Liệu từ ngữ mới có thể giúp chống lại biến đổi khí hậu?

Can new words help combat climate change? A recent study by Zella et al. (2025) suggests that the strategic creation of new words—neologisms—may play a surprisingly powerful role in accelerating climate action. Drawing on insights from cognitive linguistics, ecolinguistics, and environmental psychology, the authors argue that terms such as flight shame and greenwashing are far more than passing linguistic trends. These expressions influence how individuals perceive, feel about, and respond to environmental challenges, potentially driving collective shifts toward more sustainable behaviors (...) and triggering social tipping points that lead to systemic transformation. (shrink)

– When it is a matter of life and death, to survive, one must be intelligent.

As climate change accelerates, so too does the risk of wildfires. Rising temperatures and prolonged droughts have transformed many landscapes into highly flammable environments. In response to this growing threat, a recent study by Hashida et al. (2025) highlights a proactive and promising adaptation strategy: prescribed fires, also known as controlled burns.

Khi biến đổi khí hậu gia tăng tốc độ, các vùng núi đang trở thành những điểm nóng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

As climate change accelerates, its impacts are hitting mountain regions especially hard [2-4]. In a study spanning ten mountain regions in Central and East Africa, researchers documented how 1,500 smallholder farmers perceive and respond to climatic shifts that threaten their livelihoods and ecosystems [5].

Adaptive management (AM)—an approach that incorporates learning into decision-making—has long been recognized for its potential in conservation but remains underutilized due to the complexity of real-world ecological systems [2,3]. In a recent study, Canessa et al. [4] introduced a simulation-based approach to AM, integrating management strategy evaluation (MSE), a tool widely applied in fisheries, to inform recovery strategies for the endangered hihi (Notiomystis cincta), a forest bird endemic to Aotearoa-New Zealand.

Cách tiếp cận kết hợp học hỏi vào quá trình ra quyết định—từ lâu đã được đánh giá cao trong lĩnh vực bảo tồn, nhưng vẫn chưa được áp dụng rộng rãi do tính phức tạp của các hệ sinh thái thực tế.

Trong một nghiên cứu quan trọng quy mô lục địa, các nhà nghiên cứu đã phát hiện sự suy giảm rộng rãi và đáng kể về số lượng động vật có vú nhỏ ở các khu vực không nhiệt đới của Bắc Mỹ trong 35 năm qua.

Hiện tượng động vật đưa ra quyết định trong tự nhiên—chẳng hạn như chọn nơi kiếm ăn, thời điểm di cư hay cách thức tương tác xã hội—từ lâu đã là một thách thức khoa học do sự phức tạp và biến đổi không ngừng của môi trường sống.

Mặc dù 3 điểm nêu trên chưa phải đã đủ, nhưng chắc chắn không thể giải đáp. Vì vậy, khó mà tin vài lập luận đơn giản về “tính khả thi” lại có thể mang ra áp dụng cho cộng đồng trên không gian sinh thái rộng lớn.

Các nỗ lực bảo tồn thường giả định rằng những cộng đồng địa phương gắn bó chặt chẽ là những đối tượng phù hợp nhất để quản lý tài nguyên thiên nhiên.

Ngành thép, vốn đóng góp khoảng 7-9% lượng khí thải nhà kính toàn cầu, đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc giảm phát thải carbon để phù hợp với các mục tiêu khí hậu của Hiệp định Paris.

Tết đã về với mọi nẻo đường quê hương [thân yêu]. Năm nay nhân dân cơ bản đón Tết Giáp Thìn (2024) trong vui tươi, ấm áp, hạnh phúc. Nhìn ở cấp vĩ mô, vượt qua chừng 4 năm khó khăn thách thức [vừa qua], thế đất nước ngày một lên cao, lực quốc gia ngày càng tăng tiến và có nhiều cơ hội bứt phá trong năm nay và những năm tới...

Quá trình chuyển đổi này không chỉ đơn thuần là nâng cấp hạ tầng.

Trung hòa khí hậu trong lĩnh vực nhà ở dân cư là một bước đi then chốt đối với các quốc gia mong muốn hoạt động trong giới hạn của hành tinh.

Ethiopia, một quốc gia có lịch sử chịu ảnh hưởng của khí hậu thất thường và suy thoái đất, đang khôi phục một phương pháp canh tác truyền thống nhưng đã được khoa học chứng minh hiệu quả: xen canh (intercropping).

