. Hume’un nedensellik ilkesine ve bu ilkenin ima ettiği zorunlu nedensel ilişkilerin varlığına dair eleştirel argümanları ayrıntılı bir şekilde analiz edilerek, nedensellik probleminin nasıl olup da bizi tümevarımsal çıkarımlarımızın gerekçelendirilmesiyle ilgili olan tümevarım problemine götürdüğü gösterilecektir. Görüleceği gibi, Hume’a göre nedensellik ve tümevarımsal çıkarımların ortak problemi her ikisinin de genel geçer doğrular olarak kabul edilen ancak (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  32. Dehşet Yönetimi Kuramı Açısından Ölüm Kaygısının İngiltere’de Müslümanlara Yönelik Tutumların Üzerindeki Etkisi.Kenan Sevi̇nç - 2019 - Dini Araştırmalar 22 (55):27-50.
    İngiltere, Avrupa’da en fazla Müslüman nüfusa sahip ülkelerden biridir ve ülkede Müslümanlara yönelik olumsuz tutumlar giderek artmaktadır. Yabancılara yönelik bu olumsuz tutumların birçok farklı psikolojik nedeni bulunmaktadır. Dehşet Yönetimi Kuramı kapsamında yapılan çeşitli araştırmalar, bu nedenlerden birisinin bireylere ölümün hatırlatılması olduğunu iddia etmektedir. Bu kurama göre, hayatta kalmak gibi güçlü bir motivasyona sahip olan insan aynı zamanda bu çabalarının bir gün başarısız olacağını bilir ve ölüm kaygısı yaşar. Ölümün hatırlatıldığı bireyler, ölüm kaygısının üstesinden gelmek için kendi kültürlerine yöneldiklerinde, diğer kültürlere (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  33.  67
    Bilim Felsefesi (2nd edition).Sarı Mehmet - 2023 - In Felsefeye Giriş. pp. 89-108.
    Bilim Felsefesi, felsefenin diğer disiplinleriyle karşılaştırıldığında oldukça yeni sayılabilecek bir felsefe disiplinidir. Felsefenin bilimi ve bilimsel bilgiyi ele alıp soruşturan bir alt disiplinidir. Bilim felsefesi, özellikle bilimin ve bilimsel bilginin ne olduğundan hareketle bilimsel yöntemin ve bilimsel teorilerin yapısının ve dilinin ne olduğuna kadar pek çok konu ve sorunu ele alan felsefi bir araştırmadan meydana gelir. Bilim hakkında yürütülen tüm bu araştırmalar, felsefi bir bakış açısı altında eleştirel bir yaklaşımla ele alınarak soruşturulur.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  34. Gönderim Üzerine.Bertrand Russell & Alper Yavuz - 2015 - Felsefe Tartismalari 49:55-72.
    Belirli betimlemeler, bir belirli tanımlıkla (Türkçede seslendirilmeyen ancak İngilizcede karşılığı "the" olan) başlayan "İngiltere'nin kralı", "Çin'in başkenti" gibi deyimlerdir. Russell bu yazıda belirli betimlemelerin mantıksal olarak nasıl çözümlenmesi gerektiği ile ilgili kendi betimlemeler kuramını ortaya atar. Russell'ın savı, belirli betimlemeler doğru bir biçimde çözümlenirse bir karşılığı olmayan "Fransa'nın şimdiki kralı" gibi deyimlerin yol açtığı türden birçok felsefi bilmecenin ortadan kalkacağıdır.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  35. 1844 Ekonomik ve Felsefi El Yazmaları’nda Yabancılaşma ile Özel Mülkiyet Arasındaki İlişki.Soner Soysal - 2022 - Posseible Journal of Philosophy 10 (2):142-57.
