Bài viết thuộc chủ đề “empirical ecocriticism” và thu hút được sự quan tâm của đông đảo học giới, chính giới và các nhóm hoạt động xã hội vì môi trường sống toàn cầu. Tác giả Schneider-Mayerson tìm tòi trong địa hạt “climate fiction”—tức là thể loại văn học không giấu chủ đích nhằm vào nội dung trực diện đối với vấn nạn khủng hoảng khí hậu—đang bùng nổ về số lượng tác phẩm trong thập niên đầu thế kỷ 21. (...) Thường thì nghe qua phần đông cho rằng thể loại tác phẩm này sẽ có tác động sinh thái-chính trị tích cực thông qua trang bị cơ sở thông tin cho độc giả nhận biết tương lai khí hậu và thuyết phục về mức độ ảnh hưởng khẩn cấp của biến đổi khí hậu. Tuy vậy, có thực đạt được thành công đó không là câu hỏi phải trả lời. Thể loại thông tin cli-fi này tới được những ai? Thế là Schneider-Mayerson tiến hành điều tra định tính 161 độc giả đối với 19 tác phẩm cli-fi, nhờ hệ thống thu thập dữ liệu gọi là Amazon’s Mechanical Turk (AMT). (Hệ thống này đang ngày càng quen thuộc hơn với giới nghiên cứu xã hội ở Mỹ.). (shrink)

Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những thách thức ngày càng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, tín chỉ carbon đã được xem như một giải pháp tài chính nhằm khuyến khích việc giảm phát thải khí nhà kính. Tuy nhiên, liệu giải pháp này có thực sự hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường, hay chỉ đơn thuần là một cách để thương mại hóa thiên nhiên, mang lại lợi ích ngắn hạn nhưng tiềm (...) ẩn nhiều rủi ro lâu dài? (shrink)

Cả một vạt hoa vối lúc tháng 5-6 chi chít khắp các cành nay đã rụng tơi tả sau nhiều cơn mưa lớn của tháng 7.

Tục ngữ Việt Nam có những câu như “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” hay “Một nghề thì sống, đống nghề thì chết” để đề cao người biết một nghề và biết rất sâu, tới mức độ thành đạt, vinh quang với nghề.

Bây giờ ở Hà Nội lại có nhiều quán nước vối, nấu cả nụ lẫn lá. Thế là, thức uống ngàn đời của người Việt mà cách đây gần một trăm năm cụ Nguyễn Công Tiễu, một nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực nông nghiệp, đã có một công trình về giá trị dinh dưỡng của nó sau một hồi thời thế xoay vần đã quay trở lại, bình thường như lẽ sống, sự sống. Nước vối khiêm nhường, (...) nhưng đã đủ khỏe khoắn để vượt qua những thách thức của nước ngọt, đồ uống có ga, những thương hiệu lẫy lừng. (Tạp chí Tia Sáng; 7-7-2016). (shrink)

TCCS - Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa thập niên thứ hai, thế kỷ XXI. Tuy vậy, mốc thời gian không quan trọng bằng những đổi thay chóng mặt của quá trình quốc tế hóa đời sống kinh tế, và những biến đổi sâu sắc nó sẽ mang lại. Quá trình ấy, ngay bây giờ, lại được phóng đại qua lăng kính của những biến động toàn cầu do khủng hoảng kinh tế - tài chính 2007 - 2009, điều (...) có thể dẫn tới những biến đổi lớn về cấu trúc kinh tế nhân loại, cũng như diễn tiến địa - chính trị khắp nơi trên thế giới. (shrink)

Trong 30 năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, Việt Nam đã tận dụng thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn; thách thức, thực hiện phát triển bền vững đất nước và đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, kinh tế tăng trưởng khá nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện. Vị thế của (...) Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để phát triển nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, phát triển bền vững Việt Nam đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn có tính chất toàn cầu (khủng hoảng tài chính, năng lượng, vấn đề an ninh lương thực, biến đổi khí hậu,...) cũng như những khó khăn, thách thức chủ quan khác của đất nước (thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng; chất lượng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tăng trưởng kinh tế còn dựa nhiều vào các yếu tố phát triển theo chiều rộng, chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu; việc khai thác và sử dụng tài nguyên chưa thật hợp lý và tiết kiệm; các cân đối kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, bội chi ngân sách, thâm hụt cán cân thương mại còn lớn, lạm phát còn cao; môi trường sinh thái ở nhiều nơi bị ô nhiễm nặng,...). Nhằm cung cấp thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề nêu trên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Bằng chứng cuộc sống - Suy ngẫm về phát triển bền vững Việt Nam của đồng tác giả Bạch Ngọc Chiến và Vương Quân Hoàng. -/- Ngoài phần mở đầu, phụ lục kỹ thuật, tài liệu tham khảo, cuốn sách gồm 5 chương chính: -/- Chương 1. Mạch nguồn; Chương 2. Con người, xã hội và nhà nước; Chương 3. Sức vóc kinh tế; Chương 4. Trí lực quốc dân; Chương 5. Tiến hóa. -/- Với tư duy và phương pháp tiếp cận khoa học, các tác giả dẫn dắt bạn đọc đi từ các quan sát về lịch sử hình thành dân tộc, sự phát triển và hoàn thiện của con người, xã hội, nhà nước trong tiến trình lịch sử đến sự phát triển kinh tế của đất nước ta. Mục tiêu cuối cùng mà các tác giả muốn đề cập là phương pháp và năng lực tổ chức, thiết kế và thực thi những kế hoạch phát triển phù hợp trong điều kiện hạn chế về nguồn lực và đối mặt với những thay đổi của cục diện trong nước và quốc tế. Nội dung cuốn sách cũng giúp làm sáng tỏ nhiều câu hỏi, gợi mở cách nhìn nhận về tương lai phát triển của đất nước. Cuốn sách thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc, nhiều nhận xét có giá trị tham khảo tốt; tuy nhiên có những ý kiến, nhận xét cần tiếp tục được thảo luận. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc và mong nhận được ý kiến đóng góp để nội dung cuốn sách được hoàn thiện hơn trong những lần xuất bản sau. -/- Tháng 11 năm 2015 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT. (shrink)

