Cambridge’deki büyük akademik cemaatin sakinleri olan bizler bir araya geldik ve hoşgörü ve onun egemen politik iklim içerisindeki yeri hakkında dostça ama ateşli bir tartışma yürüttük. Okuyucu, bizim nerelerde aynı düşüncede olmadığımızı bulmakta hiçbir zorluk çekmeyecektir. Diğer taraftan, farklı başlangıç noktalarından ve farklı yollardan hareketle yaklaşık olarak aynı yere ulaştık. Her birimiz için, egemen hoşgörü kuramı ve pratiğinin, incelendiği takdirde, korkunç politik gerçekleri gizlemeye yarayan bir maske olduğu ortaya çıktı. Kızgınlığın tonu makaleden makaleye keskin bir şekilde artmakta; belki de (...) boş yere, okuyucuların bu noktaya getiren akıl yürütmeyi takip edeceklerini umuyoruz. Nihayetinde bu kızgınlık hem kafa hem de kalpte ikamet etmektedir…. (shrink)

“İntihar Üzerine” (Ek 1) ve “Ruhun Ölümsüzlüğü Üzerine” (Ek 2) denemeleri, David Hume’un din bağlamında dogmatik inanışları, uslamlamaları en keskin bir biçimde eleştirdiği yazılarıdır. Görgül felsefesinin temel doğruları ve izlediği kuşkucu yöntem uyarınca ortaya koyduğu sonuçlar, bu denemelerin hem yayınlandıkları dönemde hem de sonrasında pek çok olumsuz eleştiriyle karşılaşmasına yol açmıştır. İnsanın doğasına ilişkin her türlü konuyu soruşturma niyetliliği ile yola çıkan Hume, dogmatik dinin ve uygulamalarının köklendiği inanışları ve uslamlamalarını da aynı niyetle irdelemiştir. Özellikle döneminde yaşanan toplumsal sorunların (...) bu dogmalara duyulan kuşkusuz inançlardan köklendiğini göstermeye çalıştığı bu iki denemenin, yine aynı dogmalara dayanarak eleştirilmesi, basımının engellenmesi ve metinlere müdahale edilmesi ise ironiktir. Bu çalışmada, Hume’un her iki denemedeki savlarının bir çözümlemesi değil, denemelerde ele alınan sorunun ne kadar gerçek olduğu, bu iki denemenin yayınlanma süreci örnek gösterilerek incelenecektir. (shrink)

Kant’ın 1781 tarihli Saf Aklın Eleştirisi adlı çalışmasına kadar geçen felsefî kariyeri, genel olarak literatürde, onun “eleştiri öncesi” dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemin belirleyici unsuru, Kant’ın bir taraftan Newton fiziki diğer taraftan da Leibniz-Wolff metafiziki ile sürekli boğuşmasıdır. Bu süreç içerisinde Kant, aynı zamanda, hernekadar berrak ve keskin bir biçimde formüle edilmese de “eleştirel felsefe”ye doğru giden ilk açılımları da sunar. Bu çalışmanın amacı, Kant’ın sözü edilen düşünce dönemini mercek altına alarak onun “eleştiri öncesi” düşüncelerine dâir genel bir perspektif (...) çizmektir. *** Kant’s philosophical approach until the Critique of Pure Reason published at 1781 is generally designated in the history of philosophy as Kant’s “pre-critical” period. The determinative matter of this phase is a deep and continuous struggle of him with both Newtonian physics and metaphysics of Leibniz-Wolff school. Although he never clearly formulated those problems and solution proposals about the basic philosophical and metaphysical ideas of his “critical” period, there are some conceptual-patterns in his early writings that can be seen as pioneer ideas with respect to his posterior thoughts. The aim of this study is to present a general perspective about Kant’s “pre-critical” period by following his early texts. (shrink)