In deze bijdrage wordt een lans gebroken voor een groter aandeel van de zintuiglijkheid bij de kennisverwerving in het algemeen. Er wordt daarbij in grote mate ingespeeld op de mogelijkheden van de moderne technologie en van de ICT-toepassingen in het bijzonder. Deze maken het immers mogelijk om op interactieve wijze met de werkelijkheid om te gaan op een manier die afwijkt van de overwegend digitale modus van de traditionele kennisoverdracht. Het is een uitdagende evolutie, die grote gevolgen heeft voor de (...) invulling van het onderwijs. De analoge modus heeft echter ook haar rechten, omdat ze heel wat rijker is dan het beperkte begrippenkader dat vaak op een bijna totalitaire wijze op de werkelijkheid wordt losgelaten. We willen daarom graag aansluiten bij de moderne opvatting over een leerling als een lerend en adaptief systeem. Centraal in deze opvatting staat de interactie met de werkelijkheid en de mogelijkheid om hierbij gebruik te maken van “tools” en “interfaces”. De tools hebben zowel betrekking op de waarneming als op de actie, en er zijn ook cognitieve tools. Het gebruik van computertechnologie maakt het verder mogelijk om ook op het vlak van de interfaces heel sterk in te grijpen. -/- . (shrink)

Hogescholen zijn dienstbaar aan de samenleving, zo valt te lezen in de strategische onderwijsagenda van het hoger beroepsonderwijs. Maar wat houdt deze publieke functie precies in? Het gedachtegoed van politiek denker Hannah Arendt biedt docenten en beleidsmakers ten minste drie handelingsperspectieven. De auteur illustreert deze drie perspectieven met voorbeelden uit de onderwijspraktijk.

In de jaren vijftig raakte Michel Foucault gefascineerd door de fenomenologische psychologie. Vanaf de jaren zestig echter presenteert hij zichzelf als een ‘structuralist’ die slechts anonieme talige en architectonische structuren wil analyseren en die met nadruk wil afzien van elke interesse in de mens als individu of als subject. De psycholoog in hemzelf wordt als het ware hartstochtelijk verdrongen. Toch is er ook in het geval van Foucault sprake van een onvermijdelijke terugkeer van het verdrongene. Een belangrijk symptoom hiervan vormt (...) zijn opvallend ambivalente houding jegens de psychoanalyse. In zijn werk tekent zich een levenslange polemiek af met Freud, soms expliciet, doorgaans impliciet. Ondanks onmiskenbare sporen van latente bewondering en fascinatie blijft wantrouwen domineren. Steen des aanstoots vormen Freuds Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie uit 1905. Volgens Foucault spreekt hieruit een medicalisering van de seksualiteit, die zich uit in medicaliserende technieken zoals het oprakelen en uitspreken van verlangens en de classificatie van ‘normale’ en ‘perverse’ vormen van seksualiteit. (shrink)

Saat Indonesia menghadapi krisis multi-dimensi sejak era akhir rezim Soeharto, banyak pakar, cendekiawan, serta kalangan intelektual dari dalam maupun luar negeri yang mencoba menemukan solusi dan jalan keluarnya. Setiap pakar menemukan obat mujarab 'krisis' itu berdasarkan kompetensi dan ekspertisi masing-masing. Pakar agama mengajukan 'pertobatan nasional' sebagai solusi, sementara pakar sosio-politik mengajukan 'reformasi', 'revolusi', atau 'transformasi'. Semuanya melandasi alternatif pilihannya dengan argumentasi masing-masing pula. Kali ini penulis ingin mengajukan suatu alternatif jalan-keluar, yang dengannya diharapkan Indonesia mampu keluar dari krisis multi-dimensi itu. (...) Solusi yang ditawarkan penulis berasal dari khazanah klasik tanah-airnya sendiri. Solusi krisis di negeri ini, hemat penulis, harus digali dari warisan aslinya sendiri, yang disebutnya sebagai 'kosmologi adat' atau 'sistem kosmik adat'. (shrink)

In de jaren tachtig ondergaat het denken van de Franse filosoof Michel Foucault een koerswijziging. in navolging van Nietzsche ervaart Foucault de actuele situatie als een moreel interregnum, waarin 'andere mogelijkheden' zich aandienen. Voorwaarde is dat men de geschiedenis benut om toegang te krijgen tot het heden. Alleen door de gewelddadigheid van haar geschiedenis op het spoor te komen, kan men de verborgen gewelddadigheid van het technocratische bestuursregime ontmaskeren. Wat Foucault in deze jaren ontsluit is de ethische dimensie van (...) zijn politiek-filosofische gedachtegang. Door, zoals hij het noemt, 'zichzelf tot moreel subject te constitueren' ontstaat er ruimte, niet alleen voor actualiteitskritiek, maar ook voor de ontwikkeling van een andere levenswijze. (shrink)

Penelitian ini bertujuan untuk melegitimasi upaya terraforming atau perekayasaan planet, oleh sebab selama ini, proyek dan upaya perealisasian terraforming selalu terbentur dengan permasalahan moral dalam wacana environmentalis. Penelitian ini bertitik tolak pada: pertama, desakan kebutuhan manusia mencari planet layak huni untuk ditinggali. Kedua, hadirnya konflik yang diprakarsai oleh para environmentalis, sehingga menyebabkan penolakan dan pertentangan terhadap terraforming dan upaya perealisasiannya. Ketiga, klaim-klaim enviromentalis yang selama ini dianggap terlalu kuat bagi pengembangan dan perealisasian terraforming. Keempat, kurangnya eksplorasi atas perspektif lain yang (...) mampu menguatkan upaya terraforming. Biosentris–fungsional dalam perspektif etika lingkungan, merupakan hasil dari kolaborasi antara perspektif biosentris sebagai inti, antroposentris sebagai tujuan, dan zoosentris sebagai pelengkap dalam mendukung legitimasi upaya terraforming. Penelitian ini, melalui sudut pandang biosentris–fungsional, berupaya untuk mematahkan berbagai argumentasi atas penolakan yang diajukan oleh para environmentalis dan menghasilkan argumentasi yang kuat “mengapa terraforming perlu untuk diupayakan bagi kelangsungan hidup manusia”. Pada pemaparan lebih jauh, perspektif biosentris–fungsional mampu membangun dimensi moralnya sendiri dengan fondasi dan argumentasi yang kuat, sehingga memungkinkan untuk dapat dijustifikasi dengan baik. Simpulan akhir dalam penelitian ini adalah upaya terraforming dalam kerangka biosentris–fungsional, tidak bertentangan dengan moralitas, dan memiliki status yang alamiah dalam alam. (shrink)

Artikel ini bertujuan mengevaluasi pandangan objektivitas ilmu yang individualistik dan bebas nilai, yang berakar pada positivisme logis, dengan menyajikan berbagai respon atas pandangan tersebut. Respon tersebut lahir dari para pemikir dengan pandangan yang menekankan peran komunitas ilmiah dan nilai dalam pembentukan objektivitas. Melalui kacamata sosiologi ilmu, bentuk objektivitas yang telah disajikan akan dikaji dengan mempertimbangkan dimensi sosiologis objektivitas dan persoalan internal sosiologi ilmu. Telaah dimensi sosiologi ilmu atas objektivitas tersebut didasarkan pada pengertian ilmu secara konvensional. Hasil kajian ini memperlihatkan dan (...) sekaligus menegaskan bahwa komunitas ilmiah dan masyarakat secara luas berperan penting dalam pembentukan objektivitas ilmu. (shrink)