Nghiên cứu sử dụng mô hình Chấp nhận công nghệ (Technology Accepted Model- TAM) để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến Ý định sử dụng phương thức thanh toán trực tuyến thay vì thẻ ghi nợ trực tiếp trong giao dịch thanh toán cá nhân (sau đây gọi tắt là Ý định hành vi đối với sự lựa chọn thanh toán của khách hàng). Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 3 yếu tố ảnh hưởng tích cực đến (...) Ý định hành vi đối với sự lựa chọn thanh toán của khách hàng, gồm: Dễ sử dụng, Ảnh hưởng xã hội, Sự hữu ích. Kết quả của nghiên cứu này mang lại ý nghĩa lý thuyết và thực tiễn cho các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán qua điện thoại tại Việt Nam, góp phần vào thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. (shrink)

Tại Việt Nam và trong lĩnh vực giáo dục nói riêng, ChatGPT ngày càng được chấp nhận và sử dụng rộng rãi trong rất nhiều hoạt động học tập. Chính vì thế, nghiên cứu này nhằm đánh giá mức độ phổ biến của ChatGPT đối sinh viên tại Hà Nội, đồng thời xem xét sự khác biệt giữa các đặc điểm cá nhân trong việc cải thiện kết quả học tập sau khi sử dụng ChatGPT. Nghiên cứu được thực hiện (...) bằng phương pháp định lượng với dữ liệu thu thập từ 401 sinh viên tại Hà Nội. Từ kết quả nghiên cứu, có 389 sinh viên (chiếm 97,01%) biết và sử dụng ChatGPT trong các hoạt động học tập của mình. Ngoài ra, sinh viên năm nhất, năm hai, năm ba, năm tư sau khi sử dụng ChatGPT có cải thiện trong hoạt động học tập khác nhau, tuy nhiên yếu tố giới tính lại không có ảnh hưởng. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đưa ra một số nguyên nhân và đề xuất giúp ChatGPT được ứng dụng rộng rãi hơn nữa tại các trường đại học. (shrink)

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu là xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay ngân hàng đúng hạn của khách hàng cá nhân (KHCN) tại tỉnh Đồng Nai. Phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng được sử dụng nhằm thu thập, phân tích dữ liệu từ 335 KHCN đã và đang vay vốn tại các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Kết quả phân (...) tích hồi quy Binary Logistic cho thấy, có thấy 5 yếu tố ảnh hưởng đến khả năng trả nợ vay ngân hàng đúng hạn của KHCN tại tỉnh Đồng Nai sắp xếp theo mức độ tác động giảm dần như sau: Nghề nghiệp; Trình độ; Độ tuổi; Lãi suất; Số tiền vay. (shrink)

Mấy ngày tuần qua, có nhiều ý kiến xung quanh chuyện đọc sách của Hoa hậu Kỳ Duyên. Nhiều chê bai, cũng có ý kiến bày tỏ sự thông cảm với lựa chọn cá nhân. Một số ý kiến cho rằng cần phải tăng cường truyền cảm hứng cho văn hóa đọc [1]. Tuy vậy, tình trạng văn hóa đọc suy giảm hoàn toàn không mới. Ngay cả ở những quốc gia có tầm ảnh hưởng và độ sâu văn hóa (...) rất đáng kính trọng như Pháp, đọc sách cũng đang bị suy giảm trong giới trẻ [2]. Sự cạnh tranh của các loại hình thông tin, thiết bị công nghệ và dịch chuyển từ "đọc sang xem" và "xem sang xem lướt" đã góp phần tạo nên sự xói mòn nền tảng đọc. Trên thực tế, từ phương diện sinh học, đọc tốn năng lượng, phải suy nghĩ và ngốn nhiều thời gian. Cân nhắc đánh đổi thói quen thụ hưởng lợi ích nhanh lấy lợi ích lâu dài trở thành khó khăn hơn ở thời đại này. So với thời kỳ khi mà sách là một trong số ít phương tiện thông tin mang lại nhiều lợi ích tinh thần, cân nhắc này rõ ràng thiệt thòi cho văn hóa đọc. Tuy vậy, cũng không cần quá bi quan, vì trong một số cộng đồng hướng tới phát triển nền tảng tri thức lâu bền, văn hóa đọc sẽ vẫn tiếp tục được duy trì, thậm chí phát triển. Hình ảnh tình cờ tôi thấy dưới đây là một ví dụ. (shrink)

