What I would like to study is the presence of Cartesian manner of thinking in the Ricoeurian comprehension of subjectivity. I focus particularly on what is not saying expressis verbis in his argumentation. I do not say that the Ricoeurian conception of dialectical subject which is expressed as “oneself as another” places itself as continuation of the tradition of absolutization of cogito. By no means. Ricoeur’s investigation that pertains to subjectivity aims at elaborating its new formulation. Philosophy of Descartes might (...) be interpret in various ways not only as the synonym of “egology”. In my paper I indicate two formulas of ego which are included in Cartesian Meditations (ego cogito, ergo sum and ego sum, ego existo) that give rise to the different interpretations of ego. I analyse the Ricoeurian stance that relates to the consequences of introducing by Descartes the very formula ego sum, ego existo. In the second part I concentrate on issue on what sense rereading Meditations could be helpful in entering into discussion with structuralist critique of the subject. Also I get an approach to the theoretical framework of Ricoeurian argumentation which is established according to defend the subject. -/- W artykule staram się pokazać obecność elementów Kartezjańskiego sposobu rozumowania w Ricoeurowskim deklaratywnie „antykartezjańskim” ujęciu subiektywności. Nie twierdzę, że Ricoeur w proponowanej przez siebie koncepcji podmiotu dialektycznego wyrażonego jako "ten-który-jest-sobą-jak-i-innym" sytuuje sie po stronie tradycji absolutyzującej cogito. Moim celem jest przesledzenie tych momentów Ricoeurowskiej argumentacji prowadzonej na rzecz wypracowania nowej formuły podmiotowości, w których obecny jest (najczęściej implicite) wątek Kartezjański. W samej filozofii Kartezjusza obecna jest droga, która nie prowadzi do egologii. By pokazać dwie różne perspektywy odczytania Kartezjańskiego cogito, przywołuję dwie formuły: ego cogito ergo sum oraz ego sum, ego existo, by następnie poddac je analizie. W pierwszej cześci artykułu skupiam się na ukazaniu konsekwencji płynących z wykorzystania formuły ego sum, ego existo w dyskusji dotyczącej subiektywności. W drugiej cześci staram się dowieść, na jakiej drodze możliwe jest wykorzystanie Kartezjańskiej koncepcji podmiotu w konfrontacji ze strukturalistyczną krytyką podmiotu. (shrink)

Filozofia subiektywności dotarła w XX wieku do granic swoich możliwości. Jako odpowiedź na jej ograniczenia rozmaici filozofowie podjęli próby nowego rodzaju myślenia. Takie próby to m.in. myśl dialogiczna, która pierwszy wyraz znalazła w pismach takich filozofów, jak Franz Rosenzweig, Martin Buber czy Eberhard Grisebach. Innym przykładem jest postulat powrotu do pytania o bycie Martina Heideggera. W niniejszym artykule staram się pokazać, że obie próby mają ze sobą wiele wspólnego, choć ich przedstawiciele odnosili się do siebie nawzajem raczej krytycznie, o ile (...) w ogóle to czynili. Okazuje się jednak, że myśl Martina Bubera oraz Martina Heideggera ujmują człowieka jako byt dynamiczny, który staje w obliczu nachodzącego go wezwana. Dlatego też analizuję najpierw koncepcję Martina Heideggera z okresu Bycia i czasu, następnie przedstawiam myślenie Martina Bubera, głównie w oparciu o jego traktat Ja i Ty. Na koniec dokonuję zestawienia i porównania wątków wspólnych obu filozofom, jak również zaznaczam różnice, które dzielą obie próby przekroczenia filozofii podmiotowości. (shrink)

The paper focuses on a comparison by taking some of the main results of the European tradition of phenomenology of religion represented and further developed by Jean-Luc Marion. His views on the constitution of the “I” look promising for a comparison when contrasted with the views on the same phenomenon in Indian religious traditions. Marion, whose rich work is in the main part devoted to the philosophy of donation, discovered a new way that led him from the givenness of the (...) object of knowledge/perception to the understanding of self-givenness of the subject up to a new understanding of the experience of god. The author chooses as a start¬ing point the central question in Marion’s work which refers to the constitution of the “I” and the problem of whether it is able to constitute itself or whether something exists that constitutes the “I” beforehand without leaving the concept of subjectivity. For the Indian side, he offers examples for the way in which the constitution of the “I” takes place or not and what relevance a kind of givenness has in this context not only for a concept of the subject but also for the theistic ideas in Indian traditions. (shrink)