Wittgenstein's Method: Neglected Aspects By Gordon Baker. Oxford: Blackwell, 2004 pp. 328. £40.00 HB.. -/- Wittgenstein's Copernican Revolution: The Question of Linguistic Idealism By Ilham Dilman. Basingstoke: Palgrave, 2002. pp. 240. £52.50 HB. -/- Wittgenstein: Connections and Controversies By P. M. S. Hacker. Oxford: Oxford University Press,. pp. 400. £45.00 HB; £19.99 PB. -/- Wittgenstein's Philosophical Investigations: An Introduction By David G. Stern. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. pp. 224. £40.00 HB; £10.99 PB.

Dinî tecrübe Friedrich Schleiermacher (ö.1768) ile önem kazanan ve William James’in (ö.1842) eserleriyle din felsefesinde teistik delillerin içine dahil olan bir delildir. Dini tecrübelerin birçok şekilde meydana geldiği iddia edilmektedir. Bunlardan biri de sezgidir. Bu bildirinin amacı sezgisel bilginin Tanrı’nın varlığına delil olup olmadığını ortaya koymaktır. Sezgisel yetenek, insanın fiziksel gelişimine (yani beyin) paralel olarak gelişen bir yetidir ve zihnin gelişmesiyle birlikte kapasitesi artmaktadır. Önce çocukta duygusal bir sezgi hakim iken (4-7 yaş), daha sonra çocuğun somut işlemlere geçmesiyle sezgisel yetenek (...) somutla ilişkili hale gelir. (7-11 yaş) Ve somut nesne ve durumlar (deney ve pratikler) çocuğun sezgisel yeteneğinin gelişmesine yol açar. En son aşamada yani soyut işlemler döneminde (11-17 yaş) çocuğun beyninde prefrontal lobun gelişmesine bağlı olarak akli muhakeme gelişir ve bunun etkisiyle sezgisel yetenek, akli verileri kullanarak soyut sezgiye yönelir. Sezgisel yetenek böylece üç dönemin özelliklerini gösterebilir; çocukluktan aldığı duygusal sezgi ve somut/nesnenin çağrıştırdığı somut sezgi ve aklın dış dünyadan aldığı bilgileri zihinsel süreçlerden geçirerek işlemesi sonucu gelişen akılcı sezgi. O nedenle insanlarda tek bir sezgiden bahsetmek yanlıştır. Sezginin üç türü birbiriyle eş güdümlü olarak bilgiyi elde etmek için çalışır. Bu üç sezgi türünden akılcı sezgiye önem veren İbn Sina, sezgi bilgisini rasyonel, epistemolojik alana dahil eder. Yaptığı ilim sınıflamasında sezgi bilgisini deneye dayalı bilgi türü olarak görür ve akla/deneye dayalı bir sezgi anlayışı geliştirir. Bu sezgi anlayışı, peygamberliği rasyonel bir temele oturtmak ve irrasyonel olmadığın açıklamak için de kullanır. Kudsi akla sahip peygamberler üstün zekalarının etkisiyle güçlü sezgiye sahip olurlar ve vahiy alırlar. Vahiy alan sezgisel yetenek diğer insanlarda ortaya çıkıp dini tecrübeleri şekillendirebilir mi? Peygamberlerin vahiy tecrübesini taklit ederek kendilerinde yüksek sezgisel yeti olduğunu savunan bazı kişiler (veli) ilham yoluyla bilgi elde ettiklerini iddia etmişlerdir. Dini tecrübe delilinde bu tür tecrübeler dini delil olarak sayılmaktadır. Fakat bu sezgisel bilginin kaynağı duygu mudur, somut bir gösterge (deney) midir yoksa akıl mıdır? İlham ürünü olan eserlerde her zaman duygu vardır ve bu tür ifadeler insanı duygunun hakim olduğu zihinsel bir duruma götürür. Fakat vahiy tecrübesinde duygunun yanında, somut dünyanın varlığı ve akla dayalı bir sezginin olduğu da vurgulanmaktadır. O nedenle sezgisel bilgi ürünü vahiy üç tür sezgi bilgisine dayalı iken, ilham ürünü olan sezgisel bilgi sadece duyguya dayalıdır. O nedenle ‘dini’ bir delil olarak değil ‘mistik’ bir delil olarak değerlendirmeyi hak eder. (shrink)