Trong thế giới cạnh tranh thời đại số (“digital”), phương tiện kỹ thuật cung cấp nhiều thuận lợi cho việc sản xuất nội dung. Tuy thế, sự phong phú nội dung và đầu tư cho xúc tiến, tiếp thị gia tăng cũng lại khiến cho quá trình cạnh tranh tìm một chỗ đứng cho sản phẩm trở nên hết sức gian nan.Sản phẩm gần đây của nhóm nghiên cứu, chuyên khảo [1] của AISDL, ra đời sau những bài học gian (...) khó thu lượm được từ trước. Như thế, ý thức của mọi người về mức độ thách thức trong việc “chạm tới” người tiêu dùng. (shrink)

Xét trên phương diện ngôn ngữ, phương trình là một loại ngôn ngữ cô đọng. Bản chất các phương trình cho phép khai triển các thuật toán, nhờ vào logic của nghiệm, qua một số bước hữu hạn (nếu có nghiệm) hoặc xấp xỉ. Tôi có vài kỷ niệm với vài phương trình. Lúc cuối năm này rảnh rỗi ghi chép lại, theo hướng dẫn của ông bác Ngô Bảo Châu, kẻo sau quên.

Trong công việc nghiên cứu, chỉ có một số nhỏ để lại những cảm xúc dài lâu và ngẫm ngợi sâu xa. Tháng tư này, đối với chúng tôi là bài về con cheo cheo lưng bạc, đặc hữu của thiên nhiên Việt Nam.

Chim bói cá thường được nhắc đến qua những đoạn hội thoại đùa, mang tính sảng khoái sau các công việc nghiên cứu nghiêm túc, tức là tốn sức làm và nghĩ. Đùa vừa làm giãn tinh thần, cũng lại có thể mang đến năng lượng suy nghĩ tiếp. Cứ căng thẳng mãi sẽ rất chóng cạn kiệt sức. Vậy nên năm ngoái, mới có bài trên báo Khoa học & Phát triển.

Đồng hành với lý thuyết MT từ 2019, tới 2023 cuốn sách Mindsponge Theory (MT) chính thức ra mắt, đánh dấu một chặng đường cá nhân tôi vừa hoàn thành các nghiên cứu tiến sỹ, vừa tìm tòi phát triển các phương pháp trợ giúp công việc hiệu quả hơn. Trên hành trình xuất hiện rất nhiều thách thức. Nhưng kỳ lạ ở chỗ khó khăn lại xuất hiện ở khái niệm tưởng như rất bé, rất cơ bản, thậm chí (...) gần như được mặc định là “đã biết”. Tôi được đồng tác giả—chính là người đã đưa ra cơ chế mindsponge—giao phó việc tiếp tục cùng phát triển ở tầng nấc sâu hơn nữa. Ông không hài lòng với nấc tưởng như đã tận cùng khi đóng gói MT là cơ chế thông tin của các hệ thống sinh học. Đây là điều rất thách thức, vì nấc tiếp theo chỉ có thể tiến hành dựa trên các thông tin khoa học từ vật lý hạt cơ bản, như dự báo của Erwin Schrödinger. Quả vậy, hành trình tìm tòi đã đi qua nhiều địa hạt của vật lý và thông tin. Hành trình này được sự hỗ trợ vô cùng hiệu quả của cuốn sách Reality is not what it seems của Rovelli cũng như On the origin of time của Hertog và bản chất thông tin của Shannon. Càng nhiều thông tin hay, những phát hiện lớn và tầng tầng lớp lớp những bộ óc thiên tài để lại cho nhân loại những kho báu kiến thức vô giá, một cá nhân lại càng cảm nhận sự nhỏ bé và hạn chế của bản thân. Tôi được thôi thúc với câu hỏi rất bé, cuối cùng hóa ra lại rất thách thức để trả lời: Vậy giá trị là gì? Cần cách tiếp cận nào để đến gần được bản chất sâu xa nhất của nó? (shrink)

Bài điểm thông tin khoa học về các tác động của COVID-19 tới thế giới xuất bản học thuật. Đăng trên EASE Vietnam SciComm System ngày 18-03-2020. Sau đó được website của Trung tâm ISR, Phenikaa University đăng lại ngày 25-03-2020.

