In the standard tradition of both Albanian studies and Western scholarship, including either any interested religious and political activism or less 'interested' lay people, endeavours of historical and textual fact-finding have been relevant only to re-confirm and indeed perpetuate the very meaning of a myth, according to which the thinking of Naim Frashëri was formed and dominated by Bektashism and his 'Albanianism' had a Bektashi foundation. In an earlier paper this myth was shown to be unreliable by arguing that Frashëri's (...) religious thinking was shaped by religious dualism. This paper argues further that Naim Frashëri went far beyond Bektashism in his heterodoxy, not only in a kind of liberation theology, but also by embracing a comprehensive pantheism which generated an active and all-inclusive attitude to Albanian identity, not necessarily limited in any special way to Bektashism. Methodologically, such a new picture must arise if the analysis of the historical and literary contextualization of Frashëri's major works is submitted to the perspective of social theoretical approaches to religion developed in sociology and anthropology. (shrink)

Pas një hyrjeje për karakteristikat e rajonit të përkufizuar si zonë kulturore dhe për përballjen e nacionalizmave serb dhe shqiptar, që nuk kanë humbur asnjë rast për t'u acaruar në çdo moment, do të përpiqem të integroj në këtë artikull qasjen antropologjike në lidhje me konsideratat historike dhe gjeopolitike mbi territorin dhe kulturën shqiptare. Për të kuptuar dukuritë aktuale, një çështje më duket thelbësore: të dihet që nëse trashëgimia historike dhe identitetet kulturore, nëse nuk justifikojnë, të paktën shpjegojnë, sadopak në (...) mënyrë të arsyeshme, konfliktet etnike dhe nacionalizmin apo, në të kundërt, shërbejnë thjesht për të përcaktuar dhe, në rastin më të mirë, për të racionalizuar marrëdhëniet ndëretnike midis grupeve sociale. (shrink)