Tarihte herhalde çok az soru Tanrı’nın varlığı sorusu kadar sık sorulmuş, çok yanıtlanmış ve verilen birbirinden farklı onca yanıta rağmen kesin bir sonuca ulaştırılamayıp tartışılmaya devam etmiştir. Yine de geçmişe dönüp baktığımızda bu soruya verilen farklı yanıtların farklı uygarlıkların inşa edilmesine, bazılarının yıkılmasına, acımasız çatışmalara ve her şeye rağmen kucaklaşmalara da vesile olduğunu görüyoruz. Tanrı var mı? Varsa onu nasıl bilebiliriz? Tanrı yoksa her şey mubah mı? İnsan aklı ilahi olanı kavrayabilir mi? Tanrı’nın varlığı ahlaklı olmanın şartı mı? Evren akıllı (...) bir tasarımcının imzasını taşıyor mu? Bu kitapta felsefeci William David Beck, bu sorulara tarihte verilen yanıtları ve bu konudaki tartışmaları ele alarak meselenin genel ve tarihsel bir tablosunu bize sunuyor. Platon, Aristoteles, Marcus Aurelius gibi Eski Yunan ve Roma düşünürlerinden Anselmus, Thomas Aquinas, Augustinus ve Yahudi-Hıristiyan geleneğine, Doğu’nun bilgelerine, İbni Rüşd, Fârâbî ve Gazzâlî gibi İslam düşünürlerinden Alvin Plantinga, Graham Oppy, Sam Harris, Richard Dawkins, Max Tegmark gibi Batılı modern ilahiyatçılara, bilim insanlarına ve Yeni Ateizm hareketine kadar uzanan bir çizgide “Tanrı var mı?” sorusuna verilen çeşitli yanıtları ve bu yanıtlara sunulan akılcı gerekçeleri ortaya koyarak soruya felsefece bir yanıt vermenin nasıl bir iş olduğunu da gösteriyor. (shrink)

Bu çalışmada Metin Erksan’ın 1965 yapımı Sevmek Zamanı filminin “bir resme âşık olma” hikâyesi gibi görünen anlatısının aslında dönemin varoluşçu felsefesinin Türkiye’deki özgün bir yansıması olduğu ve bunun da filmdeki kadın karakter ile kurulduğu gösterilecektir. Yazıda filmde beliren temsil, korku, özgürlük ve iletişim temaları öncelikle Platon’un mağara alegorisi ve Heidegger’in varoluşçu felsefesinin Dasein (orada-varlık) kavramına başvurularak ele alınacaktır. Filmde âşık olduğunu söylemekten çekinen Halil’in Meral’in temsiline kaçışı resmin bakışındaki iyilik ve sevgi ile açıklanır. Doğada insanların uzağında yaşayan ve çalışan Halil (...) arkadaşı Mustafa’nın kötülük uyarısı ile Meral’den kaçmaktan vazgeçip onunla konuşmaya karar verir. Halil’in kaçışındaki korkunun kaynağı Halil’in varoluşunun Meral tarafından tanınıp onaylanmaması ihtimali olsa da Meral’in Halil’in varoluşuna özgürce ve ihtimamla yaklaşarak Halil’in korkusunu daha derin bir varoluşsal kaygı ve özgürlükle karşı karşıya getirir. Yazı Meral’in Halil ile aynı moda girebilip onu anlayabilmesi ve bu güce sahip olmasının ikisi arasında iletişimi mümkün kıldığını iddia etmektedir. Yazıda en son filmin toplumsal gerçekçi yanında kadın sorununun nasıl şekillendiği ortaya konulacaktır. Meral Halil’i tanısa, kendisi Halil tarafından tanınsa bile kendi sınıfından gelen bir tanıma reddi ile karşılaşmaktadır. Bu tanımamanın ölüm kadar sert bir şiddete ulaşmasının nedeni ise ekonomik sınıfı değil cinsiyetidir. (shrink)

MS IV. yüzyılda yaşayan Decimus Magnus Ausonius, Roma İmparatorluğu'nun özellikle batı yakasını yakından tanıyan önemli bir alim ve devlet adamıydı. Onu mühim biri haline getiren en önemli husus; çeşitli bilimler özelindeki bilgi birikiminin derinliği yanında başarılı bir eğitmen olmasıydı. Ayrıca, son derece stratejik mevkilere erişebilmiş bir devlet adamıydı. Yaşamının son yıllarında kaleme aldığı şiirlerinden olan Ordo Urbium Nobilium, Geç Antikçağ dünyasına dair önemli veriler içermektedir. Bu kapsamda, söz konusu çalışma kendisinin özellikle coğrafya, tarih, filoloji ve Latin edebiyatı-kültürü gibi çeşitli alanlarda (...) Geç Antikçağ eğitim kurumlarının ders içeriğine dâhil edilmiş şiirini konu edinmektedir. Öyle ki, Ortaçağdan günümüze değin Ausonius’un neredeyse her eseri hakkında yüzlerce çalışma gerçekleştirilmiş ve bunların birçoğu da ya yayımlanmış ya da yayımlanmayı bekler niteliktedir. Bu makalenin kurgusu da; Ausonius'un Ordo Urbium Nobilium başlıklı şiirinin içeriğinin ve kapsamının değerlendirilmesine odaklanmaktadır. Bu değerlendirme bağlamında öncelikle şiirde bahsi geçen kentler, şiir içerisinde aktarılan özellikleriyle incelenmekte, ayrıca Ausonius'un bu yerleşim birimleriyle şahsi ve resmi münasabetlerinin eserindeki yansıması irdelenecektir. (shrink)

