Geçmişte Tanrı’nın varlığı, ispatı ve yorumu çerçevesinde bazı düşünürler kutsal kitapları, bir kısmı felsefi argümanları, diğer düşünürler ise mistik tecrübeyi merkeze alarak meseleyi tartışmışlardır. Tanrı’nın varlığı ile ilgili meseleyi ‘mistik tecrübe’ etrafında tartışan düşünürlerden biri Mevlana’dır (ö.1273). Onun mistik tecrübesi yani aşk tecrübesi Tanrı’nın varlığına ulaşmadaki tek yoldur. O aşk tecrübesini, gençliğinde babasından ve çevresinden aldığı tasavvufi bilgi anlayışı bağlamında yorumlar. Bu tasavvufi bilgi ve dünya görüşü, duyuların ve aklın yetersizliğine vurgu yapan ve keşf/ilham gibi duygusal sezgiyi (...) ön plana çıkaran bir geleneğin devamı olarak öne sürülmüştür. Tanrı’nın varlığı ona göre rasyonel bir ispat veya bilimsel bir deney konusu olamaz. Tanrı, içsel bir tecrübe ile insanın benliğinde hissettiği bir şeydir. Bu içsel tecrübe yaşantısı yani aşk, beş şekilde insanın hayatında ortaya çıkar. Aşk/nur delili şeklinde, yani bizzat aşk duygusunun bir insanda var olması Tanrı’nın varlığını ispatlar. İkincisi, kendisinde aşk olan bir aşık, tabiata bakınca (temaşa) tabiatta da Aşk’ı (Tanrı) görür. Aşk, bir çiçeğin güzelliğinde, kuşların ötüşünde ortaya çıkar. Üçüncüsü, insanın kendisi ve kendi benliği de Tanrı’nın varlığına delildir (Kendini bilen Rabbini bilir). Dördüncüsü bazı yönleriyle peygambervari niteliklere sahipmiş gibi anlattığı veriler de Tanrı’nın varlığını delillendiren somut örneklerdir. Son olarak ise Mevlana, Aşk ve aşk tecrübesinin varlığına delil olarak Kur’an’da geçen mucizeleri gösterir. Peygamberin vahyini Kur’an’daki mucizeler doğruluyorsa, kendi aşk/gönül vahyini doğrulayan şey de kerametleridir. Mevlana delilleri tamamen mistik düzlemde açıklasa bile zaman zaman rasyonel delilleri kullanmaktan çekinmemiştir. O rasyonel delilin içeriğini kabul eder ve delilin ana temasını beyitlerinde kısa kısa anlatır. Bu yolu kullanmasının nedeni daha işlevsel olması ve hitabını genelde halka yapmasındadır. Fakat rasyonel delilleri ikincil deliller olarak ele alır ve hudus, imkan, ilk hareket, ekmel varlık ve gaye-nizam delillerini aşk tecrübesine göre yeniden yorumlar. Bunu nasıl yaptığı, eserlerinden yola çıkarak gösterilecektir. Mevlana mistik bir düşünür olarak Tanrı’nın varlığı meselesine duyguyla yaklaşmış, O’nun varlığını duygusal bir tecrübe konusu olarak görmüştür. Böyle bir duygusal yoğunluk (aşk) ve duygusal tecrübe insanın Tanrı’nın varlığını ispat etmesine yetmektedir. Rasyonel deliler, aşkı duygusu ve mistik tecrübe yanında önemini yitirmektedir. (shrink)

Islam politik sejak peristiwa 11 September 2001 telah menjadi trend dalam wacana Islam kontemporer dan menjadi tema utama dalam ruang-ruang diskusi baik formal maupun informal. Tumpukan wacana Islam politik menyebabkan minimnya pemahaman atas historisitas yang panjang dari islamisme. Padahal dalam historisitas tersebut akan terlihat bahwa banyak pemikir-pemikir Muslim, selain Jamaluddin al-Afghani, Muhammad Abduh, Rasyid Ridha dan seterusnya, yang memikirkan tentang Islam politik. Salah satunya adalah Tan Malaka. Artikel ini mengkaji pemikiran Tan Malaka dalam konteks Islam politik. Penelitian ini menggunakan metode (...) penelitian filsafat dengan teknik studi historis-faktual tokoh yang berfokus pada pemikiran salah seorang filsuf atau tokoh, baik pada topik tertentu dalam karyanya, maupun dalam seluruh karyanya. Di samping itu juga digunakan konsep eksternalisasi sebagai pendekatan analisis. Hasilnya adalah bahwa Tan Malaka memikirkan Islam Politik dalam konteks gerakan Pan-Islamisme. Pan-Islamisme merupakan gerakan mempersatukan umat muslim di seluruh dunia untuk perjuangan kemerdekaan dari kolonialisme. Namun untuk mempersatukan umat Muslim diperlukan penyelesaian terhadap problem mistik dominasi kapitalisme. Tan Malaka mengatakan bahwa jika ingin mempersatukan umat muslim di dunia, maka harus melawan kapital dunia. (shrink)