Cuộc khủng hoảng 2007-2008 nổ ra ở Hoa Kỳ kéo theo sự lao dốc của các thị trường chứng khoán các nước cho thấy tồn tại tác động lan truyền từ thị trường này sang thị trường khác. Mục tiêu của bài nghiên cứu nhằm kiểm tra mức độ lan truyền trong tỷ suất lợi nhuận và độ biến động tỷ suất lợi nhuận từ các thị trường chứng khoán phát triển (Hoa Kỳ và Nhật Bản) đến tám thị trường (...) các nước mới nổi (Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Đài Loan, Thái Lan) và Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng các biến ngoại sinh là cú sốc từ thị trường Mỹ và Nhật Bản và hiệu ứng ngày trong mô hình ARMA(1,1)-GARCH(1,1) trên dữ liệu của các nước mới nổi khu vực châu Á và Việt Nam nhằm đánh giá tác động lan truyền. Nghiên cứu đưa ra một số kết quả như sau. Thứ nhất, hiệu ứng ngày tồn tại trên sáu trong số chín thị trường chứng khoán được nghiên cứu, ngoại trừ Ấn Độ, Đài Loan và Philippines. Thứ hai, tồn tại tác động lan truyền trong tỷ suất lợi nhuận giữa các thị trường với mức độ khác nhau, trong đó, Hoa Kỳ có tác động mạnh hơn đến thị trường Malaysia, Philippines và Việt Nam; ngược lại, Nhật Bản có hiệu ứng lan truyền cao hơn đến thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Thái Lan; đối với thị trường Indonesia, hiệu ứng lan truyền từ Hoa Kỳ và Nhật Bản là tương đương. Cuối cùng, nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng về hiệu ứng lan truyền trong độ biến động từ thị trường Hoa Kỳ và Nhật Bản đến các thị trường mới nổi khu vực châu Á và Việt Nam... (shrink)

Quá trình chuyển đổi từ phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) sang phương tiện chạy bằng điện (EV) đại diện cho một thời kỳ mới, rất quan trọng trong lịch sử vận tải. Vào lúc này, khi thế giới vật lộn với những thách thức về biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí và trữ lượng nhiên liệu hóa thạch ngày càng cạn kiệt, việc chuyển đổi sang xe điện được coi là một bước quan (...) trọng hướng tới một tương lai bền vững hơn. Bài viết này khám phá những lý do đằng sau quá trình chuyển đổi này, những lợi ích mà nó mang lại, cùng với những thách thức mà quá trình chuyển đổi đó buộc phải đối diện. Bên cạnh đó, còn có những tác động phức tạp quá trình chuyển đổi có thể tạo nên đối với xã hội và cả môi trường. (shrink)

Ngày xuân, đi du xuân trên Internet. Có thời gian lang thang tìm đọc, cũng là niềm vui với người làm nghề nghĩ-viết. Thế rồi, tình cờ ghé thăm cửa “đền” ETH Zürich, bỗng lại có một niềm vui khác: gặp lại “người quen”. Ấy chính là cuốn sách A New Theory of Serendipity, trong đó, tôi tham gia một số chương [1]. Nay đã có sự hiện diện trong ETH Library. -/- Gọi ETH Zürich là một ngôi đền khoa (...) học nhân loại chẳng có gì quá. Nơi đây, 32 giáo sư giải thưởng Nobel đã được trao gửi. Nhà bác học vật lý vĩ đại nhất thế kỷ XX, và cũng của mọi thời đại, Albert Einstein là sinh viên, sau đó là giáo sư tại chính nơi này. Đây là nơi Einstein đặt nền móng cho rất nhiều tư tưởng lớn suốt cuộc đời. (shrink)

Thời gian trôi qua, Trái Đất nghe tin nóng lên ghê lắm. Bọn bói cá ở ngoài đê Sông Hồng thỉnh thoảng báo tin nước cạn, cá gầy. Bây giờ ngẫm lại Bói Cá thấy nguy hiểm thật. Ngài tăng cường tìm hiểu, mà phải tin tức khoa học nghiêm chỉnh nhé. Một đội tinh nhuệ, thạo tin, gồm Cò, Chim Sâu, Chim Sẻ, Chào Mào, v.v.., được lập ra để báo cáo tình hình nguy cấp.

Có thể thấy, với việc mượn dùng hình ảnh tự nhiên để diễn đạt quan sát và suy ngẫm, Truyện Ngụ Ngôn Bói Cá của tác giả Vương Quân Hoàng có giá trị với nhiều đối tượng. Quyển sách có thể cung cấp cho độc giả nhỏ tuổi những bài học về cách làm người thông qua sự vui nhộn, sinh động, và muôn màu của những chú chim. Đối với những người lớn tuổi, đã có một số hay nhiều (...) kinh nghiệm, quyển sách có thể mang lại những giây phút giải trí và cơ hội đúc rút và suy ngẫm có giá trị. Ngoài ra, quyển sách còn giúp tạo dựng kết nối với thiên nhiên và xây dựng tình yêu thiên nhiên cho độc giả, đặc biệt là người dân thành thị, vốn ít có cơ hội tiếp xúc với thiên nhiên. Tuy nhiên, để thật sự nắm được tinh túy từ quyển sách, một hoặc hai lần đọc có lẽ là không đủ. Vì thế, việc đọc nhiều lần và đọc dưới nhiều góc độ suy nghĩ khác sau sẽ giúp cho độc giả khám phá được những “hạt ngọc” hay “kim cương” ẩn mình trong thế giới xóm chim. (shrink)