Baba, bireyin anneyle birlikte temel tamamlayıcısı olması bakımından önemli ve merkezi bir unsurdur. Yaşam düzleminde baba; biyolojik, sosyolojik ve geleneksel kökene sahiptir. Birey ve toplum yaşamının yansıma alanlarından biri olan roman türünde görüngülenen babalık kavramının edebi düzlemde açımlanması, evren, ev, aile, toplum, Tanrı, otorite/ devlet, biyolojik ve duyuşsal babalar biçimindedir. Genetik yaratımın başat ögesi olmanın yanı sıra fizyolojik gerçeğin aşımıyla özneleşen bu kimlik görünümü bilinç ve bilinçdışındaki yansıları bireyin kozmik dünyasını ve aidiyet alanını inşa eder. Kendinden öncenin yok sayılmasının imkânsız (...) kabul edildiği yaratılış esasında babalık kavramı, bir önceki anlamının üzerine eklenerek birleşik bir görünge kazanır. İnsanlığın ve sözün ortaya çıktığı ilk andan itibaren yaşamsal düzlemin getirilerinden kopamayan romanlar aracılığıyla bireyin var oluşsal sancılarını yazınsal ifade alanına taşıyan sanatkârlar mevcut düzenin parçası baba figürünü anlatılar içine dahil eder. Birbirinin içinden doğan her edebi devirde farklı bir görünüm kazanan babalık kavramı, eserlerde ilahi yaratıcı; insanlığın atası kutlu kişi; otorite/iktidar; Öteki; soy bağı taşıyıcısı/gen aktarıcısı, koruyan, sahip çıkan; biyolojik bağ olmadan annenin eşi, üvey baba biçiminde bireyin yaşamına sonradan dahil edilen; manevi önder, çocuğun dünyaya doğumunda yer almayan ama güvenli alana doğumu sağlayan kutlu kişi ve fiziksel veya ruhsal ölümü ile ortaya çıkan babasızlık gibi baba figürünü karşılayan anlamlardan kopmadan yer aldığı görülür. Tematik bakımdan incelenen çalışma Giriş, Babalık Kavramı ve Babanın Türk Romanındaki Görünümleri başlıklı iki ana bölüm, Sonuç, Kaynakça olarak düzenlendi. Birinci Bölüm'de babanın Tanrı ve Âdem Baba, Otorite/İktidar, toplum ve birey hayatında babalık (genetik/kuşak aktarım nesnesi, Öteki baba ve dayanak/sığınak baba ve babasızlık) görünümleri tespit edildi. İkinci Bölüm'de belirlenen baba figürlerine uygun niteliklerdeki sekiz eserin (Orhan Pamuk-Sessiz Ev, Reşat Nuri Güntekin-Yaprak Dökümü, Güray Süngü-Mehmet'i Sakatlayan Serçe Parmağı, Alper Canıgüz- Oğullar ve Rencide Ruhlar, Alper Canıgüz- Cehennem Çiçeği, Kemal Tahir-Devlet Ana, Hasan Ali Toptaş-Sonsuzluğa Nokta ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu-Nur Baba) babalık kavramı bağlamında tahliline yer verildi. Böylece bireysel ve toplumsal kimliğin inşa unsuru baba figürünün edebi eserlere yansımaları üzerine bir değerlendirme gerçekleştirildi. (shrink)

Darwinian ideas were developed and radically transformed when they were transmitted to the alien intellectual background of late nineteenth- and early twentieth-century China. The earliest references to Darwin in China appeared in the 1870s through the writings of Western missionaries who provided the Chinese with the earliest information on evolutionary doctrines. Meanwhile, Chinese ambassadors, literati and overseas students contributed to the dissemination of evolutionary ideas, with modest effect. The ‘evolutionary sensation’ in China was generated by the Chinese Spencerian Yan Fu’s (...) paraphrased translation and reformulation of Thomas Huxley’s 1893 Romanes Lecture ‘Evolution and ethics’ and his ‘Prolegomena’. It was from this source that ‘Darwin’ became well known in China – although it was Darwin’s name, rather than his theories, that reached Chinese literati’s households. The Origin of Species itself began to receive attention only at the turn of the twentieth century. The translator, Ma Junwu (1881–1940), incorporated non-Darwinian doctrines, particularly Lamarckian and Spencerian principles, into his edition of the Chinese Origin. This partially reflected the importance of the pre-existing Chinese intellectual background as well as Yan Fu’s progressive ‘evolutionary paradigm’. In this paper, I will elucidate Ma Junwu’s culturally conditioned reinterpretation of the Origin before 1906 by investigating his transformation of Darwin’s principal concepts. (shrink)

