Bilim Tarihi Açısından Göbekli Tepe

İstanbul, Türkiye: İKSAD Publishing House (2020)
  Copy   BIBTEX

Abstract

Akıl ve bilinç yetisini kazandığı, dünyaya geldiği andan itibaren araştırmaya başlayan insan, doğayı, kendini ve Tanrı’yı bilmek ister. Bilmek, bilmek için değildir. Bilmek insan içindir, insanı tanımak ve yönetmek içindir. Bu bilme isteğinden Doğa bilimleri, İnsan bilimleri ve Din bilimleri oluşur. Bilim, genelgeçer bilgiyi ifade eder: Doğa bilimlerinin kaynağı doğa, İnsan bilimlerinin kaynağı insan, Tanrı bilimlerinin kaynağı Tanrı’dır. Bazı insan toplumları bazı dönemlerde birtakım bilim alanlarında genelgeçer bilgiye ulaşma yolunda ilerlerken, kimilerinin bazı dönemlerde çeşitli sebeplerle genelgeçer bilgiyi ifade eden bilimlerden uzaklaştıkları ve sapmalar içine girdikleri görülür. Bu bağlamda Bilim Tarihi, bilimin ortaya çıkış, yayılış, kullanılış ve gelişme koşullarının tarihî serüvenini inceler. Bilim Tarihi, insanlığın genelgeçer bilgi araştırma serüvenini arkeolojik buluntulardan; tarihî mitolojik, edebî, dinî, felsefî, bilimsel kalıntı ve belgelerden hareketle inceler. Bilim tarihi, geriye doğru bir araştırmadır. Eskiye dair her yeni bulgu, bilim tarihi için önemlidir. Bazı yeni bulgular bilim tarihini yeniden gözden geçirmeye ve bilimin gelişme aşamalarını genel saptayışımızı kökten değiştirmemize sebep olabilir. İşte Göbekli Tepe, Bilim Tarihi için böyle bir etkiye haizdir. 1995’de arkeolojik kazılar neticesinde Şanlıurfa’da bulunan ve Neolitik Dönemde Anadolu’da yapılan ilk tapınak olarak bilinen Göbekli Tepe’yi mercek altına alarak orada oluşan medeniyetin Bilim Tarihi içindeki yerini tespit etmek bu çalışmanın temel amacıdır. 248 TARİH ARAŞTIRMALARINA FARKLI YAKLAŞIMLAR Göbekli Tepe’nin keşfi bilim tarihindeki birçok yaygın görüşün yeniden gözden geçirilmesi gereğini doğurmuştur. Kazılarda tarım, yerleşik hayata geçiş ve avcı-toplayıcı insanların iş birliğiyle ortaya çıkan yapılar görülmektedir. Taşları yontma işleminin altı bin yıl önce metal aletlerle değil, yaklaşık on iki bin yıl önce, metal alet kullanılmadan da, detaylı şekilde yapılabildiği ortaya çıkmıştır. İlk kumaş parçasının Göbekli Tepe’de bulunması, ipliğin dokunup kumaş yapılmasının, başka bir ifadeyle ilk dokumanın M.Ö. 9000 yılında değil, on iki bin yıl öncesinde yapıldığını göstermiştir. Göbekli Tepe’deki dikili taş ve heykellerin gelişigüzel inşa edilmediği, inşa eden insanların geometri, matematik ve astronomi bilgisine sahip oldukları aşikârdır. Göbekli Tepe’deki yapılar, heykel ve dikili taşlar, ortak iş gücünü, bilgiyi, düşünce ve inancı göstermektedir. Kabartmaların her biri, bu insanların düşünce ve yaşantılarını yansıtmaktadır. Bu buluntular o dönemde ulaştıkları doğa bilgisi, insan bilgisi ve Tanrı bilgisini göstermesi ve bilimin gelişim sürecine, Bilim Tarihini aydınlatma açısından hayatî değerdedir.

Author's Profile

Zöhre Yücekaya
Pamukkale University

Analytics

Added to PP
2022-05-07

Downloads
349 (#63,721)

6 months
127 (#36,898)

Historical graph of downloads since first upload
This graph includes both downloads from PhilArchive and clicks on external links on PhilPapers.
How can I increase my downloads?