ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ : ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

Journal of Philosophy 8 (12):4 (2025)
  Copy   BIBTEX

Abstract

1. Οντολογία του Παιγνίου Μία από τις πιο σημαντικές συνεισφορές του Αξελού είναι η θεωρία του περί του «κοσμικού παιγνίου». Σύμφωνα με αυτήν, ο κόσμος δεν είναι ούτε ένα αυστηρό σύστημα καθορισμένων νόμων, ούτε ένα χαοτικό σύνολο τυχαίων γεγονότων, αλλά ένα δυναμικό παίγνιο που εμπλέκει τη δημιουργία, την καταστροφή και τη μεταμόρφωση. Η έννοια του παιγνίου επιτρέπει μια ανοιχτή, μη δογματική προσέγγιση του Κόσμου, όπου το είναι και το γίγνεσθαι αλληλοδιαπλέκονται. Με αυτόν τον τρόπο, απορρίπτει την παραδοσιακή δυϊστική διάκριση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, προτείνοντας μια πιο ολιστική/αποσπασματική και ρευστή προσέγγιση στην κατανόηση της ύπαρξης. 2. Η Επιρροή του Ηράκλειτου και του Χέγκελ Η σκέψη του Αξελού αντλεί σημαντική έμπνευση από τον Ηράκλειτο και τον Χέγκελ. Ο Ηράκλειτος με την έννοια του γίγνεσθαι και της διαρκούς μεταβολής, καθώς και ο Χέγκελ με τη διαλεκτική του μεθοδολογία, αποτελούν βασικά σημεία αναφοράς στο έργο του. Ωστόσο, ο Αξελός διαφοροποιείται, προτείνοντας μια μη τελεολογική διαλεκτική, η οποία απορρίπτει την τελική σύνθεση και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της αέναης κίνησης και του συνεχούς μετασχηματισμού. Η ανοιχτή σκέψη προϋποθέτει την αποδοχή της αβεβαιότητας και της ρευστότητας της ύπαρξης, απορρίπτοντας κάθε είδους απόλυτο σύστημα γνώσης. Αυτή η προσέγγιση οδηγεί σε μια νέα φιλοσοφική στάση, όπου η σκέψη δεν επιδιώκει να επιβάλει σταθερούς κανόνες, αλλά να βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με το άγνωστο και το ανοίκειο. 3. Το Τεχνικό Φαινόμενο και η Μοντέρνα Εποχή Ο Αξελός αναγνωρίζει την τεχνική ως μια από τις πλέον κυρίαρχες δυνάμεις της σύγχρονης εποχής. Στο έργο του "Το Τεχνικό Φαινόμενο" εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η τεχνική δεν αποτελεί απλώς ένα εργαλείο στα χέρια του ανθρώπου, αλλά μια κοσμοϊστορική διαδικασία που διαμορφώνει το ίδιο το είναι του κόσμου. Η τεχνική δεν περιορίζεται στη χρήση μηχανών ή στην τεχνολογική πρόοδο, αλλά αποτελεί μια συνολική δυναμική που καθορίζει τις σχέσεις του ανθρώπου με τον κόσμο και τον ίδιο του τον εαυτό. Μέσω της τεχνικής, η ανθρωπότητα προσπαθεί να ελέγξει τον κόσμο, αλλά ταυτόχρονα χάνει την επαφή με την κοσμική διάσταση της ύπαρξής της. Αυτό οδηγεί σε μια κρίση της νεωτερικότητας, όπου η τεχνολογία γίνεται κυρίαρχη αλλά και ανεξέλεγκτη. Η τεχνική δεν λειτουργεί απλώς ως ένα μέσο που εξυπηρετεί τον άνθρωπο, αλλά γίνεται μια αυτόνομη δύναμη που αποξενώνει το άτομο από τη φυσική του ύπαρξη. Ο Αξελός, επηρεασμένος από τη Χεγκελιανή και Μαρξιστική παράδοση, αλλά και από τον Χάιντεγκερ, θεωρεί ότι η τεχνική μεταβάλλει τον άνθρωπο σε απλό χρήστη και διαχειριστή, περιορίζοντας τη δυνατότητά του για ουσιαστική φιλοσοφική σκέψη και ελεύθερη δημιουργία. Αυτή η αποξένωση εκδηλώνεται στην αποκοπή του ανθρώπου από το κοσμικό παιχνίδι της ύπαρξης, καθώς εγκλωβίζεται σε έναν μηχανιστικό και λειτουργικό τρόπο σκέψης. Παρότι ο Αξελός ασκεί κριτική στη μονόπλευρη κυριαρχία της τεχνικής, δεν την απορρίπτει εξολοκλήρου. Αντίθετα, τη θεωρεί μέρος του παιχνιδιού του κόσμου, μιας αέναης κίνησης που δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε αυστηρά οριοθετημένες κατηγορίες. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην τεχνική αυτή καθαυτή, αλλά στην άκριτη αποδοχή της ως μοναδικού τρόπου σχέσης με τον Κόσμο. Η τεχνική, ενώ αποτελεί αναπόφευκτο στοιχείο της εξέλιξης, εγκυμονεί τον κίνδυνο της αποξένωσης όταν λειτουργεί ανεξέλεγκτα και χωρίς στοχαστική και ποιητική θεώρηση. Η φιλοσοφία του Αξελού προτείνει μια πιο ανοιχτή προσέγγιση, όπου η τεχνική δεν θα αντιμετωπίζεται ως υπέρτατη δύναμη, αλλά ως μία από τις πολλές διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Αξελός προτείνει μια ανοιχτή στάση απέναντι στην τεχνική, όπου ο άνθρωπος θα παραμείνει συνειδητός συμμέτοχος στο παιχνίδι του κόσμου, αντί να μετατραπεί σε απλό εκτελεστή μιας τεχνολογικής αναγκαιότητας.

Author's Profile

Alexis Karpouzos
International Philosophy Center In Athens

Analytics

Added to PP
2025-03-16

Downloads
73 (#102,429)

6 months
73 (#82,850)

Historical graph of downloads since first upload
This graph includes both downloads from PhilArchive and clicks on external links on PhilPapers.
How can I increase my downloads?