The criticism of the theist arguments for the existence of God by philosophers like Spinoza, Hume and Kant has led religious thinkers to new searches. One of these is the argument of religious experience. Religious experience is classified according to its ways of occurrence. It needs be criticised whether mystic experience, which is included under this classification, should be taken as ‘religious’ or not. This is because many claims of mystic thought, which can be found in any religious tradition in (...) different disguises, do not comply with theistic religions’ understanding of religion, morals and God. Whereas the mystic thought argues for union with the God, this is out of question in the theistic understanding of religion. The duality, that is; the separateness of God and man, that they cannot unite, the impossibility of man to become a God are oft-repeated in the sacred texts and the oneness of God is the main theme being taught to mankind. For this reason, the teachings of mystic thought should not be included in ‘religious experience’. (shrink)

Jean Piaget's theory of human mental development mirrors many issues related to human. According to this theory, one's view of himself, nature/universe and God is changing. According to this theory, which is basically divided into four main periods and subtitles, the thinking skill of man changes according to age, physical development, education and society. These differences affect the way individuals obtain information. Individuals who acquire knowledge with an emotional intuition before the age of seven acquire information through an inductive way, (...) in other words, through concrete intuition, through concrete processes, experimentation and observation, in parallel with the development of the brain and senses. At the age of eleven and after which intellectual reasoning develops, information becomes abstract and information is obtained through abstract intuition based on theories, hypotheses and assumptions. In the love experience of Rumi, a mystical thinker, knowledge is obtained only with emotional intuition, and it is claimed that the only way to obtain information is love-based emotional intuition. In this love-based emotional intuition, the ways of obtaining concrete/experimental and abstract/rational knowledge requiring high level mental skills are rejected and these methods are said to be 'devil’s work'. In this study, Rumi's approach to human, universe and God in this one-sided and emotional way is criticized and its inconsistency is revealed. (shrink)

Her din ve mistik kültürde ortaya çıkan dinî tecrübelerin felsefe, kelam ve fıkıh gibi bilim alanlarında farklı açıklamaları yapılmış, akli olup olmadığı sorgulanmıştır. Vahiy, keramet, vecd, hulul, tecelli gibi kavramlara açıklamalar getirilmiştir. Fakat bu tür tecrübelerin insanın fizyolojik ve psikolojik mekanizmalarıyla ne tür bir bağlantısı olduğu İslam düşünce geleneğinde pek tartışılmamıştır. Bu tür tecrübe yaşayan kişilerin sorunlu olup olmadığı tıbbi açıdan değerlendirilmemiştir. Dini tecrübeleri tıbbî bir sorun olarak ele alıp bu tecrübeleri ‘deney’ konusu yaparak inceleyen ilk düşünür William James’tir (...) (ö.1910). O, The Varieties of Religious Experience adlı kitabında her türlü ‘dini’ olarak