Politics, Philosophy & Economics, Volume 21, Issue 4, Page 347-371, November 2022. We sometimes have to choose between options that are seemingly incomparable insofar as they seem to be neither better than, worse than, nor equal to each other. This often happens when the available options are quite different from one another. For instance, consider a choice between prioritizing either criminal justice reform or healthcare reform as a public policy goal. Even after the relevant details of the goals and possible (...) reforms are filled in, it is plausible that neither goal is better than, worse than, nor equal to the other. Such seemingly incomparable options present a problem for rational choice since it is unclear how an agent might rationally choose between them. What we need are some principles to help govern rational choice when faced with seemingly incomparable options. I here present three such principles. While each principle is individually compelling, I show that they are jointly incompatible. I then argue that the correct response to this inconsistent triad is to reject the principle that rationally censures performing a sequence of choices one knows will result in a suboptimal outcome. The upshot is that when seeming incomparability is involved, an agent can money pump themselves without being less rational for it. (shrink)

“Doğal din” terimi, bazen doğanın kendisinin ilahi olduğu bir panteistik doktrine atıfta bulunur. “Doğal teoloji” terimi ise aksine, başlangıçta gözlemlenen doğal gerçekler temelinde (ve bazen) Tanrı’nın varlığını savunmaya yönelik projeye atıfta bulunur. Bununla birlikte çağdaş felsefede, hem “doğal din” hem de “doğal teoloji” genel olarak, dinî veya teolojik konuları araştırmak için insana, “doğal” olan bilişsel yetilerini – akıl, algı, içgözlem- kullanma projesini ifade eder. Doğal din veya teoloji, mevcut anlayış üzerine, doğayla ilgili ampirik araştırmalarla sınırlı olmamakla birlikte ayrıca panteistik bir (...) sonuçla da bağlantılı değildir. Bununla birlikte o, özel doğal olmayan yetilere (ESP, telepati, mistik deneyim) veya doğaüstü bilgi kaynaklarına (kutsal metinler, vahiy teolojisi, inanç otoriteleri, doğrudan doğaüstü iletişim) hitap etmekten kaçınır. Genel olarak, doğal din veya teoloji (bundan böyle “doğal teoloji” olarak anılacaktır), diğer felsefi ve bilimsel girişimlerle aynı rasyonel inceleme standartlarına uymayı amaçlamaktadır ve aynı değerlendirme ve eleştiri yöntemlerine tabidir. (shrink)

The article seeks to reclaim a type of fear lost in silent omission in education, yet central to the development of an ethical subject. It distinguishes the fear described by Martin Heidegger through the concept of befindlichkeit and fear for the other as an essential moment for ethics articulated by Emmanuel Levinas. It argues that the latter conception of fear has inverted the traditional assumption of the ideal ethical subject as fearless. It then examines how Levinas’s interpretation of fear might (...) contribute to the discussion on fear and responsibility in the context of the COVID-19 pandemic. It concludes that fear for the other reveals our tremendous capacity to suffer for the other, which is an aspect of the emotional life that has not been identified in the general educational discourse. This inattention manifests itself as a categorical omission in which the existence of fear for the other is not recognized and impedes the ability of educators to address ethics as it is deeply lived. (shrink)

In the contemporary epistemological literature, peer disagreement is often taken to be an instance of a more general phenomenon of “higher-order evidence.” Correspondingly, its epistemic significance is often thought to turn on the epistemic significance of higher-order evidence in general. This chapter attempts to evaluate this claim, and in doing so to clarify some points of unclarity in the current literature – both about what it is for evidence to be “higher-order,” and about the relationship between disagreement and higher-order evidence. (...) We will begin by considering some candidate definitions of “higher-order evidence,” and offering our own definition that attempts to capture the phenomenon of interest. We will then consider, in light of this definition, whether disagreement and its epistemic significance are best-understood as a kind of higher-order evidence. We’ll argue that although peer disagreement can be epistemically significant qua higher-order evidence, this role doesn’t exhaust its significance, and that it can also serve as straightforward first-order evidence. Finally, we’ll suggest that inattention to this latter point has made broadly conciliatory views about peer disagreement seem somewhat easier to resist than they in fact are. (shrink)

Mitos ve Logos kavramları Antik Yunan uygarlığında söz kavramına karşılık gelen sözcükleri karşılamak için kullanılmıştır. Felsefe tarihinin başlangıcı için yapılan tanımlamalarda ise mitos kavramının yerine logos kavramının tercih edilmesi iki kavram arasında bir farklılığı ortaya koymak için yapılmaktadır. Bu ayrımın nedeni ise mitos’un daha çok dinsel içerikle anılması logos’un ise içerisinde bir tür akılsallık barındırması şeklindeki yorumlarda kendini göstermektedir. Ancak söz konusu ayrımın ilk doğa filozofu/ilk felsefeci olarak nitelendirilen Thales için geçerli olup olmadığı geçmişte olduğu gibi günümüzde de halen tartışılmaktadır. (...) Felsefe tarihi yazımlarında ilk sıraya konan Thales’in anılan kavramları gerçekten farklı şekilde yorumlayıp yorumlamadığı bizce de tartışmaya açık bir husustur. Bu açıdan bakıldığında Thales, söz konusu kavramları iki farklı problemler alanı olarak mı görmüştür? Onun düşüncelerinde kendinden önceki mitolojik mirasın izleri bulunabilir mi? O, katışıksız bir rasyonel midir, yoksa henüz felsefenin yeni filizlendiği bir toplumda bir ara basamağı mı temsil etmektedir? Bu makalenin içerisinde tartışacağımız bu sorular, felsefe tarihinin başlangıcına ilişkin kavramsal arka planın ne olduğu hakkında bize katkı sağlayacaktır. (shrink)

Epistemolojik olarak bilgiye başvuran ve bilme faaliyetinde bulunan insanın, Kur’an’da önemli bir yeri vardır. Buradaki bilme faaliyetini, salt teolojik bir buyruk olarak, yani Allah’ı bilmek olarak değil, doğru bilgi ile yanlış bilgi arasında hem teorik hem de ahlaki bir farklılık olarak anlamak ve Kur’an'da insana epistemik özellikler atfedildiğini ve böylece insanın epistemik başarılarından dolayı övüldüğünü söyleyebilmek mümkündür. Bu açıdan bakıldığında herhangi bir önermeye yönelik olarak rasyonel bir tutum benimseyen, yani bilen özne ile bu faaliyette isteyerek ve istemeyerek giren kişinin durumu (...) arasında bir fark olduğu açıktır. Doğrusu bu farkın epistemik önceliği kadar, ahlaki önceliği de dikkate değerdir. Nitekim buradaki ahlaki üstünlük, doğru bilgiyi hedefleme ve ona ulaşma noktasında ortaya çıkan erdemdir. Doğru bilgiye ulaşmanın entelektüel bir erdem olduğu düşünüldüğünde, Kur’an’ın Erdem epistemolojisi üzerinden değerlendirilmesi bu noktada önemlidir. Doğrusu erdemli bir bilişsel faaliyet, Kur'an’da açık bir şekilde ana fikir olarak ortaya konulur ve buna göre cehaletten kaçınmak ve doğru bilgiye ulaşmak için erdemli bir çaba göstermek önem taşır. Kur’an’daki ifadeleri bilgeliğe ulaşmak olarak anlayacak olursak, asıl hedef; bilgi ve anlayışımızın, entelektüel ve ahlaki vicdanımızı veya takvamızı güçlendirmesi için kullanılabileceği söylenilebilir ve bu inanç, erdem epistemolojisine dayalı bir yaklaşım içerisinde şekillendirilebilir. (shrink)

The thesis of relation between observation and theory is one of the basic important issues in philosophy of science and scientific epistemology. However, the mechanistic processes of theory- ladenness of observation have rarely been discussed. Current research in cognitive science on thought processes provides powerful analytical tools and empirical support for this problem. In the light of the perception-based knowledge representation of Barsolou, this paper attempts to give a representation-based explanation for theory- laden mechanism in virtue of constraints on production (...) and explanation of representation. If representational mechanism in observation is not an absolutely subjective but a constraint construction, it will give the reliability of observation a rational support. (shrink)

While a plethora of studies has been conducted to examine stress and its impact on mental health in western countries, research is scarce investigating the relationship between student challenge stress and health illness in the context of Chinese colleges. No studies examined the moderating effect of self-efficacy on the relationship between challenge stress and health illness. This study attempted to investigate the relationships between these three variables among Chinese college students. Especially, this study focused on examining whether self-efficacy moderated the (...) effect of perceived challenge stress on students’ mental health. Also, the differences were tested between male and female students in terms of these three variables. A sample of 578 Chinese college students was recruited over an approximately 12-week period from 7 Chinese universities. An online survey link was distributed through WeChat. The SPSS version 26 software was used to analyze the data. Results showed that there is no significant difference between genders in terms of perceived challenge stress, self-efficacy, and students’ mental health. In addition, challenge stress was positively related to the students’ mental health (β = 0.35, p < 0.01) while there was a negative association between self-efficacy and mental health (β = -0.41, p < 0.01). Furthermore, self-efficacy plays a moderating role in the relationship between challenge stress and mental health (β = -0.11, p = 0.02). Students with low self-efficacy tend to experience more mental health issues. It is suggested that Chinese colleges and universities pay more attention to students with low self-efficacy, either through faculty/staff interventions or peer counseling. Professors consider reducing students’ academic stress to improve their mental health. (shrink)

