Celem artykułu jest ukazanie zasadniczych różnic między rozumieniem pojęć kontyngencji, wolności, indywidualności w filozofii Szkota w odniesieniu do tradycji arystotelesowskiej. Podkreślam, że istotnymi elementami koncepcji Szkota, będącymi wyraźnym odejściem od klasycznego arystotelizmu, są: (1) odrzucenie zasady pełności, (2) interpretacja teraźniejszości jako niekoniecznej, (3) rozwinięcie pojęcia synchronicznej kontyngencji, (4) zerwanie związku między niezmiennością i koniecznością. W swej antropologii Szkot kładzie nacisk na (1) pojęcie wolnej wolijako władzy autonomicznej i zdolnej do samodeterminacji, (2) przypisuje woli racjonalność, która nie polega na zależności woli (...) od intelektu czy wiedzy, (3) odchodzi od arystotelesowskiego eudajmonizmu. Boga traktuje jako zdolnego do poznania i miłowania jednostkowych, kontyn- gentnych bytów. W swej aksjologii podkreśla pozytywny wymiar indywidualności, wielości i nie- powtarzalnościjednostek. (shrink)

Following an Open conception of Divine Foreknowledge, that holds that man is endowed with genuine freedom and so the future is not definitely determined, it will be claimed that human freedom does not limit the divine power, but rather enhances it and presents us with a barrier against arbitrary use of that power. This reading will be implemented to reconcile a well-known quarrel between two important interpreters of Duns Scotus, Allan B. Wolter and Thomas Williams, each of whom supports a (...) different interpretation of the way God acts according to right reason. (shrink)

Abstract Does Duns Scotus identify the natural will with the affectio commodi ? This identification has become the standard view. In this paper, I will challenge this view through an analysis of some key texts. The main thesis of the paper is that Scotus allows for two scenarios related to the will's dual affections. The first is the real situation of the created will: the will is a free potency and possesses two affections. The second is a hypothetical case; Scotus (...) suggests the fictive case of a will that only possesses the affectio commodi . Accordingly, it can be concluded that: ( i ) when considering the will in its real condition, both affections belong to the will's free appetite; ( ii ) in the hypothetical case the natural will, the intellectual appetite and the affectio commodi are all identified; ( iii ) in the real condition of the will, the natural will is a passive inclination to receive perfection. (shrink)

Hlavným cieľom práce je identifikovať antinaturalistické črty etiky Dunsa Scota. Predpokladom je objasnenie pojmu naturalizmu. V teoretickej filozofii je možné rozlíšiť metafyzický, vedecko-metodologický a sémanticko-analytický naturalizmus. V praktickej filozofii je naturalizmus prítomný v etike cnosti, v ktorej sa pri dosahovaní dobrého života pracuje s pojmom ľudskej prirodzenosti a emočno-afektívna stránka človeka je relevantným prvkom etického uvažovania. Voči nej stojí etika pravidiel, podľa ktorej je zdrojom morálne dobrého ľudská racionalita, prax má byť formovaná podľa poznania rozumu a emocionalita je v tomto (...) etickom uvažovaní irelevantná. Na základe rozboru niektorých diel Dunsa Scota je jeho etika antinaturalistická v týchto bodoch: vôľa ako protiklad prirodzenosti; oddelenie morálky a blaženosti; sekundárny význam emócií v etickom uvažovaní; univerzálne záväzný imperatív lásky k Bohu; vôľa ako sídlo morálnych cností. Spojenie blaženosti, cnosti a prirodzenosti u Scota stráca vnútornú súdržnosť, prirodzené a morálne dobro nekonvergujú, čo sa odráža v „denaturalizácii“ morálky. Na základe identifikácie antinaturalistických čŕt Scotovej etiky prichádzame k záveru, že jeho etika má bližšie k etike pravidiel. (shrink)

John Duns Scotus (1265/66-1308) was one of the most important and influential philosophertheologians of the High Middle Ages. His brilliantly complex and nuanced thought, which earned him the nickname "the Subtle Doctor," left a mark on discussions of such disparate topics as the semantics of religious language, the problem of universals, divine illumination, and the nature of human freedom. This essay first lays out what is known about Scotus's life and the dating of his works. It then offers an overview (...) of some of his key positions in four main areas of philosophy: natural theology, metaphysics, the theory of knowledge, and ethics and moral psychology. (shrink)