    Karl Marx’ın 1844 Ekonomik ve Felsefi Elyazmaları onun yabancılaşma kavrayışını anlamak açışından oldukça önemli bir metindir. Bu metinde dört farklı yabancılaşma türünden söz edilir. Ancak, Marx’ın bu yabancılaşma biçimlerine ilişkin açıklamaları incelendiğinde, aslında bunlardan birinin, türsel yabancılaşmanın, daha temel olduğu ve diğerlerinin de bu yabancılaşma biçiminden kaynaklandığı ortaya çıkar. Türsel yabancılaşmanın temel yabancılaşma biçimi olduğu iddiası, hem Marx’ın emeğin yabancılaşmasının özel mülkiyetin nedeni olduğu iddiasını temellendirmeyi hem de yabancılaşmanın sadece kapitalist sisteme özgü bir olgu olmadığını göstermeyi olanaklı kılar.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  36. Nietzsche ve Demokrasi.Soner Soysal - 2022 - In Eray Yaganak (ed.), Demokrasi Felsefesi: Çağdaş Yaklaşımlar. pp. 50-72.
    «Demokrasi, insani varoluşa içkin olanakları hem pozitif hem de negatif özgürlükler bağlamında hayata geçirme ve her tekil insanın kendisini ne ise o olarak algılama arzusuna eşlik edecek “ontolojik haysiyet eşitliği” talebinin sesidir. Dile getirdiğim eşitliğe dayalı demokrasi talebi, aynı zamanda, egemenlik ilişkilerinin hiyerarşik yapılanmasına karşı bir direnişi de temsil eder. Bu kitaptaki her bir bölüm bu direnişe açılan yeni bir pencere olarak okunursa kitap amacına ulaşmış olacaktır». (editör) Eray Yağanak -/- Ülkemizin çeşitli üniversitelerinden on bir yazarın kaleme aldığı bu kitapta, (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  37. Bilimde Keşif ve Gerekçelendirme Bağlamı Ayrımı Tartışmaları.Ş. Mert Ünal & Mehmet Ali Sarı - 2021 - Tabula Rasa: Felsefe Ve Teoloji 1 (36):27-38.
    Bilime ve bilimsel bilgiye yönelik yaygın görüş, bilimin objektif bir faaliyet olduğudur. Bu görüş bilimsel bilginin elde edilmesinde, bilim insanlarının nesnel bir tavır sergilediğini ve onların sosyal faktörlerden etkilenmediğini varsaymaktadır. Yirminci yüzyılın ikinci çeyreğinde, Viyana Çevresi ve Karl Popper’ın düşünceleri ile bilimde sosyolojik ve psikolojik unsurların keşif bağlamı içerisinde görülebileceği, bilimsel kuramların ve araştırmaların gerekçelendirilmesine yönelik girişimlerin ise yalnızca nesnel, epistemik çalışmalardan oluştuğu ileri sürülmektedir. Keşif bağlamı ve gerekçelendirme bağlamı adı altında yapılan bu ayrıma ilişkin iddialar, Thomas Kuhn’un 1962 yılında (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  38. Bilimsel Bilginin Sosyolojisi ve Keşif-Gerekçelendirme Ayrımı Üzerine.Alper Bilgehan Yardımcı - 2019 - FLSF (Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi) 1 (28):387-403.
    Bilime ve bilimsel bilgiye yönelik yaygın görüş, bilimin objektif bir faaliyet olduğudur. Bu görüş bilimsel bilginin elde edilmesinde, bilim insanlarının nesnel bir tavır sergilediğini ve onların sosyal faktörlerden etkilenmediğini varsaymaktadır. Yirminci yüzyılın ikinci çeyreğinde, Viyana Çevresi ve Karl Popper'ın düşünceleri ile bilimde sosyolojik ve psikolojik unsurların keşif bağlamı içerisinde görülebileceği, bilimsel kuramların ve araştırmaların gerekçelendirilmesine yönelik girişimlerin ise yalnızca nesnel, epistemik çalışmalardan oluştuğu ileri sürülmektedir. Keşif bağlamı ve gerekçelendirme bağlamı adı altında yapılan bu ayrıma ilişkin iddialar, Thomas Kuhn'un 1962 yılında (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   8 citations  