As the aim of the responsible robotics initiative is to ensure that responsible practices are inculcated within each stage of design, development and use, this impetus is undergirded by the alignment of ethical and legal considerations towards socially beneficial ends. While every effort should be expended to ensure that issues of responsibility are addressed at each stage of technological progression, irresponsibility is inherent within the nature of robotics technologies from a theoretical perspective that threatens to thwart the endeavour. This is (...) because the concept of responsibility, despite being treated as such, is not monolithic: rather this seemingly unified concept consists of converging and confluent concepts that shape the idea of what we colloquially call responsibility. From a different perspective, robotics will be simultaneously responsible and irresponsible depending on the particular concept of responsibility that is foregrounded: an observation that cuts against the grain of the drive towards responsible robotics. This problem is further compounded by responsible design and development as contrasted to responsible use. From a different perspective, the difficulty in defining the concept of responsibility in robotics is because human responsibility is the main frame of reference. Robotic systems are increasingly expected to achieve the human-level performance, including the capacities associated with responsibility and other criteria which are necessary to act responsibly. This subsists within a larger phenomenon where the difference between humans and non-humans, be it animals or artificial systems, appears to be increasingly blurred, thereby disrupting orthodox understandings of responsibility. This paper seeks to supplement the responsible robotics impulse by proposing a complementary set of human rights directed specifically against the harms arising from robotic and artificial intelligence technologies. The relationship between responsibilities of the agent and the rights of the patient suggest that a rights regime is the other side of responsibility coin. The major distinction of this approach is to invert the power relationship: while human agents are perceived to control robotic patients, the prospect for this to become reversed is beginning. As robotic technologies become ever more sophisticated, and even genuinely complex, asserting human rights directly against robotic harms become increasingly important. Such an approach includes not only developing human rights that ‘protect’ humans but also ‘strengthen’ people against the challenges introduced by robotics and AI [This distinction parallels Berlin’s negative and positive concepts of liberty ], by emphasising the social and reflective character of the notion of humanness as well as the difference between the human and nonhuman. This will allow using the human frame of reference as constitutive of, rather than only subject to, the robotic and AI technologies, where it is human and not technology characteristics that shape the human rights framework in the first place. (shrink)

The power of music to arouse garden-variety emotions has attracted attention from musicians, psychologists, and philosophers over decades. Despite its widespread acknowledgement, there is no agreement on how pure music with no propositional content can induce such a wide range of emotions. Jenefer Robinson coined this 1 problemthepuzzleofmusicalemotion. Inthisessay,Iwillfirstdiscusswhymusical emotion is a puzzle. Then, Jesse Prinz’s perceptual theory of emotion and his solution 2 to the puzzle will be discussed. Prinz regards an emotion as an embodied appraisal, and a musical (...) emotion as an illusory embodied appraisal which is a by-product of the adaptive emotion system. I argue that it is problematic to regard musical emotions as illusions for two reasons: 1) the bodily responses aroused by music are not specific enough to produce an illusion of a real emotion; 2) musical emotion is adaptive by itself in the sense that it is a mirroring-based simulation of the emotion represented by music, and such mirroring system plays an important role in interpersonal emotion communications. (shrink)

Mobile Edge Computing (MEC) is an emerging technology that enables computing directly at the edge of the cloud computing network. Therefore, it is important that MEC is applied with reliable transmission. The problem of reaching consensus in the distributed system is one of the most important issues in designing a reliable transmission network. However, all previous protocols for the consensus problem are not suitable for an MEC paradigm. It is the first time an optimal protocol of reaching consensus is pro- (...) posed for MEC paradigm. The protocol makes all fault-free nodes communicate with each other and collect the exchanged messages to decide a common value. Based on the common value, the protocol ensures all fault-free nodes reach consensus without the influence of unreliable transmission. Finally, we proved theoretically that the proposed protocol can tolerate the maximum number of faulty components and using only two rounds of message exchanges. (shrink)

This paper responds to the question of whether the Internet has made lectures obsolete and Matthew Pickles’ investigation of why lectures persist. It is written as a pastiche of R.K. Narayan, about whom a somewhat parallel question is probably asked. Pickles refers to a logic lecturer so dry people went swimming, and a pastiche approach is an alternative.

Bilim tarihi çalışmaları belirli bir bilim imgesi ışığında yapılır ve söz konusu imgeyi yeniden üretir. Bu nedenle bilim tarihi ve bilim felsefesi bir bütün olarak ele alınmalıdır. Ancak var olan bilim tarihi yazımı geleneği kimi zaman bilim felsefesi alanında bazı önemli değişimleri yansıtmayı güçleştirmektedir. Bu yazıda Mary Anning örneği üzerinden gözlemin kuram yüklü olduğu görüşünün bilim tarihi yazımını nasıl yönlendirmesi gerektiğini tartıştım. -/- Research in history of science is conducted in light of some image of science and in the end (...) it reproduces that image. Hence history of science and philosophy of science should be considered as a whole. Yet the existing tradition in historiography of science sometimes obstructs reflecting some important changes in philosophy of science. In this article I discussed how the view that observation is theory laden, should influence historiography of science by means of the case of Mary Anning. (shrink)

İslam dininin kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim’in Orta Çağ Hristiyan Batı dünyasında yüzyıllar boyu ön kabullerle incelendiği ve uzun polemiklere konu edildiği bilinmektedir. Kur’an’ın farklı ve nispeten daha objektif okumaları ancak Aydınlanma dönemi sürecin-de kilisenin hegemonyasının kırılması sonrasında mümkün olabilmiştir. Alman şair Jo-hann Wolfgang von Goethe (1749-1832) bu yeni perspektifin en önemli temsilcilerinden biridir. Gençlik yıllarından itibaren Kur’an ile meşgul olan Goethe, farklı meallere ve kaynaklara da müracaat ederek Kur’an hakkında zengin bir bilgi birikimine sahip olmuş-tur. Yapılacak yüzeysel bir inceleme, (...) onun Kur’an ve İslam dünyasından aldığı ilhamları meşhur Doğu-Batı Divanı’nda şiirlerine yansıttığını göstermeye yetecektir. Elinizdeki bu makalede kısaca Kur’anʼın Hristiyan Batı dünyasındaki algısı anlatılacak, ardından Goet-he’nin Kur’an ile olan meşguliyeti ortaya konulacaktır. Son bölümdeyse, Kur’an’ın Doğu-Batı Divanı’ndaki yansımalarının izi sürülecektir. (shrink)

.........................Turkish ....................... Çalışmanın konusu dindarlık eğilimi ile meslekî tükenmişlik arasındaki ilişkidir. Dindarlık eğilimine göre meslekî tükenmişlik düzeyinde herhangi bir farklılık olup olmadığı ise çalışmanın temel problemini oluşturmuştur. Bu bağlamda meslekî tükenmişlik düzeyini ve dindarlık eğilimini belirlemek için kolayda örnekleme yöntemiyle Gümüşhane il merkezindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan farklı branşlardaki öğretmenlerden bir örneklem grubu oluşturulmuştur. Elde edilen meslekî tükenmişlik ve dindarlık eğilimi verilerinden yola çıkarak bu iki değişkenin ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmada Frekans, Bağımsız t-Testi, Tek Yönlü Varyans AnaliziANOVA testleri kullanılmıştır. (...) Bunun yanında hesaplanan değerleri ve elde edilen verileri değerlendirmek için SPSS (16.0) istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırma iki bölümden oluşmuştur. İlk bölümde dindarlık eğilimi ile meslekî tükenmişlik ilişkisine teorik bir yaklaşım sunulmuştur; meslekî tükenmişlik ve dindarlık kavramı, meslekî tükenmişlikle ilgili yurt içinde ve yurt dışında yapılan araştırmalar ve son olarak da meslekî tükenmişlik ile dindarlık eğilimi arasındaki ilişkiden bahsedilmiştir. İkinci bölümde uygulama kısmı, çalışmanın problemi ve alt problemleri, hipotezler, evren ve örneklem, kullanılan ölçekle ilgili sınırlıklar, çalışma bulgularının analizi, bulguların tartışılması, sonuçlar ve çalışmanın önerileri sunulmuştur. Çalışmanın sonuçlarına göre meslekî tükenmişlik puanları cinsiyet değişkenine göre farklılaşmazken, sosyo-ekonomik durum değişkenine göre anlamlı farklılık göstermiştir. Bunun yanında dindarlık eğilimine yönelik anket maddeleri ile meslekî tükenmişlik puanları arasında anlamlı düzeyde farklılaşmalara ulaşılmıştır. Sonuç olarak dindarlık eğiliminin meslekî tükenmişliğe etki eden faktörlerden biri olduğu tespit edilmiştir. -/- ...................................English ...................... Subject of this study is correlation of occupational burnout with the tendency of religiosity. Our main problem consists of that whether to be any differences in occupational burnout level according to the tendency of religiosity. In this context, it has been propounded that the levels of occupational burnout and tendency of religiosity of a sample group which consists of teachers chosen convenience sampling method from primary schools, secondary schools and high schools in Gümüşhane province. Based on the resulting occupational burnout and tendency of religiosity, investigated the correlation between these two variables. In the study the Frequency, Independent t-Test and One Way Variance Analysis-ANOVA tests were used and the evaluation of data and finding calculated values, SPSS (16.0) statistics software package were used. According to the results of the survey, the occupational burnout scores a differentiation has not been shown according to gender when has been established a significant difference according to socioeconomic status variable as independent variables. Besides, have been established a significant difference between tendency of religiosity of items and occupational burnout scale scores. The study consists of two main parts. In the first part, to provide a theoretical approach to the relationship of occupational burnout and tendency of religiosity; the concept of occupational bornout, the studies made on occupational burnout in domestic and abroad, and finally the relation of occupational burnout and tendency of religiosity have been mentioned. In the second part, considered as part of practice, the problem of the study and sub problems, hypothesis, population and sample, limitations information about the scale used in the study, analyzing the findings of the study, discussing the findings and conclusions and recommendations of the study have been presented. (shrink)

