Contra uma leitura disseminada segundo a qual os primeiros filósofos teriam se ocupado sobretudo do princípio material das coisas existentes, o trabalho defende que a cosmologia de Anaximandro é eminentemente processual e se caracteriza por ser uma minuciosa descrição acerca do modo como estados presentes decorrem de estados passados segundo um princípio de justiça que é regulado pela “disposição do tempo”. Sua cosmologia constitui a emergência de uma nova concepção de temporalidade que não explica o que é, foi e será (...) em termos de gerações de deuses, mas em termos de processos que se sucedem; e, por conseguinte, constitui a emergência de uma certa noção de causalidade entendida como regra da sucessão. Entretanto, para Anaximandro, χρόνος não é nem o meio neutro onde ocorrem as transformações da natureza, nem designa a totalidade de três instâncias temporais (passado, presente, futuro). Antes, χρόνος é um agente regulador das transformações naturais e se identifica com os arranjos celestes. O ponto de partida da leitura aqui proposta é a contextualização do chamado fragmento DK12B1 em sua fonte doxográfica (SIMPL. in Phys. 24.13–25 = DK12A9). A leitura se guia pela compreensão da história da filosofia como uma história da recepção e não da veracidade das fontes. Para a introdução do problema, se apresenta uma breve visão geral sobre a natureza de nossas fontes e se discute os pressupostos filológico-hermenêuticos que sustentariam a pretensão histórica dos estudos pré-socráticos. A análise de SIMPL. in Phys. 24.13–25 se inicia discutindo a identificação dos referentes de certos termos anafóricos, além do escopo de abrangência do particípio τὰ ὄντα. Contra a ideia de que DK12B1 se refere ou bem a ἄπειρον ou bem a στοιχεῖα, se levanta a hipótese de que o referente em questão é οὐρανοί. Esta hipótese constitui a pedra angular da edificação argumentativa desta dissertação. (shrink)

On propose ici de clarifier ce qu’Anaximandre entendait par « le divin » et ce qu’il appelait des « dieux ». À partir d’une réévaluation des sources anciennes, on soutient que cette enquête peut aider à comprendre son modèle cosmologique et le problème des cataclysmes dans son système. Trois hypothèses sont avancées à cette fin : [i] que dans Physique, III, 4, 203b3 15, le syntagme τὸ ἄπειρον renvoie à une notion concrète de substrat infini ; [ii] que dans ce (...) même passage, Aristote n’a probablement pas attribué aux philosophes de la nature – y compris Anaximandre – la thèse selon laquelle τὸ ἄπειρον est divin, mais plutôt la thèse selon laquelle ils comprennent le divin comme étant immortel et impérissable ; [iii] qu’Anaximandre, en supposant que « les astres célestes » sont des dieux, admettrait qu’ils naissent mais ne se détruisent pas – ce qui réfuterait l’idée d’un cataclysme universel chez lui. En conclusion, l’étude discute en quoi consisterait la gouvernance cosmique de τὸ ἄπειρον dans un univers divisé en trois niveaux et propose que cette gouvernance viendrait du fait que τὸ ἄπειρον possède un mouvement éternel. (shrink)

In this paper, we intend to explore the possible influences of legislative prose in the Anaximander’s cosmological prose construction, who would have been, according to Themistius, “the first Greek who dared to expose a written discourse about nature” (ἐθάρρησε πρῶτος ὧν ἴσμεν Ἑλλήνων λόγον ἐξενεγκεῖν περὶ φύσεως συγγεγραμμένον, Or. 26 p. 383 = DK12A7). Our aim is to clarify which notions of nature and justice are assumed in its emergent cosmology, considering that, at least from the lexical point of view, (...) it seems strongly suggestive to be undefined the barriers between the legal and cosmic order, between the Human and the Natural. Indeed, this is what the peripatetic tradition seems to suggest by judging Anaximander’s language extremely poetic (ποιητικωτέροις οὕτως ὀνόμασιν αὐτὰ λέγων), since he would use legal terms (διδόναι αὐτὰ δίκην καὶ τίσιν ἀλλήλοις τῆς ἀδικίας) to explain the natural processes of generation and corruption (ἡ γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσι, καὶ τὴν φθορὰν εἰς ταῦτα γίνεσθαι, Simpl. in Phys. 24. 13–25 = DK12B1). ——— Objetivamos neste artigo explorar as possíveis influências da prosa legislativa na constituição da prosa cosmológica de Anaximandro de Mileto, que teria sido, segundo Temístio, “o primeiro grego que ousou expor um discurso escrito sobre a natureza” (ἐθάρρησε πρῶτος ὧν ἴσμεν Ἑλλήνων λόγον ἐξενεγκεῖν περὶ φύσεως συγγεγραμμένον, Or. 26 p.383 = DK12A7). Visamos aclarar que noções de natureza e de justiça estão sendo pressupostas nessa cosmologia então emergente, considerando que, ao menos do ponto de vista lexical, parece fortemente sugestivo serem indefinidas as barreiras entre a ordem jurídica e a cósmica, entre o âmbito humano e o natural. Com efeito, é o que parece já sugerir a tradição peripatética ao julgar o linguajar de Anaximandro extremamente poético (ποιητικωτέροις οὕτως ὀνόμασιν αὐτὰ λέγων) por o milésio empregar termos considerados do âmbito jurídico (διδόναι αὐτὰ δίκην καὶ τίσιν ἀλλήλοις τῆς ἀδικίας) para explicar os processos ditos naturais de geração e corrupção (ἡ γένεσίς ἐστι τοῖς οὖσι, καὶ τὴν φθορὰν εἰς ταῦτα γίνεσθαι, Simpl. in Phys. 24.13–25 = DK12B1). (shrink)

French translation of three Empedocles’ fragments (B 30, B 110 and B 115 Diels–Kranz). — — — Traduction française de trois fragments d’Empédocle (B 30, B 110 et B 115 Diels–Kranz).