ifade edilen tecrübeleri ele alıp açıkladığı gibi, dini olmayan ama dini tecrübelere benzer mistik tecrübeleri de araştırıp, incelemiştir. Fakat James, araştırmasında dini ve mistik tecrübe ayırımı yapmamıştır. İkili bir ayırma tabi tutulmadan bütün tecrübelerin tek bir başlık altında incelenip ‘psikolojik durum’ olarak kabul edilmesi bu bildirinin ele aldığı ana sorundur. Bütün tecrübeler tek bir başlık altında ele alınırsa peygamberlerin tecrübeleri (vahiy) ile bunun dışında yer alan mistik tecrübelerin (vecd, keramet) bir farkı kalmayacaktır. Bu ikisini ayırmak için akli kriterleri ve tecrübelerinin ana iddialarını değerlendirip ele almak gerekir. Vahiy tecrübelerinin temel iddialarıyla mistik tecrübelerin iddialarını karşılaştırdığımızda vahiy tecrübelerinin akli kriterlere uygun olduğu ve tıbbi açıdan hastalıklı bir insanın tecrübesi olmadığı görülecektir. Mistik tecrübeler de ise durum bunun tersi görünmektedir. Mistik tecrübeler geçirenlerin çoğu zaman depresyon, manik ve çoğu zaman da uyuşturucu ile ortaya çıktığı, bunalımlı ve savaş dönemlerinde bu tür tecrübelerin arttığı görülür. Bu şekilde vahiy tecrübesinin doğruluğu ortaya konduğunda toplumu etkileyen dini inançların doğru kaynağına yönelmek mümkün olur. Mistik tecrübelerin ise hastalıklı zihnin ürünü olması nedeniyle insanları saptırıcı, dinden çıkarıcı ve akıl dışı olduğu ortaya çıkar. Bu şekilde dini inançların istikameti doğru bir şekilde çizilmiş olur. (shrink)

“Doğal din” terimi, bazen doğanın kendisinin ilahi olduğu bir panteistik doktrine atıfta bulunur. “Doğal teoloji” terimi ise aksine, başlangıçta gözlemlenen doğal gerçekler temelinde (ve bazen) Tanrı’nın varlığını savunmaya yönelik projeye atıfta bulunur. Bununla birlikte çağdaş felsefede, hem “doğal din” hem de “doğal teoloji” genel olarak, dinî veya teolojik konuları araştırmak için insana, “doğal” olan bilişsel yetilerini – akıl, algı, içgözlem- kullanma projesini ifade eder. Doğal din veya teoloji, mevcut anlayış üzerine, doğayla ilgili ampirik araştırmalarla sınırlı olmamakla birlikte ayrıca panteistik bir (...) sonuçla da bağlantılı değildir. Bununla birlikte o, özel doğal olmayan yetilere (ESP, telepati, mistik deneyim) veya doğaüstü bilgi kaynaklarına (kutsal metinler, vahiy teolojisi, inanç otoriteleri, doğrudan doğaüstü iletişim) hitap etmekten kaçınır. Genel olarak, doğal din veya teoloji (bundan böyle “doğal teoloji” olarak anılacaktır), diğer felsefi ve bilimsel girişimlerle aynı rasyonel inceleme standartlarına uymayı amaçlamaktadır ve aynı değerlendirme ve eleştiri yöntemlerine tabidir. (shrink)

Dinî tecrübe Friedrich Schleiermacher (ö.1768) ile önem kazanan ve William James’in (ö.1842) eserleriyle din felsefesinde teistik delillerin içine dahil olan bir delildir. Dini tecrübelerin birçok şekilde meydana geldiği iddia edilmektedir. Bunlardan biri de sezgidir. Bu bildirinin amacı sezgisel bilginin Tanrı’nın varlığına delil olup olmadığını ortaya koymaktır. Sezgisel yetenek, insanın fiziksel gelişimine (yani beyin) paralel olarak gelişen bir yetidir ve zihnin gelişmesiyle birlikte kapasitesi artmaktadır. Önce çocukta duygusal bir sezgi hakim iken (4-7 yaş), daha sonra çocuğun somut işlemlere geçmesiyle sezgisel yetenek (...) somutla ilişkili hale gelir. (7-11 yaş) Ve somut nesne ve durumlar (deney ve pratikler) çocuğun sezgisel yeteneğinin gelişmesine yol açar. En son aşamada yani soyut işlemler döneminde (11-17 yaş) çocuğun beyninde prefrontal lobun gelişmesine bağlı olarak akli muhakeme gelişir ve bunun etkisiyle sezgisel yetenek, akli verileri kullanarak soyut sezgiye yönelir. Sezgisel