Bu makalede Milet Okulu Filozofları ve ilk materyalistler olarak anılan Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes’in ontolojileriyle ilişkili olarak arkhe arayışı içerisinde tanrıyla ilgili görüşlerine yer verilecektir. Bazı düşünürler tarafından tanrı tanımaz olarak nitelendirilen Miletli filozofların evrenin ilk maddesi nedir sorusuna vermiş oldukları yanıtların aslında o dönemki Antik Yunan din anlayışıyla bazı önemli noktalarda bağdaştığı gösterilecektir. Makalenin sonunda bu düşünürlerin kendilerine ait bir teoloji ve tanrı düşüncesine sahip oldukları sonucuna varılacaktır. -/- In this article, ideas of the Milesian philosophers; Thales, Anaximandros and (...) Anaximes known as the first materialists will be included in this article with regards to their search for arkhe in relation to their search for god. It will also be shown that the answer to the question of arkhe by the Milesian philosophers who were accepted as atheist philosophers by some thinkers, is compatible with the Ancient Greece’s understanding of religion at some important aspects. At the end of the article, it will be concluded that these scholars have their own idea with regards to theology and god. (shrink)

Science is, if not the most, at least one of the most important human activities which has an undeniable impact on our lives. However, it is a matter of debate that science and its various applications have many negative effects besides their numerous positive contributions. As the negative effects of the science and its applications have become more visible, the science-value relation has regained popularity in the philosophy of science. Precautionary principle is one of the central concepts of the late (...) science-value debates. We first scrutinize the science-value relation, especially whether the science is value-free or value-laden activity, from the perspective of history and philosophy of science, and argue that sciences involve both epistemic and non-epistemic values. Then we introduce the precautionary principle and discuss the possible causes and outcomes of having it as a methodological component of scientific research. Finally, we argue that, if the science-value relation can be reestablished on ethical grounds, as the precautionary principle demands, the negative effects of science and its applications on human health and environment might be minimized and science could contribute more to human happiness. -/- Bilim yaşamımızı biçimlendiren en önemli insan etkinliklerinden birisi, belki de en önemlisidir. Ancak bilimlerin ve onun çeşitli uygulamalarının insan yaşamına olumlu katkılarının yanında insan ve çevre sağlığı üzerinde pek çok olumsuz etkilerinin de olduğu tartışılmaktadır. Bilim ve uygulamalarının insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin her geçen gün daha çok görünür hâle gelmesi, bilim-değer ilişkisini yeniden önemli bir tartışma başlığı hâline getirmiştir. İhtiyat ilkesi bilim-değer ilişkisi üzerine yapılan tartışmaların odağında yer alan kavramlardan biridir. Biz çalışmamızda önce bilim-değer ilişkisini, bilimin değerden bağımsız bir etkinlik olup olmadığını bilim tarihi ve felsefesi perspektifinden ele alıyor ve bilimlerin hem epistemik hem de epistemik olmayan değerler içerdiğini savunuyoruz. Daha sonra ihtiyat ilkesini ele alıyor ve onun bilimsel araştırmaların yöntembilimsel bir bileşeni hâline getirilmesinin olası nedenleri ve sonuçları üzerinde duruyoruz. Son olarak, bilim-değer ilişkisinin, ihtiyat ilkesi örneğinde olduğu gibi etik temelli kurulması durumunda bilim ve uygulamalarının insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılabileceğini ve bilimin insan mutluluğuna daha çok katkı sağlayabileceğini tartışıyoruz. (shrink)

Romalı Coğrafyacı Pomponius Mela MS I. yüzyılda yaşamıştır. Pomponius Mela’nın yazmış olduğu De Situ Orbis adlı coğrafya eseri Avrasya eskiçağı için önemli bilgiler içermektedir. Sarmat çağına denk gelen bu dönemde, Sarmat birliği içinde anılan boyların yanında İskit kalıntılarından ve başka topluluklardan da bahsedilmektedir. De Situ Orbis kitabının birinci cildi 19-20. maddeleri içerisinde muhtemelen Türk adının Turcae biçiminde geçtiği belirlenmiştir. Bu halkın sonsuz ormanlar içinde oturduğu ve avlanarak beslendikleri belirtilmiştir. Mela’nın çizmiş olduğu harita içerisinde Kuzeydoğu Asya’dan Kuzeybatı Avrupa’ya uzanan bütün bölgenin (...) İskit bölgesi olduğu görülmektedir. Tarih çağları boyunca İskit kültürünü devam ettirmiş olan Türklerin İskitlerden ayrı düşünülmesinin olanaksız olduğu görülmektedir. Yapmış olduğumuz bu çalışmada Mela’nın yazmış olduğu De Situ Orbis kitabı çevrilmiş ve incelenmiş, özellikle Doğu Avrupa ağırlıklı Avrasya bölgesindeki halkların durumu aydınlatılmaya çalışılmıştır. (shrink)

Geçmişte Tanrı’nın varlığı, ispatı ve yorumu çerçevesinde bazı düşünürler kutsal kitapları, bir kısmı felsefi argümanları, diğer düşünürler ise mistik tecrübeyi merkeze alarak meseleyi tartışmışlardır. Tanrı’nın varlığı ile ilgili meseleyi ‘mistik tecrübe’ etrafında tartışan düşünürlerden biri Mevlana’dır (ö.1273). Onun mistik tecrübesi yani aşk tecrübesi Tanrı’nın varlığına ulaşmadaki tek yoldur. O aşk tecrübesini, gençliğinde babasından ve çevresinden aldığı tasavvufi bilgi anlayışı bağlamında yorumlar. Bu tasavvufi bilgi ve dünya görüşü, duyuların ve aklın yetersizliğine vurgu yapan ve keşf/ilham gibi duygusal sezgiyi ön plana çıkaran (...) bir geleneğin devamı olarak öne sürülmüştür. Tanrı’nın varlığı ona göre rasyonel bir ispat veya bilimsel bir deney konusu olamaz. Tanrı, içsel bir tecrübe ile insanın benliğinde hissettiği bir şeydir. Bu içsel tecrübe yaşantısı yani aşk, beş şekilde insanın hayatında ortaya çıkar. Aşk/nur delili şeklinde, yani bizzat aşk duygusunun bir insanda var olması Tanrı’nın varlığını ispatlar. İkincisi, kendisinde aşk olan bir aşık, tabiata bakınca (temaşa) tabiatta da Aşk’ı (Tanrı) görür. Aşk, bir çiçeğin güzelliğinde, kuşların ötüşünde ortaya çıkar. Üçüncüsü, insanın kendisi ve kendi benliği de Tanrı’nın varlığına delildir (Kendini bilen Rabbini bilir). Dördüncüsü bazı yönleriyle peygambervari niteliklere sahipmiş gibi anlattığı veriler de Tanrı’nın varlığını delillendiren somut örneklerdir. Son olarak ise Mevlana, Aşk ve aşk tecrübesinin varlığına delil olarak Kur’an’da geçen mucizeleri gösterir. Peygamberin vahyini Kur’an’daki mucizeler doğruluyorsa, kendi aşk/gönül vahyini doğrulayan şey de kerametleridir. Mevlana delilleri tamamen mistik düzlemde açıklasa bile zaman zaman rasyonel delilleri kullanmaktan çekinmemiştir. O rasyonel delilin içeriğini kabul eder ve delilin ana temasını beyitlerinde kısa kısa anlatır. Bu yolu kullanmasının nedeni daha işlevsel olması ve hitabını genelde halka yapmasındadır. Fakat rasyonel delilleri ikincil deliller olarak ele alır ve hudus, imkan, ilk hareket, ekmel varlık ve gaye-nizam delillerini aşk tecrübesine göre yeniden yorumlar. Bunu nasıl yaptığı, eserlerinden yola çıkarak gösterilecektir. Mevlana mistik bir düşünür olarak Tanrı’nın varlığı meselesine duyguyla yaklaşmış, O’nun varlığını duygusal bir tecrübe konusu olarak görmüştür. Böyle bir duygusal yoğunluk (aşk) ve duygusal tecrübe insanın Tanrı’nın varlığını ispat etmesine yetmektedir. Rasyonel deliler, aşkı duygusu ve mistik tecrübe yanında önemini yitirmektedir. (shrink)