Portuguese translation of three Empedocles’ fragments (B 30, B 110 and B 115 Diels–Kranz). — — — Tradução para o português de três fragmentos de Empédocles (B 30, B 110 e B 115 Diels–Kranz).

The depletion of fossil fuels, coupled with the growing awareness of the impact of fossil fuel consumption on the global environment, has spurred research activities focused on alternative (or recycled energy). Besides, the demand for energy and related services to meet people's economic and social development, welfare and health is also increasing daily. Therefore, renewable energy is an excellent approach to mitigate climate change and meet the sustainable energy needs of present and future generations future.

电影感知研究，是欧美近20年来兴起的跨学科实证研究。电影感知研究主要以心 理学的感知科学为基础，并且结合电影学、传播学、计算机科学、统计学等学科， 以实证的方法探讨电影的构建与观众解读机制之间的联系。文章通过对电影感知研 究历史的梳理和总结，探讨了传统电影研究中忽略的问题，讨论了电影感知研究的 学科性质和应用前景。 .

The analysis method and paradigm of film have become a controversial topic in the data-driven era. Film, is not only an attractive industry that can achieve filmmakers’ imagination but has become a perfect stimulus to understand human being’s mental activity. The core research in this study is to examine the impact of filmmaking experience and the role of narrative denoters from filmmakers’ construction to audiences’ interpretation. Based on previous studies and integrating cognitive approaches, the thesis re-explores the nature and essence (...) of film and proposes an alternative term - narrative denoter - which can be used as the indication of message exchanging between filmmakers and audiences. Using a released film that has a complete story to do the experiment, this study investigates the relationship between major, film interpretations, event segmentation, and audience’s preference. The result showed that filmmaking experience does not impact the interpretation of film; however the identification of the narrative denoter played an important role in film perception and cognition; apart from these, the audience’s preference did not correlate with film interpretation. With respect to this result, the narrative denoter can be indicator to demonstrate the message transitions from filmmaker to audience. Suggestions were made for future cognitive film studies on using the narrative denoters as a new analysis unit. (shrink)

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24-11-2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu: “Phát huy cao độ những giá trị văn hóa, sức mạnh và tinh thần cống hiến của mọi người Việt Nam, tạo nguồn lực nội sinh và động lực đột phá để thực hiện thành công mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, 2030, tầm nhìn 2045 mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra”. Xây dựng một hệ thống (...) các giá trị văn hóa có tính toàn cầu đối với vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, làm cho mọi quốc gia, mọi người hiểu và đánh giá đúng về vai trò của các giá trị văn hóa, đó là yếu tố quyết định thái độ và hành vi ứng xử của con người với môi trường và xã hội nhằm giữ vững một hệ sinh thái cân bằng và bền vững cho tương lai. Đó cũng là mục tiêu phát triển bền vững đất nước mà Đảng và Nhà nước ta hướng đến. (shrink)

Dưới đây là bức ảnh cho thấy bầu không khí trầm mặc, giàu suy tư, trong một cuộc thảo luận triết học về sự tồn tại, nhận thức luận về bản thể, và tất nhiên không thể bỏ qua một trụ cột suy tư: đạo đức tiêu hóa.

Lý thuyết Mindsponge, phương pháp luận BMF và Cổng thông tin SM3D đã phần nào cho thấy sự phát triển nội lực nghiên cứu khoa học của người Việt.

Đến khúc này, 3 ông bói cá cũng bí nên chuyển chủ đề. Hướng sang vấn đề ăn cá vậy. Đây là vấn đề truyền thống lâu đời. Có chuyện gì lớn?

Khởi đầu năm 2024, khoa học Việt Nam đã đón nhận tin vui khi 2 cuốn sách lý thuyết và phương pháp luận khoa học hoàn toàn thuần Việt đã lần lượt được lưu trữ trong thư viện của Đại học Harvard danh giá. Điều này đồng nghĩa với việc lý thuyết và phương pháp luận đến từ Việt Nam sẽ được sử dụng như tài liệu tham khảo cho các giảng viên và sinh viên của Đại học Harvard.

TCCS - Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa thập niên thứ hai, thế kỷ XXI. Tuy vậy, mốc thời gian không quan trọng bằng những đổi thay chóng mặt của quá trình quốc tế hóa đời sống kinh tế, và những biến đổi sâu sắc nó sẽ mang lại. Quá trình ấy, ngay bây giờ, lại được phóng đại qua lăng kính của những biến động toàn cầu do khủng hoảng kinh tế - tài chính 2007 - 2009, điều (...) có thể dẫn tới những biến đổi lớn về cấu trúc kinh tế nhân loại, cũng như diễn tiến địa - chính trị khắp nơi trên thế giới. (shrink)