Rogier van der Weyden'in bu olağanüstü eseri, Yüce İsa'nın acılı veda anını derinlemesine işleyerek bize büyük bir ruhani derinlik sunuyor. Ressamın bu eseri hayata geçirirken duyduğu büyük acı ve ruhsal derinlik, onun sanatının kalbinde yatan insanlık ve inanç temasını güçlendiriyor. O dönemin zenginleri arasında büyük ün kazanmasının ardında yatan şey, bu eserin sanatın sınırlarını aşan etkileyici gücüdür. Ancak şüphesiz ki, bu eser insanlık için yaratılırken, hangi inançtan olursa olsun herkese dokunan bir acıyı da temsil ediyor. -/- Ressamın duygularını ve detayları (...) bu denli etkileyici bir şekilde aktarması, bu eserin günümüzde bile büyük bir hayranlıkla karşılanmasına yol açıyor. Van der Weyden'in tablosu, insanlık tarihinde derin izler bırakan evrensel bir sanat eseri olarak kabul ediliyor. Bu çeviriyi yaparken dönemin koşullarını ve sanatın gücünü daha iyi anladım. Vikipedi gibi kaynaklardan bilgi çevirirken, yabancı dillerdeki bilgilere olan erişimin önemini bir kez daha kavradım ve bu eseri Türkçe konuşanlarla buluşturmanın değerini anladım. -/- Umarım bu eser, okuyuculara van der Weyden'in sanatının derinliğini ve insanlık hikayesinin evrenselliğini anlatırken ilham verir ve onları düşündürür. Sanatın gücü ve insanın duygusal derinlikleri konusundaki bu yolculuk, hepimizi daha iyi bir anlayışa ve içsel bir zenginliğe yönlendirebilir. -/- --- -/- Rogier van der Weyden's extraordinary work offers us profound spiritual depth by delving deeply into the poignant farewell moment of Jesus Christ. The profound sorrow and spiritual depth felt by the painter while creating this work strengthen the theme of humanity and faith at the heart of his art. The impressive power of this work, which transcends the boundaries of art, lies behind the great fame it achieved among the elites of its time. However, unquestionably, this work also represents a universal sorrow that resonates with people of all beliefs. -/- The painter's ability to convey emotions and details in such a compelling manner has led to enduring admiration for this work even in contemporary times. Van der Weyden's painting is recognized as a universal masterpiece that has left deep imprints on the history of humanity. Translating this text has deepened my understanding of the conditions of the time and the power of art. It has also reinforced the importance of accessing information from sources like Wikipedia in foreign languages, and I have come to appreciate the value of bringing this work to Turkish-speaking audiences. -/- I hope this work inspires readers by revealing the depth of van der Weyden's art and the universality of the human story, prompting them to reflect. This journey into the power of art and the emotional depths of humanity can lead us all to greater understanding and inner richness. (shrink)

Objective :This research aims at the constructing a basic perspective on critical thinking in line with Islamic principles with a brief explanation of such principles. Methodology :This study uses exegetical methods, by studying the relevant parts of the religious texts and systemizing the information in a critical way. Research findings: The research demonstrates that the principles for constructing an Islamic critical thinking perspective are found in the primary sources of Islam. The knowledge (العلم ;al-'ilm) makes the core of Islamic critical (...) thinking, and means of such knowledge are the revelation (الوحي; al-wahy), the use of senses (احلواس ;al-hawas), intellect (reason and heart, القلب و العقل ;al-aql wa al-qalb), historical experience or testimony (اوالشهادة السياحة ;al-siyahah aw al-shidah), and meditating on the natural and physical world (الكون ;al-kaun). There are other means such as prophetic dreams (الصادقة الرؤاي ;al-ruya al-sadiqah), insight (الفراسة ;al-firasah), illumination ( املكاشفة; al-mukashafah), and inspiration ( االهلام; al-ilham), though they are dismissed to account for any scholarly opinion or position and thus they remain non-binding according to Shariah. However, they can be a gift of a genius mind that is extraordinarily critical, helping such minds in understanding and creativity. Critical thinking includes using many human faculties and the Quran frequently emphasizes contemplation التفكر ;al-tafakur), reflection (التدبر ;at-tadabbur), understanding التفقه; at-tafaqquh), and reasoning (التعقل ;at-taakul); and these concepts are the foundations of critical thinking which could be developed and elaborated in many ways. Applications: The need of having an Islamic construction of critical thinking is because of the special worldview of Islam and its conception of knowledge which treats revelation (الوحي ;al-wahy) as the primary source of belief and knowledge. The findings of the study can be useful in fashioning a basic curriculum for critical thinking for Islamic educational institutions. (shrink)