Bilimsel faaliyetin ve bilimsel bilginin en temel özelliklerinden bir tanesi olarak karşımıza çıkan bilimsel nesnellik bilim felsefesi alanı içerisinde sıklıkla tartışılan bir konu olagelmiştir. Bu doğrultuda, bilimsel nesnelliğin temin edilmesine yönelik çeşitli görüşler ileri sürülmektedir. Genel olarak bilimsel nesnellik bilim insanlarının çalışmalarında olguları doğrudan yansıtması ya da bilim insanlarının çalışmalarını tarafsız bir bakış açısıyla tamamlaması olarak anlaşılmaktadır. Bu görüşlerin bilim felsefesi içerisindeki yansımaları sırasıyla olgulara bağlılık olarak nesnellik ve hiçbir yerden bakış olarak nesnellik isimleriyle olmuştur. Bu bakış açısı, kişisel çıkarların (...) ve değerlerin bilimsel çalışmalardan izole edilmesi sayesinde bilimsel nesnelliğin sağlanabileceğini kabul etmektedir. Diğer bir deyişle, bilimler değerlerden bağımsız olduğu takdirde nesnel olabilmektedirler. Bu görüşe karşı olarak, Helen Longino gibi bilim insanları ise değerleri bilimsel nesnelliğin bir gerekliliği olarak görmektedirler. Bu çalışmada, özellikle değerlerin göz ardı edilmesiyle bilimsel nesnelliğin gerçekleştirilmesinin mümkün olamayacağını vurgulan Helen Longino’nun “bağlamsal deneycilik” olarak bilinen görüşlerine yer verilmektedir. Buna göre Longino, bilimsel araştırmanın toplumsal yönlerini göz önünde bulundurarak değerden bağımsız ideali tamamen reddetmektedir. O değer yüklü bir bilimin hem bilgi kuramsal açıdan hem de nesnellik açısından güvenilir olabileceğini düşünmektedir. -/- Scientific objectivity, which is one of the most basic features of scientific activity and scientific knowledge, is a subject that is frequently discussed in the field of philosophy of science. In this direction, various views are put forward to ensure scientific objectivity. In general, scientific objectivity is understood as scientists reflecting the facts as they are in their studies or scientists completing their studies with an impartial point of view. The reflections of these views in the philosophy of science were respectively called objectivity as faithfulness to facts and objectivity as a view from nowhere. This perspective recognizes that scientific objectivity can be achieved by isolating personal interests and values from scientific studies. In other words, sciences can only be objective if they are value-free. Against this view, scientists such as Helen Longino see values as a necessity of scientific objectivity. In this study, Helen Longino's views known as "contextual empiricism" are included. Accordingly, it is emphasized that it is not possible to realize scientific objectivity by ignoring values. Longino completely rejects the value-free ideal, considering the social aspects of scientific research. She thinks that a value-laden science can be reliable both in terms of epistemology and objectivity. (shrink)

Bu makalede, bilim felsefecisi kimliğiyle tanınan Thomas Kuhn’un eğitim ve özellikle fen eğitimi alanındaki görüşlerine değinilmektedir. Fen eğitimi, bilim, bilimin doğası ve bilim uygulamaları hakkında düşünceler geliştirmeye odaklanarak fen öğrenimi için gerekli olan beceri ve anlayışın geliştirilmesini amaçlamaktadır. Fen eğitiminin temel amaçlarından biri bilimin gerçek doğasının tespit edilmesi ve bu doğrultuda bir eğitim modelinin belirlenmesidir. Bu çerçevede Kuhn’un bilim tarihine yönelik incelemeleri neticesinde ileri sürdüğü paradigma kavramı bilimin doğası ve fen eğitimi konusundaki görüşlerin değişimine yol açmıştır. Kuhn açısından fen eğitimi (...) yürürlükteki bilim yapma tarzının temelinde yatan paradigma ve öğretilerinin bilim insanlarına ve öğrencilere aktarılması sürecidir, bu nedenle fen eğitimi yalnızca olağan bilim döneminde mümkündür. Kuhn’un eğitim modeli, mevcut paradigmayla ilişkili olarak karşılaşılan bulmaca ya da sorunları çeşitli örneklerden hareketle tekrar tekrar çözmeye çalışan öğrenciler aracılığıyla gerçekleştirilir. Kuhn’un olağan bilimin sınırları içerisinde kalarak değerlendirdiği fen eğitimi anlayışı eleştirel düşünceyi engellediği iddiasıyla Karl Popper, John Watkins ve Richard Bailey tarafından katı, tutucu, dogmatik ve endoktrinasyonu vurgulayan bir eğitim anlayışı olarak görülmektedir. Bu çerçevede makalede, öncelikli olarak Kuhn’un bilimin doğası ve bilimin gelişim tarzına yönelik belirlemeleri doğrultusunda fen eğitimine yönelik düşünceleri ve bu düşüncelerin eğitim alanındaki yansımaları incelenmektedir. Ardından, Kuhn’un fen eğitimi üzerine görüşlerinin iddia edildiği gibi dogmatik bir yapıda olmadığı, endoktrinasyonu ya da zorla öğretimi vurgulamadığı, bu tür yorumların radikal bir yaklaşımdan öteye gidemediği ileri sürülmektedir. Son olarak makalede, Kuhn’un fen eğitimi anlayışının yalnızca bir durum tespiti ya da bir fen eğitimi tasviri olarak değerlendirilmesi gerektiği düşüncesi ön plana çıkarılmaktadır. -/- In this article, Thomas Kuhn’s impact, who is known as a philosopher of science, on science education are mentioned. Science education aims to develop the skills and understanding necessary for science learning, with a focus on developing ideas about science and the nature of science. One of the main purposes of science education is to determine the true nature of science and to determine an education model in this direction. In this context, the concept of paradigm, which Kuhn put forward as a result of his studies on the history of science, has led to a change in views on the nature of science and science education. For Kuhn, science education is the process of conveying the paradigm underlying the current way of doing science to scientists and students because science education is possible only in the normal science period. Kuhn’s educational model is carried out through students who repeatedly try to solve puzzles or problems encountered in relation to the current paradigm. Kuhn’s understanding of science education is seen by Karl Popper, John Watkins and Richard Bailey as a rigid, conservative, dogmatic and indoctrinational education approach with the claim that it prevents critical thinking. In this context, the article primarily examines Kuhn’s thoughts on science education and the reflections of these thoughts in the field of education. Then, it is argued that Kuhn’s views on science education are not dogmatic as claimed, he does not emphasize indoctrination, and that such interpretations cannot go beyond a radical approach. Finally, in the article, it is emphasized that Kuhn’s understanding of science education should be evaluated only as a description of science education. (shrink)

[186 pages] Just as the six branches of a snow crystal converge in regular proportions toward their common center, the six contributions to this book point toward a future philosophy of cosmic life. In this sense, this edited volume represents a multidisciplinary and transcultural polylogue of distinguished authors from three continents, which aims to establish highly innovative perspectives and open new frontiers of developing philosophical reflections and scientific foundations for the emergence of a common cosmic consciousness, for an integral ecology, (...) and for a cooperative planetary civilization of humanity. John B. Cobb, Jr. uses a process-philosophical foundation to describe life as living events expressing novelty and the cosmos as a process of self-enriching and self-evolving “Life Itself.” Chandra Wickramasinghe unfolds his scientific and philosophical perspective on cosmic life in twelve successive steps, offering a wide range of arguments and insights that support an up-to-date theory of panspermia. Attila Grandpierre presents the "Cosmic Life Principle" and the comprehensive science based upon it that is inextricably linked to the healthy and cooperative civilization, to the biological laws of nature, to the laws of logic, to the uplifting of the well-being of people and ecological communities. Chunyou Yan introduces the approach of his holographic philosophy, according to which the universe must be understood as a vast living entity, every aspect of which represents life. Bei Peng shows that the proportions of energy meridians in traditional Chinese medicine correspond to musical intervals, and on this basis she demonstrates the analogy of the human body to macrocosmic phenomena. David Bartosch offers an examination of three important systematic foundations for a poly-contextural, transcultural philosophy of cosmic life with roots in Greek, Chinese, South and West Asian, and European traditions of thought. (shrink)