Bilimi ve bilimsel bilgiyi kültür, değer ve öznel yargılardan izole ederek nesnel bir şekilde ortaya koyabilmeye yönelik hararetli tartışmaların yaşandığı yirminci yüzyıl bilim anlayışının temel gayesi, deney ve gözleme tabi olabilecek fiziki dünyadaki olguları, mantıksal çözümlemeye tabi tutarak birleştirilmiş bilime ulaşmaktır. Bu amaca giden yolda olgulara dayanmayan ve sınanamayan her türlü metafizik öge yok sayılır. Bilimsel bilginin sadece deney ve gözleme tabi olana, diğer bir deyişle olgu verilerine dayandığı iddiasını taşıyan bu düşünce sistemi, özellikle Viyana Çevresi üyeleri tarafından benimsenmiştir. Bu (...) bakımdan Çevre üyelerinin bilimsellik anlayışındaki temel ölçüt olgulara dayanan önermelerin ya da yargıların doğrulanabilmesidir. Bilimsel bilginin sadece olgusal dünyanın gözlemlenmesi ve bu gözlem sonucunda ortaya konulan önermelerin ya da ifadelerin doğrulanmasıyla sağlandığını düşünen Çevre üyelerinin bu savlarındaki amacı bilimi ve onun bilgisini her türlü kültür ve değer alanından uzaklaştırarak metafiziksel unsurlardan arındırılmış nesnel bilgiye ulaşmaktır. Çevre üyelerinin birçoğu bilim alanı içerisinde tartışmaya yol açan meselelerin aslında metafiziksel içerikli ve dolayısıyla bunların görünüşte problemler olduğunu belirterek bu tartışmaların bilimsel bilginin gelişimi önünde bir engel oluşturacağı kanaatindedir (Hızır, 1965, s. 254). Söz gelimi, Carnap’a göre, metafizik ögeler olgusal içeriğe sahip olmadığı ve sınanabilir nitelikte olmadıkları için bilim alanı içerisinde değerlendirilemez. Bu nedenle, metafizik ögeler hem doğrulanması mümkün olmadığı hem de dilin mantıksal dizimine genellikle uymadığı gerekçesiyle anlamsızdır (Öztürk, 2011, s. 155). Bu bakımdan Çevre üyelerine göre, olgulara dayanmayan ve bilimde yanılsamalara yol açan metafizik söylemler bilimden ayıklanmalı ve bilimsel bilgi ancak olgu ve deneye dayanan önermeler üzerinden yürütülmelidir. Öte yandan Çevre düşünürleri mantıksal çözümleme yoluyla olgulara dayanan önermelerin metafiziksel unsurlar içeren önermelerden ayırt edilebileceğini ifade etmiştir. Bu bağlamda metafizik önermeleri, metafizik olmayan önermelerden ayırt edecek ölçütün doğrulanabilirlik olduğunu savunurlar. Çevre üyelerinin bu tutumları bir bakıma bilim ve sözde bilim arasında ayrım yapma ve metafiziği bilimin dışında tutma çabası olarak da değerlendirilebilir (Kabadayı, 2011, s. 39-40). Yirminci yüzyıl bilim anlayışında bilimsel etkinlikte gözlemin ve gözlemi yürüten bilim insanlarının dolaysız öznel duyu verileriyle ilişkili olduğu bu nedenle gözlem verilerinin psikolojizmin etkisinde olduğu fikri ortaya atılır. Başta Neurath olmak üzere dönemin bilim felsefecileri bilimsel bilginin kültür, değer ve psikoloji gibi öznel unsurlardan uzaklaştığı sürece değerli olduğu kanısında olduğu için bu fikre karşı çıkmaktadır (Gillies, 2018, s. 123). Görüldüğü üzere, Çevre üyelerinin temel amacı metafizik önermelerden arındırılmış, olgulara dayanan bir bilime ulaşmaktır. Bu amacın gerçekleşmesine olanak sağlayacak yöntem ise mantıksal çözümlemedir. Bu bağlamda Çevre üyeleri olgulara dayanan ve doğrulanabilen önermelerin, söz dizimi (sentaks) ve anlamsal (semantik) açıdan incelemeye tabi tutulması gerektiğini düşünmektedir (Yardımcı, 2018, s. 13-15). Özellikle Carnap (1935, s. 9-10) doğrulamanın ancak öne sürülen önermenin mantıksal analize tabi tutularak yapılması gerektiğini iddia etmiştir (Irzık, 1962, s. 65). Bununla birlikte, felsefenin işlevi, önermeleri mantıksal analize tabi tutarak yalın hale getirmektir. İşte felsefenin bu yönü Neurath’da bilimin birliği, Carnap’ta ise bilimin sentaksı, yani bilimin mantığı üzerine çalışma anlamına gelir (Hızır, 1965, s. 252). Bilimi, bilim olmayandan ayırma yöntemi olarak kullanılan doğrulama işlemi, teorik bir söylem ve gözlem önermesi arasında yapılan bir işlem olması bakımından mantıksal ve dilsel bir özellik taşır. Buradaki temel sorun ise teorik bir önermenin gözlem önermelerine indirgenebilir nitelikte olması ve gözlem önermelerinin, gözlem ile nasıl ilişki kurduğunu saptamaktır. İşte Viyana Çevresi üyeleri bu ilişkinin protokol önermeleri ile kurulduğu kanaatindedir (Ural, 2012, s. 105-107) çünkü onlara göre; öznelerarası bir bilimin sağlanması için yansız ve anlam karmaşasından arındırılmış bir dil gereklidir (Serin, 2015, s. 55). Bu dil de ancak protokol önermeler aracılığıyla kurulabilir. Bu bağlamda Çevre üyelerinin, metafiziksel ifadeler barındıran önermelerin anlamsızlığı ve bilimleri ortak bir paydada birleştiren fiziksel bir dil oluşturma olmak üzere iki temel hedefinin olduğu söylenebilir (Godfrey-Smith, 2003, s. 25; Salgar, 2012, s. 187). (shrink)