Trước đây, giới nghiên cứu khoa học trong nước thừa hưởng và phát huy các phương pháp nghiên cứu của học giả các quốc gia phát triển. Một trong số đó là sử dụng các mô hình phương pháp nghiên cứu định lượng như phân tích hồi quy đơn biến, đa biến, hồi quy logistic, hồi quy Poisson … và các phương pháp kiểm định truyền thống trong phân tích dữ liệu về kinh tế, xã hội, tâm lý… Song song (...) với các phương pháp nghiên cứu truyền thống trên, một nhóm các nhà khoa học Việt Nam đã biên soạn lý thuyết Mindsponge và phương pháp luận khoa học BMF (Bayesian Minsponge Framework) để sử dụng trong nghiên cứu khoa học xã hội, tâm lý học, tài chính hành vi…Lý thuyết Mindsponge và BMF đã được 30 nhà nghiên cứu đến từ 215 tổ chức ở 38 quốc gia/vùng lãnh thổ sử dụng trong 168 tài liệu khoa học đã xuất bản (bao gồm các bài báo khoa học, sách, bài báo hội thảo, luận án và bài giảng). (shrink)

Biến đổi khí hậu, thường được gọi là sự nóng lên toàn cầu, hiện đang ngày càng trở thành thách thức nghiêm trọng nhất đối với hành tinh của chúng ta. Vấn đề này vô cùng phức tạp, chủ yếu bởi việc con người liên tục thải ra khí nhà kính vào khí quyển, gây ra những hậu quả đáng kể và ảnh hưởng khắp mọi khía cạnh của môi trường, xã hội và kinh tế toàn cầu.

Mặc dù 3 điểm nêu trên chưa phải đã đủ, nhưng chắc chắn không thể giải đáp. Vì vậy, khó mà tin vài lập luận đơn giản về “tính khả thi” lại có thể mang ra áp dụng cho cộng đồng trên không gian sinh thái rộng lớn.

Biến đổi khí hậu, thường được gọi là sự nóng lên toàn cầu, hiện đang ngày càng trở thành thách thức nghiêm trọng nhất đối với hành tinh của chúng ta. Vấn đề này vô cùng phức tạp, chủ yếu bởi việc con người liên tục thải ra khí nhà kính vào khí quyển, gây ra những hậu quả đáng kể và ảnh hưởng khắp mọi khía cạnh của môi trường, xã hội và kinh tế toàn cầu. Mặc dù hầu (...) hết các nhà khoa học về chuyên ngành khí hậu đều đồng thuận rằng hoạt động của con người đang đẩy biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng hơn, nhưng một phần xã hội vẫn còn hoài nghi hoặc từ chối thực tế này. Cuộc tranh cãi xoay quanh sự nóng lên toàn cầu liên quan đến việc xác định liệu hiện tượng này có đang diễn ra và mức độ nghiêm trọng của nó tới đâu. Các câu hỏi còn liên quan đến nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu, cũng như việc nên hay không nên thực hiện các biện pháp hạn chế và cách thực hiện chúng. Bài viết này tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả và ý nghĩa của việc phủ nhận biến đổi khí hậu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết vấn đề này vì lợi ích của hành tinh chúng ta và các thế hệ tương lai. (shrink)

Ngày 10-9-2023, trong chuyến đi thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, những tuyên bố và cam kết mạnh của ông về công cuộc chống tác động nguy hại của khủng hoảng khí hậu do Trái Đất nóng lên trở thành trọng tâm.

Ngày 10-9-2023, trong chuyến đi thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, những tuyên bố và cam kết mạnh của ông về công cuộc chống tác động nguy hại của khủng hoảng khí hậu do Trái Đất nóng lên trở thành trọng tâm. Ông Biden phát biểu rằng nếu có mối đe dọa tồn vong nào với nhân loại mà nguy hiểm hơn cả chiếnh tranh hạt nhân, thì đó là Trái Đất nóng lên 1,5⁰C trong vòng (...) 10-20 năm tới. Ông tái khẳng định mối nguy hiểm rình rập loài người này: “Đó sẽ là vấn nạn thực. Không có cách nào né tránh cả.” Có lẽ lời phát biểu này của Tổng thống Biden ở Hà Nội đã được tiếp lực bằng dữ liệu công bố mới nhất của cơ quan khí hậu Copernicus Climate Change Service thuộc Liên minh Châu Âu (EU) cho biết Trái Đất đã có 3 tháng liên tiếp đạt kỷ lục về nhiệt độ bình quân trong toàn bộ lịch sử dữ liệu. (shrink)

Tưởng thế là tận cùng sung sướng, nhưng lại có ông người tử tế đẩu đâu, tác giả luận án tiến sỹ, lại thêm ưu ái cho BC dọn vào villa bự oách ở Nhật Bản chứ, lúc mời vào còn loan báo hẳn hoi.

Công chúng kỳ vọng mỗi nghiên cứu đều phải cho những kết quả ấn tượng, trong khi trên thực tế, hầu hết các nghiên cứu chỉ có thể đưa ra những kết luận nhỏ bé, dè dặt. Liệu có gì sai ở đây không? (KH&PT; ngày 23/2/2024).

Bài luận tóm lược ngắn các thông tin liên quan tới quan điểm kinh doanh, chính trị và môi trường xung quanh công nghiệp xe điện (EV) Mỹ, tỷ phú công nghệ số 1 thế giới Elon Musk, tổng thống Mỹ Joe Biden và yếu tố lợi ích chính trị, văn hóa doanh nghiệp.