yetenek böylece üç dönemin özelliklerini gösterebilir; çocukluktan aldığı duygusal sezgi ve somut/nesnenin çağrıştırdığı somut sezgi ve aklın dış dünyadan aldığı bilgileri zihinsel süreçlerden geçirerek işlemesi sonucu gelişen akılcı sezgi. O nedenle insanlarda tek bir sezgiden bahsetmek yanlıştır. Sezginin üç türü birbiriyle eş güdümlü olarak bilgiyi elde etmek için çalışır. Bu üç sezgi türünden akılcı sezgiye önem veren İbn Sina, sezgi bilgisini rasyonel, epistemolojik alana dahil eder. Yaptığı ilim sınıflamasında sezgi bilgisini deneye dayalı bilgi türü olarak görür ve akla/deneye dayalı bir sezgi anlayışı geliştirir. Bu sezgi anlayışı, peygamberliği rasyonel bir temele oturtmak ve irrasyonel olmadığın açıklamak için de kullanır. Kudsi akla sahip peygamberler üstün zekalarının etkisiyle güçlü sezgiye sahip olurlar ve vahiy alırlar. Vahiy alan sezgisel yetenek diğer insanlarda ortaya çıkıp dini tecrübeleri şekillendirebilir mi? Peygamberlerin vahiy tecrübesini taklit ederek kendilerinde yüksek sezgisel yeti olduğunu savunan bazı kişiler (veli) ilham yoluyla bilgi elde ettiklerini iddia etmişlerdir. Dini tecrübe delilinde bu tür tecrübeler dini delil olarak sayılmaktadır. Fakat bu sezgisel bilginin kaynağı duygu mudur, somut bir gösterge (deney) midir yoksa akıl mıdır? İlham ürünü olan eserlerde her zaman duygu vardır ve bu tür ifadeler insanı duygunun hakim olduğu zihinsel bir duruma götürür. Fakat vahiy tecrübesinde duygunun yanında, somut dünyanın varlığı ve akla dayalı bir sezginin olduğu da vurgulanmaktadır. O nedenle sezgisel bilgi ürünü vahiy üç tür sezgi bilgisine dayalı iken, ilham ürünü olan sezgisel bilgi sadece duyguya dayalıdır. O nedenle ‘dini’ bir delil olarak değil ‘mistik’ bir delil olarak değerlendirmeyi hak eder. (shrink)

Felsefî merak, insansoyunu yüzyıllardır birçok problemle yüz yüze bıraktı; evrene büyük sorular sordu, ondan büyük cevaplar bekledi. Evreni araştırırken, kendisinin de bir parçası olduğunun farkındaydı; hâlâ öyle… Evrenin bir parçası olan insan, sorularının kaynağına yöneldiğinde, yani kendisine yöneldiğinde, orada ne buldu: Soyut, kendinden menkul bir töz mü? Gayrimaddi, mistik ve bilinemez bir varlık mı? Yoksa tıpkı bilgisayar düzeneğine benzeyen bir makine mi? Evrenin bir parçası olan insan, yalnızca büyük sorular sorma ve yalnızca büyük cevaplar bekleme yoluyla kendini/kendiliğini anlamaya çalışmadı. (...) Sıradan, en sıradan yaşantıları dahi bu büyük problemin pençesinde neşv ü nema buldu. Günlük yaşantılar ve deneyimler, öznel durumlar ve algılar, hatta bir diş ağrısı tam olarak nedir: Cogito mu? Yoksa sadece beyin mi? Bu çalışmada, son yıllarda ivme kazanan zihin felsefesinin temel problemlerinden biri olan zihin-beden ilişkisini, Saffet Murat Tura’nın perspektifinden inceledik. Tura’nın zihin-beden ilişkisi problemine önerdiği Ontolojik Nöro/Fenomenal Özdeşlik Tezi etrafında, tekliflerinin ve sorunlarının ne olduğunu göstermeye çalıştık. Tura’nın teklifleri ve sorunlarını göstermenin, zihin felsefesinin temel problem alanlarıyla orijinal bir şekilde yüzleşmenin önünü açtığını düşündük. Böylelikle zihin felsefesi üzerine Türkiye’de yapılan çalışmalara bir katkı sağlamak istedik. (shrink)