Mặc dù vẫn còn những nghi ngờ về sự thay đổi khí hậu trong một số tài liệu nghiên cứu, sự đồng thuận mạnh mẽ trong cộng đồng khoa học vẫn xác định rằng nhiệt độ bề mặt toàn cầu đã tăng trong vài thập kỷ gần đây. Biến đổi khí hậu, chủ yếu là kết quả của hoạt động con người, đang trở thành một trong những thách thức toàn cầu cấp bách nhất của thời đại chúng ta. Trong (...) thập kỷ vừa qua, con người đã thực hiện những nỗ lực đáng kể để đối phó với cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu và đã đạt được những ảnh hưởng nhất định trong việc chống lại biến đổi khí hậu và tạo ra nhận thức sâu rộng về hậu quả của nó. Tuy nhiên, câu hỏi tiếp tục đặt ra là liệu chúng ta đang đi đúng hướng để giải quyết cuộc khủng hoảng này một cách hiệu quả hay không? Bài tiểu luận này sẽ xem xét những thành tựu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, nhận thức ngày càng tăng về tác động của nó, mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của khủng hoảng khí hậu và liệu hành động của chúng ta đã đi đúng hướng chưa hay liệu chúng ta có cần xem xét lại cách tiếp cận của mình hay không. (shrink)

Ông Loftsson – người đứng đầu doanh nghiệp săn bắt cá voi thương mại cuối cùng tại Iceland lại không hề lo lắng về phán quyết này, dù nhiều người cho rằng nó có thể khiến doanh nghiệp của ông lao đao. Ông tin tưởng vào việc mình vẫn có thể tiếp tục đánh bắt vào năm sau và đưa ra những lập luận của riêng mình khi bị cáo buộc phá hoại môi trường.

Với sự hỗ trợ của công nghệ tiên tiến và đội ngũ các nhà khoa học hàng đầu thế giới, William bước vào trạng thái ngủ đông sâu, nơi thời gian dường như đứng yên. Anh từ bỏ quyền kiểm soát đế chế của mình, bỏ lại bộ máy khổng lồ của khu phức hợp công nghiệp của mình và giao tương lai cho người khác.

Một bài điều tra hết sức công phu của Flavell et al., đăng lần đầu trên New York Times ngày 29-8-2023, đang dấy lên mối lo lắng cho tương lai nguồn nước ngầm ở Mỹ. Một hiểm họa môi trường thực sự lớn và hiển hiện chứ không ở đâu xa xôi. Trên thực tế, 90% lượng nước sử dụng giúp biến rất nhiều vùng đất Mỹ trở thành các trang trại, cánh đồng trù phú là nước ngầm. Vấn đề (...) ở chỗ, nước ngầm được hút lên để sử dụng canh tác nông nghiệp và sau đó không quay trở lại các mỏ nước ngầm. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới sự cạn kiệt vĩnh viễn nguồn dự trữ nước ngầm. (shrink)

Trong thảo luận ngắn này, xin giới thiệu lại một bài điều tra tổng hợp về trường hợp cơ quan quản lý Scotland đã thống nhất với ý kiến của các đại diện công nghiệp nuôi trồng-chế biến cá hồi nhằm nới lỏng kiểm soát hóa chất diệt ký sinh, vốn được biết là độc hại (gọi chung là pesticide), có tên emamectin. Cụ thể các giới hạn sử dụng được nới lỏng để tăng 23 lần, sau các “thương thảo (...) trong bóng tối” với đại diện giới chủ. Bài báo đăng trên Ferret, ngày 21-5-2023, ký tên tác giả R. Edwards. (shrink)

(Dân trí) - Bạn hãy thử hình dung một bức tranh thể hiện hình ảnh một thương gia cưỡi một chú lạc đà. Dưới chân họ chỉ có cát nóng bỏng của sa mạc khô cằn, phía sau lưng họ là ánh mặt trời chói lòa, bỏng rát. Hai bên đường chỉ có sương rồng gai góc, như biểu trưng cho hành trình vất vả đầy chông gai. Một điều gây bất ngờ: chú lạc đà lại kéo theo một chiếc (...) xe hơi sang trọng. (shrink)

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam khai trương vào ngày 20/7/2000 và chính thức hoạt động từ ngày 28/7/2000 sau nhiều năm chuẩn bị. Trải qua nhiều biến động, cho đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng được hoàn thiện phù hợp với xu thế phát triển và nhu cầu của nhà đầu tư. Để tìm kiếm lợi nhuận và xác định được mức rủi ro, nhà đầu tư cũng như nhà quản lý cần có những (...) kiến thức cơ bản, chính xác và cập nhật về thị trường chứng khoán. Do đó việc phân tích đầu tư chứng khoán luôn là vấn đề đặt lên hàng đầu. Phân tích đầu tư chứng khoán thường tập trung vào hai vấn đề chính: một là phân tích, dự báo và đánh giá xu hướng giá của cổ phiếu, hai là phân tích đo lường rủi ro trong quá trình đầu tư, từ đó đưa ra các kịch bản và chiến lược đầu tư phù hợp. Trong thực tế, nhà đầu tư cũng như nhà quản lý luôn đặt câu hỏi ‘‘Làm sao dự đoán được xu hướng cũng như sự biến động của giá cổ phiếu? Làm sao đánh giá được mức độ rủi ro có thể xảy ra với mỗi danh mục đầu tư để từ đó xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp sao cho mang lại lợi nhuận cao và phòng tránh được rủi ro?”. Có rất nhiều nghiên cứu, phân tích về chuỗi giá cổ phiếu đã được thực hiện nhằm tìm lời giải đáp thỏa đáng cho các vấn đề trên. Thực tế cho thấy, giá của các cổ phiếu trên thị trường luôn luôn thay đổi theo thời gian. Điều này đem đến nhiều cơ hội tìm kiếm lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường này. Việc hiểu biết và dự đoán được xu hướng biến động giá của các cổ phiếu cũng như dự đoán được khả năng lỗ lãi trong tương lai là một việc rất quan trọng đối với tất cả các nhà đầu tư và nhà quản lý tài chính nhằm mục đích đưa ra những quyết định chiến lược đầu tư thích hợp. (shrink)