  39. Analitik Bilim Felsefesi.Ali Rıza Erdem - 2021 - Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık.
    [Bilim felsefesi], bilime karşı giderek artan ilginin bir sonucudur. Bilim felsefesinin amacı bilimin kavramsal yapı ve işleyişini mantıksal çözümleme yoluyla anlamaktır. Bilim felsefesi bilimi anlama çabasında olgu ve teori ilişkisi, buluş ve doğrulama, yanlışlama bağlamları üzerinde durmaktadır. Bunu gerçekleştirirken de felsefeye özgü düşünme ve çözümleme yönteminden yararlanmaktadır.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  40.  43
    Bilim Felsefesi.Sarı Mehmet - 2022 - In Felsefeye Giriş. Pegem. pp. 89-108.
    Bilim Felsefesi, felsefenin diğer disiplinleriyle karşılaştırıldığında oldukça yeni sayılabilecek bir felsefe disiplinidir. Felsefenin bilimi ve bilimsel bilgiyi ele alıp soruşturan bir alt disiplinidir. Bilim felsefesi, özellikle bilimin ve bilimsel bilginin ne olduğundan hareketle bilimsel yöntemin ve bilimsel teorilerin yapısının ve dilinin ne olduğuna kadar pek çok konu ve sorunu ele alan felsefi bir araştırmadan meydana gelir. Bilim hakkında yürütülen tüm bu araştırmalar, felsefi bir bakış açısı altında eleştirel bir yaklaşımla ele alınarak soruşturulur.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  41. Mantık ve Konuşma.Paul Grice & Alper Yavuz - 2022 - Posseible: Felsefe Dergisi 11 (1):71-87.
    Grice bu yazıda temel olarak sezdirim kavramını incelemektedir. Sezdirim bir karşılıklı konuşmada konuşucunun, söylediği şey ötesinde dinleyicisine aktardığı düşüncedir. Konuşma sezdirimleri söz konusu olduğunda dinleyici, bir çıkarım sonucunda sezdirimleri saptar. Grice'ın savı, bu çıkarımda nicelik, nitelik, bağıntı ve tarz olmak üzere dört grupta toplanabilen ilkelerin (maksimler) belirleyici rol oynadığıdır.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  42. Kötülük problemi bir sözde problem midir?Hasan G. Bahçekapili - manuscript
    Bu çalışma, geleneksel din felsefesindeki kötülük probleminin gerçek değil sözde bir problem olduğunu, dolayısıyla çözümlemeye çalışmak yerine tasfiye edilmesi gerektiğini öne süren bazı yeni tarihli iddiaları değerlendirmektedir. Öncelikle ele alınan konu sözde problem dendiğinde ne kastedildiğidir. Bir problemin iki tarafının karşılıklı olarak aynı yanlış varsayımı yaptığı durumlar literatürde sözde problem olarak nitelendirilmektedir. Makalede bu anlamda sözde problemin türleri ve ölçütleri belirlenmektedir. Arkasından geleneksel kötülük problemini oluşturan argüman ortaya koyulmakta ve problem için getirilen çözüm önerileri tanıtılmaktadır. Makalenin son bölümünde, önceki bölümlerde (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  43. Phaidon’da Ruhun Ölümsüzlüğü.Refik Güremen - 2020 - Kilikya Felsefe Dergisi / Cilicia Journal of Philosophy 7 (2):15-23.
