Abstract

Ο Marcel Proust στον Ξανακερδισμένο Χρόνο μας δίνει μια έξοχη εικόνα του νεωτερικού ανεκπλήρωτου έρωτα: «Από αυτή τη στιγμή εκείνη έχει καταλάβει ότι, αν του προσφέρει μόνο τη συντροφιά ή τη φιλία της, αυτή η εύνοια θα φανεί τόσο σημαντική σε εκείνον που έχει πιστέψει ότι την έχει χάσει, ώστε αυτή μπορεί να αποφύγει να του παραχωρήσει κάτι περισσότερο και να επωφεληθεί από τη στιγμή που αυτός, μην μπορώντας πια να μην τη βλέπει, θα είναι πρόθυμος να τελειώσει με κάθε θυσία τον πόλεμο...» Ο εραστής εδώ παρουσιάζεται παγιδευμένος και όμηρος στον ιδιωτικό χρόνο της ερωμένης. Η ερωτική σχέση περιγράφεται σαν Πόλεμος και η απειλή της Στέρησης ισοδυναμεί με την περιφρόνηση της Θυσίας, αποτέλεσμα της οποίας δεν είναι η σωτηρία, αλλά η υποτέλεια. Η ερωμένη του νεωτερικού ανεκπλήρωτου έρωτα δεν είναι το απρόσιτο αντικείμενο του πνευματικού πόθου όπως η Δέσποινα του ιπποτικού μυθιστορήματος, ούτε το παιγνιώδες υποκείμενο του σωματικού πόθου. Είναι το ενεργό υποκείμενο της ψυχικής άρνησης. Ο εραστής δεν έχει να αντιμετωπίσει την ετερονομία των ψυχών, ούτε την ετερότητα των σωμάτων, αλλά την ανυπέρβλητη άρνηση μιας εχθρικής αυτονομίας. Ο δρόμος εκπλήρωσης του Έρωτα μπλοκάρεται από το ίδιο το αντικείμενο του πόθου, την ερωμένη, η οποία, ως αυτόνομη υποκειμενικότητα, είναι επίσης το υποκείμενο της άρνησης. Μετά την θανάτωση του Θεού και την εσωτερίκευση του Θανάτου, ο νεωτερικός ανεκπλήρωτος έρωτας εμφανίζεται ως η ετερονομία της σχέσης, η ετερονομία του Εγώ που προκύπτει ως αρνητικότητα της αυτονομίας του Άλλου.