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam khai trương vào ngày 20/7/2000 và chính thức hoạt động từ ngày 28/7/2000 sau nhiều năm chuẩn bị. Trải qua nhiều biến động, cho đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng được hoàn thiện phù hợp với xu thế phát triển và nhu cầu của nhà đầu tư. Để tìm kiếm lợi nhuận và xác định được mức rủi ro, nhà đầu tư cũng như nhà quản lý cần có những (...) kiến thức cơ bản, chính xác và cập nhật về thị trường chứng khoán. Do đó việc phân tích đầu tư chứng khoán luôn là vấn đề đặt lên hàng đầu. Phân tích đầu tư chứng khoán thường tập trung vào hai vấn đề chính: một là phân tích, dự báo và đánh giá xu hướng giá của cổ phiếu, hai là phân tích đo lường rủi ro trong quá trình đầu tư, từ đó đưa ra các kịch bản và chiến lược đầu tư phù hợp. Trong thực tế, nhà đầu tư cũng như nhà quản lý luôn đặt câu hỏi ‘‘Làm sao dự đoán được xu hướng cũng như sự biến động của giá cổ phiếu? Làm sao đánh giá được mức độ rủi ro có thể xảy ra với mỗi danh mục đầu tư để từ đó xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp sao cho mang lại lợi nhuận cao và phòng tránh được rủi ro?”. Có rất nhiều nghiên cứu, phân tích về chuỗi giá cổ phiếu đã được thực hiện nhằm tìm lời giải đáp thỏa đáng cho các vấn đề trên. Thực tế cho thấy, giá của các cổ phiếu trên thị trường luôn luôn thay đổi theo thời gian. Điều này đem đến nhiều cơ hội tìm kiếm lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường này. Việc hiểu biết và dự đoán được xu hướng biến động giá của các cổ phiếu cũng như dự đoán được khả năng lỗ lãi trong tương lai là một việc rất quan trọng đối với tất cả các nhà đầu tư và nhà quản lý tài chính nhằm mục đích đưa ra những quyết định chiến lược đầu tư thích hợp. (shrink)

Giới trẻ trên toàn cầu hiện nay rất nhiệt tình ủng hộ các biện pháp phòng chống biến đổi khí hậu, thừa nhận mức độ nghiêm trọng của sự phổ biến của các hiện tượng nắng nóng, bão và lũ lụt. Quyết tâm của họ bắt nguồn từ hiểu biết rõ ràng về những hậu quả sâu rộng của suy thoái môi trường và sự cần thiết phải có các biện pháp thích hợp nhằm ngăn chặn một tương lai bị (...) hủy hoại bởi các thiên tai và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. (shrink)

Bạn hãy thử hình dung một bức tranh thể hiện hình ảnh một thương gia cưỡi một chú lạc đà, dưới chân là cát nóng bỏng của sa mạc khô cằn, phía sau lưng là mặt trời bỏng rát, hai bên đường chỉ có xương rồng gai góc, như biểu trưng cho hành trình vất vả đầy chông gai. Một điều gây bất ngờ: chú lạc đà lại kéo theo một chiếc xe hơi sang trọng.

Social movements often impose nontrivial costs on others against their wills. Civil disobedience is no exception. How can social movements in general, and civil disobedience in particular, be justifiable despite this apparent wrong-making feature? We examine an intuitively plausible account—it is fair that everyone should bear the burdens of tackling injustice. We extend this fairness-based argument for civil disobedience to defend some acts of uncivil disobedience. Focusing on uncivil environmental activism—such as ecotage (sabotage with the aim of protecting the environment)—we (...) argue that some acts of uncivil disobedience can be morally superior to their civil counterparts, when and because such acts target people who are responsible for environmental threats. Indeed, insofar as some acts of uncivil disobedience can more accurately target responsible people, they can better satisfy the demands of fairness compared to their civil counterparts. In some circumstances, our argument may require activists to engage in uncivil disobedienceeven whencivil disobedience is available. (shrink)

A prominent way of justifying civil disobedience is to postulate a pro tanto duty to obey the law and to argue that the considerations that ground this duty sometimes justify forms of civil disobedience. However, this view entails that certain kinds of uncivil disobedience are also justified. Thus, either a) civil disobedience is never justified or b) uncivil disobedience is sometimes justified. Since a) is implausible, we should accept b). I respond to the objection that this ignores the fact that (...) civil disobedience enjoys a special normative status on account of instantiating certain special features: nonviolence, publicity, the acceptance of legal consequences, and conscientiousness. I then show that my view is superior to two rivals: the view that we should expand the notion of civility and that civil disobedience, expansively construed, is uniquely appropriate; and the view that uncivil disobedience is justifiable in but only in unfavorable conditions. (shrink)