Trong thảo luận ngắn này, xin giới thiệu lại một bài điều tra tổng hợp về trường hợp cơ quan quản lý Scotland đã thống nhất với ý kiến của các đại diện công nghiệp nuôi trồng-chế biến cá hồi nhằm nới lỏng kiểm soát hóa chất diệt ký sinh, vốn được biết là độc hại (gọi chung là pesticide), có tên emamectin. Cụ thể các giới hạn sử dụng được nới lỏng để tăng 23 lần, sau các “thương thảo (...) trong bóng tối” với đại diện giới chủ. Bài báo đăng trên Ferret, ngày 21-5-2023, ký tên tác giả R. Edwards. (shrink)

Trong ngày nghỉ cuối tuần (đúng Chủ Nhật), cũng lại là ngày cuối cùng của năm 2023 (31-12), bài báo của chúng tôi (đồng tác giả còn có TS. Nguyễn Hồng Sơn của Văn phòng Trung ương Đảng, và TS. Nguyễn Minh Hoàng của ĐH Phenikaa) đã lên trang, và có thể truy cập toàn văn trên trang web của Tạp chí Cộng sản.

Cuộc tranh luận xung quanh việc sử dụng năng lượng hạt nhân đã là một vấn đề gây tranh cãi trong nhiều thập kỷ và tiếp tục gây chia rẽ ý kiến trên toàn cầu. Một mặt, những người ủng hộ cho rằng, năng lượng hạt nhân là nguồn năng lượng đáng tin cậy và có hàm lượng carbon thấp, có khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của nhân loại, đồng thời giảm phát thải khí (...) nhà kính. Mặt khác, những người phản đối nêu lên mối lo ngại về rủi ro an toàn, xử lý chất thải hạt nhân và khả năng xảy ra tai nạn thảm khốc. Bài viết này sẽ xem xét cả hai mặt của lập luận để xác định liệu chúng ta có nên giữ năng lượng hạt nhân như một phần trong cơ cấu năng lượng của mình hay không. (shrink)

Cuộc tranh luận xung quanh việc sử dụng năng lượng hạt nhân đã là một vấn đề gây tranh cãi trong nhiều thập kỷ và tiếp tục gây chia rẽ ý kiến trên toàn cầu. Một mặt, những người ủng hộ cho rằng năng lượng hạt nhân là nguồn năng lượng đáng tin cậy và có hàm lượng carbon thấp, có khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của chúng ta đồng thời giảm phát thải khí (...) nhà kính. Mặt khác, những người phản đối nêu lên mối lo ngại về rủi ro an toàn, xử lý chất thải hạt nhân và khả năng xảy ra tai nạn thảm khốc. Bài viết này sẽ xem xét cả hai mặt của lập luận để xác định liệu chúng ta có nên giữ năng lượng hạt nhân như một phần trong cơ cấu năng lượng của mình hay không. (shrink)

Trong bài phiếm luận của mình trên trang The Westwood Enabler, ông Al Gore viết: “The collective foot pollution, caused mostly by Olympic athletes, is killing us slowly, but something else is killing us at an even faster rate. Our assprints. [...] Our feet are big but not as big as our asses.” Ông ấy ám chỉ đến “assprint” thật, ý là ăn nhiều, mông to, rồi đi tập gym cho tăng trưởng cơ mông. Ý ông ấy nói tới sự (...) thực người ta tham gia phát thải oách, do những hoạt động và mong muốn thỏa mãn bản thân. Quá trình ấy có tác động tiêu cực đến môi sinh, chẳng qua là còn thiếu đo đếm chi tiết mà thôi. (shrink)

Can we conceive of disorder in a positive sense? We organize our desks, we discipline our children, we govern our polities--all with the aim of reducing disorder, of temporarily reversing the entropy that inevitably asserts itself in our lives. Going all the way back to Hesiod, we see chaos as a cosmogonic state of utter confusion inevitably reigned in by laws of regularity, in a transition from fearful unpredictability to calm stability. In contrast to a similar early Chinese notion of (...) chaotic disorder (luan), early Daoists posit a type of chaos that is to be cultivated rather than feared. This chaos is a primal disorder, akin to Hesiod's, but rather than threatening disruption, it is replete with creative potential and through spontaneous action yields orderly processes that proceed from the concretion of things to their dissolution and back, in a complex web of relations. This processional activity, although taken in one sense as cosmogonic, in a more important sense is immanent at every moment of activity. This article identifies terms of chaos, such as dun dun 沌 沌, hundun 渾 沌, and xingming 涬 溟 in Laozi and Zhuangzi and examines the passages in which they occur. Analyzing these passages brings us to a better understanding of "chaos" in a Chinese sense and to a familiarity with related terms in its semantic field, such as xuan 玄 (dark, mysterious), miao 妙 (subtle/profound), wei 微 (minute/inchoate), xiao 小 (small/minute), and pu 樸 (uncarved block). We see that the Daoist ideal is to return to a chaotic inchoateness by melding with the cosmos and there finding a repository of creative potential. This notion of chaos as the inchoate is used a springboard into understanding the origins of Daoist spontaneity. (shrink)

Tháng đầu năm 2024 chứng kiến mức tăng rất đáng kể số lượt download chương trình máy tính bayesvl của AISDL chạy trên R và Stan. Đồ thị của RDocumentation (CRAN) dưới đây cho thấy hình ảnh bước nhảy khi có dữ liệu của tháng 1-2024.