Quang hợp, quá trình nền tảng duy trì sự sống trên Trái Đất, đang đối mặt với những mối đe dọa chưa từng có từ ảnh hưởng kép của hai cuộc khủng hoảng: ô nhiễm vi nhựa và biến đổi khí hậu.

Các yếu tố như ma sát cơ học, ánh nắng mặt trời và biến động nhiệt độ là những chất xúc tác khiến vi nhựa và nano nhựa thay đổi cấu trúc vật lý và thành phần hóa học.

Những năm gần đây, chất lượng không khí tại Trung Quốc đã được cải thiện đáng kể nhờ các chính sách môi trường mạnh mẽ như “Kế hoạch Hành động Phòng Chống Ô nhiễm Không khí” (Action Plan for Air Pollution Prevention and Control) và “Chiến dịch Ba Năm Bảo vệ Bầu trời Xanh” (Three-Year Action Plan to Win the Blue Sky Defense War). Tuy nhiên, khi các nguồn ô nhiễm thay đổi về vị trí, thành phần và mô hình (...) phát thải, việc xác định chính xác nguồn gốc chất ô nhiễm ngày càng trở nên khó khăn. Các phương pháp truyền thống – chủ yếu dựa vào trạm đo mặt đất và mô phỏng mô hình – thường gặp sai số lớn, thậm chí có thể vượt quá 200–300%, làm giảm độ tin cậy trong dự báo và ứng dụng thực tiễn. (shrink)

Tết đã về với mọi nẻo đường quê hương [thân yêu]. Năm nay nhân dân cơ bản đón Tết Giáp Thìn (2024) trong vui tươi, ấm áp, hạnh phúc. Nhìn ở cấp vĩ mô, vượt qua thời gian [chừng 4 năm] khó khăn thách thức [vừa qua], thế đất nước ngày một lên cao, lực quốc gia ngày càng tăng tiến và có nhiều cơ hội bứt phá trong năm nay và những năm tới.

Adélie penguins (Pygoscelis adeliae), a keystone species of the Antarctic Peninsula, are experiencing a dramatic population decline. A recent study by Cimino et al. (2025), published in Landscape Ecology, presents compelling evidence that long-term changes in snow accumulation—driven by prevailing wind patterns and island geomorphology—are a critical yet underappreciated driver of these declines.

Rừng, thường được mô tả là lá phổi của hành tinh, là những động cơ quan trọng của quá trình hấp thụ carbon và sản xuất sinh khối. Nhưng điều gì quyết định mức độ hiệu quả tăng trưởng của chúng? Các nhà khoa học từ lâu đã đưa ra giả thuyết rằng việc trồng hỗn hợp các loài cây, thay vì trồng độc canh, sẽ làm tăng năng suất rừng. Một đánh giá toàn diện gần đây của Forrester, Plaga (...) và Bauhus (2025) đi sâu vào sự tương tác phức tạp giữa kích thước cây, mật độ cây và sự pha trộn loài, tiết lộ cách các yếu tố này ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và sử dụng ánh sáng của rừng—động lực thiết yếu của tăng trưởng. -/- . (shrink)

Khi biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, kỹ thuật địa kỹ thuật năng lượng mặt trời (solar geoengineering– SG)—một phương phápphản chiếu có chủ đích ánh sáng mặt trời để làm mát Trái đất—đã nổi lên như một giải pháp can thiệp khí hậu gây tranh cãi nhưngngày càng được quan tâm.

Một nghiên cứu gần đây đã xây dựng danh sách chuẩn hóa đầu tiên và có phạm vi toàn khu vực về các loài cá biển được tiêu thụ tại 22 quốc đảo và vùng lãnh thổ Thái Bình Dương.

India stands today at a pivotal juncture in its energy transition. On the one hand, the country has made commendable progress toward building a greener economy—expanding renewable energy capacity, investing in green hydrogen, and setting ambitious net-zero targets. On the other hand, coal, a centuries-old energy mainstay, continues to dominate India’s power sector, accounting for more than 65% of electricity generation. Despite mounting international pressure for a global coal phase-out, India’s coal sector is not merely enduring—it is expanding, driven by (...) deeply entrenched socio-economic dependencies. (shrink)

Ethiopia, a nation historically affected by climate variability and soil degradation, is reviving an age-old yet scientifically validated agricultural practice—intercropping. This method involves cultivating two or more different crops together, capitalizing on their complementary traits to improve soil health, boost productivity, and ensure long-term sustainability.

