The concept of Substantial motion (حركت جوهرى) is fundamentally flawed and severely muddled. Aristotle and Mulla Sadra’s conception of motion, substance (جوهر) and substantial form صورت نوعيه)) were all based on a severe misunderstanding of nature as later was established by the scientists and philosophers that came after them. Here, by recalling the established facts of modern science, particularly the universally accepted scientific fact that, properties of objects are reducible to the motion of their electrons and there’s no such thing (...) as ‘substantial form’ much less substance, the author puts an end to a 400-year-old glorious error called ‘substantial motion’. Naturally any attempt to reconcile the paradigms of modern physics with Aristotle/Sadra paradigms of form/matter and substance/accidents, and to try to draw parallel between the two and revive their philosophy would be an exercise in futility. (shrink)

There is an argument for God’ s existence from consciousness. The argument was initially formulated by Swinburne in contemporary Western philosophy. He claims that no one has preceded him in formulating the argument, except John Locke who had a vague reference to it. The argument considers the existence of mental phenomena, such as feelings, emotions, intentions, and thoughts— which are scientifically unexplainable and merely admit of subjective explanations— as evidence for God’ s existence. Swinburne provides an inductive versions of the (...) argument, which confirms and reinforces the probability of God’ s existence. A survey of arguments for God’ s existence in Islamic philosophical tradition reveals that Mullā Ṣ adra was the first philosopher who argued for God’ s existence from rational consciousness. His argument is syllogistic and certainty-conferring. This paper deploys a descriptive-analytic method to consider the two versions of the argument from consciousness for God’ s existence in Western and Islamic philosophical traditions, comparing their agreements, distinctions, weaknesses, and strengths. (shrink)

Can the abstract entities be designated? While the empiricists usually took the positive answer to this question as the first step toward Platonism, in his ``Empiricism, Semantics, and Ontology’’ [Carnap 1950], Carnap tried to make a reconciliation between the language referring to abstract entities on the one hand, and empiricism on the other. In this paper, firstly, I show that the ingenuity of Carnap’s approach notwithstanding, it is prone to criticism from different aspects. But I also show how, even without (...) leaving the empiricist research program, the shortcomings could be amended. Following Carnap’s 1950 outset, and adding some apparently untasteful (Meinongian) ingredients, I will sketch a refined way for dealing with the problem of existence of abstract entities within the framework of the philosophy of empiricism. (shrink)

This review is about some important ideas of famous Muslim philosopher, Avicenna about science and its philosophy on base of idea and works of Dr. Seyyed Hossein Nasr.

philosophy of Islamic Psychology and some recent debates about it. It is published in a student journal of university of Tehran.

There is an argument for God’ s existence from consciousness. The argument was initially formulated by Swinburne in contemporary Western philosophy. He claims that no one has preceded him in formulating the argument, except John Locke who had a vague reference to it. The argument considers the existence of mental phenomena, such as feelings, emotions, intentions, and thoughts— which are scientifically unexplainable and merely admit of subjective explanations— as evidence for God’ s existence. Swinburne provides an inductive versions of the (...) argument, which confirms and reinforces the probability of God’ s existence. A survey of arguments for God’ s existence in Islamic philosophical tradition reveals that Mullā Ṣ adra was the first philosopher who argued for God’ s existence from rational consciousness. His argument is syllogistic and certainty-conferring. This paper deploys a descriptive-analytic method to consider the two versions of the argument from consciousness for God’ s existence in Western and Islamic philosophical traditions, comparing their agreements, distinctions, weaknesses, and strengths. (shrink)

Mohammad Arkoun (1928-2010) Muslim intellectual, offered "Islamic Criticism" projects, "Applied Islamology" and finally the "Critical Rational Future" project "Negar" with the aim of reviewing and transforming the understanding of the religious text and offering solutions to overcome the decline of Islamic civilization. His main scheme is the critique of Islamic reason, but the methodology is Applied Islamology. Arkoun projects are one of the first projects in the Islamic-Arab world, which have read the religious text based on new Western approaches. Research (...) Methods and Questions: This study uses a descriptive-analytical approach to examine the impact and application of Western approaches in religious texts reading in the thought of Mohammad Arkoun. The questions considered in this research are: What are the most important practical approaches of Arkoun in religious texts reading? What is Arkoun 's aim using different Western approaches to read religious texts? What are Arkoun 's approaches in the Applied Islamology project? The aims of this research is to study the Western approaches considered by Arkoun in the field of religious texts reading and to examine the impact and application of Western approaches in the Applied Islamology project of Arkoun. Findings: Arkoun projects in particular Applied Islamology include a set of approaches such as structuralism, genealogy, poststructuralism, hermeneutics, etc. His ultimate aim in applying various Western approaches is to provide an active and capable methodology for critical of religious texts reading, definite break from dogmatic and Orientalist perspectives and also to replace these studies with studies based on positivist methods and traditional philology. Among all practical approaches of Arkoun in the field of reading religious texts, there are three approaches that have many manifestations in his thoughts and projects: First, the linguistic-semiotic approach to the study of the foundational age, second, Foucault's paleontological approach to read contemporary Islamic-Arab modern thought and third, Historical-Sociological Analysis for the study of Islam as a social phenomenon and the Events of the history of Islam after the Prophet (PBUH). (shrink)

