Bilime ve onun bilgisine akademik, politik, ekonomik ve kamusal alanlar olmak üzere birçok alanda diğer bilgi iddialarına kıyasla daha fazla güven duyulmaktadır. Bilime duyulan bu güvenin temelinde büyük ölçüde bilimsel süreçlerin ve yöntemlerin nesnel bir şekilde yürütülmesi ve bu nesnel sürecin bir ürünü olarak bilimsel bilginin tarafsız bilim insanları tarafından ortaya konulduğu düşüncesi yatmaktadır. Bu bakımdan toplum tarafından bilimin tartışılmaz statüsünün ve bilimsel bilgiye verilen değerin belirleyicisi olarak nesnellik özelliği ön plana çıkmaktadır. Bilhassa doğa bilimleri söz konusu olduğunda bilimsel yöntemin (...) olgulara ve dış dünyaya ilişkin nesnel bilgiler sağladığı düşünülmektedir. Bu bakımdan doğa bilimleri, bilimde nesnelliğin paradigmatik örnekleri olarak kabul görmektedir. Beşeri ve sosyal bilimler alanında ise doğa bilimlerine kıyasla nesnellik algısı düşük olmasına rağmen, yöntemlerinin bilimsel yöntemle çalışılmaya uygun olmasından dolayı en azından ilke olarak nesnel olduğu değerlendirilmektedir. Bilimin değerler alanından ziyade olgu alanına ilişkin çalışmalar yürütmesi, bilim insanlarının değerler, anlamlar ve ideallerinden de kendisini izole ederek bilimsel nesnelliği temin edilebileceği konusunda genel bir kavrayışa yol açmaktadır. Bu görüşün önde gelen düşünürü Karl Popper’dır. Popper bilimsel nesnelliğin, olgusal içerikli önermelerin – protokol önermeleri – öznelerarası sınanabilir olması ile temin edilebileceğini ve böylece bilim insanlarının çalışmalarında kültür, değer ve inanç gibi öznel kanılarının bilimsel bilginin temellendirilmesi ve sınanması noktasında kullanılamayacağını ifade etmiştir. Ancak bilimin doğasına yönelik bir soruşturma bilimsel bilginin düşünüldüğü kadar nesnel bir sürece sahip olmadığını, bilim faaliyetini gerçekleştiren bilim insanlarının kişisel çıkarlarının, değerlerinin ve içinde yaşamış oldukları kültürel faktörlerin bilimsel bilginin elde edilmesi sürecinde etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan bilimin doğasını doğru bir şekilde anlayabilmenin yolu bilimlerde nesnellik ölçütünün sosyolojik ve kültürel unsurlarla yakından ilişkili olduğunu bilmekten geçmektedir. Thomas Kuhn bilimsel değerlendirmelerde değer yargılarının ve kültürel unsurların kaçınılmaz olduğu düşüncesindedir. Kuhn, Popper’ın aksine sosyolojik etmen ve değerleri de işin içerisine katarak bir bilimsel nesnellik değerlendirmesi yapmaktadır. Bu doğrultuda, o bilimde fazlasıyla öznel unsurları vurguladığı eleştirilerine imkân vermeyecek şekilde bilim insanlarının takip etmesi gereken ve tavsiye niteliğinde olan belirli değerler neticesinde bilimsel nesnelliğin ve rasyonalitenin sağlanabileceğini ifade etmektedir. Bu kapsamda çalışmada, bilimin en bilinen özelliği olarak göze çarpan nesnellik kavramı ve düşüncesine yönelik kavramsal bir belirlemenin ardından kültür ve değer gibi sosyolojik unsurların bilimsel objektifliğin ayrılmaz bir parçası olduğu argümanı, Popper ve Kuhn’un çalışmaları göz önünde bulundurularak serimlenecektir. (shrink)

The aim of this paper is to bring the resources of virtue epistemology to bear on the issue of the epistemic objectivity of science. A distinction is made between theoretical virtues that may be possessed by scientific theories and epistemic virtues that may be exercised by individual scientists. A distinction is then made between ontological objectivity, objectivity of truth and epistemic objectivity, the latter being the principal focus of the paper. It is then noted that a role must be played (...) by deliberative judgement in determining how to apply the theoretical virtues. It is suggested that such judgement may be virtuous in light of the exercise of the epistemic virtues. It is argued that the primary location of epistemic objectivity is the theoretical virtues, whereas the epistemic virtues of scientists play a subordinate role. (shrink)

Realist evaluation has gained prominence in the field of evaluation in recent years. Its theory-driven approach to explaining how and why programmes work or not makes it attractive to many novices, early career researchers, and organizations implementing various programmes globally and relevant to policymakers and programme implementers. While realist evaluation seeks to be pragmatic, adopting principles and methods that can be used to help focus an evaluation, its deep ontological and epistemological foundations make its application in real-life situations challenging. In (...) this paper, we seek to unpack the key tenets scaffolding the practical application of realist evaluation. Although Pawson and Tilley foreground realist evaluation in applied scientific realism, we argue that an amalgam of scientific and critical realist principles underpins realist evaluation. We unpack these principles and illustrate how they fit into each other to provide a cogent theoretical foundation for realist evaluation. (shrink)

In this essay, I reflect on the implications of intellectual virtues in scientific endeavor. To this end, I first offer a depiction of scientific endeavor by resorting to the notion of academic attitude, which involves aspects concerning the generation and possession of knowledge. Although there are differences between these activities, they have in common the engagement of diverse intellectual agents (scientists). In this sense, I analyze how intellectual virtues are linked to 1) scientific research tasks, such as theory appraisal, and (...) 2) those tasks of vigilance and intervention in the uses of scientific knowledge. I conclude that intellectual virtues play a leading role in achieving higher quality scientific research and adequate foresight on the uses and impacts of scientific findings. In this order of ideas, I propose an agenda for further inquiries on these matters, highlighting the relevance of reflecting and empirically researching the relationship between intellectual virtues and science, as well as cultivating intellectual virtues in various stages of scientific training. (shrink)

In this paper I shall defend the idea that there is an abstract and general core meaning of objectivity, and what is seen as a variety of concepts or conceptions of objectivity are in fact criteria of, or means to achieve, objectivity. I shall then discuss the ideal of value-free science and its relation to the objectivity of science; its status can be at best a criterion of, or means for, objectivity. Given this analysis, we can then turn to the (...) problem of inductive risk. Do the value judgements regarding inductive risk really pose a threat to the objectivity of science? I claim that this is not the case because they do not lower the thresholds scientifically postulated for objectivity. I shall conclude the paper with a discussion of under-appreciated influences of values on science, which indeed pose a serious threat to the objectivity of some scientific disciplines. (shrink)