Ở mức độ vừa phải, độ ẩm đất hỗ trợ các chức năng sinh thái thiết yếu: tăng cường quang hợp của thực vật, duy trì hoạt động vi sinh, giúp chuyển CO₂ trong khí quyển thành carbon ổn định trong đất.

Rừng Amazon của Brazil—một trong những kho lưu trữ đa dạng sinh học và carbon quan trọng nhất hành tinh—đang đối mặt với các mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng do áp lực chính trị và kinh tế nhằm dỡ bỏ các biện pháp bảo vệ môi trường. Một nghiên cứu gần đây của Rodrigues và cộng sự [2] nêu bật xu hướng đáng lo ngại liên quan đến việc thu hẹp và xóa bỏ các khu bảo tồn (PAs) (...) tại Brazil, đặc biệt tập trung vào đề xuất giải thể Công viên Bang Cristalino II ở bang Mato Grosso—một khu vực được công nhận là giàu có sinh thái đặc biệt tại vùng Nam Amazon. (shrink)

As climate change continues to intensify, particularly in dryland regions, conflicts over vital natural resources such as land and water are becoming increasingly frequent and complex. A recent study by Olofsson et al. (2025) sheds light on these tensions by examining the distribution and perception of power among various actors in Brazil, Senegal, and Spain—countries with differing income levels but similar environmental vulnerabilities.

The steel industry, which contributes approximately 7-9% of global greenhouse gas emissions, faces mounting pressure to decarbonize in alignment with the Paris Agreement’s climate goals. Nowhere is this challenge more pressing than in Asia, which dominates global steel output with a 73% share. A recent study by Li et al. (2025) explores an innovative strategy to support this transition: importing “green” Hot Briquetted Iron (HBI)—iron ore reduced using renewable hydrogen—from resource-rich countries such as Australia, Brazil, and South Africa.

Soil microbes play a pivotal role in the Earth’s carbon cycle, yet not all microbial carbon processing functions the same way. A comprehensive global meta-analysis by Sun et al. (2025) reveals that soil microorganisms utilize carbon through two fundamentally different pathways—exogenous (external carbon inputs, such as plant litter) and endogenous (internal soil carbon reserves)—and that these pathways respond differently to environmental pressures.

As global temperatures continue to rise, air conditioning (AC) is becoming an increasingly vital tool for households adapting to extreme heat. While AC offers immediate relief, its growing prevalence carries significant consequences for electricity consumption, social inequality, and climate change. A comprehensive global study by De Cian et al. (2025) offers new insights into this complex interplay between human adaptation and environmental impact, drawing on household-level data from 25 countries that collectively account for more than 70% of global electricity use.

In recent years, China’s air quality has significantly improved, driven by ambitious environmental policies such as the “Action Plan for Air Pollution Prevention and Control” and the “Three-Year Action Plan to Win the Blue Sky Defense War”. However, the evolving characteristics of pollution sources—including shifts in their distribution, composition, and emission patterns—have made it increasingly difficult to locate the origins of air pollutants accurately. Conventional methods, which primarily depend on ground-based measurements and model simulations, often suffer from substantial uncertainties, sometimes (...) exceeding 200-300%, thereby limiting their reliability and practical utility. (shrink)

How can we better understand the intricate web of relationships that bind people, nature, and the institutions that govern them—particularly in complex systems such as small-scale fisheries? A recent study by Schlüter et al. (2025) offers an innovative perspective: rather than viewing the world as composed of fixed entities like “humans” or “fish,” it proposes modeling these systems as evolving networks of relationships and interactions that continuously shape one another.

Forests, often described as the lungs of the planet, are vital engines of carbon capture and biomass production. But what determines how efficiently they grow? Scientists have long hypothesized that planting mixtures of tree species, rather than monocultures, enhances forest productivity. A recent comprehensive review by Forrester, Plaga, and Bauhus (2025) delves into the intricate interplay between tree size, stand density, and species mixing, revealing how these factors influence forests’ ability to capture and utilize sunlight—the essential driver of growth.

Brazil’s Amazon rainforest—one of the planet’s most critical reservoirs of biodiversity and carbon—faces escalating threats driven by political and economic pressures to dismantle environmental protections. A recent study by Rodrigues et al. (2025) highlights the concerning rollback of protected areas (PAs) in Brazil, with a particular focus on the proposed abolition of Cristalino II State Park in Mato Grosso, a region recognized for its extraordinary ecological richness in the southern Amazon.