This paper is a preliminary step towards the assessment of an alarming widespread belief that victims of the novel coronavirus SARS-CoV-2 include the quality and accuracy of scientific publications about it. Our initial results suggest that this belief cannot be readily ignored, denied, dismissed or refuted, since some genuine supporting evidence can be forwarded for it. This evidence includes an obvious increase in retractions of papers published about the COVID-19 pandemic plus an extra-ordinary phenomenon of inconsistency that we report herein. (...) In fact, we provide a novel method for validating any purported set of the four most prominent indicators of diagnostic testing (Sensitivity, Specificity, Positive Predictive Value, and Negative Predictive Value), by observing that these indicators constitute three rather than four independent quantities. This observation has virtually been unheard of in the open medical literature, and hence researchers have not taken it into consideration. We define two functions, which serve as consistency criteria, since each of them checks consistency for any set of four numerical values (naturally belonging to the interval [0.0,1.0]) claimed to be the four basic diagnostic indicators. Most of the data we came across in various international journals met our criteria for consistency, but in a few cases, there were obvious unexplained blunders. We explored the same consistency problem for some diagnostic data published in 2020 concerning the ongoing COVID-19 pandemic and observed that the afore-mentioned unexplained blunders tended to be on the rise. A systematic extensive statistical assessment of this presumed tendency is warranted. (shrink)

“Gecenin bir yarısı kalktığınızı düşünün; bedeniniz yatağın ayakları arasında tam olarak ne kadar aralık olduğunu ve ne yapması gerektiğini bilir. Bir bakıma, etrafınızdaki mekân sizinle konuşur ve incelikle kurulmuş ritim oyunları arasına yerleştirir sizi. Mekânı hareket, ses ve doku ritimleriyle özümsediğimiz —etrafımızdakilerle yankılandığımız— her gün dolu dolu yaşanan bir olaydır bu. Mekân ve zaman bedende birleşir. Bu derin beden bilinci tam da yerleşmenin tanımıdır. Bachelard mimarinin Öklidci geometriye dayanarak anlaşılmasından kurtarıp mekânın yaratıcı poetikasına ulaştırdı bizi.” -/- Gaston Bachelard’ın hayranlık uyandıran (...) mekân çalışmalarını farklı disiplinlerle birlikte kat etmeyi amaçlayan bu kitap, okurunu hem Bachelard’la hem de onun felsefi, edebi, mimari, tasarım yorumlarıyla buluşturuyor. Farklı disiplinlerin “mekân” fikrinden hareketle aslında sadece mimari için değil ilgili her disiplin için sorulması gereken soruyu gündeme getiriyor: “Mimarlar neden Bachelard okur?” Elinizdeki derleme barındırdığı metin ve görsel çeşitliliğiyle mekânların ritmini bulmaya çalışıyor. Mimari, felsefe ve edebiyat meraklısı okurların keyifle peşine düşeceği bir serüven sunduğumuzu düşünüyoruz. (shrink)