Cải cách tiền lương là một trong những nội dung quan trọng sẽ được thảo luận tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV và đây cũng là một trong những chìa khoá để mở ra các chính sách đãi ngộ nhằm góp phần xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức nước nhà, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới như nội dung mà Hội nghị Trung ương 8 khoá (...) XIII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thảo luận. (shrink)

Trong 30 năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, Việt Nam đã tận dụng thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn; thách thức, thực hiện phát triển bền vững đất nước và đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, kinh tế tăng trưởng khá nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện. Vị thế của (...) Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để phát triển nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, phát triển bền vững Việt Nam đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn có tính chất toàn cầu (khủng hoảng tài chính, năng lượng, vấn đề an ninh lương thực, biến đổi khí hậu,...) cũng như những khó khăn, thách thức chủ quan khác của đất nước (thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng; chất lượng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tăng trưởng kinh tế còn dựa nhiều vào các yếu tố phát triển theo chiều rộng, chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu; việc khai thác và sử dụng tài nguyên chưa thật hợp lý và tiết kiệm; các cân đối kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, bội chi ngân sách, thâm hụt cán cân thương mại còn lớn, lạm phát còn cao; môi trường sinh thái ở nhiều nơi bị ô nhiễm nặng,...). Nhằm cung cấp thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề nêu trên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Bằng chứng cuộc sống - Suy ngẫm về phát triển bền vững Việt Nam của đồng tác giả Bạch Ngọc Chiến và Vương Quân Hoàng. -/- Ngoài phần mở đầu, phụ lục kỹ thuật, tài liệu tham khảo, cuốn sách gồm 5 chương chính: -/- Chương 1. Mạch nguồn; Chương 2. Con người, xã hội và nhà nước; Chương 3. Sức vóc kinh tế; Chương 4. Trí lực quốc dân; Chương 5. Tiến hóa. -/- Với tư duy và phương pháp tiếp cận khoa học, các tác giả dẫn dắt bạn đọc đi từ các quan sát về lịch sử hình thành dân tộc, sự phát triển và hoàn thiện của con người, xã hội, nhà nước trong tiến trình lịch sử đến sự phát triển kinh tế của đất nước ta. Mục tiêu cuối cùng mà các tác giả muốn đề cập là phương pháp và năng lực tổ chức, thiết kế và thực thi những kế hoạch phát triển phù hợp trong điều kiện hạn chế về nguồn lực và đối mặt với những thay đổi của cục diện trong nước và quốc tế. Nội dung cuốn sách cũng giúp làm sáng tỏ nhiều câu hỏi, gợi mở cách nhìn nhận về tương lai phát triển của đất nước. Cuốn sách thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc, nhiều nhận xét có giá trị tham khảo tốt; tuy nhiên có những ý kiến, nhận xét cần tiếp tục được thảo luận. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc và mong nhận được ý kiến đóng góp để nội dung cuốn sách được hoàn thiện hơn trong những lần xuất bản sau. -/- Tháng 11 năm 2015 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT. (shrink)

Sự tiến bộ nhanh chóng của các nền tảng Công nghệ Thông tin (CNTT) và ngôn ngữ lập trình đã làm thay đổi hình thái vận động và phát triển của xã hội loài người. Không gian mạng và các tiện ích đi kèm ngày càng được mở rộng, dẫn đến sự chuyển dịch dần từ đời sống trong thế giới thực sang đời sống trong thế giới ảo (còn gọi là không gian mạng hay không gian số). Trong bối (...) cảnh các hoạt động kinh tế và xã hội ngày càng được kết nối tốt hơn thông qua IoT, và sắp tới đây là tiềm năng tích hợp AI vào hầu như mọi mặt của đời sống ở cả thế giới thực và thế giới ảo, thì không chỉ cá nhân, mà cả doanh nghiệp và quốc gia cũng sẽ phải đối mặt với các thách thức chưa từng có tiền lệ đối với rủi ro về an ninh thông tin. Sự mở rộng và phát triển của các Mô hình Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (Natural Language Processing – NLP) và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (Large Language Model – LLM) thể hiện những đặc điểm giống con người về lập luận, nhận thức, sự chú ý và sáng tạo đã giúp con người vượt qua rào cản về khả năng vận hành. Đi kèm với các tiềm năng to lớn của AI là những lỗ hổng bảo mật mới và các rủi ro về an ninh thông tin phức tạp hơn. Khi xã hội vẫn đang cố gắng chuyển mình sang giai đoạn mới để có thể thích ứng với sự biến đổi công nghệ, cuộc cách mạng AI lại tiếp tục diễn ra đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại quỹ đạo của quá trình chuyển đổi xã hội vì nó có thể làm trầm trọng hơn các rủi ro an ninh thông tin được trình bày ở trên. Cụ thể, xã hội cần tiến hóa như thế nào để có thể bắt kịp với sự biến đổi mang tính đột phá tạo ra bởi làn sóng công nghệ AI hiện nay? Làm sao để quản lý và tận dụng sức mạnh của chúng trong khi vẫn đảm bảo được an ninh thông tin khi không gian và thời gian sống trong thế giới ảo của chúng ta ngày càng tăng? Các câu hỏi này sẽ được trả lời thông qua bài viết. (shrink)

Nghiên cứu của Enrici et al. (2023) trên tạp chí Ecology and Society [1] là một trong số không nhiều những thảo luận kỹ về sức nặng tiền bạc đối với cách con người (bao gồm cả học giới, chính giới và cư dân) hiểu về tác động của con người đối với môi sinh. Rõ ràng, những hiểu biết này rất quan trọng, nhất là khi sự cấp bách đối với tác động của con người lên môi trường đã (...) thực sự gióng lên những hồi chuông báo động, đứng trước các hiểm họa khó lường của khủng hoảng khí hậu. (shrink)