    Bu yazı, Phaidon diyaloğunda Sokrates’in ruhun ölümsüzlüğünü ispatlamak için öne sürdüğü argümanlardan biri olan Karşıtların Döngüselliği argümanını değerlendirmektedir. Argümanın merkez terimleri olan “yaşıyor olma” ve “ölü olma”nın argüman boyunca aldığı ya da alabileceği çeşitli anlamlar göz önüne alınarak dört itiraz öne sürülmektedir. Bu iki terimin alabileceği farklı anlamlar, öznenin “beden” ya da “ruh” olarak alınmasına göre farklılık göstermektedir. Yazıda, bu terimlerin alabileceği anlamların hiçbirinde Karşıtların Döngüselliği argümanının başarılı sayılamayacağı yani ruhun ölümsüzlüğünü ispatlayamadığı ileri sürülmüştür. Argümandaki temel sorun, ruhun yaşıyor olması (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  44. Kierkegaard'ın umutsuzluk kavramını Higgins'ın Benlik Uyuşmazlıkları Kuramı üzerinden okumak [An investigation on Kierkegaard’s concept of hopelessness and Higgin’s self-discrepancy theory].Duygu Dincer - manuscript
    Ölümcül Hastalık Umutsuzluk adlı eserinde umutsuzluğu, ben’in bir hastalığı ve kendine yönelen bir ilişkinin sonucu olarak ele alan Danimarkalı filozof Søren Aabye Kierkegaard, bu hastalığın kişide üç farklı şekilde görülebileceğini öne sürmüştür: “(a) bir ben’i olduğunun farkında olmayan umutsuz kişi, (b) kendisi olmak isteyen umutsuz kişi ve (c) kendisi olmak istemeyen umutsuz kişi.” Kierkegaard’a göre kendi ben’ininden kurtulmak isteyen kişi, “olmak istediği ben” hâline gelemediği için olduğu ben’ine katlanamamakta ve bu nedenle umutsuzluk yaşamaktadır. Bu çalışma kapsamında Kierkegaard’ın benlik ve umutsuzluk (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  45.  34
    Chinese Cinema in the Global Age: Ashes of Time and the Human Condition.Sinkwan Cheng - 2008 - Asian Cinema 20 (1):86-103.
    uses Schopenhauer, Lacan, and Buddhism to elucidate the tragic sense of human existence as conveyed by Wong Kar-wai.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  46. Rousseau'da Demokrasi: Otonomi ve Katılım.İbrahim Akkın - 2020 - In İsmail Serin (ed.), Demokrasi̇ Felsefesi̇: Klasik Ve Modern Yaklaşımlar. İstanbul, Turkey: pp. 203-228.
    [...] Rousseau bir yandan çağının yükselen değerlerinden yararlanırken diğer yandan bu değerlerin içeriden eleştirisini yapmayı başarabilen düşünürlerden biri olduğu için fikirleri ölümünden asırlar sonra bile önemini yitirmemiştir. Demokratik devletlerin meşruiyet krizinin giderek derinleştiği ve çoğunlukçu, majoritarian, ideolojilerin etraflıca sorgulanmaya başlandığı çağımızda, demokrasiyi çoğunluk kararına ek olarak “rıza”, “Yurttaşlık”, “sivil özgürlük”, “kamusal uzlaşı” ve “Genel İrade” kavramlarıyla birlikte ele alan Rousseau’yu yeniden okumak önemlidir [...] Rousseau-demokrasi ilişkisinin kazılıp ortaya çıkartılacağı bu metinde uğranılacak olan kavramsal duraklar sırasıyla: Eşitsizlik (doğal ve toplumsal), özgürlük (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  47. Kant'ın Ontolojik Delile Getirdiği Eleştiriler.Aysel Tan - 2019 - In Üyesi̇ Abdulsemet Aydin (ed.), Sosyal Bi̇li̇mler Kongresi̇ Ki̇tabi. Diyarbakır, Türkiye:
    Kant’ın (ö.1804) felsefesi eklektik bir felsefedir ve Aydınlanma felsefesinin devamı niteliğindedir. Aydınlanma felsefesine benzer şekilde felsefesinin temeli akıldır ve aklın sınırları ve kullanımı hakkında fikirler ileri sürmüştür. Kant, dini ele alırken Tanrı’nın varlığının saf akılla ispatlanamayacağı sonucuna varmıştır. Çünkü akılla yapılan ispatlarda Tanrı’nın varlığına getirilen deliller kadar yokluğuna da eşit derecede deliller getirilebilir. O nedenle Tanrı’nın varlığının ispatında saf aklın değil pratik aklın önemli olduğunu ve ahlâksal yasaların bizi Tanrı’nın varlığına götüreceğini ileri sürer. Bu görüşünü desteklemek için eserlerinde teistik delillerin (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  48. Thomas Kuhn'un Paradigma Kavramı ve Rölativizm Tartışması.Alper Bilgehan Yardımcı (ed.) - 2019 - İzmir, Türkiye: İKSAD Yayınevi.