There is a widespread belief in Hinduism that Vyāsa, the alleged editor of the Vedas and author of the Mahābhārata, is identical with Bādarāyaṇa, the author of the Brahma-sūtra. The identification of these two mythic characters, however, originated between 800–980 CE, after the likes of Śaṅkara, Padmapāda, and Bhāskara, but before Vācaspati Miśra, Prakāśātman, Sarvajñātman, and Yāmuna. The purpose of this paper is to understand how and why such identification took place. The argument developed here is that the Bādarāyaṇa-Vyāsa identity (...) was invented by the author of or community behind the Bhāgavata Purāṇa as part of a complex of self-representation strategies. The Bhāgavata intentionally makes itself a work of Vedānta, indeed the Brahma-sūtra itself, over which it builds a new soteriology that is centered on the idea of bhakti. Two factors in particular stand out in light of the Bhāgavata’s Vedāntic background: Vyāsa’s paradigmatic character as the preserver of old dharma and the innovator, visionary, of new soteriologies; and the image of Vyāsa’s son Śuka as the model ascetic and ideal candidate for the new soteriological vision, through whom the Bhāgavata community chose to represent itself. (shrink)

Gazali'nin hayatını 1095 yılında geçirdiğini söylediği krize göre üç döneme ayırmamız mümkündür. Kriz öncesi dönem, kriz dönemi (1095) ve kriz sonrası dönem. Bu dönemlerde akla ve felsefeye bakışı değişmiştir dolayısıyla felsefî ilimlerden sayılan matematik ilmine bakışı da değişmiştir. Gazali kriz öncesi ve kriz dönemlerinde aklı eleştirmekle birlikte çok sistematik bir eleştiri yaptığı söylenemez. Gazali bu dönemde felsefe yorumlarında 'felsefi/bilimsel aklı" din açısından zararlı görmemektedir hatta zaman zaman olumlu yanlarından bahsetmektedir. Makasıdu’l Felasife ve Tehafütü’l Felasife ‘de akılla ilgili mevzulara değinmiş, bazı (...) felsefî ilimlerin dinle alakalı olmadığını, din açısından fayda veya zarar vermediğini ifade etmiş ama temelde felsefi aklın “sadece dini (metafizik) konulara” yetmeyeceği kanaatine varmıştır. Fakat bu dönemde o, felsefeyi 'dinileştirme' çabasının bir sonucu olarak akıl eleştirisiyle karşımıza çıkmaktadır. Aklın, felsefenin ve felsefî ilimlerin (mantık, astronomi, fizik… vb.) kökenini Kur’an’a dayandırmış ve filozofların bütün bu ilimlerin ‘tümellerini’ dinden öğrendiklerini iddia etmiştir. Böylece Gazali, akılla bir teoloji kurmanın mümkün olmadığını ispatlayarak yani dini ‘akla uygun hale getirme’ girişimlerinin önüne geçerek ‘aklı ve bütün aklî ilimleri dine uygun hale’ getirmek için vahye ve mistik tecrübeye dayalı yeni bir sistem kurmuştur. Dinî akıl, vahyi anlar ve uygular. Kriz sonrası dönemde bütün felsefî sistemleri dinî ve mistik/gnostik bir düşünce etrafında yorumlayan Gazali'de akıl tamamen dinileşmektedir. Avam ilimleri seviyesine indirdiği felsefî (tıp, astronomi, kimya, biyoloji, mantık, matematik vs.) ve dinî ilimleri (kelam, fıkıh ve tefsir) mistik bir zihniyetle yeniden ele alır. Felsefî ilimlerin esası dinîdir ve insanlar bu ilimleri peygamberlerden öğrenmiştir. Kelam ilmi, aklî bir ilim değil, dini bir ilimdir, kelamı kullanarak akli hükümler vermekten vazgeçip sadece dini ve uhrevi hükümler vermesi sağlanmalıdır. Fıkıh ilmi de aklî bir ilim değil dini bir ilimdir ve fıkıh alimleri sadece ahiretle ilgili hüküm verilmelidir. Bunlardan daha üstün olan ise havas ilimleridir. Havas ilmi Gazali'ye göre gnostik tasavvuf öğretisidir. Dünyevî akıl insanı yanılttığı ve ona güvenilmez olduğu için akıl yerine peygamberin vahyi gelmelidir ve ondan sonra vahye benzerliği dolayısıyla "velinin ilhamı" yer almalıdır. Bu ise ilk başta dini anlaması için gerekli olan ‘dinî akıl” ve daha sonra ruh, aşk ve nur yoluyla elde edilmektedir. (shrink)

"Müfessirlerin Tarihsellikleri" ismini verdiğimiz işbu tez vesilesiyle öncelikle günümüzde Kur'ân ile yan yana anıldığına şahit olduğumuz "tarihsellik" kavramının esas itibariyle insana ait bir mefhum olduğuna, tefsir bünyesinde yaşanan birçok ihtilafın da "tarihsellik" tabirinin insana ait oluşunun tam manasıyla idrak edilemeyişinden kaynaklandığına dikkat çekilmiştir. Tefsir sahasında vuku bulan ve esasında insanın tarihselliğinden ileri gelen bu ihtilafların giderilmesi ile muhtemel yeni ihtilafların önüne geçilebilmesi, herkes gibi bir insan olan müfessirlerin tarihselliklerini inşa eden unsurların doğru tespitine bağlıdır. Bu sebeple müfessirlerin tarihselliklerini inşa ederek (...) onların tefsir tercihlerinde belirleyici olan ve müfessirleri tefsirde zorunlu olarak öznelliğe iten başlıca unsurlara tezimizin ilgili bölümlerinde örnekler üzerinden detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Çalışmamızda nihai olarak ayetlerdeki kast-ı ilâhîye dair ve Kur'ân'ın nüzul ortamı hakkında zengin bir müktesebatı bize taşıyan sahih rivayetler ile nesnel tarihî malzemenin tefsir disiplininde müfessirlerin tefsir tercihlerini denetleyen birer otorite olarak tayin edilmesi sayesinde müfessirlerin kendi tarihselliklerine karşı eserlerini koruyabilecekleri sonucuna varılmıştır. (shrink)

Modal ontolojik argüman, Tanrı’nın varlığını sadece bilfiil gerçek olan bu dünyada değil, bütün mümkün dünyalarda göstermeye yönelik bir argümandır. Anselm’in (1033-1109) Proslogion adlı eserinin 3. bölümünde “kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen” şeklinde tanımlanan; Tanrı’nın var olmamasının da düşünülemeyeceğini, bu yüzden de varolmamasının imkansızlığı üzerinde kurulu yeni bir argüman bulunduğunu öne süren bazı araştırmacılar, bu argümanı mümkün dünyalar semantiği yardımıyla formüle edip, “modal ontolojik argüman” şeklinde adlandırmışlardır. Çok farklı şekillerde formüle edilmiş bu argüman kabaca Tanrı’nın mümkünse zorunlu olması, dolayısıyla bilfiil gerçek olan (...) bu dünyada da var olması gerektiğini savunur. (shrink)

Çağdaş epistemoloji içerisinde, dışsalcı, güvenilirci ve erdeme dayalı epistemolojik tartışmaların bir benzerini, dini epistemoloji içerisinde etkili bir şekilde yer edinen ve reformcu epistemoloji olarak bilinen yaklaşım üzerinden görebilmek mümkündür. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff ve William Alston gibi filozofların öne çıktığı bu yaklaşımın ana iddiası, kanıta ya da argümana dayanmaksızın, Tanrı’nın varlığına inanmanın bütünüyle doğru, rasyonel, makul ve güvenilir olacağı şeklindeki bir tezdir. Kanıtın, gerekçelendirme için zorunlu bir koşul olmadığı fikri, algısal deneyimlerin gerekçelendirilmesine benzer şekilde, dini deneyimlerin de öyle olduğu ve (...) dolayısıyla, aynı epistemik statüye sahip olması gerektiğini öne süren, eşitlik tezine dayanır. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, üzerinde çokça konuşulan ve tartışılan bir yaklaşım olan reformcu epistemoloji, özellikle son beş yıl içerisinde, oldukça farklı bir hale gelmiştir. Zira bu yaklaşımı, kanıtsalcılıkla uyumlu, erdem epistemolojisiyle bağlantılı ve diğer teistik dinler üzerinden değerlendiren yeni çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, bu makalede, reformcu epistemoloji ana hatlarıyla ele alınmıştır. Beraberinde, ona yöneltilen itirazlara değinilmiş ve sonrasında, bahsi geçen yenilik iddiaları soruşturulmaya çalışılmıştır. Son olarak, teistik inancın rasyonalitesiyle ilgili, farklı bir bakış açısı sunulmuştur. (shrink)