Sự tiến bộ nhanh chóng của các nền tảng Công nghệ Thông tin (CNTT) và ngôn ngữ lập trình đã làm thay đổi hình thái vận động và phát triển của xã hội loài người. Không gian mạng và các tiện ích đi kèm ngày càng được mở rộng, dẫn đến sự chuyển dịch dần từ đời sống trong thế giới thực sang đời sống trong thế giới ảo (còn gọi là không gian mạng hay không gian số). Sự mở (...) rộng và phát triển của các Mô hình Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (Natural Language Processing – NLP) và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (Large Language Model – LLM) thể hiện những đặc điểm giống con người về lập luận, nhận thức, sự chú ý và sáng tạo đã giúp con người vượt qua rào cản về khả năng vận hành. Đi kèm với các tiềm năng to lớn của AI là những lỗ hổng bảo mật mới và các rủi ro về an ninh thông tin phức tạp hơn. Khi xã hội vẫn đang cố gắng chuyển mình sang giai đoạn mới để có thể thích ứng với sự biến đổi công nghệ, cuộc cách mạng AI lại tiếp tục diễn ra đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại quỹ đạo của quá trình chuyển đổi xã hội vì nó có thể làm trầm trọng hơn các rủi ro an ninh thông tin được trình bày ở trên. Cụ thể, xã hội cần tiến hóa như thế nào để có thể bắt kịp với sự biến đổi mang tính đột phá tạo ra bởi làn sóng công nghệ AI hiện nay? Làm sao để quản lý và tận dụng sức mạnh của chúng trong khi vẫn đảm bảo được an ninh thông tin khi không gian và thời gian sống trong thế giới ảo của chúng ta ngày càng tăng? Phần một của bài viết sẽ bàn về các vấn đề và rủi ro ảnh hưởng đến an ninh thông tin trong kỷ nguyên AI, cũng như là vai trò, lợi thế, và cơ hội của việc vận dụng AI cho mục đích đảm bảo an ninh thông tin. (shrink)

Bài viết trình bày một số triển khai mới trong quá trình phát triển bổ sung các luận điểm sâu hơn cho hệ thống phát triển và quản trị quá trình sản xuất tri thức / phát kiến kỹ thuật-công nghệ của nhóm nghiên cứu AISDL, thường được gọi tắt là hệ thống lý thuyết SM3D.

Sự tiến bộ nhanh chóng của các nền tảng Công nghệ Thông tin (CNTT) và ngôn ngữ lập trình đã làm thay đổi hình thái vận động và phát triển của xã hội loài người. Không gian mạng và các tiện ích đi kèm ngày càng được mở rộng, dẫn đến sự chuyển dịch dần từ đời sống trong thế giới thực sang đời sống trong thế giới ảo (còn gọi là không gian mạng hay không gian số). Sự mở (...) rộng và phát triển của các Mô hình Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (Natural Language Processing – NLP) và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (Large Language Model – LLM) thể hiện những đặc điểm giống con người về lập luận, nhận thức, sự chú ý và sáng tạo đã giúp con người vượt qua rào cản về khả năng vận hành. Đi kèm với các tiềm năng to lớn của AI là những lỗ hổng bảo mật mới và các rủi ro về an ninh thông tin phức tạp hơn. Khi xã hội vẫn đang cố gắng chuyển mình sang giai đoạn mới để có thể thích ứng với sự biến đổi công nghệ, cuộc cách mạng AI lại tiếp tục diễn ra đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại quỹ đạo của quá trình chuyển đổi xã hội vì nó có thể làm trầm trọng hơn các rủi ro an ninh thông tin được trình bày ở trên. Cụ thể, xã hội cần tiến hóa như thế nào để có thể bắt kịp với sự biến đổi mang tính đột phá tạo ra bởi làn sóng công nghệ AI hiện nay? Làm sao để quản lý và tận dụng sức mạnh của chúng trong khi vẫn đảm bảo được an ninh thông tin khi không gian và thời gian sống trong thế giới ảo của chúng ta ngày càng tăng? Phần hai và cũng là phần cuối của bài viết sẽ giúp làm sáng tỏ cách con người tương tác với AI và các quyền tự do vận dụng AI cho mục đích cá nhân có ảnh hưởng như thế nào đối với an ninh thông tin trên không gian mạng, cũng như là vai trò của chính phủ, doanh nghiệp, và người dân trong việc đảm bảo an ninh thông tin. (shrink)

Báo Khoa học & Phát triển ngày 23-2 đăng một bài ngắn nhưng thú vị và rất giá trị của TS Phạm Hiệp, viết về trải nghiệm và suy ngẫm qua nhận biết những phát kiến mới, nhỏ (nhưng “hạt tiêu”) trong công việc nghiên cứu khoa học.Bài viết rõ ràng phản ánh một dáng điệu tăng trưởng tư duy trong tổng thể tiếp cận nhận thức luận, một trong ba trụ cột quan trọng của triết học khoa học. Trong (...) bài viết ngắn để tiếp dòng suy nghĩ của TS Phạm Hiệp, bàn tiếp về tính “động” của thể trạng nhỏ (từ quan sát “tĩnh”) là việc đáng làm, tôn tạo tiếp giá trị bài vừa nói trên Khoa học và Phát triển. Qua đó, chân dung của thực tế tương lai có thể sẽ rất khác, mặc dù chỉ bắt đầu nho nhỏ mà thôi. (shrink)

Môi trường tự nhiên của trái đất đang phải đối mặt với nhiều thách thức và nguy cơ do hành động con người gây ra. Trong một số trường hợp, các nỗ lực bảo vệ môi trường có thể không chỉ không đem lại lợi ích cho môi trường mà còn gây ra những thảm hoạ nghiêm trọng. Bài luận này sẽ điểm qua một số ví dụ cụ thể về thảm họa môi trường đã xảy ra trong quá khứ (...) do hành động bảo vệ môi trường của con người nhưng lại sai lầm. (shrink)

Bài viết trình bày một số triển khai mới trong quá trình phát triển bổ sung các luận điểm sâu hơn cho hệ thống phát triển và quản trị quá trình sản xuất tri thứcphát kiến kỹ thuật-công nghệ của nhóm nghiên cứu AISDL, thường được gọi tắt là hệ thống lý thuyết SM3D.