Gazali'nin hayatını 1095 yılında geçirdiğini söylediği krize göre üç döneme ayırmamız mümkündür. Kriz öncesi dönem, kriz dönemi (1095) ve kriz sonrası dönem. Bu dönemlerde akla ve felsefeye bakışı değişmiştir dolayısıyla felsefî ilimlerden sayılan matematik ilmine bakışı da değişmiştir. Gazali kriz öncesi ve kriz dönemlerinde aklı eleştirmekle birlikte çok sistematik bir eleştiri yaptığı söylenemez. Gazali bu dönemde felsefe yorumlarında 'felsefi/bilimsel aklı" din açısından zararlı görmemektedir hatta zaman zaman olumlu yanlarından bahsetmektedir. Makasıdu’l Felasife ve Tehafütü’l Felasife ‘de akılla ilgili mevzulara değinmiş, bazı (...) felsefî ilimlerin dinle alakalı olmadığını, din açısından fayda veya zarar vermediğini ifade etmiş ama temelde felsefi aklın “sadece dini (metafizik) konulara” yetmeyeceği kanaatine varmıştır. Fakat bu dönemde o, felsefeyi 'dinileştirme' çabasının bir sonucu olarak akıl eleştirisiyle karşımıza çıkmaktadır. Aklın, felsefenin ve felsefî ilimlerin (mantık, astronomi, fizik… vb.) kökenini Kur’an’a dayandırmış ve filozofların bütün bu ilimlerin ‘tümellerini’ dinden öğrendiklerini iddia etmiştir. Böylece Gazali, akılla bir teoloji kurmanın mümkün olmadığını ispatlayarak yani dini ‘akla uygun hale getirme’ girişimlerinin önüne geçerek ‘aklı ve bütün aklî ilimleri dine uygun hale’ getirmek için vahye ve mistik tecrübeye dayalı yeni bir sistem kurmuştur. Dinî akıl, vahyi anlar ve uygular. Kriz sonrası dönemde bütün felsefî sistemleri dinî ve mistik/gnostik bir düşünce etrafında yorumlayan Gazali'de akıl tamamen dinileşmektedir. Avam ilimleri seviyesine indirdiği felsefî (tıp, astronomi, kimya, biyoloji, mantık, matematik vs.) ve dinî ilimleri (kelam, fıkıh ve tefsir) mistik bir zihniyetle yeniden ele alır. Felsefî ilimlerin esası dinîdir ve insanlar bu ilimleri peygamberlerden öğrenmiştir. Kelam ilmi, aklî bir ilim değil, dini bir ilimdir, kelamı kullanarak akli hükümler vermekten vazgeçip sadece dini ve uhrevi hükümler vermesi sağlanmalıdır. Fıkıh ilmi de aklî bir ilim değil dini bir ilimdir ve fıkıh alimleri sadece ahiretle ilgili hüküm verilmelidir. Bunlardan daha üstün olan ise havas ilimleridir. Havas ilmi Gazali'ye göre gnostik tasavvuf öğretisidir. Dünyevî akıl insanı yanılttığı ve ona güvenilmez olduğu için akıl yerine peygamberin vahyi gelmelidir ve ondan sonra vahye benzerliği dolayısıyla "velinin ilhamı" yer almalıdır. Bu ise ilk başta dini anlaması için gerekli olan ‘dinî akıl” ve daha sonra ruh, aşk ve nur yoluyla elde edilmektedir. (shrink)

After the death of Mevlana Celaleddin-i Rumi (d.1273), the cult of Mevlevi continued its structuring. Rumi's son Sultan Veled (d.1312) and his grandson Ulu Arif Çelebi (d.1320) contributed greatly to this structuring. Sultan Veled tried to turn the lodge he took over from his father into a systematic sect around Rumi's mystical thought and Mevlevi disciples. Ulu Arif Çelebi, on the other hand, is a very effective name in organizing Mevleviism as a cult. With his systematic studies and travels, he (...) made Mevlevi's spread in lodges and madrasahs, and he made efforts to teach Masnavi, the work of his grandfather Mevlana Celaleddin Rumi, in madrasahs. In addition, Ulu Arif Çelebi asked Ahmet Eflakî to write a book called Ariflerin Menkıbeleri about Rumi’s life, in order to keep his grandfather's memory alive. The entry of Mevlevi into the Ottoman State was through marriage. Mutahhare Hatun, daughter of Sultan Veled, was married to Süleyman Şah, the Germiyanoğulları leader. Süleyman Şah married the daughter of this marriage, Devlet Hatun, to Yıldırım Beyazıt, and left as a dowry Kütahya, Tavsanlı, Simav and Eğrigöz to Ottoman Empire. Yıldırım Bayezıd was appointed as the governor of Kütahya. Mehmet Çelebi was born from this marriage. The title of Çelebi is a title given to the descendants of Rumi, and Mehmet Çelebi, one of the sultans of the Fetret Period (A period of great depression), was one of the grandchildren of Rumi. The children of Mehmet Çelebi are remembered with the title of 'Çelebi'. Through this marriage, Mevlevi began to spread to the Ottoman Empire. Thus, Mevleviism would prevail in the Ottoman Empire, where Ahilik organization and Ahi culture prevailed, and Mevlevihane and Asitane would be established in many parts of the country with the support of the Ottoman State. Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin (ö.1273) ölümünden sonra Mevlevilik bir tarikat olarak yapılanmasını sürdürmüştür. Mevlana’nın oğlu Sultan Veled’in (ö.1312) ve torunu Ulu Arif Çelebi’nin (ö.1320) bu yapılanmada katkısı oldukça büyüktür. Sultan Veled babasından devraldığı dergâhı, Mevlana’nın mistik düşüncesi çerçevesinde ve Mevlevi müritler etrafında sistemli bir tarikat haline getirmeye çalışmıştır. Ulu Arif Çelebi ise Mevleviliği bir tarikat olarak örgütlemede oldukça etkili bir isimdir. O sistematik olarak yaptığı çalışmalar ve seyahatlerle Mevleviliğin tekke, zaviye ve medreselerde yayılmasını sağladığı gibi dedesi Mevlana Celaleddin ’in eseri Mesnevi’nin medreselerde okutulması için de çaba sarf etmiştir. Ayrıca Ulu Arif Çelebi, dedesinin hatırasını canlı tutabilmek Ahmet Eflaki adındaki bir yazıcıya Mevlana’nın hayatını yazdırmıştır. (Ariflerin Menkıbeleri kitabı) Mevleviliğin Osmanlı Devleti’ne girişi evlilik yoluyla olmuştur. Sultan Veled’in kızı Mutahhare Hatun, Germiyanoğulları Beyi Süleyman Şah ile evlidir. Süleyman Şah bu evlilikten olan kızı Devlet Hatun’u Osmanlı Devleti’nin o dönem şehzadesi olan Yıldırım Beyazıt ile evlendirmiş ve çeyiz olarak Kütahya, Tavşanlı, Simav ve Eğrigöz dolaylarını Osmanlılara bırakmıştır. Yıldırım Bayezıd ise Kütahya valiliğine getirilmiştir. Bu evlilikten Mehmet Çelebi dünyaya gelmiştir. Çelebi unvanı Mevlana’nın soyundan gelenlere verilen bir unvandır ve Fetret Dönemi padişahlarından olan Mehmet Çelebi, Mevlana’nın torunlarındandır. Mehmet Çelebi’nin çocukları ‘çelebi’ unvanıyla anılmaktadır. Bu evlilik yoluyla Mevlevilik Osmanlı’da yayılmaya başlamıştır. Böylece daha önce Ahilik teşkilatı ve Ahi kültürünün hâkim olduğu Osmanlı Devleti’ne Mevlevilik hâkim olacak ve Osmanlı Devleti’nin desteğiyle ülkenin birçok yerinde Mevlevihane ve Asitane kurulacaktır. (shrink)

Sebuah Tinjauan singkat kehidupan dan spiritual otobiografi dari mistik Adi Amerika yang unik (Franklin Jones). Stiker di sampul beberapa edisi mengatakan ' otobiografi spiritual yang paling mendalam sepanjang masa ' dan ini mungkin benar. Saya dalam 70 dan telah membaca banyak buku oleh guru spiritual dan spiritualitas, dan ini adalah salah satu yang terbesar. Tentu saja, itu adalah by jauh dan paling jelas account dari proses pencerahan yang pernah saya lihat. Bahkan jika Anda tidak memiliki minat sama sekali dalam (...) yang paling menarik dari semua proses psikologis manusia, itu adalah dokumen yang luar biasa yang mengungkapkan banyak tentang agama, yoga, dan psikologi manusia dan probe kedalaman dan batas kemungkinan manusia. Aku menggambarkannya dalam beberapa detail dan membandingkan ajarannya dengan bahwa dari India kontemporer mistik Osho. Mereka yang ingin komprehensif up to date kerangka perilaku manusia dari dua systems tampilan modern dapat berkonsultasi buku saya 'struktur Logis filsafat, psikologi, mind dan bahasa dalam Ludwig wittgenstein dan John Searle ' 2nd Ed (2019). Mereka yang tertarik pada tulisan saya lebih mungkin melihat 'berbicara monyet--filsafat, psikologi, ilmu, agama dan politik di planet yang ditakdirkan--artikel dan review 2006-2019 3rd ed (2019) dan bunuh diri utopian delusi di 21st Century 4th Ed (2019). (shrink)