Bu kitapta, Ebû İshâk es-Saffâr’ın (öl. 534/1139) kelâmî görüşleri, Telḫîṣü’l-edille li-ḳavâʿidi’t-tevḥîd adlı eserinde Allah’ın isimlerinin anlamlarını açıklarken yaptığı yorumlar çerçevesinde ele alınmaktadır. Ebû İshâk es-Saffâr, 6./12. yüzyıl Hanefî-Mâtürîdî âlimlerinden biridir. Kelâma dair Telḫîṣü’l-edille eserinde esmâ-i hüsnâ konusuna ayrıntılı olarak yer vermektedir. İki cilt hâlinde yayımlanan bu eserin yaklaşık üçte birlik bir kısmını esmâ-i hüsnâ konusu oluşturmaktadır. Bu kısım incelendiğinde, Saffâr’ın Allah’ın varlığı, birliği ve sıfatları ile ilgili konular başta olmak üzere pek çok konuyu 175 esmâ-i hüsnâya dayanarak izah ettiği görülmektedir. (...) O, esmâ-i hüsnâ bölümünde yer vermediği bazı isimlere ise müstakil başlıklar altında değinmektedir. Örneğin el-Mütekkelim ismi kelâm sıfatını bağlamında ve halku’l-Kur’ân ile icâz’ul-Kur’ân gibi konularla ilişkili bir şekilde ele almaktadır. Bu isimler de listeye dahil edildiğinde sayı 178’e ulaşmaktadır. Bu durumda eserin yarısını esmâ-i hüsnâ konusu teşkil etmektedir. -/- Saffâr, esmâ-i hüsnâ bölümünde alfabetik bir sıra içerisinde ele aldığı ilâhî isimleri öncelikle lugavî (semantik) yönden izah etmektedir. Sonrasında ise değerlendirdiği ilahî ismi, bir kelâm konusu ile bağlantı kurarak kelâmî perspektifle açıklamaktadır Esmâ-i hüsnâ temelinde ele alınan konuların hilâfet meselesi hariç diğer kelâm bahislerini kapsadığı görülmektedir. Saffâr öncesi Hanefî-Mâtürîdî kelâm literatürü içinde esmâ-i hüsnânın bu kadar kapsamlı ele alındığı başka bir eser bilinmemektedir. -/- Bu kitap; üç ana bölümden oluşmaktadır. “Metodolojik Çerçeve” başlıklı giriş bölümünde çalışmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Saffâr’ın yaşadığı sosyokültürel çevre olan Mâverâünnehir bölgesi ile Buhara ve Merv şehirlerinin siyasî, sosyal ve dinî durumu ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde esmâ-i hüsna konusunun anlaşılmasına temel oluşturan isim, tesmiye, müsemmâ, sıfat ve vasf gibi kavramlar ile esmâ-i hüsnânın sayısı ve ihsâsı gibi kelâmî tartışmalara değinilmiştir. Sonrasında Saffâr öncesi dönemde kaleme alınan esmâ-i hüsnâ litaratürü hakkında bilgi verilmiştir. Bölüm sonuna Saffâr’ın rivayet ettiği 178 ilahî isme dair ayrıntılı bir tablo eklenmiştir. Üçüncü bölümde öncelikle, Saffâr’ın esmâ-i hüsnâyı izah ederken dikkate aldığı kelâmî ilkeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonrasında ise Saffâr’ın Telḫîṣü’l-edille’de ilâhî isimleri açıklarken ortaya koyduğu kelâmî görüş ve değerlendirmeler belirlenerek sistematik bir şekilde kategorize edilmiştir. Bu kapsamda ele alınan her konunun sonuna ilgili ilâhî isimleri ve bağlantılı olduğu tartışmaları içeren tablolar eklenmiştir. Sonuç bölümünde ise Saffâr’ın esmâ-i hüsnâ anlayışına dayanan kelâm yöntemine dair ulaştığımız sonuçlara yer verilmiştir. Bu kitapta onun, esmâ-i hüsnânın %75’inde kelâmî yorumlarda bulunduğu ve bilgi-varlık bahsinden âhiret hayatına kadar bütün kelâm konularını esmâ-i hüsnâ ile bağlantılı yorumladığı tespit edilmiştir. Ulaşılan bu sonuçlar, Saffâr’ın kelâm anlayışının ilâhî isimlerin yorumuna dayandığını ortaya koymaktadır. [his book discusses the theological views of Abū Isḥāq al-Ṣaffār d. 534/1139), within the framework of his comments on the meanings of Allah’s names, provided in his work titled Talkhīṣ al-adilla. Abū Isḥāq al-Ṣaffār is one of the Ḥanafite-Māturīdite scholars in the 6th/12th century. In his work titled Talkhīṣ al-adilla li-qawāʿid al-tawḥīd on kalām, he spared extensive space for al-asmāʾ al-husnā. Approximately one third of this work, published in two volumes, is devoted to al-asmāʾ al-husnā. An examination of the related section reveals that al-Ṣaffār explains many issues, particularly those related to the existence, unity and attributes of Allah, based on 175 al-asmāʾ al-husnā. He mentions some of the names that he does not include in the al-asmāʾ al-husnā section under separate headings. For example, the name al-Mutakallim is addressed within the context of the attribute of kalām and in relation to subjects, such as the khalq al-Qurʾān and i‘jaz al-Qurʾān. Upon the addition of these names to the list, the number names reaches 178. This means that half of the work deals with the subject of al-asmāʾ al-husnā. -/- al-Ṣaffār lists the divine names in alphabetical order and explains them semantically in the chapter of al-asmāʾ al-husnā. Then he goes on to clarify each divine name through a theological lens with a specific reference to the subject of kalām. In the pre-Saffar Ḥanafite-Māturīdite theological literature, there is no other work that addresses al-asmāʾ al-husnā in such an extensive way. -/- This book consists of three main sections. The first section titled “Methodological Framework”, elaborates on the focus, significance, purpose and method of the study, along with the sources used. The first part describes the political, social and religious status of Transoxiana (Mā-warāʾ al-Nahr) region and the cities of Bukhara and Marw, the sociocultural environment in which Saffar lived. The second chapter addresses various concepts, which promote the understanding of al-asmāʾ al-husnā, such as name, tasmiya, musammā, attribute and qualification in addition to the theological debates such as the number and iḥṣāʾ of al-asmāʾ al-husnā. Then, it provides information about the al-asmāʾ al-husnā literature produced in the pre- Ṣaffār period. The end of each chapter comes with a detailed table with the 178 divine names mentioned by al-Ṣaffār. In the third chapter, the author initially discusses the theological principles that al-Ṣaffār considered while explaining the essence of al-asmāʾ al-husnā. This section also determines and systematically categorizes the theological views and evaluations put forward by al-Ṣaffār while explaining the divine names in Talkhīṣ al-adilla. The tables with the divine names and the related discussions can be seen at the end of the discussion for each subject. The last section presents the conclusions reached, regarding the kalām method based on al-Ṣaffār’s understanding of the essence of al-asmāʾ al-husnā. The present study revealed that he made theological interpretations in 75% of the al-asmāʾ al-husnā and interpreted all theological issues ranging from the subjects of knowledge and existence to the Afterlife in connection with the al-asmāʾ al-husnā. These results indicate that al-Ṣaffār's understanding of kalām is based on the interpretation of the divine names.]. (shrink)

