The primacy of physics generates a philosophical problem that the naturalist must solve in order to be entitled to an egalitarian acceptance of the ontological commitments he or she inherits from the special sciences and fundamental physics. The problem is the generalized causal exclusion argument. If there is no genuine causation in the domains of the special sciences but only in fundamental physics then there are grounds for doubting the existence of macroscopic objects and properties, or at least the concreteness (...) of them. The aim of this paper is to show that the causal exclusion problem derives its force from a false dichotomy between Humeanism about causation and a notion of productive or generative causation based on a defunct model of the physical world. †To contact the author, please write to: Department of Philosophy, University of Bristol, 9 Woodland Rd., Bristol BS8 1TB, UK. (shrink)

Przedmowa Problematyka związana z zależnościami przyczynowymi, ich modelowaniem i odkrywa¬niem, po długiej nieobecności w filozofii i metodologii nauk, budzi współcześnie duże zainteresowanie. Wiąże się to przede wszystkim z dynamicznym rozwojem, zwłaszcza od lat 1990., technik obli¬czeniowych. Wypracowane w tym czasie sieci bayesowskie uznaje się za matematyczny język przyczynowości. Pozwalają one na daleko idącą auto¬matyzację wnioskowań, co jest także zachętą do podjęcia prób algorytmiza¬cji odkrywania przyczyn. Na potrzeby badań naukowych, które pozwalają na przeprowadzenie eksperymentu z randomizacją, standardowe metody ustalania zależności przyczynowych (...) opracowano na początku XX wieku. Zupełnie inaczej sprawa przedstawia się w przypadku badań nieeksperymentalnych, gdzie podobne rozwiązania pozostają kwestią przyszłości. Zadaniem tej książki jest podanie warunków, które powinny być spełnione przez te rozwiązania, oraz sformułowanie proceduralnego kryterium zależności przy¬czynowych jako szczegółowej realizacji tych warunków. Pociąga ono waż¬kie konsekwencje dla filozofii i metodologii nauk, które ujawnia – podany w Części II – zarys me-todolo¬gii proceduralnej. W literaturze przedmiotu brakuje w miarę wszechstronnego i systema¬tycznego omówie¬nia najnowszych filozoficznych i metodologicznych dys¬kusji na temat przy¬czynowości, co niech będzie wytłumaczeniem, dlaczego w niektórych punktach obecnej książki szczegółowo referuję trudno dos¬tępne teksty źró¬dłowe. Przymiotnik „proceduralny” używam tu w znaczeniu węższym niż Huw Price (w którego pracach właściwszy byłby termin „kryterialny”) dla podkre¬ślenia – zgodnie z łacińskim źródłosłowem procedo – że dla ustalenia przy¬czyny niezbędne jest podjęcie przez uczonych określonych interakcji z ba¬daną rzeczywistością. Zalążki zamysłu prezentowanego w tej książce przedstawiłem podczas warsztatów filozoficznych „Philosophy and Probability” w roku 2002, zor¬ganizowanych przez Instytut Filozofii Uniwersytetu w Konstancji. Wdzięczny jestem uczestnikom tych warsztatów za uwagi, a przede wszyst¬kim następującym osobom: Luc Bovens, Brandon Fitelson, Alan Hájek, Stephan Hartmann oraz Jon Williamson. Podczas międzynarodowej konferencji „Analytical Pragmatism”, zorgani¬zowanej w Lublinie w roku 2003 przez Wydział Filo¬zofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odniosłem swoją koncepcję do prac Nancy Cartwright. Szczególnie inspirujący okazał się komentarz Huw Price’a do mojego referatu i przeprowadzona z nim dysku¬sja. Ujęcie koncepcji metodologii proceduralnej na szerszym tle współ-czes¬nego nurtu empirystycznego w filozofii nauki przedstawiłem w roku 2004 podczas konferencji „5th Quadrennial Fellows Conference”, zorgani¬zowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu. Szczególnie pomocne w dalszych moich pra¬cach były uwagi Jamesa Bogena, Janet Kourany, Jamesa Lennoxa, Johna Nortona, Thomasa Bonka, Jana Woleńskiego i Johna Worralla, za które wyra¬żam swoją wdzięczność. Korpus książki powstał podczas mojego stażu w Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu, który odbyłem jako stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku akademickim 2004-2005. Uczestniczyłem w tym czasie w życiu naukowym Centrum i w pracach badawczych zespołu z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Carnegie-Mellon w Pittsburghu kierowanego przez Clarka Glymoura. Na jego ręce składam podziękowanie za wiele po¬mocnych uwag do moich wy¬stąpień oraz tekstów i za dyskusje przede wszystkim z nim samym i z jego najbliższymi współpracownikami: Peterem Spirtesem oraz Richardem Scheinesem, a także pozostałymi członkami tego zes¬połu, doktorantami i uczestnikami seminarium badawczego „Causality in the Social Sciences”. Za wieloletnie wsparcie, wielopłaszczyznowe inspiracje towarzyszące pi¬saniu tej książki, a także liczne pomocne uwagi do jej wcześniejszych wersji dziękuję przede wszystkim Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi oraz Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi, współprowadzącemu seminarium doktorskie w Katedrze Metodologii Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubel¬skiego im. Jana Pawła II, jak również pozostałym uczestnikom tego semina¬rium. Dziękuję mojej Żonie, dr Annie Kawalec za wiele wysiłku włożonego w ulepszenie redakcji – językowej i merytorycznej – obecnej książki. Książkę tę można czytać na kilka sposobów. Czytelnikom zainteresowa¬nym przede wszystkim prowadzeniem badań empirycznych polecałbym rozpoczęcie od Rozdziału 2. i kontynuację pozostałych rozdziałów Części I, a następnie Dodatków. Czytelnikom zainteresowanym problemami filozo¬fii i metodologii nauk polecałbym rozpoczęcie lektury książki od Części II i uzupełniającą lekturę Rozdziału 2., a następnie Wprowadzenia i Zakończenia. Czytelnikom mniej zainteresowanym zagadnieniami teoretycznymi pole¬całbym zapoznanie się z fascynującymi dziejami odkrycia przyczyn cholery przez Johna Snowa, które rekonstruuję w Rozdziale 1. W dalszej części nato¬miast polecałbym przejście do Wprowadzenia i Zakończenia, które w mniej specjalistyczny sposób przybliżają proponowane tu rozstrzygnięcia. Tekst książki nie był dotąd publikowany. Wyjątkiem są pewne fragmenty Rozdziału 8. oraz 9., które w zmienionej postaci ukazały się w Rocznikach Filozoficznych (Kawalec 2004). -/- Lublin, luty 2006 r. (shrink)