Düşünce deneylerinden beklenen şeylerden biri de mevcut bilgimizi test etmesi ya da bilgimizi artırmasıdır. Ancak adından da kolayca anlaşılacağı gibi, yalnızca düşüncede yürütülen böyle bir deney, örneğin bize ne şekilde yeni bir bilgi sağlayabilir? Bu zamana kadar söz konusu soruya, bilim felsefesi literatüründe, başlıca beş temel yanıt verilmiştir. Bu makalede, tüm bu yaklaşımların -Platoncu yaklaşım hariç- ortak bir varsayımını ele alacağım. Bu varsayıma göre düşünce deneylerinin tüm yönlerini açıklayabilecek kapsayıcı bir teori bulunmaktadır. Düşünce deneylerinin doğasına ilişkin bu tekçi varsayım, en (...) azından iki yönden oldukça sorunlu görünmektedir. İlk olarak, belirli bir düşünce deneyinin tek bir yaklaşımla açıklanamayan yönleri bulunmaktadır. İkincisi, şimdiye kadar önerilen yaklaşımlar tüm düşünce deneylerini açıklayamamaktadır. Bu iddiaları temellendirmek ve bahsedilen yaklaşımların eksikliklerini belirtmek için Galileo’nun ve Darwin’in öne sürdüğü düşünce deneyi örneklerini ele alacağım. Son olarak çoğulcu bir yaklaşımın düşünce deneylerinin doğasını açıklamada çok daha uygun bir çerçeve sağladığını öne süreceğim. (shrink)