Tainted political symbols ought to be confronted, removed, or at least recontextualized. Despite the best efforts to achieve this, however, official actions on tainted symbols often fail to take place. In such cases, I argue that political vandalism—the unauthorized defacement, destruction, or removal of political symbols—may be morally permissible or even obligatory. This is when, and insofar as, political vandalism serves as fitting counter-speech that undermines the authority of tainted symbols in ways that match their publicity, refuses to let them (...) speak in our name, and challenges the derogatory messages expressed through a mechanism I call derogatory pedestalling: the glorification or honoring of certain individuals or ideologies that can only make sense when members of a targeted group are taken to be inferior. (shrink)

The standard criticisms of Confucian ethics appear contradictory. On the one hand, Confucian ethics is deemed overly rule-bound: it is obsolete because it advocates adherence to ancient Chinese norms of proper conduct. On the other hand, Confucian ethics is perceived as situational ethics—done on the run—and not properly grounded in fundamental principles or norms. I give reasons for these disparate views of Confucian ethics. I also sketch an account of Confucian morality that focuses on moral development; in this account the (...) place of normative ethics is nominal. (shrink)

In the Lunyu, Confucius remarks on the implausibility—or impossibility—of a life lacking in xin 信, reliability (2.22). In existing discussions of Confucian philosophy, this aspect of life is often eclipsed by greater emphasis on Confucian values such as ren 仁 (benevolence), li 禮 (propriety) and yi 義 (rightness). My discussion addresses this imbalance by focusing on reliability, extending current debates in two ways. First, it proposes that the common translation of xin as denoting coherence between a person’s words and deeds (...) is inadequate. The translation fails to capture the longer-term consistency in a person’s actions and behaviours in different circumstances across time. Second, it explores how the Lunyu passages discuss the processes of learning that prepare a person for reliable action. (shrink)

Mengzi maintained that both benevolence (ren 仁) and rightness (yi 義) are naturally-given in human nature. This view has occupied a dominant place in Confucian intellectual history. In Mencius 6A, Mengzi's interlocutor, Gaozi, contests this view, arguing that rightness is determined by (doing what is fitting, in line with) external circumstances. I discuss here some passages from the excavated Guodian texts, which lend weight to Gaozi's view. The texts reveal nuanced considerations of relational proximity and its limits, setting up requirements (...) for moral action in scenarios where relational ties do not play a motivational role. I set out yi's complexity in these discussions, highlighting its implications for (i) the nei-wai debate; (ii) the notion of yi as "rightness," or doing the right thing; and (iii) how we can understand the connection between virtue and right action in these early Confucian debates. This material from the excavated texts not only provides new perspectives on a longstanding investigation of human nature and morality, it also challenges prevailing views on Warring States Confucian intellectual history. In the well-known debate between Mengzi and Gaozi in Mencius 6A, Mengzi maintained that both ren and yi are naturally-given 1 in human nature. The figure 1 To say that ren and yi are naturally-given is not to say that they are fully-developed from the start. I use the phrase "naturally-given" throughout the paper to indicate where a particular capacity or resource (ren or yi) may be found, rather than its final polished state. (shrink)

This chapter discusses ren 仁, a major term in the Confucian Analects. It analyzes the range of meanings of ren across different conversations, paying special attention to its associations with other key Confucian terms such as li (禮 behavioural propriety) and zhi (知 understanding). Building on this analysis, the discussion focuses on ren in terms of how it is manifest in a person’s life. In particular, it expresses ren in terms of an exemplary life—a life lived well. The chapter also (...) dwells briefly on how this model of a good life can inform and enrich contemporary debates in ethics. (shrink)

Civil disobedience, despite its illegal nature, can sometimes be justified vis-à-vis the duty to obey the law, and, arguably, is thereby not liable to legal punishment. However, adhering to the demands of justice and refraining from punishing justified civil disobedience may lead to a highly problematic theoretical consequence: the debilitation of civil disobedience. This is because, according to the novel analysis I propose, civil disobedience primarily functions as a costly social signal. It is effective by being reliable, reliable by being (...) costly, and costly primarily by being punished. My analysis will highlight a distinctive feature of civil disobedience: civil disobedients leverage the punitive injustice they suffer to amplify their communicative force. This will lead to two paradoxical implications. First, the instability of the moral status of both civil disobedience and its punishment to the extent where the state may be left with no permissible course of action with regard to punishing civil disobedience. Second, by refraining from punishing justified civil disobedience, the state may render uncivil disobedience—illegal political activities that fall short of the standards of civil disobedience—potentially permissible. (shrink)