    Thomas Kuhn’un 1962 yılında yayımlamış olduğu “Bilimsel Devrimlerin Yapısı” adlı kitabı bilimsel gelişme, bilimin doğası ve bilimsel bilginin özerkliği gibi çeşitli bilim felsefesi konularında alanında rölativist ya da göreci bir anlayışa katkıda bulunarak bilimin sarsılmaz statüsüne zarar verip vermediğine yöneliktir. Kuhn’un rölativistlikle suçlanmasına yol açan argümanlardan ön plana çıkan ikisi; iki farklı rakip paradigmaya bağlı olan kuramların kıyaslanmasının mümkün olmadığını ileri süren metodolojik eşölçülemezlik argümanı ile kuramdan bağımsız nötr gözlem önermelerinin olamayacağını belirten gözlemlerin kuram yüklü olduğu savıdır. Kuhn bu argümanlar (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   3 citations  
  49. Metafizik ve Epistemolojik Solipsizm Üzerine Eleştirel Bir İnceleme.Alper Bilgehan Yardımcı - 2015 - Mavi Atlas 1 (4):190-200.
    Bu makalede solipsizmin argümanlarının metafizik ve epistemolojik düzlemlerde geçerli olup olmadığı değerlendirilecektir. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak solipsizmin şüphecilikle ilişkisi bağlamında tarihsel arka planı verilecek, Rene Descartes ve George Berkeley’in solipsizmin teorik açıdan derinleşmesini mümkün kılan savlarına da yer verilecektir. Ardından George Edward Moore ve Hilary Putnam’ın solipsizme karşı kullanılabilecek argümanları ele alınacak ve son olarak solipsizm eleştirel bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Makalenin temel argümanı solipsizmin ne metafizik ne de epistemolojik açıdan gerekçelendirilebileceğidir.
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark   4 citations  
  50.  93
    Kurgu veya Olgu Oluş Bağlamında Benlik Sorunu.Funda Neslioglu Serin & E. Funda Neslioğlu Serin - 2022 - Kaygı Bursa Uludağ Üniversitesi Fen -Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 21 (1):354-373.
    Öz: Felsefenin benlik konusundaki geleneksel tutumu töz dualizmine başvurarak açıklanabilir. Çağdaş zihin araştırmalarında benlik ise, daha çok fizik dünyanın gerçekliği dolayımıyla ve genellikle bilinçli zihin durumu olarak olgusallık temelinde araştırılmaktadır. Bu çalışmada ise benliğin olgusallığı, olgu ve kurgu kategorilerinin bilgikuramsal bir çözümlemesi aracılığıyla ve mantığa uyarlık açısından ele incelenecektir. Bu bağlamda “olgu” ve “kurgu”yu bir tür karşıtlık ya da derin farklılıklar içeren iki kavram olarak açıklamanın haklı gerekçelere dayanmadığı öne sürülmektedir. Buna bağlı olarak da herhangi bir zihin araştırmasının benliği olgu (...)
    Download  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
1 — 50 / 90