21. yüzyılın üçüncü on yılının şafağında, insanlığın varlığı son derece tehlikeli hale geldi. Ormanlarımızı kesiyor, tatlı su akiferlerimizi tüketiyor ve hayati önem taşıyan topraklarımızı kaybediyoruz. Okyanuslarımızdaki yaşamı sıyırıp yerine yüz milyonlarca ton plastik atık koyuyoruz. Çevremizi toksik endüstriyel kimyasallarla dolduruyoruz. Kirliliğimiz, kıtalardaki yaşamın dokusunu parçalayan ısı dalgalarına, kuraklıklara ve vahşi yangınlara neden olan iklim değişikliğini tetikliyor. Ve dünyaya yeni nesiller getiriyoruz, onurlu bir varoluşun kaynaklarına erişmeye ihtiyaç duyan milyonlarca insan. Hayata yönelik tehditlerin kapsamı ve genişliği her geçen gün artmaktadır. Bu (...) sürdürülebilir bir kalkınma şekli değildir. -/- Hastalıklarımızın temel nedeni, yanlış bir düşünce tarzından kaynaklanır. Bu tam olarak ne anlama geliyor? bu, ruhsal doğamızı inkar ederken kendimizi esas olarak maddi varlıklar olarak düşündüğümüz anlamına gelir. Maddi varlıklar olarak var olduğumuzu ve başka bir şey olmadığını düşündüğümüz için öncelikle bedenlerimizi zararlardan korumaya ve maddi varlığımızı sürdürmeye önem veririz. Manevi doğamız, eğer hiç düşünülürse, fiziksel varlığımızın ikincil bir yönü olarak ele alınır - ciddiye alınmaması gereken bir şey. Bizim için önemli olan tek şey maddi dünyada ortaya çıkan fenomenlerdir - görülebilen, duyulabilen, dokunulabilen veya ölçülebilen şeyler, ancak duyularımızın bizi aldattığını biliyoruz, duyular beynin bir yapısıdır. . Gerçek bir dünya olarak kabul ettiğimiz şey bir yanılsamadır. Pozitivist ve materyalist düşüncenin tahakkümü mantıksızlığa ve yıkıma yol açar. -/- Peki bu yaklaşım bizi nereye götürdü? Bize bir mutluluk ve tatmin duygusu getirdi mi? Her günü neşeli bir işbirliği ruhu içinde, parlak umutlar ve mutlu beklentilerle dolu kalplerimizle yaşamak yerine, kendimizi diğerlerinden soyutladık ve onları rakip veya düşman olarak gördük. Düşüncelerimiz, sonsuz bir savaş, yoksulluk, açlık ve çevresel yıkım döngüsüne yol açan şüphe, korku ve açgözlülükle dolu. Yakında uyanmadıkça ve ruhsal doğamıza dikkat etmedikçe, Dünya'da insanlık için bir gelecek olmayacak. -/- Kelimeler hayattır. Kelimeler hafiftir. Kelimeler güçtür. Kelimeler enerjidir. Sözler gerçektir. Kelimeler canlandırabilir ve kelimeler de öldürebilir. Kelimeler umut verebilir veya bizi umutsuzluğa sürükleyebilir. İnsanlar barışı inşa etmek için kelimeleri, savaşmak için kelimeleri kullanırlar. Kelimeler kültürler, dinler ve milletler arasında duvarlar oluşturabilir. Ve kelimeler de köprüler kurabilir. Bir bireyin, bir ailenin, bir topluluğun, bir ülkenin ve gezegenimizin varlığı, konuştuğumuz kelimelerin gücüyle iyiye veya kötüye yönlendirilmektedir. Konuştuğumuz kelimeler bu dünyada olan her şeyden sorumludur. Bu nedenle, konuştuğumuz kelimelerden sorumlu olmalıyız. Gelecek nesiller adına, umarım her birimiz sadece parlak, ışık dolu sözler söylemek için elimizden gelen her şeyi yaparız, böylece bir gün torunlarımız ışıkla dolu bir dünyaya doğar. Kaybedecek vakit yok. Bu andan itibaren, umarım hepimiz kullandığımız kelimelere yakından bakar ve onları parlaklık ile doldurmak için sürekli çaba gösteririz. -/- Kimse bizim için hayatımızı değiştiremez. Kimse bizim için dünyayı değiştirmeyecek. Her birimizin, konuştuğumuz her kelimenin serbest bıraktığı olağanüstü, yaratıcı gücü tanımasının ve bilinçli olarak sadece şükran, teşvik ve iyi niyetle dolu kelimeleri konuşmanın zamanı geldi. Bu andan itibaren, kendimiz ve başkaları için sevgi ve bağışlama ile rezonansa giren kelimeleri seçelim. Sadece bir adım ileri gidersek bunu kesinlikle yapabiliriz. Her seferinde bir adım, her seferinde bir kelime, bilincimizdeki trajedi ve izolasyon tohumlarını söküp onları mutluluk ve uzlaşma dalgalarına dönüştürebiliriz. Kendimiz, Toprak Ana ve gelecek nesiller adına, insanlığın Dünya üzerindeki olumlu evrimine katkıda bulunan kelimeleri kullanalım. (shrink)

Ateistlerin teizmi reddetme gerekçeleri, genellikle kötülük sorununun teizme karşı en güçlü argüman olduğunu iddia etmelerinde yatmaktadır. Nitekim ateizme göre teizm, bu soruna başarılı bir şekilde cevap verememektedir. Bununla birlikte kötülük sorununun sadece teistler için bir problem olmadığı iddia edilebilir. Bizde bu makale içerisinde bu savdan yola çıkarak, yakın dönemde Yujin Nagasawa’nın geliştirdiği “sistematik kötülüğün varoluşsal sorunu” açısından bu iddiayı ele almaya çalıştık. Bu sorun, başlangıçta, yalnızca dünyadaki belirli olayların veya belirli olay türlerinin kötü olduğunu değil, aynı zamanda insan varoluşunun dayandığı (...) tüm biyolojik sistemlerin kötü olduğunu göstererek, teizm için bir meydan okuma yaratmaktadır. Ancak hem teistlerin hem de ateistlerin tipik olarak dünyanın genel olarak iyi olduğunu ve içinde yaşamaktan mutlu ve minnettar olmamız gerektiğini onaylayan varoluşsal iyimserliği benimsedikleri düşünüldüğünde, kötülüğün bu versiyonu, teizm için olduğu kadar, ateizm içinde bir problem olmaktadır. Makale içerisinde sorunun bu versiyonuna yanıt verirken ateizmin teizme kıyasla önemli bir dezavantajla karşı karşıya kalması nedeniyle, bunun ateizme karşı güçlü bir argüman olabileceğini iddia ediyoruz. (shrink)

