Abstract

Nhà nước và kinh tế là hai phạm trù cơ bản xác lập mối quan hệ giữa kiến trúc thượng tầng chính trị và hạ tầng kinh tế của mọi quốc gia. Vì vậy, mối quan hệ giữa kinh tế và nhà nước luôn là một trong những mối quan hệ cơ bản có ý nghĩa quyết định đến sự thịnh, suy của một đất nước trong quá trình phát triển. Sự tương tác giữa kinh tế và nhà nước diễn ra khá phức tạp và được thể hiện cả hai chiều: kinh tế quy định tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước theo nguyên lý hạ tầng kinh tế quyết định thượng tầng kiến trúc chính trị và chiều thứ hai là nhà nước tác động mạnh mẽ đến các quá trình kinh tế. Sự tác động trở lại của nhà nước đối với kinh tế có thể đưa lại những kết quả tích cực, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đời sống kinh tế khi nhà nước tác động đúng đắn đến kinh tế, tôn trọng các quy luật khách quan của kinh tế, thực hiện tốt vai trò là “bà đỡ” của kinh tế. Ngược lại, một khi nhà nước tác động vào kinh tế một cách chủ quan, duy ý chí, áp đặt theo kiểu mệnh lệnh hành chính sẽ trở thành yếu tố kìm hãm sự phát triển lành mạnh của các quan hệ kinh tế, tạo ra nguy cơ khủng hoảng kinh tế - xã hội. Vì lẽ đó, nghiên cứu mối quan hệ giữa kinh tế và nhà nước luôn thu hút sự quan tâm của nhiều ngành khoa học xã hội: kinh tế học, chính trị học, xã hội học và luật học,…