As societies accelerate the transition to greener technologies—such as solar panels, wind turbines, and electric vehicles—the global demand for minerals and metals is rising sharply. This surge prompts a critical question: how much of Earth’s finite mineral resources can we use without jeopardizing planetary stability or the well-being of future generations? This issue is central to a recent review by Dudka, Hauschild, and Owsianiak (2025), which examines the preparedness of mineral resource boundaries for integration into Absolute Environmental Sustainability Assessment (AESA)—a (...) framework that evaluates environmental impacts relative to Earth’s ecological limits. (shrink)

Amid the European energy crisis and the global drive toward sustainability, the Port of Ravenna in Italy is undergoing a profound transformation. Once a strategic hub for offshore gas extraction and processing, Ravenna is now being reimagined as the Mediterranean’s largest green energy centre, as detailed in a recent study on heterogeneous energy landscapes and spatial planning.

In the face of accelerating biodiversity loss, the efficient allocation of conservation resources has become increasingly critical. A recent study by Cascini et al. (2025) highlights the significant risks posed by outdated or imprecise species classifications—a problem referred to as taxonomic confusion. The authors advocate for the integration of modern population genomic tools into species assessment protocols to enhance taxonomic resolution and ensure conservation efforts are accurately targeted.

A recent study by Rota et al. (2025) offers valuable insights into how visitors perceive the benefits of nature—known as ecosystem services (ES)—in two alpine protected areas in Italy: Gran Paradiso National Park (PNGP) and Adamello Regional Park (AD). Ecosystem services encompass cultural (e.g., aesthetic and recreational experiences), regulating (e.g., climate regulation), and provisioning services (e.g., water and food supply). Understanding public perceptions of these services is essential for developing conservation strategies that are both ecologically effective and socially supported.

Understanding what constitutes an effective nursery habitat for juvenile fish is crucial for conserving marine biodiversity and sustaining healthy fisheries. A recent study by Moustaka et al. (2025) investigates how the interplay between habitat composition, seascape configuration, and hydrodynamic conditions influences juvenile fish assemblages across the tropical Dampier Archipelago in Western Australia.

Amid escalating threats to biodiversity, Lima, Alvarado, and Araujo (2025) explored how different landscape features influence bird diversity in Brazil’s Caatinga—the largest tropical dry forest in South America. Their study examined two key measures of biodiversity: α-diversity, which reflects species richness within local sites, and β-diversity, which captures variation in species composition across different sites. Specifically, they investigated how these biodiversity dimensions respond to forest cover, landscape heterogeneity, and the spatial configuration of habitats within agricultural landscapes.

Soil moisture—often overlooked in climate conversations—profoundly influences whether ecosystems store carbon or emit greenhouse gases. A comprehensive global review by Hao et al. (2025) reveals how finely tuned balances in soil water content shape the capacity of land to mitigate or exacerbate climate change.

Làm thế nào để chúng ta hiểu rõ hơn mạng lưới phức tạp các mối quan hệ ràng buộc giữa con người, thiên nhiên và các thể chế quản trị—đặc biệt trong các hệ thống phức hợp như nghề cá quy mô nhỏ?

Khi nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng, điều hòa không khí ngày càng trở thành công cụ quan trọng cho các hộ gia đình thích ứng với nắng nóng cực đoan.

As the Arctic warms faster than any other region on Earth, a new threat is emerging from the thinning ice: marine heatwaves (MHWs). These extreme ocean temperature events—previously rare in the ice-covered Arctic—are projected to intensify dramatically throughout the 21st century, bringing with them potentially devastating consequences for marine ecosystems [2-4].

Vi khuẩn đất đóng một vai trò then chốt trong chu trình carbon của Trái Đất, tuy nhiên không phải tất cả các chức năng xử lý carbon của vi khuẩn đều giống nhau.

Hiểu rõ những yếu tố tạo nên môi trường ươm giống hiệu quả cho cá non là điều thiết yếu để bảo tồn đa dạng sinh học biển và duy trì nghề cá bền vững [2]. Một nghiên cứu gần đây của Moustaka và cộng sự [3] đã khảo sát cách thức tương tác giữa thành phần sinh cảnh, cấu trúc cảnh quan biển (seascape configuration) và điều kiện thủy động lực (hydrodynamic conditions) ảnh hưởng đến quần thể cá non (...) trong quần đảo Dampier nhiệt đới thuộc Tây Úc. (shrink)