“Doğal din” terimi, bazen doğanın kendisinin ilahi olduğu bir panteistik doktrine atıfta bulunur. “Doğal teoloji” terimi ise aksine, başlangıçta gözlemlenen doğal gerçekler temelinde (ve bazen) Tanrı’nın varlığını savunmaya yönelik projeye atıfta bulunur. Bununla birlikte çağdaş felsefede, hem “doğal din” hem de “doğal teoloji” genel olarak, dinî veya teolojik konuları araştırmak için insana, “doğal” olan bilişsel yetilerini – akıl, algı, içgözlem- kullanma projesini ifade eder. Doğal din veya teoloji, mevcut anlayış üzerine, doğayla ilgili ampirik araştırmalarla sınırlı olmamakla birlikte ayrıca panteistik bir (...) sonuçla da bağlantılı değildir. Bununla birlikte o, özel doğal olmayan yetilere (ESP, telepati, mistik deneyim) veya doğaüstü bilgi kaynaklarına (kutsal metinler, vahiy teolojisi, inanç otoriteleri, doğrudan doğaüstü iletişim) hitap etmekten kaçınır. Genel olarak, doğal din veya teoloji (bundan böyle “doğal teoloji” olarak anılacaktır), diğer felsefi ve bilimsel girişimlerle aynı rasyonel inceleme standartlarına uymayı amaçlamaktadır ve aynı değerlendirme ve eleştiri yöntemlerine tabidir. (shrink)

Modal ontolojik argüman, Tanrı’nın varlığını sadece bilfiil gerçek olan bu dünyada değil, bütün mümkün dünyalarda göstermeye yönelik bir argümandır. Anselm’in (1033-1109) Proslogion adlı eserinin 3. bölümünde “kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen” şeklinde tanımlanan; Tanrı’nın var olmamasının da düşünülemeyeceğini, bu yüzden de varolmamasının imkansızlığı üzerinde kurulu yeni bir argüman bulunduğunu öne süren bazı araştırmacılar, bu argümanı mümkün dünyalar semantiği yardımıyla formüle edip, “modal ontolojik argüman” şeklinde adlandırmışlardır. Çok farklı şekillerde formüle edilmiş bu argüman kabaca Tanrı’nın mümkünse zorunlu olması, dolayısıyla bilfiil gerçek olan (...) bu dünyada da var olması gerektiğini savunur. (shrink)

1. Biomedical sciences are fast-growing fields with unprecedented speed of research outputs, especially in the quantities of papers. Philosophers aiming to study ongoing biomedical changes face cha...

Çağdaş epistemoloji içerisinde, dışsalcı, güvenilirci ve erdeme dayalı epistemolojik tartışmaların bir benzerini, dini epistemoloji içerisinde etkili bir şekilde yer edinen ve reformcu epistemoloji olarak bilinen yaklaşım üzerinden görebilmek mümkündür. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff ve William Alston gibi filozofların öne çıktığı bu yaklaşımın ana iddiası, kanıta ya da argümana dayanmaksızın, Tanrı’nın varlığına inanmanın bütünüyle doğru, rasyonel, makul ve güvenilir olacağı şeklindeki bir tezdir. Kanıtın, gerekçelendirme için zorunlu bir koşul olmadığı fikri, algısal deneyimlerin gerekçelendirilmesine benzer şekilde, dini deneyimlerin de öyle olduğu ve (...) dolayısıyla, aynı epistemik statüye sahip olması gerektiğini öne süren, eşitlik tezine dayanır. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, üzerinde çokça konuşulan ve tartışılan bir yaklaşım olan reformcu epistemoloji, özellikle son beş yıl içerisinde, oldukça farklı bir hale gelmiştir. Zira bu yaklaşımı, kanıtsalcılıkla uyumlu, erdem epistemolojisiyle bağlantılı ve diğer teistik dinler üzerinden değerlendiren yeni çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, bu makalede, reformcu epistemoloji ana hatlarıyla ele alınmıştır. Beraberinde, ona yöneltilen itirazlara değinilmiş ve sonrasında, bahsi geçen yenilik iddiaları soruşturulmaya çalışılmıştır. Son olarak, teistik inancın rasyonalitesiyle ilgili, farklı bir bakış açısı sunulmuştur. (shrink)