Bu çalışmanın amacı, okuma kültürünün geliştirilmesine yönelik aile farkındalık programının (OKGYAFP) çocukta okuma kültürü oluşturmaya yönelik aile yeterliliğine etkisini belirlemek ve ailelerin OKGYAFP deneyimlerinin okuma kültürü oluşturmaya yönelik yeterliliklerini nasıl değiştirdiğini keşfetmektir. Bu nedenle çalışmada karma yöntem araştırma desenlerinden açımlayıcı sıralı karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Nitel aşamasında ise odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun katılımcılarını Aydın ili Köşk ilçesinde bulunan bir devlet okulunun iki 2. sınıf şubesinin gönüllü velileri (n=30) (...) oluşturmuştur. Nitel boyutunun çalışma grubunu ise araştırmanın deney grubunda yer alan velilerden gönüllü 10 kişi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Okuma Kültürü Oluşturmada Aile Yeterliliği Ölçeği ve görüşme formu kullanılmıştır. Bu araştırmanın nicel verilerinin analizi için betimsel istatistiklerin yanı sıra tek yönlü kovaryans analizinden (ANCOVA) yararlanılmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre deney grubu velilerinin okuma kültürü oluşumunda aile yeterliliği son test puanlarının anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca OKGYAFP’nin deney grubunu oluşturan veliler üzerinde okuma kültürü ediniminde aile yeterliliği noktasında yüksek etkiye sahip olduğu bulgusuna da ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda aileler programın okuma kültürü bağlamında farkındalık oluşturduğunu ifade etmiştir. Katılımcı ailelerin programın sonunda okuma kültürü oluşturmada aile yeterliliği düzeyleri ile programa ilişkin görüşlerinin tam olarak örtüştüğü de görülmüştür. (shrink)