Ông Loftsson – người đứng đầu doanh nghiệp săn bắt cá voi thương mại cuối cùng tại Iceland lại không hề lo lắng về phán quyết này, dù nhiều người cho rằng nó có thể khiến doanh nghiệp của ông lao đao. Ông tin tưởng vào việc mình vẫn có thể tiếp tục đánh bắt vào năm sau và đưa ra những lập luận của riêng mình khi bị cáo buộc phá hoại môi trường.

Vào thời kỳ khai sáng, để trao đổi ý tưởng khoa học, các nhà triết học và sử học tự nhiên thường xuất bản chung một quyển sách và viết thư cho nhau. Điều này tạo tiền đề cho việc thành lập các hội và các tạp chí khoa học đầu tiên trên thế giới. Các hội học thuật bao gồm Viện Hàn lâm Khoa học Leopoldina (năm 1652), Hội Hoàng gia Luân Đôn (1660), và Học viện Khoa học Pháp (...) (1666). Tạp chí khoa học đầu tiên là Journal des sçavans (tháng 01/1665) và ngay sau đấy là Philosophical Transactions of The Royal Society (tháng 03/1665). Việc xuất hiện các tạp chí học thuật có thể xem như là kết quả của một quá trình “tiến hóa”, trong đó giới khoa học cố gắng tìm cách cải thiện hiệu suất và hiệu quả của việc lưu thông và trao đổi các thông tin khoa học. Tuy nhiên, khi số lượng thông tin tăng nhanh chóng, việc đảm bảo chất lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu của giới khoa học. Nhu cầu này dẫn đến sự xuất hiện của hệ thống bình duyệt và gần đây là cơ chế rút bài báo khoa học. (shrink)

Vấn đề môi trường là trọng tâm của các cuộc thảo luận chính trị trong những năm gần đây, với việc các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới thực hiện các biện pháp chống biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính. Để theo đuổi mục tiêu bảo vệ môi trường và giảm thiểu biến đổi khí hậu, Tổng thống Joe Biden đã thực hiện một loạt hành động nhằm giảm phát thải khí nhà kính và (...) hạn chế sự phụ thuộc của chúng ta vào nhiên liệu hóa thạch. Trong số các sáng kiến này, quyết định của Tổng thống Biden về việc đóng cửa Đường ống Keystone XL, hạn chế hoạt động khoan dầu ở một số khu vực nhất định và cấm cấp phép khai thác dầu khí mới trên các vùng đất và vùng biển công cộng là một động thái quan trọng. Tuy nhiên, những chính sách này đã gây ra cả sự ủng hộ lẫn tranh cãi. Trong bài viết này, chúng tôi đi sâu vào sự phức tạp trong các chính sách môi trường của Tổng thống Biden, đặc biệt tập trung vào lệnh cấm cấp phép khai thác dầu khí mới trên các vùng đất và vùng biển công cộng. (shrink)

Sự tiến bộ nhanh chóng của các nền tảng Công nghệ Thông tin (CNTT) và ngôn ngữ lập trình đã làm thay đổi hình thái vận động và phát triển của xã hội loài người. Không gian mạng và các tiện ích đi kèm ngày càng được mở rộng, dẫn đến sự chuyển dịch dần từ đời sống trong thế giới thực sang đời sống trong thế giới ảo (còn gọi là không gian mạng hay không gian số). Sự mở (...) rộng và phát triển của các Mô hình Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (Natural Language Processing – NLP) và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (Large Language Model – LLM) thể hiện những đặc điểm giống con người về lập luận, nhận thức, sự chú ý và sáng tạo đã giúp con người vượt qua rào cản về khả năng vận hành. Đi kèm với các tiềm năng to lớn của AI là những lỗ hổng bảo mật mới và các rủi ro về an ninh thông tin phức tạp hơn. Khi xã hội vẫn đang cố gắng chuyển mình sang giai đoạn mới để có thể thích ứng với sự biến đổi công nghệ, cuộc cách mạng AI lại tiếp tục diễn ra đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại quỹ đạo của quá trình chuyển đổi xã hội vì nó có thể làm trầm trọng hơn các rủi ro an ninh thông tin được trình bày ở trên. Cụ thể, xã hội cần tiến hóa như thế nào để có thể bắt kịp với sự biến đổi mang tính đột phá tạo ra bởi làn sóng công nghệ AI hiện nay? Làm sao để quản lý và tận dụng sức mạnh của chúng trong khi vẫn đảm bảo được an ninh thông tin khi không gian và thời gian sống trong thế giới ảo của chúng ta ngày càng tăng? Bài viết này sẽ giúp làm sáng tỏ và trả lời các câu hỏi này. (shrink)

Việc các khu vực thiên nhiên bị xâm lăng bởi các giống loài thực vật, động vật lạ khá phổ biến. Ở Việt Nam đã từng có nạn ốc bươu vàng gây điêu đứng, tới nay vẫn còn nhiều di chứng. Chẳng hạn, ngay hiện giờ nếu quan sát các ruộng đồng, đầm nước... vẫn bắt gặp rất nhiều trứng và cả ốc bươu lớn bé, đã lai tạp qua thời gian. Chúng tàn phá ruộng đồng, cả lúa, rau, lẫn (...) cỏ do rất phàm ăn. Tuy vậy, để có kết luận về mức tàn phá của nạn xâm nhập sinh học, trên phương diện kinh tế, nghiên cứu của Turbelin et al. [1] có giá trị thông tin quan trọng. (shrink)