Hristiyan inancı içerisinde merkezi konuma sahip olan mevzulardan birisi de, İsa’nın ölümünden üç gün sonra diriltildiğine yönelik olan inançtır. Hristiyan eskatolojisinin de dayanak noktasını oluşturan bu mevzu, dinler tarihi ya da teoloji gibi disiplinlerin içerisinde tartışıldığı gibi, çeşitli Hristiyan düşünürlerce, din felsefesi disiplini içerisinde de tartışılmıştır. Din felsefesi açısından bakıldığında, konunun merkezi konumda olması, bu mevzunun rasyonel bir zeminde tartışılıp tartışılamayacağını da beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda, özellikle din felsefesi içerisinde birçok Hristiyan düşünür tarafından konu ele alınmış ve farklı çevrelerce de (...) mevzuya yönelik karşı itirazlar dile getirilmiştir. Bu noktada yapılan tartışmaların içeriğine baktığımızda, mucize kavramı önem taşımakla birlikte, Hristiyan düşünürlerin argüman haline getirdikleri ve bir delil olarak öne sürdükleri “Boş mezar” ve “Tanıklıklar gibi birçok farklı husususun din felsefesi açısından tartışıldığını söyleyebiliriz. Ayrıca bazı ateist düşünürlerin bu delillere yönelik itirazları olmakla birlikte, bazı Hristiyan tarihçilerinde konuya ilişkin ciddi itirazları bulunmaktadır. Biz de bu makalemizde, İsa’nın ölümünden sonra dirilişinin rasyonel bir şekilde izahının nasıl olabileceği sorusunu merkeze alıp, konuyu Hristiyan düşünürlerin bakış açısından değerlendirmeye çalıştık. Bu noktada İslam gibi farklı dinlerde ve farklı anlatılarda karşımıza çıkan Hz. İsa figürünü konumuzun dışında tuttuğumuzu ayrıca belirtelim. Çünkü bizim yazımızın konusunu oluşturan kişi Hristiyan inancındaki İsa ve bu din içerisinde önem taşıyan kutsal metinler ve bu metinlerde geçen anlatılar oldu. Bu açıdan bakıldığında yazımız içerisinde, konuya ilişkin doğrudan bir teoloji ya da dinler tarihi çerçevesinde değerlendirme yapmaktan çok, din felsefesi içerisinde bize sunulan tartışmalardan yola çıkarak eleştirilerimizi ve tahlillerimizi dile getirmeye çalıştığımızı ifade edebiliriz. (shrink)

As the aim of the responsible robotics initiative is to ensure that responsible practices are inculcated within each stage of design, development and use, this impetus is undergirded by the alignment of ethical and legal considerations towards socially beneficial ends. While every effort should be expended to ensure that issues of responsibility are addressed at each stage of technological progression, irresponsibility is inherent within the nature of robotics technologies from a theoretical perspective that threatens to thwart the endeavour. This is (...) because the concept of responsibility, despite being treated as such, is not monolithic: rather this seemingly unified concept consists of converging and confluent concepts that shape the idea of what we colloquially call responsibility. From a different perspective, robotics will be simultaneously responsible and irresponsible depending on the particular concept of responsibility that is foregrounded: an observation that cuts against the grain of the drive towards responsible robotics. This problem is further compounded by responsible design and development as contrasted to responsible use. From a different perspective, the difficulty in defining the concept of responsibility in robotics is because human responsibility is the main frame of reference. Robotic systems are increasingly expected to achieve the human-level performance, including the capacities associated with responsibility and other criteria which are necessary to act responsibly. This subsists within a larger phenomenon where the difference between humans and non-humans, be it animals or artificial systems, appears to be increasingly blurred, thereby disrupting orthodox understandings of responsibility. This paper seeks to supplement the responsible robotics impulse by proposing a complementary set of human rights directed specifically against the harms arising from robotic and artificial intelligence technologies. The relationship between responsibilities of the agent and the rights of the patient suggest that a rights regime is the other side of responsibility coin. The major distinction of this approach is to invert the power relationship: while human agents are perceived to control robotic patients, the prospect for this to become reversed is beginning. As robotic technologies become ever more sophisticated, and even genuinely complex, asserting human rights directly against robotic harms become increasingly important. Such an approach includes not only developing human rights that ‘protect’ humans but also ‘strengthen’ people against the challenges introduced by robotics and AI [This distinction parallels Berlin’s negative and positive concepts of liberty ], by emphasising the social and reflective character of the notion of humanness as well as the difference between the human and nonhuman. This will allow using the human frame of reference as constitutive of, rather than only subject to, the robotic and AI technologies, where it is human and not technology characteristics that shape the human rights framework in the first place. (shrink)

The article seeks to reclaim a type of fear lost in silent omission in education, yet central to the development of an ethical subject. It distinguishes the fear described by Martin Heidegger through the concept of befindlichkeit and fear for the other as an essential moment for ethics articulated by Emmanuel Levinas. It argues that the latter conception of fear has inverted the traditional assumption of the ideal ethical subject as fearless. It then examines how Levinas’s interpretation of fear might (...) contribute to the discussion on fear and responsibility in the context of the COVID-19 pandemic. It concludes that fear for the other reveals our tremendous capacity to suffer for the other, which is an aspect of the emotional life that has not been identified in the general educational discourse. This inattention manifests itself as a categorical omission in which the existence of fear for the other is not recognized and impedes the ability of educators to address ethics as it is deeply lived. (shrink)

In the contemporary epistemological literature, peer disagreement is often taken to be an instance of a more general phenomenon of “higher-order evidence.” Correspondingly, its epistemic significance is often thought to turn on the epistemic significance of higher-order evidence in general. This chapter attempts to evaluate this claim, and in doing so to clarify some points of unclarity in the current literature – both about what it is for evidence to be “higher-order,” and about the relationship between disagreement and higher-order evidence. (...) We will begin by considering some candidate definitions of “higher-order evidence,” and offering our own definition that attempts to capture the phenomenon of interest. We will then consider, in light of this definition, whether disagreement and its epistemic significance are best-understood as a kind of higher-order evidence. We’ll argue that although peer disagreement can be epistemically significant qua higher-order evidence, this role doesn’t exhaust its significance, and that it can also serve as straightforward first-order evidence. Finally, we’ll suggest that inattention to this latter point has made broadly conciliatory views about peer disagreement seem somewhat easier to resist than they in fact are. (shrink)