Milet okulunun kurucusu ve tarihteki ilk filozof olarak Thales kabul edilmektedir. Genellikle bilim tarihi kitapları onunla ve kurucusu olduğu Milet okulu düşünürleri olan Anaksimandros ve Anaksimenes ile başlamaktadır. Felsefe, astronomi, matematik, geometri gibi farklı alanlarda çalışmalar yapmış olan bu bilim adamlarının oluşturduğu düşünce tarzı, günümüzde bilimsel düşüncenin de temelini teşkil etmektedir. Thales’in tarihteki ilk filozof olduğu fikrine karşı çıkanlar olsa da, evreni anlamaya yönelik teorik bir faaliyetin kayıtlı ilk örnekleri olarak Thales ve öncülüğünü yaptığı Milet okulu düşünürleri gösterilebilir (Doğrucan, 2020). (...) Milet okulunu temsil eden bu üç bilim adamının, yaptıkları araştırmalarla Batı düşüncesinin de temellerini attıkları genel kabul gören bir gerçektir. Anadolu’da doğup büyümeleri ve bu topraklarda ilham alarak, fikirlerini dünyaya yaydıkları göz önünde bulundurulduğunda, ne kadar değerli oldukları ve bıraktıkları mirasın önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Bu tarihi kişiliklere ve ortaya koydukları fikirlere ülkemizin kültürel mirasını oluşturan ve zenginleştiren önemli birer soyut kültürel miras değeri olarak bakmak ve değerlendirmek her zaman faydalı olacaktır. Bu bölümde, öncelikle genel olarak Milet okulu ve bu okulun temsilcileri ile onların felsefi düşünceleri hakkında genel bilgi verilmiştir. Bölümün ikinci ana başlığı altında ise Milet okulunun kurucusu ve baş temsilcisi olan Miletli Thales’in hayatı hakkında ve farklı alanlarında bıraktığı miras ve yaptığı katkılar konusunda daha ayrıntılı bir şekilde durulmaya çalışılmıştır. (shrink)

Geçmişte Tanrı’nın varlığı, ispatı ve yorumu çerçevesinde bazı düşünürler kutsal kitapları, bir kısmı felsefi argümanları, diğer düşünürler ise mistik tecrübeyi merkeze alarak meseleyi tartışmışlardır. Tanrı’nın varlığı ile ilgili meseleyi ‘mistik tecrübe’ etrafında tartışan düşünürlerden biri Mevlana’dır (ö.1273). Onun mistik tecrübesi yani aşk tecrübesi Tanrı’nın varlığına ulaşmadaki tek yoldur. O aşk tecrübesini, gençliğinde babasından ve çevresinden aldığı tasavvufi bilgi anlayışı bağlamında yorumlar. Bu tasavvufi bilgi ve dünya görüşü, duyuların ve aklın yetersizliğine vurgu yapan ve keşf/ilham gibi duygusal sezgiyi ön plana (...) çıkaran bir geleneğin devamı olarak öne sürülmüştür. Tanrı’nın varlığı ona göre rasyonel bir ispat veya bilimsel bir deney konusu olamaz. Tanrı, içsel bir tecrübe ile insanın benliğinde hissettiği bir şeydir. Bu içsel tecrübe yaşantısı yani aşk, beş şekilde insanın hayatında ortaya çıkar. Aşk/nur delili şeklinde, yani bizzat aşk duygusunun bir insanda var olması Tanrı’nın varlığını ispatlar. İkincisi, kendisinde aşk olan bir aşık, tabiata bakınca (temaşa) tabiatta da Aşk’ı (Tanrı) görür. Aşk, bir çiçeğin güzelliğinde, kuşların ötüşünde ortaya çıkar. Üçüncüsü, insanın kendisi ve kendi benliği de Tanrı’nın varlığına delildir (Kendini bilen Rabbini bilir). Dördüncüsü bazı yönleriyle peygambervari niteliklere sahipmiş gibi anlattığı veriler de Tanrı’nın varlığını delillendiren somut örneklerdir. Son olarak ise Mevlana, Aşk ve aşk tecrübesinin varlığına delil olarak Kur’an’da geçen mucizeleri gösterir. Peygamberin vahyini Kur’an’daki mucizeler doğruluyorsa, kendi aşk/gönül vahyini doğrulayan şey de kerametleridir. Mevlana delilleri tamamen mistik düzlemde açıklasa bile zaman zaman rasyonel delilleri kullanmaktan çekinmemiştir. O rasyonel delilin içeriğini kabul eder ve delilin ana temasını beyitlerinde kısa kısa anlatır. Bu yolu kullanmasının nedeni daha işlevsel olması ve hitabını genelde halka yapmasındadır. Fakat rasyonel delilleri ikincil deliller olarak ele alır ve hudus, imkan, ilk hareket, ekmel varlık ve gaye-nizam delillerini aşk tecrübesine göre yeniden yorumlar. Bunu nasıl yaptığı, eserlerinden yola çıkarak gösterilecektir. Mevlana mistik bir düşünür olarak Tanrı’nın varlığı meselesine duyguyla yaklaşmış, O’nun varlığını duygusal bir tecrübe konusu olarak görmüştür. Böyle bir duygusal yoğunluk (aşk) ve duygusal tecrübe insanın Tanrı’nın varlığını ispat etmesine yetmektedir. Rasyonel deliler, aşkı duygusu ve mistik tecrübe yanında önemini yitirmektedir. (shrink)