Dâwûd al-Qarisî (Dâvûd al-Karsî) was a versatile and prolific 18th century Ottoman scholar who studied in İstanbul and Egypt and then taught for long years in various centers of learning like Egypt, Cyprus, Karaman, and İstanbul. He held high esteem for Mehmed Efendi of Birgi (Imâm Birgivî/Birgili, d.1573), out of respect for whom, towards the end of his life, Karsî, like Birgivî, occupied himself with teaching in the town of Birgi, where he died in 1756 and was buried next to (...) Birgivî. Better known for his following works on Arabic language and rhetoric and on the prophetic traditions (hadith): Sharḥu uṣûli’l-ḥadîth li’l-Birgivî; Sharḥu’l-Ḳaṣîdati’n-nûniyya (two commentaries, in Arabic and Turkish); Şarḥu’l-Emsileti’l-mukhtalifa fi’ṣ-ṣarf (two commentaries, in Arabic and Turkish); Sharḥu’l-Binâʾ; Sharḥu’l-ʿAvâmil; and Sharḥu İzhâri’l-asrâr, Karsî has actually composed textbooks in quite different fields. Hence the hundreds of manuscript copies of his works in world libraries. Many of his works were also recurrently printed in the Ottoman period. One of the neglected aspects of Karsî is his identity as a logician. Although he authored ambitious and potent works in the field of logic, this aspect of him has not been subject to modern studies. Even his bibliography has not been established so far (with scattered manuscript copies of his works and incomplete catalogue entries). This article primarily and in a long research based on manuscript copies and bibliographic sources, identifies twelve works on logic that Karsî has authored. We have clarified the works that are frequently mistaken for each other, and, especially, have definitively established his authorship of a voluminous commentary on al-Kâtibî’s al-Shamsiyya, of which commentary a second manuscript copy has been identified and described together with the other copy. Next is handled his most famous work of logic, the Sharhu Îsâghûcî, which constitutes an important and assertive ring in the tradition of commentaries on Îsâghûcî. We describe in detail the nine manuscript copies of this work that have been identified in various libraries. The critical text of Karsî’s Sharhu Îsâghûcî, whose composition was finished on 5 March 1745, has been prepared based on the following four manuscripts: (1) MS Kayseri Raşid Efendi Kütüphanesi, No. 857, ff.1v-3v, dated 1746, that is, only one year after the composition of the work; (2) MS Bursa İnebey Yazma Eser Kütüphanesi, Genel, No.794B, ff.96v-114v, dated 1755; (3) MS Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Efendi Arapça, No. 1752, ff.48v-58r, dated 1760; (4) MS Beyazıt Yazma Eser Kütüphanesi, Beyazıt, No. 3129, ff.41v-55v, dated 8 March 1772. While preparing the critical text, we have applied the Center for Islamic Studies (İslam Araştırmaları Merkezi, İSAM)’s method of optional text choice. The critical text is preceded by a content analysis. Karsî is well aware of the preceding tradition of commentary on Îsâghûcî, and has composed his own commentary as a ‘simile’ or alternative to the commentary by Mollâ Fanârî which was famous and current in his own day. Karsî’s statement “the commentary in one day and one night” is a reference to Mollâ Fanârî who had stated that he started writing his commentary in the morning and finished it by the evening. Karsî, who spent long years in the Egyptian scholarly and cultural basin, adopted the religious-sciences-centered ‘instrumentalist’ understanding of logic that was dominant in the Egypt-Maghrib region. Therefore, no matter how famous they were, he criticized those theoretical, long, and detailed works of logic which mingled with philosophy; and defended and favored authoring functional and cogent logic texts that were beneficial, in terms of religious sciences, to the seekers of knowledge and the scholars. Therefore, in a manner not frequently encountered in other texts of its kind, he refers to the writings and views of Muhammad b. Yûsuf al-Sanûsî (d.1490), the great representative of this logical school in the Egyptian-Maghrib region. Where there is divergence between the views of the ‘earlier scholars’ (mutaqaddimûn) like Ibn Sînâ and his followers and the ‘later scholars’ (muta’akhkhirûn), i.e., post-Fakhr al-dîn al-Râzî logicians, Karsî is careful to distance himself from partisanship, preferring sometimes the views of the earliers, other times those of the laters. For instance, on the eight conditions proposed for the realization of contradiction, he finds truth to be with al-Fârâbî, who proposed “unity in the predicative attribution” as the single condition for the realization of contradiction. Similarly, on the subject matter of Logic, he tried to reconcile the mutaqaddimûn’s notion of ‘second intelligibles’ with the muta’akhkhirûn’s notion of ‘apprehensional and declarational knowledge,’ suggesting that not much difference exists between the two, on the grounds that both notions are limited to the aspect of ‘known things that lead to the knowledge of unknown things.’ Karsî asserts that established and commonly used metaphors have, according to the verifying scholars, signification by correspondence (dalâlat al-mutâbaqah), adding also that it should not be ignored that such metaphors may change from society to society and from time to time. Karsî also endorses the earlier scholars’ position concerning the impossibility of quiddity (mâhiyya) being composed of two co-extensive parts, and emphasizes that credit should not be given to later scholars’ position who see it possible. According to the verifying scholars (muhaqqîqûn), it is possible to make definition (hadd) by mentioning only difference (fasl), in which case it becomes an imperfect definition (hadd nâqis). He is of the opinion that the definition of the proposition (qadiyya) in al-Taftâzânî’s Tahdhîb is clearer and more complete: “a proposition is an expression that bears the possibility of being true or false”. He states that in the division of proposition according to quantity what is taken into consideration is the subject (mawdû‘) in categorical propositions, and the temporal aspect of the antecedent (muqaddam) in hypothetical propositions. As for the unquantified, indefinite proposition (qadiyya muhmalah), Karsî assumes that if it is not about the problems of the sciences, then it is virtually/potentially a particular proposition (qadiyya juz’iyyah); but if it is about the problems of the sciences, then it is virtually/potentially a universal proposition (qadiyya kulliyyah). This being the general rule about the ambiguous (muhmal) propositions, he nevertheless contends that, because its subject (mawdû‘) is negated, it is preferable to consider a negative ambiguous (sâliba muhmalah) proposition like “human (insân) is not standing” to be a virtually/potentially universal negative (sâliba kulliyyâh) proposition. He states that a disjunctive hypothetical proposition (shartiyya al-munfasila) that is composed of more than two parts/units is only seemingly so, and that in reality it cannot be composed of more than two units. Syllogism (qiyâs), according to Karsî, is the ultimate purpose (al-maqsad al-aqsâ) and the most valuable subject-matter of the science of Logic. For him, the entire range of topics that are handled before this one are only prolegomena to it. This approach of Karsî clearly reveals how much the ‘demonstration (burhân)-centered’ approach of the founding figures of the Muslim tradition of logic like al-Fârâbî and Ibn Sînâ has changed. al-Abharî, in his Îsâghûjî makes no mention of ‘conversion by contradiction’ (‘aks al-naqîd). Therefore, Karsî, too, in his commentary, does not touch upon the issue. However, in his Îsâghûjî al-jadîd Karsî does handle the conversion by contradiction and its rules. Following the method of Îsâghûjî, in his commentary Karsî shortly touches on the four figures (shakl) of conjuctive syllogism (qiyâs iqtirânî) and their conditions, after which he passes to the first figure (shakl), which is considered ‘the balance of the sciences’ (mi‘yâr al-‘ulûm), explaining the four moods (darb) of it. In his Îsâghûjî al-jadîd, however, Karsî handles all the four figures (shakl) with all their related moods (darb), where he speaks of fife moods (darb) of the fourth figure (shakl). The topic of ‘modal propositions’ (al-muwajjahât) and of ‘modal syllogism’ (al-mukhtalitât), both of which do not take place in the Îsâghûjî, are not mentioned by Karsî as well, either in his commentary on Îsâghûjî or in his Îsâghûjî al-jadîd. Karsî proposes that the certainties (yaqîniyyât), of which demonstration (burhân) is made, have seven, not six, divisions. After mentioning (1) axioms/first principles (awwaliyyât), (2) observata/sensuals (mushâhadât), (3) experta/empiricals (mujarrabât), (4) acumenalia (hadthiyyât), (5) testata (mutawâtirât), and (6) instictives (fitriyyât), that is, all the ‘propositions accompanied by their demonstrations,’ Karsî states that these six divisions, which do not need research and reflection (nazar), are called badîhiyyât (self-evidents), and constitute the foundations (usûl) of certainties (yaqîniyyât). As the seventh division he mentions (7) the nazariyyât (theoreticals), which are known via the badîhiyyât, end up in them, and therefore convey certainty (yaqîn). For Karsî, the nazariyyât/theoreticals, which constitute the seventh division of yaqîniyyât/certainties, are too numerous, and constitute the branches (far‘) of yaqîniyyât. Every time the concept of ‘Mughâlata’ (sophistry) comes forth in the traditional sections on the five arts usually appended to logic works, Karsî often gives examples from what he sees as extreme sûfî sayings, lamenting that these expressions are so widespread and held in esteem. He sometimes criticizes these expressions. However, it is observed that he does not reject tasawwuf in toto, but excludes from his criticism the mystical views and approaches of the truth-abiding (ahl al-haqq), shârî‘â-observant (mutasharri‘) leading sufis who have reached to the highest level of karâmah. (shrink)