Thị trường carbon toàn cầu đã trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, cung cấp cơ hội cho các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức giảm lượng khí thải khí nhà kính. Tuy nhiên, với sự gia tăng về tầm quan trọng của thị trường carbon, sự phức tạp trong quản lý nó cũng tăng lên. Một trong những thách thức lớn mà thị trường carbon phải đối mặt là sự tồn (...) tại của nhiều tiêu chuẩn đa dạng và đôi khi xung đột với nhau. Mặc dù các tiêu chuẩn này được phát triển để phục vụ các bên liên quan cho mục tiêu khác nhau, nhưng chúng cũng tạo ra sự hỗn loạn, làm giảm hiệu suất và gây ra các vấn đề tiềm ẩn. Bài viết này sẽ xem xét các vấn đề xung quanh sự tồn tại quá nhiều tiêu chuẩn trên thị trường carbon và thảo luận về sự cần thiết của việc hài hòa hóa chúng một cách hợp lý hơn. (shrink)

Mặc dù vẫn còn những nghi ngờ về sự thay đổi khí hậu trong một số tài liệu nghiên cứu, sự đồng thuận mạnh mẽ trong cộng đồng khoa học vẫn xác định rằng nhiệt độ bề mặt toàn cầu đã tăng trong vài thập kỷ gần đây. Biến đổi khí hậu, chủ yếu là kết quả của hoạt động con người, đang trở thành một trong những thách thức toàn cầu cấp bách nhất của thời đại chúng ta. Trong (...) thập kỷ vừa qua, con người đã thực hiện những nỗ lực đáng kể để đối phó với cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu và đã đạt được những ảnh hưởng nhất định trong việc chống lại biến đổi khí hậu và tạo ra nhận thức sâu rộng về hậu quả của nó. Tuy nhiên, câu hỏi tiếp tục đặt ra là liệu chúng ta đang đi đúng hướng để giải quyết cuộc khủng hoảng này một cách hiệu quả hay không? Bài tiểu luận này sẽ xem xét những thành tựu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, nhận thức ngày càng tăng về tác động của nó, mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của khủng hoảng khí hậu và liệu hành động của chúng ta đã đi đúng hướng chưa hay liệu chúng ta có cần xem xét lại cách tiếp cận của mình hay không. (shrink)

Vào thời kỳ khai sáng, để trao đổi ý tưởng khoa học, các nhà triết học và sử học tự nhiên thường xuất bản chung một quyển sách và viết thư cho nhau. Điều này tạo tiền đề cho việc thành lập các hội và các tạp chí khoa học đầu tiên trên thế giới. Các hội học thuật bao gồm Viện Hàn lâm Khoa học Leopoldina (năm 1652), Hội Hoàng gia Luân Đôn (1660), và Học viện Khoa học Pháp (...) (1666). Tạp chí khoa học đầu tiên là Journal des sçavans (tháng 01/1665) và ngay sau đấy là Philosophical Transactions of The Royal Society (tháng 03/1665). Việc xuất hiện các tạp chí học thuật có thể xem như là kết quả của một quá trình “tiến hóa”, trong đó giới khoa học cố gắng tìm cách cải thiện hiệu suất và hiệu quả của việc lưu thông và trao đổi các thông tin khoa học. Tuy nhiên, khi số lượng thông tin tăng nhanh chóng, việc đảm bảo chất lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu của giới khoa học. Nhu cầu này dẫn đến sự xuất hiện của hệ thống bình duyệt và gần đây là cơ chế rút bài báo khoa học. (shrink)

Diễn đàn Phát triển Việt nam (Vietnam Symposium of Development - VSOD) 2023 đã được tổ chức từ ngày 16 tới 19 tháng 12, năm 2023 tại Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành ICISE, Quy Nhơn, Bình Định với chủ đề “Nhúng Bền vững vào Phát triển”. Diễn đàn đã nhận được sự tham gia tích cực của 21 chuyên gia khách mời, 33 báo cáo viên, và 120 người tham dự, với tổng số 55 (...) bài trình bày, phiên thảo luận, và hoạt động tương tác xoay quanh ba nhóm chủ đề: Giảng dạy cho một tương lai Phát triển bền vững, Phát triển bản thân và tập thể với lối sống bền vững, và Phát triển địa phương không quên bền vững. (shrink)

Cuối tháng 8-2023, Exxon Mobil, một trong những hãng kinh doanh dầu mỏ lớn nhất thế giới, tổ hợp lớn nhất của nhóm tách ra từ đế chế dầu mỏ Standard Oil của John D. Rockefeller đã công bố một báo cáo buồn về mục tiêu cứu Trái Đất trước hiểm họa biến đổi khí hậu. Báo cáo này đưa ra 2 kết luận tối quan trọng: a) Dầu mỏ và khí đốt vẫn chiếm tới 54% tổng nguồn cung năng (...) lượng của thế giới vào năm 2050; b) Phát thải CO2 vẫn cao gấp 2 lần kịch bản cần thiết mà IPCC đặt ra. Điều này cũng đồng nghĩa với việc thế giới sẽ thất bại trước mục tiêu kìm giữ nhiệt độ tăng thấp hơn 2⁰C. Đánh giá này dựa trên ước lượng thế giới sẽ sản sinh ra 25 tỷ tấn CO2 vào 2050. (shrink)