The anti-causal prophecies of last century have been disproved. Causality is neither a ‘relic of a bygone’ nor ‘another fetish of modern science’; it still occupies a large part of the current debate in philosophy and the sciences. This investigation into causal modelling presents the rationale of causality, i.e. the notion that guides causal reasoning in causal modelling. It is argued that causal models are regimented by a rationale of variation, nor of regularity neither invariance, thus breaking down the dominant (...) Human paradigm. The notion of variation is shown to be embedded in the scheme of reasoning behind various causal models: e.g. Rubin’s model, contingency tables, and multilevel analysis. It is also shown to be latent – yet fundamental – in many philosophical accounts. Moreover, it has significant consequences for methodological issues: the warranty of the causal interpretation of causal models, the levels of causation, the characterisation of mechanisms, and the interpretation of probability. This book offers a novel philosophical and methodological approach to causal reasoning in causal modelling and provides the reader with the tools to be up to date about various issues causality rises in social science. (shrink)

The article reviews Christopher Hitchcock’s Contemporary Debates in Philosophy of Science, aims to present contemporary issues in philosophy of science through a series of eight debates between leading analytic philosophers in the given specialist field. Each contributor argues for or against a proposed motion of the debate, ranging from issues of metaphysics and epistemology of science to specific philosophical questions in physics, biology and psychology. In that they draw on a wealth of techniques from the practice of philosophy of science (...) from conceptual clarifications to invocation of examples from scientific practice. Nonethless, against the background of philosophical work associated with contemporary scientific practice the topics selected for this volume seem limited in both depth and scope. The volume’s great worth is in presenting ‘philosophy of science in action’ by exercising many tricks of the trade in several self-contained chapters. (shrink)

I argue that there are at least two concepts of law of nature worthy of philosophical interest: strong law and weak law. Strong laws are the laws investigated by fundamental physics, while weak laws feature prominently in the “special sciences” and in a variety of non-scientific contexts. In the first section, I clarify my methodology, which has to do with arguing about concepts. In the next section, I offer a detailed description of strong laws, which I claim satisfy four criteria: (...) (1) If it is a strong law that L then it also true that L; (2) strong laws would continue to be true, were the world to be different in some physically possible way; (3) strong laws do not depend on context or human interest; (4) strong laws feature in scientific explanations but cannot be scientifically explained. I then spell out some philosophical consequences: (1) is incompatible with Cartwright’s contention that “laws lie” (2) with Lewis’s “best-system” account of laws, and (3) with contextualism about laws. In the final section, I argue that weak laws are distinguished by (approximately) meeting some but not all of these criteria. I provide a preliminary account of the scientific value of weak laws, and argue that they cannot plausibly be understood as ceteris paribus laws. (shrink)