“1950’li yıllarda dönemin büyük felsefecileri arasında dinsel inancı savunan bir kişi bile yoktu. 1990’lı yıllarda Yale’den UCLA’ya, Oxford’dan Heidelberg’e kadar birçok yerde insanın manevi yanını savunan ve geliştiren yüzlerce kitap yazılacak, sel olup akacaktı. Aradaki 40 yıllık süre zarfındaysa sadece ve sadece Alvin Plantinga vardı.” Kelly James Clark Tanrı’nın veya tanrıların varlığı sorusu felsefenin ezeli sorularından biri olagelmişse de Nietzsche’nin Tanrı’nın ölümünü ilan ettiği günden bu yana onu doğrularcasına yaşanan acılar, savaşlar, kötülükler bu konudaki tartışmaların sesini uzun süre bastırdı. Ama (...) özellikle yüzyılın ikinci yarısından sonra palazlanan analitik felsefede meydana gelen “metafiziğe dönüş”, dine yakınlık duyan, en azından dinle ilgilenen filozofların tekrar Yahudi-Hıristiyan ve İslam geleneklerinde anlaşıldığı şekliyle Tanrı’nın varlığına duyulan inancın gerekçelerini yeniden değerlendirmelerine, konuya yeni bir bakış ve araçlarla bakmalarına vesile oldu. Alvin Plantinga’nın bu kitabı, yayımlandığı tarihten itibaren “analitik din felsefesi” alanının da en önemli ve sarsıcı eserlerinden biri hâline geldi ve Tanrı’nın ölmediğini ilan etti. Anselmus’tan Hume’a, Kant ve pozitivistlerden John Mackie gibi modern ateologlara kadar felsefe geleneğiyle hesaplaşan Plantinga, bu abidevi çalışmasında ontolojik, kozmolojik ve teleolojik tanrı kanıtlamalarının eski ve yeni biçimlerinin çıkmazlarını, meziyetlerini ve sunduğu imkânları değerlendiriyor. Tanrı’nın varlığına duyulan inanç ile diğer insanların varlığına ve zihinlerine duyulan inanç arasındaki şaşırtıcı ve sarsıcı bağlantıyı ortaya koyuyor. (shrink)

