Ang pag-aaral na ito ay naglalahad ng isang komprehensibong istruktura ng gramatika na nakatuon sa katangian ng Nawn Preys (NP). Ito ang kauna-unahang pag-aaral na nakapokus sa katangian ng NP ng isang varayti ng wikang Waray na wala pang anumang naisagawang pag-aaral. Ang balidasyon, muling pagsusuri, at pag-aanalisa sa mga datos ay ginawa mismo ng mananaliksik bilang taal na mananalita ng Biri-Waray at sa gabay ng tagapayo. Ang mga kinapanayam ay mga nasa edad 47- 67 at mga taal na (...) mananalita ng Biri-Waray. Sila ang siyam (9) na piniling kapanayamin sapagkat bukod sa sila ay taal na mananalita ng Biri-Waray, nakapagtapos din sila ng pag-aaral at may ganap na pag-unawa sa gramatika. Ang listahan ng mga pangungusap na may kabuuang 384 ay nakasulat sa wikang Tagalog na isinasalin nang mga informant nang pasalita. Mula sa pag-aaral, sinuri ang mga katangian ng Nawn sa Biri-Waray, mga konstityuwent na bumubuo sa iba’t ibang anyo ng NP sa Biri-Waray, at iba’t ibang gamit ng NP sa istrukturang gramatikal sa Biri-Waray. Ang implikasyon sa mga teyorya sa pagkakapare-pareho ng mga wika sa istrukturang gramatikal ay nakabatay pa rin sa katangian ng isang wika. Isa na rito ang proseso paglilipat ng posisyon sa sabjek sa unahang bahagi ng gramatikal istraktyur na hindi nangyayari sa Biri-Waray sa mga nan-verbal na pangungusap kapag ang predikeyt at sabjek ay parehong may nominal marker an ‘ang’. Dulot ito ng walang direktang katumbas o zero (ø) ‘ay’ order marker ng wikang Tagalog ang Biri-Waray. Isa ito sa nakitang kahalagahan ng pagsusuri na magagabayan higit lalo na ang mga hindi taal na mananalita ng Biri-Waray sa pag-unawa sa gramatikal na istukrtura ng naturang wika. (shrink)

Ang Diyos ay hindi naglalaro ng dado", inulit ni Einstein mula sa taas ng kanyang determinismo, ngunit sa katunayan ang kosmos ay naghahagis ng mga buto nito nang sadyang mapagpasya: ang mga dado nito ay laruin. Hindi sa pag-iisip na tayo ay lumikha ng mga mundo. Sa pamamagitan ng pag-unawa sa mundo natututo tayong mag-isip. Ang Cosmovision ay isang termino na dapat ay nangangahulugang isang hanay ng mga pundasyon kung saan lumalabas ang isang sistematikong pag-unawa sa Uniberso, ang mga bahagi (...) nito bilang buhay, ang mundong ating ginagalawan, kalikasan, mga phenomena ng tao, at ang kanilang mga relasyon. Ito ay, samakatuwid, isang larangan ng analytical na pilosopiya na pinapakain ng mga agham, na ang layunin ay ang pinagsama-samang at epistemologically sustainable na kaalaman tungkol sa lahat ng kung ano tayo at nilalaman, na nakapaligid sa atin, at nauugnay sa atin sa anumang paraan. Ito ay isang bagay na kasingtanda ng pag-iisip ng tao, at, bilang karagdagan sa paggamit ng mga elemento ng siyentipikong kosmolohiya, sinasaklaw nito ang lahat ng bagay sa pilosopiya at agham na tumutukoy sa uniberso at buhay. Ang cosmovision ay hindi isang set ng mga ideya, hypotheses, at assumptions kundi isang sistemang batay sa obserbasyon, pagsusuri, ebidensya, at pagpapakita. Walang cosmovision na naglalayong tukuyin, itatag, o imungkahi ngunit para lamang maunawaan, suriin, at bigyang-kahulugan. Bawat isa sa atin ay nagtatayo at naghahatid ng kanyang kosmobisyon sa buong buhay, nang hindi nagtatatag ng mga anyo, bilang isang background para sa ating pag-iisip at pag-uugali. Sa lingguwistika, ang terminong "cosmovision" ay magmumula sa Aleman, katumbas ng konsepto ng "Weltanschauung," na ginamit ng ilang mga pilosopo. Gayunpaman, ang relasyong pangwika na ito ay hindi naaangkop dahil sumasalungat ito sa aming iminumungkahi bilang isang cosmovision. Ang salitang Aleman na ito ay tumutukoy sa isang pre-logical o proto- experimental na pananaw ng realidad, na may intuitive na konteksto at malayo sa kritikal na kaalaman na wala pa rin sa oras ng pagbabalangkas nito. Walang alinlangan, ang mga cosmovision, sa diwa kung saan natin nauunawaan ang mga ito, ay nagtataglay at gumagamit ng mga proto-experimental o pre-logical na elementong ito na kinabibilangan ng kasaysayan, ang sama-samang walang malay, at lahat ng mga archetype na dala natin. Gayunpaman, sa konseptong inilalapat natin dito, ang cosmovision ay higit na lumalampas sa nilalamang ito, una sa pamamagitan ng patuloy na pagsusumite nito upang ipakita ang kritikal na pag-iisip, at sa wakas sa pamamagitan ng paggawa ng analitikong karanasan (at hindi ang kaisipan mismo o intuwisyon) ang aktwal nitong uniberso. Inilantad ni António Lopes ang lawak ng nilalamang ito: "Ang mga cosmovision ay hindi produkto ng pag-iisip. Hindi sila nagmumula sa simpleng pagnanais na malaman. Ang pagkaunawa sa katotohanan ay isang mahalagang sandali sa pagsasaayos nito, ngunit, gayunpaman, ito ay isa lamang. Ito ay nagmumula sa mahahalagang pag-uugali, mula sa karanasan ng pagsusuri sa buhay, at mula sa istruktura ng ating saykiko na kabuuan Ang pagtaas ng buhay sa kamalayan sa kaalaman sa realidad, sa pagpapahalaga, at sa kusang katotohanan ay ang mabagal at mahirap na gawain. na ginawa ng sangkatauhan sa pagbuo ng mga konsepto ng buhay (W. Dilthey, 1992 [1911]: 120). Sa gawaing ito, hinahangad nating balangkasin ang isang kosmobisyon batay sa mga realidad na inaalok natin ngayon hindi nagmumungkahi, sa anumang oras, na gumawa ng agham; o magteorya ng pilosopiya, ngunit lagi nating hahanapin na suportahan sila o, hindi bababa sa, protektahan nila mula sa mga pang-unawang distorsyon na karaniwan nating dala. (shrink)