Hristiyan inancı içerisinde merkezi konuma sahip olan mevzulardan birisi de, İsa’nın ölümünden üç gün sonra diriltildiğine yönelik olan inançtır. Hristiyan eskatolojisinin de dayanak noktasını oluşturan bu mevzu, dinler tarihi ya da teoloji gibi disiplinlerin içerisinde tartışıldığı gibi, çeşitli Hristiyan düşünürlerce, din felsefesi disiplini içerisinde de tartışılmıştır. Din felsefesi açısından bakıldığında, konunun merkezi konumda olması, bu mevzunun rasyonel bir zeminde tartışılıp tartışılamayacağını da beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda, özellikle din felsefesi içerisinde birçok Hristiyan düşünür tarafından konu ele alınmış ve farklı çevrelerce de (...) mevzuya yönelik karşı itirazlar dile getirilmiştir. Bu noktada yapılan tartışmaların içeriğine baktığımızda, mucize kavramı önem taşımakla birlikte, Hristiyan düşünürlerin argüman haline getirdikleri ve bir delil olarak öne sürdükleri “Boş mezar” ve “Tanıklıklar gibi birçok farklı husususun din felsefesi açısından tartışıldığını söyleyebiliriz. Ayrıca bazı ateist düşünürlerin bu delillere yönelik itirazları olmakla birlikte, bazı Hristiyan tarihçilerinde konuya ilişkin ciddi itirazları bulunmaktadır. Biz de bu makalemizde, İsa’nın ölümünden sonra dirilişinin rasyonel bir şekilde izahının nasıl olabileceği sorusunu merkeze alıp, konuyu Hristiyan düşünürlerin bakış açısından değerlendirmeye çalıştık. Bu noktada İslam gibi farklı dinlerde ve farklı anlatılarda karşımıza çıkan Hz. İsa figürünü konumuzun dışında tuttuğumuzu ayrıca belirtelim. Çünkü bizim yazımızın konusunu oluşturan kişi Hristiyan inancındaki İsa ve bu din içerisinde önem taşıyan kutsal metinler ve bu metinlerde geçen anlatılar oldu. Bu açıdan bakıldığında yazımız içerisinde, konuya ilişkin doğrudan bir teoloji ya da dinler tarihi çerçevesinde değerlendirme yapmaktan çok, din felsefesi içerisinde bize sunulan tartışmalardan yola çıkarak eleştirilerimizi ve tahlillerimizi dile getirmeye çalıştığımızı ifade edebiliriz. (shrink)

1. Biomedical sciences are fast-growing fields with unprecedented speed of research outputs, especially in the quantities of papers. Philosophers aiming to study ongoing biomedical changes face cha...

“1950’li yıllarda dönemin büyük felsefecileri arasında dinsel inancı savunan bir kişi bile yoktu. 1990’lı yıllarda Yale’den UCLA’ya, Oxford’dan Heidelberg’e kadar birçok yerde insanın manevi yanını savunan ve geliştiren yüzlerce kitap yazılacak, sel olup akacaktı. Aradaki 40 yıllık süre zarfındaysa sadece ve sadece Alvin Plantinga vardı.” Kelly James Clark Tanrı’nın veya tanrıların varlığı sorusu felsefenin ezeli sorularından biri olagelmişse de Nietzsche’nin Tanrı’nın ölümünü ilan ettiği günden bu yana onu doğrularcasına yaşanan acılar, savaşlar, kötülükler bu konudaki tartışmaların sesini uzun süre bastırdı. Ama (...) özellikle yüzyılın ikinci yarısından sonra palazlanan analitik felsefede meydana gelen “metafiziğe dönüş”, dine yakınlık duyan, en azından dinle ilgilenen filozofların tekrar Yahudi-Hıristiyan ve İslam geleneklerinde anlaşıldığı şekliyle Tanrı’nın varlığına duyulan inancın gerekçelerini yeniden değerlendirmelerine, konuya yeni bir bakış ve araçlarla bakmalarına vesile oldu. Alvin Plantinga’nın bu kitabı, yayımlandığı tarihten itibaren “analitik din felsefesi” alanının da en önemli ve sarsıcı eserlerinden biri hâline geldi ve Tanrı’nın ölmediğini ilan etti. Anselmus’tan Hume’a, Kant ve pozitivistlerden John Mackie gibi modern ateologlara kadar felsefe geleneğiyle hesaplaşan Plantinga, bu abidevi çalışmasında ontolojik, kozmolojik ve teleolojik tanrı kanıtlamalarının eski ve yeni biçimlerinin çıkmazlarını, meziyetlerini ve sunduğu imkânları değerlendiriyor. Tanrı’nın varlığına duyulan inanç ile diğer insanların varlığına ve zihinlerine duyulan inanç arasındaki şaşırtıcı ve sarsıcı bağlantıyı ortaya koyuyor. (shrink)

Tarihte herhalde çok az soru Tanrı’nın varlığı sorusu kadar sık sorulmuş, çok yanıtlanmış ve verilen birbirinden farklı onca yanıta rağmen kesin bir sonuca ulaştırılamayıp tartışılmaya devam etmiştir. Yine de geçmişe dönüp baktığımızda bu soruya verilen farklı yanıtların farklı uygarlıkların inşa edilmesine, bazılarının yıkılmasına, acımasız çatışmalara ve her şeye rağmen kucaklaşmalara da vesile olduğunu görüyoruz. Tanrı var mı? Varsa onu nasıl bilebiliriz? Tanrı yoksa her şey mubah mı? İnsan aklı ilahi olanı kavrayabilir mi? Tanrı’nın varlığı ahlaklı olmanın şartı mı? Evren akıllı (...) bir tasarımcının imzasını taşıyor mu? Bu kitapta felsefeci William David Beck, bu sorulara tarihte verilen yanıtları ve bu konudaki tartışmaları ele alarak meselenin genel ve tarihsel bir tablosunu bize sunuyor. Platon, Aristoteles, Marcus Aurelius gibi Eski Yunan ve Roma düşünürlerinden Anselmus, Thomas Aquinas, Augustinus ve Yahudi-Hıristiyan geleneğine, Doğu’nun bilgelerine, İbni Rüşd, Fârâbî ve Gazzâlî gibi İslam düşünürlerinden Alvin Plantinga, Graham Oppy, Sam Harris, Richard Dawkins, Max Tegmark gibi Batılı modern ilahiyatçılara, bilim insanlarına ve Yeni Ateizm hareketine kadar uzanan bir çizgide “Tanrı var mı?” sorusuna verilen çeşitli yanıtları ve bu yanıtlara sunulan akılcı gerekçeleri ortaya koyarak soruya felsefece bir yanıt vermenin nasıl bir iş olduğunu da gösteriyor. (shrink)

Ateistlerin teizmi reddetme gerekçeleri, genellikle kötülük sorununun teizme karşı en güçlü argüman olduğunu iddia etmelerinde yatmaktadır. Nitekim ateizme göre teizm, bu soruna başarılı bir şekilde cevap verememektedir. Bununla birlikte kötülük sorununun sadece teistler için bir problem olmadığı iddia edilebilir. Bizde bu makale içerisinde bu savdan yola çıkarak, yakın dönemde Yujin Nagasawa’nın geliştirdiği “sistematik kötülüğün varoluşsal sorunu” açısından bu iddiayı ele almaya çalıştık. Bu sorun, başlangıçta, yalnızca dünyadaki belirli olayların veya belirli olay türlerinin kötü olduğunu değil, aynı zamanda insan varoluşunun dayandığı (...) tüm biyolojik sistemlerin kötü olduğunu göstererek, teizm için bir meydan okuma yaratmaktadır. Ancak hem teistlerin hem de ateistlerin tipik olarak dünyanın genel olarak iyi olduğunu ve içinde yaşamaktan mutlu ve minnettar olmamız gerektiğini onaylayan varoluşsal iyimserliği benimsedikleri düşünüldüğünde, kötülüğün bu versiyonu, teizm için olduğu kadar, ateizm içinde bir problem olmaktadır. Makale içerisinde sorunun bu versiyonuna yanıt verirken ateizmin teizme kıyasla önemli bir dezavantajla karşı karşıya kalması nedeniyle, bunun ateizme karşı güçlü bir argüman olabileceğini iddia ediyoruz. (shrink)