Mantık tarihi ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından bu yana matematiğin temelleriyle ilgili soruların yanıtlanmasına sahne olmuştur. Bugün tarihsel gelişiminin bir sonucu olarak mantık bilgisayar kullanımı aracılığıyla yaşam ile etkileşmektedir. Bu yazıda söz konusu etkileşimin geleceğine ilişkin bilgisel ufukların geçmişte hangi soruları yanıtlamak amacıyla belirlendiği çok kısaca özetlenmektedir.

XIX. yüzyılın ilk yarısında A.Comte tarafından sistemleştirilen pozitivizm akımı, deneye ve gözleme dayalı bilginin, tek geçerli bilgi türü olacağı varsayımından yola çıkan bir düşünce sistemidir. Pozitivizmi hazırlayan nedenlerin başında Fransız İhtilali ve aydınlanma düşüncesi yer almaktadır. Pozitivizmin Osmanlı düşüncesine girişi, devletin en buhranlı dönemini yaşadığı XIX. Yüzyıla denk gelir. Islahat hareketlerinin hız kazandığı, buna bağlı olarak batıcılık düşüncesinin iyiden iyiye hissedildiği bu yüzyılda, batı kaynaklı düşünce akımları da Osmanlı düşüncesinde kendilerine yer bulmaya başlamışlardır. Batılaşma çerçevesi içerisinde Fransa’ya gönderilen öğrenciler ve (...) tercüme eserler vasıtasıyla kendisini ortaya koyan pozitivizm, dönemin birçok düşünürünü etkilemiştir. Pozitivizmden etkilenen düşünürlerden birisi olarak Abdullah Cevdet, siyasi ve kültürel birçok alanda düşüncelerini bu doğrultuda dile getirmiştir. Cevdet’in düşünceleri başta yaşadığı dönem olmak üzere, kendisinden sonra da günümüze kadar ulaşmış ve pozitivist-materyalist cenahta kendisine yer bulmuştur. Halifelik müessesesini bünyesinde barındıran bir imparatorluk olarak Osmanlı’nın, pozitivist-materyalist görüşleri benimseme eğiliminde çok da istekli bir eğilim sergilemediği düşünülmektedir. Tüm eleştirilere ve kabullenememelere rağmen Abdullah Cevdet ve pozitivist fikirleri son dönem Osmanlı düşüncesinde sağladığı fikri dinamizm sebebiyle, düşünce dünyamız açısından olumlu bir etkiye sahip olmuştur. (shrink)

XIX. yüzyılın ilk yarısında Auguste Comte tarafından sistemleştirilen pozitivizm akımı, deneye ve gözleme dayalı bilginin, tek geçerli bilgi türü olacağı varsayımından yola çıkan bir düşünce sistemidir. Pozitivizmi hazırlayan nedenlerin başında Fransız İhtilali ve aydınlanma düşüncesi yer almaktadır. Pozitivizmin Osmanlı düşüncesine girişi, devletin en buhranlı dönemini yaşadığı XIX. Yüzyıla denk gelir. Islahat hareketlerinin hız kazandığı, buna bağlı olarak batıcılık düşüncesinin iyiden iyiye hissedildiği bu yüzyılda, batı kaynaklı düşünce akımları da Osmanlı düşüncesinde kendilerine yer bulmaya başlamışlardır. Batılaşma çerçevesi içerisinde Fransa’ya gönderilen öğrenciler (...) ve tercüme eserler vasıtasıyla kendisini ortaya koyan pozitivizm, dönemin birçok düşünürünü etkilemiştir. Pozitivizmden etkilenen düşünürlerden birisi olarak Abdullah Cevdet, siyasi ve kültürel birçok alanda düşüncelerini bu doğrultuda dile getirmiştir. Cevdet’in düşünceleri başta yaşadığı dönem olmak üzere, kendisinden sonra da günümüze kadar ulaşmış ve pozitivist-materyalist cenahta kendisine yer bulmuştur. Halifelik müessesesini bünyesinde barındıran bir imparatorluk olarak Osmanlı’nın, pozitivist-materyalist görüşleri benimseme eğiliminde çok da istekli bir eğilim sergilemediği düşünülmektedir. Tüm eleştirilere ve kabullenememelere rağmen Abdullah Cevdet ve pozitivist fikirleri son dönem Osmanlı düşüncesinde sağladığı fikri dinamizm sebebiyle, düşünce dünyamız açısından olumlu bir etkiye sahip olmuştur. (shrink)