The Zhuangzi, a 4th century BCE Chinese text, is optimistic about life unrestrained by entrenched values. This paper contributes to existing debates on Zhuangzian freedom in three ways. First, it reflects on how it is possible to enjoy the freedom envisaged in the Zhuangzi. Many discussions welcome the Zhuangzi’s picture of release from life shaped by canonical visions, without also giving thought to life without these driving visions. Consider this scenario: in a world with limitless possibilities, would it not be (...) fraught, not knowing how to interpret situations? I suggest that freedom in the Zhuangzi is possible only if one succeeds in reorienting herself to the new ‘normal’. Second, I introduce and develop the idea of working with constraints. This focuses on an agent's maximizing the fit between relevant conditions, on the one hand, and their capabilities, on the other. Finally, I propose that self-directed practice, an important expression of agency, is required for building capabilities that enable such freedom. I examine the idea of risk involved in these firsthand experiences, articulating an account of agency that sits at the heart of hard-won Zhuangzian freedom. (shrink)

Is consciousness intrinsically valuable? Some theorists favor the positive view, according to which consciousness itself accrues intrinsic value, independent of the particular kind of experience instantiated. In contrast, I favor the neutral view, according to which consciousness is neither intrinsically valuable nor disvaluable. The primary purpose of this paper is to clarify what is at stake when we ask whether consciousness is intrinsically valuable, to carve out the theoretical space, and to evaluate the question rigorously. Along the way, I also (...) show why the neutral view is attractive and why certain arguments for the positive view do not work. (shrink)

Many have argued that certain statues or monuments are objectionable, and thus ought to be removed. Even if their arguments are compelling, a major obstacle is the apparent historical value of those commemorations. Preservation in some form seems to be the best way to respect the value of commemorations as connections to the past or opportunities to learn important historical lessons. Against this, I argue that we have exaggerated the historical value of objectionable commemorations. Sometimes commemorations connect to biased or (...) distorted versions of history, if not mere myths. We can also learn historical lessons through what I call repudiatory honouring: the honouring of certain victims or resistors that can only make sense if the oppressor(s) or target(s) of resistance are deemed unjust, where no part of the original objectionable commemorations is preserved. This type of commemorative practice can even help to overcome some of the obstacles objectionable commemorations pose against properly connecting to the past. (shrink)

Sit-ins, blockades, and lock-ons are common protest tactics. They work partly because continuing the operation or attempting quickly to remove activists risks injuring or killing them. Injuring or killing the activists is morally wrong, so the targets of the protest must (temporarily) yield to the activists. This appears to be a case of moral blackmail: The blackmailer makes it so that the blackmailed must either do what the blackmailer wants or do something morally wrong. Here, protestors appear to exploit the (...) targets’ tendency to be moral. Can such tactics be justified? I contend that they can insofar as such activists merely add further reason to what their targets already have decisive reason to do. The problem of moral blackmail, however, complicates the morality of primarily communicative civil disobedience. (shrink)

While much has been said about what ought to be done about the statues and monuments of racist, colonial, and oppressive figures, a significantly undertheorised aspect of the debate is the aesthetics of commemorations. I believe that this philosophical oversight is rather unfortunate. I contend that taking the aesthetic value of commemorations seriously can help us a) better understand how and the extent to which objectionable commemorations are objectionable, b) properly formulate responses to aesthetic defences of objectionable commemorations, and c) (...) help us explore aesthetic solutions—for example, artistic interventions as counterspeech—to objectionable commemorations. Here, I propose that the aesthetic value of objectionable commemorations can amplify the force of the objectionable messages conveyed, and the moral disvalue of objectionable commemorations can hinder our appreciation of their aesthetic value. These two considerations shall help us answer the practical question of what to do about objectionable commemorations of apparently good aesthetic value. Both, I shall argue, give us further reason to remove, replace, recontextualise, or even vandalise objectionable commemorations. Sometimes we need to save the art from its own immorality to best respect its aesthetic value. (shrink)

This paper argues that phenomenal consciousness is what makes an entity a welfare subject. I develop a variety of motivations for this view, and then defend it from objections concerning death, non-conscious entities that have interests (such as plants), and conscious entities that necessarily have welfare level zero. I also explain how my theory of welfare subjects relates to experientialist and anti-experientialist theories of welfare goods.

Lachlan Umbers defends democracy against Jason’s Brennan’s competence objection, by showing that voting even incompetently does not violate the rights of others, as the risk imposed is negligible, and furthermore lower than other permissible actions, e.g. driving. I show there are costs in taking this line of argument. Accepting it would make arguing for the duty to vote more difficult in two ways: since voting incompetently is permissible, and not voting imposes less risk than not voting, then not voting is (...) permissible; in terms of fairness, voting incompetently is worse than not voting, if voting incompetently is permissible, then there cannot be a fairness-based duty to vote. (shrink)

In the science of consciousness, it’s oftentimes assumed that some creatures (or mental states) are more conscious than others. But in recent years, a number of philosophers have argued that the notion of degrees of consciousness is conceptually confused. This paper (1) argues that the most prominent objections to degrees of consciousness are unsustainable, (2) examines the semantics of ‘more conscious than’ expressions, (3) develops an analysis of what it is for a degreed property to count as degrees of consciousness, (...) and (4) applies the analysis to various theories of consciousness. I argue that whether consciousness comes in degrees ultimately depends on which theory of consciousness turns out to be correct. But I also argue that most theories of consciousness entail that consciousness comes in degrees. (shrink)