Güvenilirci (reliabilist) bilgi teorisi, çağdaş epistemik gerekçelendirme kuramları içerisinde, dışsalcı (externalist) kuramın bir türü olarak kendisine yer bulmaktadır. Kısaca, bir inancı gerekçelendiren şeyin o inancın oluşturulduğu sürecin güvenilirliği olduğunu öne süren bu yaklaşım, bu bilişsel süreçleri özne dışı unsurlara bağladığı içinde dışsalcı bir pozisyonda yer almaktadır. Bu bilgi teorisinin tam karşı konumunda yer alan içselci (internalist) bilgi teorisi ise, özne merkezli bir yaklaşımla, doğru inancı gerekçelendirecek yöntemin, kişinin kendi zihinsel yapısından yola çıkarak, belli kognitif süreçler sonucunda ulaşılabileceğini öne sürmektedir. Epistemik (...) gerekçelendirme kuramları içerisinde birçok tartışmada kendisine yer bulan bu iki bilgi teorisi, kendi içerisinde de birçok farklı kurama kapı aralamıştır. Burada içselci bilgi teorisinden ortaya çıkan erişim içselciliği, farkındalık içselciliği gibi kuramları ve dışsalcı bilgi teorisinden ortaya çıkan süreç güvenilirciliği, gösterge güvenilirciliği ve erdem güvenilirciliği gibi farklı türden kuramları örnek olarak verebiliriz. Öte yandan çağdaş epistemolojideki bu tartışmalar, dini epistemoloji içerisinde de kendisine yer bulmuştur. Özellikle Alvin Plantinga, kendi dini epistemolojisi içerisinde dışsalcı bir tutum sergilemiş ve son dönem çalışmaları içerisinde de güvenilirci bir anlayışla Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu makalede öncelikle dışsalclık ve onun bir türü olan güvenilirci bilgi anlayışını ve bu kuramlara getirilen eleştirileri ele almaya çalışacağız, daha sonra A. Plantinga’nın son dönem dini epistemolojisinin de yönünü belirleyen güvence (warrant) kavramını açıklayıp, bu kavramın bütün teist dinlere uygulanabilirliğini sorgulayacağız. (shrink)

Dini epistemoloji, teistik inançların rasyonel zeminde gerekçelendirilme yollarını arayan, çağdaş epistemolojinin bir alt dalıdır. Musa Yanık, bu kitapta günümüzdeki en güçlü yaklaşım olan reform epistemolojisinden güvenilircilik bakış açısıyla yani “daha yüksek bir olasılıkla doğru olması yönünden” İslam inancının rasyonelliğini ortaya koymakta ve uygulamalı dini epistemolojinin sağlam ve cesur bir örneğini sergilemektedir. (Prof. Dr. Hasan Yücel Başdemir) -/- Epistemoloji topyekûn insan zihnini biçimlendirme ve inanç da dahil olmak üzere bilişsel faaliyetleri yönlendirme potansiyeline sahip bir alandır. Zira Allah’ın varlığı, birliği, nübüvvet ve (...) ahiretle ilişkili meseleler “nasıl bilebilirim, neleri bilebilirim, bildiğim şeyin kesinliğinden nasıl emin olabilirim?” gibi epistemik sorulardan bağımsız olamaz. Bu nedenle konu İslam düşüncesinde felsefecilerin olduğu kadar kelâmcıların da ilgisini çekmiştir.Bu bağlamda Musa Yanık tarafından modern teoriler de dikkate alınarak yazılan bu kitabın dini epistemoloji konusunda bir farkındalık oluşturmasını umuyorum. (Doç. Dr. Mehmet Bulgen) -/- Analitik felsefe ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlanmış olmasına rağmen özellikle İslam entelektüel tarihindeki kelâm geleneği ile etkileşime geçme potansiyeli oldukça yüksek bir gelenektir. Musa Yanık, bu çalışmasıyla günümüzün en önemli analitik din felsefecilerinden AlvinPlantinga’nın dini epistemolojisini tanıtmakta ve kelâmla irtibatını eleştirel bir zeminde kurmaya çalışmaktadır. Çalışmanın güncel tartışmaları takip etmesi kadar bu tartışmalara farklı geleneklerden bakabilme becerisi felsefenin çok-yönlü bir çerçevede nasıl yapılabileceğine dair güzel bir örnek oluşturuyor. Musa Yanık’ın bu eseri, her şeyin birbiriyle etkileşime geçmeye başladığı global dünyada felsefe yapmanın olanaklarına dair yenilikçi bir yaklaşım ortaya koyuyor. -/- (Doç. Dr. Nazif Muhtaroğlu) -/- Elinizde tuttuğunuz bu kitap, dini epistemoloji ve erdem epistemolojisi kesişiminde yer almakla birlikte, inanç ve imanın epistemik statüsünü incelemek ve bunu yaparken ise İslam inancını merkeze almaktadır. Bu haliyle Türkçe literatür açısından önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Okuyucunun bu kitap aracılığıyla karşılaşacağı bazı sorular şunlardır: İnanç ve bilgi nedir? Kanıt olmadan inanmak ahlaken yanlış mıdır? İnançlarımızı rasyonel olarak gerekçelendirmenin yolları nelerdir? İslam inancı reform ve erdem epistemolojisi açısından güvenilir bir temele sahip midir? Fakat belki de en büyük kadim soru şudur: Tanrı’nın varlığını bilmek mümkün müdür? -/- (Taner Beyter-Öncül Analitik Felsefe Dergisi). (shrink)

Alvin Plantinga, analitik felsefe düşüncesi içerisinde yetişmiş ve bu gelenek içinde teistik din felsefesinin oluşumuna katkıda bulunmuş bir filozoftur. Ayrıca teizmin savunusu için yaptığı çalışmalarla, çeşitli üniversitelerden aldığı onur ödülleri ve 2017 yılında kazandığı Templeton Prize ödülüyle, haklı bir üne kavuşmuş bir şahsiyettir. Bu çalışmayı yapmamızdaki en önemli amaç, Plantinga’nın dini epistemoloji üzerine yaptığı çalışmaları analiz edip bu düşüncelerinin ardalanına dair bir tespitte bulunmaktır. Bu çalışmada yararlandığımız öncelikli kaynaklar, Plantinga’nın Nicholas Wolterstorff ile birlikte kaleme aldığı “Faith and Rationality” adlı eser (...) ile birlikte son dönem epistemik fikirlerinin çerçevesini belirleyen üç ciltlik “Warrant and Proper Function”, “Warrant: The Current Debate”, “Warranted: Christian Belief” isimli eserler olmuştur. Plantinga’nın ilk dönem epistemoloji çalışmalarının gayesini bir tür olumsuzlama diyebileceğimiz klasik temelciliğin ve evidentializmin eleştirisi oluştururken, ikinci döneminde bu eleştirilerden yola çıkarak Tanrı inancının haklı bir temelde ve güvenceye sahip olduğunu gösterme amacına yönelmiştir. Plantinga’nın teolojik fikirlerini oluşturan Kalvinci ekol, onun dini epistemolojisinin de özünü oluşturmaktadır. Plantinga’nın dini epistemolojisini iki boyutlu olarak değerlendirdiğimizde, içe dönük olarak Hristiyan inancıyla ilgilense de çalışmalarının dışsal yönünü daha genel olarak teizmin Tanrı’sı ve onun rasyonelliği oluşturmaktadır. Açıkçası Plantinga’nın epistemolojik külliyatı bir tür kavram zenginliğini de beraberinde getirmektedir. Çalışmamız içerisinde ele aldığımız kadarıyla uygun işlevsellik, tasarım planı, güvence (warrant) gibi kavramlar onun Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymak için ne derece kararlı olduğunu göstermektedir. Netice itibariyle Tanrı inancının ve onun bilgisinin rasyonel olabileceğini ifade eden Plantinga, her ne kadar Hristiyan inancının belli bir koluna mensup olsa da diğer mezhepleri dışlamaz. Ayrıca Plantinga, birçok çalışmasında belirttiği üzere projesinin Yahudilik, İslam gibi diğer teistik dinlere yönelik olduğunu da belirtmektedir. (shrink)

Bu [makalede], nihai olarak kesin bir sonucu olduğunu iddia etmemekle birlikte, ateizm için geliştirebileceğim en iyi argümanı öne sürmeye çalışacağım ve ortaya koyacağım şeyin, Tanrı’nın varlığına dair yürütülen tartışmaların herhangi bir kısmındaki, en iyi argüman olduğunu iddia edeceğim.