Plüralizm latınca "plüralis" sözündən olub "çoxluq" deməkdir. Plüralizm ictimai-siyasi həyatda daim yarışda və rəqabət mübarizəsində olan, bir-birindən asılı və bununla yanaşı, muxtar olan sosial, siyasi qrupların, partiyaların, təşkilatların, ideyaların və baxışların çoxluğu mənasını verir. Plüralizmin siyasi, mədəni-mənəvi iqtisadi, sosial və s. növləri mövcuddur. Təbiətinə görə plüralizm cəmiyyətdə normal sosial-siyasi münasibətlərin dirçəlmə meyillərinin inkişafını stimullaşdırır, proseslər nəzarətə məruz qalmadan sərbəst, müstəqil şəkildə inkişaf edir. Plüralizm nəticəsində sosial-siyasi baxışların, əlaqələrin sayı artır ki, bu əlaqələrdən, istiqamətlərdən hər biri öz müxtariyyatına doğru inkişaf etməyə (...) başlayır. (shrink)

This sixth volume of Collected Papers includes 74 papers comprising 974 pages on (theoretic and applied) neutrosophics, written between 2015-2021 by the author alone or in collaboration with the following 121 co-authors from 19 countries: Mohamed Abdel-Basset, Abdel Nasser H. Zaied, Abduallah Gamal, Amir Abdullah, Firoz Ahmad, Nadeem Ahmad, Ahmad Yusuf Adhami, Ahmed Aboelfetouh, Ahmed Mostafa Khalil, Shariful Alam, W. Alharbi, Ali Hassan, Mumtaz Ali, Amira S. Ashour, Asmaa Atef, Assia Bakali, Ayoub Bahnasse, A. A. Azzam, Willem K.M. Brauers, Bui (...) Cong Cuong, Fausto Cavallaro, Ahmet Çevik, Robby I. Chandra, Kalaivani Chandran, Victor Chang, Chang Su Kim, Jyotir Moy Chatterjee, Victor Christianto, Chunxin Bo, Mihaela Colhon, Shyamal Dalapati, Arindam Dey, Dunqian Cao, Fahad Alsharari, Faruk Karaaslan, Aleksandra Fedajev, Daniela Gîfu, Hina Gulzar, Haitham A. El-Ghareeb, Masooma Raza Hashmi, Hewayda El-Ghawalby, Hoang Viet Long, Le Hoang Son, F. Nirmala Irudayam, Branislav Ivanov, S. Jafari, Jeong Gon Lee, Milena Jevtić, Sudan Jha, Junhui Kim, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, Songül Karabatak, Abdullah Kargın, M. Karthika, Ieva Meidute-Kavaliauskiene, Madad Khan, Majid Khan, Manju Khari, Kifayat Ullah, K. Kishore, Kul Hur, Santanu Kumar Patro, Prem Kumar Singh, Raghvendra Kumar, Tapan Kumar Roy, Malayalan Lathamaheswari, Luu Quoc Dat, T. Madhumathi, Tahir Mahmood, Mladjan Maksimovic, Gunasekaran Manogaran, Nivetha Martin, M. Kasi Mayan, Mai Mohamed, Mohamed Talea, Muhammad Akram, Muhammad Gulistan, Raja Muhammad Hashim, Muhammad Riaz, Muhammad Saeed, Rana Muhammad Zulqarnain, Nada A. Nabeeh, Deivanayagampillai Nagarajan, Xenia Negrea, Nguyen Xuan Thao, Jagan M. Obbineni, Angelo de Oliveira, M. Parimala, Gabrijela Popovic, Ishaani Priyadarshini, Yaser Saber, Mehmet Șahin, Said Broumi, A. A. Salama, M. Saleh, Ganeshsree Selvachandran, Dönüș Șengür, Shio Gai Quek, Songtao Shao, Dragiša Stanujkić, Surapati Pramanik, Swathi Sundari Sundaramoorthy, Mirela Teodorescu, Selçuk Topal, Muhammed Turhan, Alptekin Ulutaș, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Ştefan Vlăduţescu, Dan Valeriu Voinea, Volkan Duran, Navneet Yadav, Yanhui Guo, Naveed Yaqoob, Yongquan Zhou, Young Bae Jun, Xiaohong Zhang, Xiao Long Xin, Edmundas Kazimieras Zavadskas. (shrink)