The paper examines Simplicius's doctrine of propensities in his commentary on Aristotle's Categories and follows its application by the late thirteenth century theologian and philosopher James of Viterbo to problems relating to the causes of volition, intellection and natural change. Although he uses Aristotelian terminology and means his doctrine to conflict minimally with those of Aristotle, James's doctrine of propensities really constitutes an attempt to provide a technically rigorous dressing to his Augustinian and Boethian convictions. Central to James's procedure is (...) his rejection, following Henry of Ghent, of the principle that “everything that is moved is moved by another”. James uses Simplicius' doctrine of propensities as a means of extending the rejection of that principle, which Henry had limited to the case of the will, to cognitive operations and natural change. The result is a theory of cognition and volition that sees the soul as the principal cause of its own acts, and a theory of natural change that minimizes the causal impact of external agents. (shrink)

In the history of ethics, it remains remains unclear how Christians of the Middle Ages came to see God-given virtues as dispositions (habitus) created in the human soul. Patristic works could surely support other conceptions of the virtues given by grace. For example, one might argue that all such virtues are forms of charity, so that they must be affections of the soul, or that they consist in what the soul does, not anything the soul has. Scholars usually assume that (...) the explanation lies in the impact of Aristotle's philosophy on medieval theology. This essay argues that the dispositional account of God-given virtues was already entrenched by the end of the twelfth century and probably owes more to the influence of Augustine's treatise On the Good of Marriage. (shrink)

Celem artykułu jest ukazanie zasadniczych różnic między rozumieniem pojęć kontyngencji, wolności, indywidualności w filozofii Szkota w odniesieniu do tradycji arystotelesowskiej. Podkreślam, że istotnymi elementami koncepcji Szkota, będącymi wyraźnym odejściem od klasycznego arystotelizmu, są: (1) odrzucenie zasady pełności, (2) interpretacja teraźniejszości jako niekoniecznej, (3) rozwinięcie pojęcia synchronicznej kontyngencji, (4) zerwanie związku między niezmiennością i koniecznością. W swej antropologii Szkot kładzie nacisk na (1) pojęcie wolnej wolijako władzy autonomicznej i zdolnej do samodeterminacji, (2) przypisuje woli racjonalność, która nie polega na zależności woli (...) od intelektu czy wiedzy, (3) odchodzi od arystotelesowskiego eudajmonizmu. Boga traktuje jako zdolnego do poznania i miłowania jednostkowych, kontyn- gentnych bytów. W swej aksjologii podkreśla pozytywny wymiar indywidualności, wielości i nie- powtarzalnościjednostek. (shrink)

The Higher Self is a concept introduced by Roberto Assagioli, the founder of psychosynthesis, into transpersonal psychology. This notion is explained and linked up with the Western mystical tradition. Here, coming from antiquity and specifically from the neo-Platonic tradition, a similiar concept has been developed which became known as the spark of the soul, or summit of the mind. This history is sketched and the meaning of the term illustrated. During the middle ages it was developed into a psychology of (...) mysticism by Thomas Gallus, popularized by Bonaventure, and radicalized by the Carthusian writer Hugh of Balma. Spark of the soul signifies an "organ of the mystical experience." It is argued that the split introduced into history between outer and inner experience has lain dormant ever since the 13th century, with inner experience relegated to the private and mystical realm. By introducing this concept, transpersonal psychology reconnects with this tradition and has to be aware of the legacy: to achieve the theoretical, and if possible scientific, integration of both types of experience by drawing on the experiential nature of this concept and fostering good research. (shrink)

Punktem wyjścia artykułujest rozważanie i konfrontowanie ze sobą różnych znaczeń terminu „wola”, formułowanych i dyskutowanych w XII-wiecznej antropologii. Znaczna część tych historycznych dociekań poświęcona jest takim zagadnieniom, jak charakterystyka i specyfika działania ludzkiej woli, jej odniesienie do całej dziedziny pragnienia, zwłaszcza zaś wzajemne funkcjonalne i hierarchiczne relacje między wolą a rozumem jako władzą poznawczą. Na podstawie porównawczej i krytycznej analizy tekstów źródłowych z epoki autor artykułu bada poglądy tych i innych ówczesnych myślicieli na temat przynależności woli do sfery racjonalności w (...) człowieku, udziału intelektu w jej wyborach i decyzjach z jednej strony, a zarazem jej autonomii i możliwości samoporuszania się z drugiej. Swoje badanie koncentruje na tym, w jaki sposób XII-wieczni myśliciele próbują wyjaśnić fenomen wolnego wyboru czy też wolnej decyzji i odpowiedzieć na pytania dotyczące właściwego podmiotu, źródła, przyczyny sprawczej bądź koniecznego i wystarczającego warunku ludzkiej wolności. Czyni to w kontekście średniowiecznych dyskusji i sporów między woluntaryzmem i intelektualizmem antropologicznym. (shrink)