Artificial intelligence (AI) is increasingly expected to disrupt the ordinary functioning of society. From how we fight wars or govern society, to how we work and play, and from how we create to how we teach and learn, there is almost no field of human activity which is believed to be entirely immune from the impact of this emerging technology. This poses a multifaceted problem when it comes to designing and understanding regulatory responses to AI. This article aims to: (i) (...) defend the need for a novel conceptual model for understanding the systemic legal disruption caused by new technologies such as AI; (ii) to situate this model in relation to preceding debates about the interaction of regulation with new technologies (particularly the ‘cyberlaw’ and ‘robolaw’ debates); and (iii) to set out a detailed model for understanding the legal disruption precipitated by AI, examining both pathways stemming from new affordances that can give rise to a regulatory ‘disruptive moment’, as well as the Legal Development, Displacement or Destruction that can ensue. The article proposes that this model of legal disruption can be broadly generalisable to understanding the legal effects and challenges of other emerging technologies. (shrink)

Mehdiyev’in Bir Bilme Teorisi adını verdiği eser, içerisinde birçok kavram ve problemi barındırması açısından oldukça zengin ve ufuk açıcı bir teoridir. Onun, bilgi söz konusu olduğunda medeniyet, bilim, teoloji ve sanat gibi sosyal epistemoloji içerisindeki kavramlara atıfla karşılaştırmalar yapması ve inanç, kanı gibi kavramlar üzerinden değerlendirmelerde bulunması; mevcut literatür içindeki kavramlara dair gerek olumlu gerekse olumsuz yeni bakış açılarını bize sağlarken, ayrıca mevcut problemleri, hem çağdaş hem de klasik teoriler içinde ele alması, bize ufuk açıcı yorumlar da kazandırmaktadır.

The results showed that the relative poverty of women in rural households is extensive and broader, especially in the economic, humanities, and rights dimensions, and is much higher than that of men. Education level, physical health, ideology, and family status are the primary factors affecting the multidimensional relative poverty of women. -/- Conclusion: This study finds that the relative poverty of rural women exists within the family and it is multi-dimensional. This finding provides a reference for promoting well-rounded human development (...) and achieving common prosperity for everyone. (shrink)

Bir şey, Tanrı onu emrettiği için mi iyidir ya da kötüdür? sorusunu merkeze alarak oluşturulan ve yakın dönem içerisinde gerek din felsefesi ve gerekse ahlak felsefesi içerisinde tartışılan konulardan biriside “İlahi Buyruk Teorisi”dir. Bu teori kısaca, ahlaki değerlerin kaynağının, Tanrı’nın buyruklarında, yani onun emir ve yasaklarında belirlendiğini açıklamaya çalışmaktadır. Eylemlerimizin iyi ya da kötü olarak nitelendirilmesinin Tanrı’nın buyruklarıyla mı, yoksa onların Tanrı’dan bağımsız, yani, kendi doğalarından mı kaynaklandığı tartışması, ilk olarak ahlak felsefesi içerisinde Platon’un “Euthyphro” diyaloğunda kendisine yer bulmuştur. Bununla (...) beraber Hristiyan teolojisi içerisinde Aziz Augustinus, Duns Scotus ve Thomas Aquinas isimler; İslam düşüncesi içerisinde ise, “Hüsün ve Kubuh” meselesi adı altında Mu’tezile, Eş’ariyye ve Matüridiyye gibi ekoller konuya dair yaklaşımlarını ortaya koymaya çalışmıştır. Son olarak daha yakın dönemde din felsefesi içerisinde Philip L. Quinn, Robert M. Adams ve Janine Marie Idziak gibi birçok isim bu teoriye yönelik kapsamlı çalışmalar ve argümanlar geliştirmiştir. (shrink)

Gökhan Murteza, “Ahlak, İktisat ve Bilim: Adam Smith Felsefesine Giriş” isimli eserinde genellikle İktisat disiplininin birçok farklı konusunu felsefi açıdan tartışmaya açmıştır. Murteza’nın bu eseri, devleti ve toplumu ilgilendiren bu araştırma alanının, A. Smith ile birlikte bir bilim dalı olarak görülmeye başlanmasının sonucunda, gerçekten ahlaki olanı içerip içermediği problemi üzerinde durmaktadır.

Ateistler, kötülük probleminin Tanrı’nın varlığı aleyhine en güçlü argüman olduğu konusunda hâlâ ısrarcılar. Felsefe tarihine baktığımızda da Epikuros’tan Hume’a ve yakın dönemde Mackie’ye kadar uzanan bir yelpazede çeşitli düşünürler tarafından bu konuda birçok eleştirinin dile getirildiğini görmek mümkün. Plantinga bu çalışmasında felsefe tarihinin en köklü sorunlarından biri olan ‘Tanrı’nın varlığı sorusu’nu cevaplamaya çalışmakla kalmayıp felsefi bir yöntem ve soruşturmanın nasıl olması gerektiği konusunda muhteşem bir örnek de sunmaktadır. Plantinga, bu kitabıyla bizi, felsefe tarihinin en temel ilkelerinden birini hatırlamaya çağırıyor: var (...) olanın ardındakini anlamaya çalışmak. (shrink)

Perceptual Control Theory (PCT), pioneered by the American systems scientist, physicist and psychologist W. Powis, advanced N. Wiener's control theory in the following three ways: (1) It combined control theory with theoretical biology, considered control mechanisms as the essence of life, and proposed a more complete model of control of life. (2) It developed the concept of purposiveness in control systems, created the scientific concept of baseline signal or baseline information, and established the purposive formulation of cybernetics. It transforms the (...) ancient concept of purposivity into a concept of modern science and modern philosophy. (3) It proposes a multi-level control theory model and establishes a new discipline of cybernetic psychology, which is different from both behaviorist psychology and psychoanalysis. Because of this, the authors of this paper first provide a comprehensive introduction to this new theory. This theory is then applied to some extended studies of certain valueological, epistemological, and philosophical issues of technology. (shrink)

In the recent past, Vietnam has dramatically increased its investment relationship and trade with the United States. At the same time, United States foreign direct investment and trade with China has been decreasing. This is even more significant when we are in a period of internal growth within the United States. Using comparative business system analysis theory and a mixed method approach we conclude that Vietnam is turning into the new China for United States firms due to the fewer differences (...) that exist between their business systems. The Chinese business system has major differences when compared with the economic system of the United States, whereas the Vietnam system has closer resemblance to the United States system. We have laid out inferences of our arguments for future research, particularly in the area of institutional comparative advantage. (shrink)

Machery et al. presented data suggesting the existence of cross-cultural variation in judgments about the reference of proper names. In this paper, we examine a previously overlooked confound in the subsequent studies that attempt to replicate the results of Machery et al. using East Asian languages. Machery et al. and Sytsma et al. claim that they have successfully replicated the original finding with probes written in Chinese and Japanese, respectively. These studies, however, crucially rely on uses of articleless, ‘bare noun (...) phrases’ in Chinese and Japanese, which according to the linguistic literature are known to be multiply ambiguous. We argue that it becomes questionable whether the extant studies using East Asian languages revealed genuine cross-cultural variation when the probes are reevaluated based on a proper linguistic understanding of Chinese and Japanese bare noun phrases and English definite descriptions. We also present two experiments on native Japanese speakers that controlled the use of ambiguous bare noun phrases, the results of which suggest that the judgments of Japanese speakers concerning the reference of proper names may not diverge from those of English speakers. (shrink)

Chẫu Ăn Tết. HN, 19.1.2023. -/- Tết là thời gian nghỉ ngơi. -/- Nhưng Tết cũng là lúc dành để kiểm đếm năm, vài năm, và có khi cả một quãng dài của cuộc sống.

What does Wittgenstein say about the learning child? In the Philosophical Investigations, he writes, ‘An important part … will consist in the teacher’s pointing to the objects, directing the child’s attention to them, and at the same time uttering a word.’ Here Wittgenstein is describing what is called ‘joint attention’ which is agreed to be a rich resource for learning in children. In this essay, I explore the developmental significance of this passage particularly with regards the learning that occurs in (...) the pre-linguistic child during joint attention. I refer to critical remarks elsewhere in the PI which can help further convey what Wittgenstein means when he talks about attentional capacities and how they develop, including the relevant ability for responsiveness required for the learning to proceed. These considerations should motivate a defence of the social initiation model of learning contra Luntley’s mentalist-individualist account, this despite conceding that certain prior capacities do play a role, though not a central one since these do not pick out the relevant ability (responsiveness) required for learning to take place in the child. (shrink)

Sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng thương mại điện tử đã làm thay đổi hành vi mua sắm của người tiêu dùng, đặc biệt thông qua tính năng phát trực tiếp (livestream). Nghiên cứu này xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm ngẫu hứng của sinh viên đại học thông qua phiên livestream trên các nền tảng thương mại điện tử tại TP. Hồ Chí Minh. Khảo sát được thực (...) hiện với 192 sinh viên và dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 22.0. Kết quả chỉ ra 5 yếu tố chính ảnh hưởng đáng kể đến quyết định mua sắm ngẫu hứng, bao gồm: Trực quan, Tương tác, Chiêu thị, Cảm xúc và Thuận tiện. Kết quả nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết quan trọng cho các nhà tiếp thị và doanh nghiệp nhằm tăng cường sự tương tác và doanh số bán hàng thông qua livestream trên các nền tảng thương mại điện tử. (shrink)