Güvenilirci (reliabilist) bilgi teorisi, çağdaş epistemik gerekçelendirme kuramları içerisinde, dışsalcı (externalist) kuramın bir türü olarak kendisine yer bulmaktadır. Kısaca, bir inancı gerekçelendiren şeyin o inancın oluşturulduğu sürecin güvenilirliği olduğunu öne süren bu yaklaşım, bu bilişsel süreçleri özne dışı unsurlara bağladığı içinde dışsalcı bir pozisyonda yer almaktadır. Bu bilgi teorisinin tam karşı konumunda yer alan içselci (internalist) bilgi teorisi ise, özne merkezli bir yaklaşımla, doğru inancı gerekçelendirecek yöntemin, kişinin kendi zihinsel yapısından yola çıkarak, belli kognitif süreçler sonucunda ulaşılabileceğini öne sürmektedir. Epistemik (...) gerekçelendirme kuramları içerisinde birçok tartışmada kendisine yer bulan bu iki bilgi teorisi, kendi içerisinde de birçok farklı kurama kapı aralamıştır. Burada içselci bilgi teorisinden ortaya çıkan erişim içselciliği, farkındalık içselciliği gibi kuramları ve dışsalcı bilgi teorisinden ortaya çıkan süreç güvenilirciliği, gösterge güvenilirciliği ve erdem güvenilirciliği gibi farklı türden kuramları örnek olarak verebiliriz. Öte yandan çağdaş epistemolojideki bu tartışmalar, dini epistemoloji içerisinde de kendisine yer bulmuştur. Özellikle Alvin Plantinga, kendi dini epistemolojisi içerisinde dışsalcı bir tutum sergilemiş ve son dönem çalışmaları içerisinde de güvenilirci bir anlayışla Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu makalede öncelikle dışsalclık ve onun bir türü olan güvenilirci bilgi anlayışını ve bu kuramlara getirilen eleştirileri ele almaya çalışacağız, daha sonra A. Plantinga’nın son dönem dini epistemolojisinin de yönünü belirleyen güvence (warrant) kavramını açıklayıp, bu kavramın bütün teist dinlere uygulanabilirliğini sorgulayacağız. (shrink)

Mitos ve Logos kavramları Antik Yunan uygarlığında söz kavramına karşılık gelen sözcükleri karşılamak için kullanılmıştır. Felsefe tarihinin başlangıcı için yapılan tanımlamalarda ise mitos kavramının yerine logos kavramının tercih edilmesi iki kavram arasında bir farklılığı ortaya koymak için yapılmaktadır. Bu ayrımın nedeni ise mitos’un daha çok dinsel içerikle anılması logos’un ise içerisinde bir tür akılsallık barındırması şeklindeki yorumlarda kendini göstermektedir. Ancak söz konusu ayrımın ilk doğa filozofu/ilk felsefeci olarak nitelendirilen Thales için geçerli olup olmadığı geçmişte olduğu gibi günümüzde de halen tartışılmaktadır. (...) Felsefe tarihi yazımlarında ilk sıraya konan Thales’in anılan kavramları gerçekten farklı şekilde yorumlayıp yorumlamadığı bizce de tartışmaya açık bir husustur. Bu açıdan bakıldığında Thales, söz konusu kavramları iki farklı problemler alanı olarak mı görmüştür? Onun düşüncelerinde kendinden önceki mitolojik mirasın izleri bulunabilir mi? O, katışıksız bir rasyonel midir, yoksa henüz felsefenin yeni filizlendiği bir toplumda bir ara basamağı mı temsil etmektedir? Bu makalenin içerisinde tartışacağımız bu sorular, felsefe tarihinin başlangıcına ilişkin kavramsal arka planın ne olduğu hakkında bize katkı sağlayacaktır. (shrink)

Politics, Philosophy & Economics, Volume 21, Issue 4, Page 347-371, November 2022. We sometimes have to choose between options that are seemingly incomparable insofar as they seem to be neither better than, worse than, nor equal to each other. This often happens when the available options are quite different from one another. For instance, consider a choice between prioritizing either criminal justice reform or healthcare reform as a public policy goal. Even after the relevant details of the goals and possible (...) reforms are filled in, it is plausible that neither goal is better than, worse than, nor equal to the other. Such seemingly incomparable options present a problem for rational choice since it is unclear how an agent might rationally choose between them. What we need are some principles to help govern rational choice when faced with seemingly incomparable options. I here present three such principles. While each principle is individually compelling, I show that they are jointly incompatible. I then argue that the correct response to this inconsistent triad is to reject the principle that rationally censures performing a sequence of choices one knows will result in a suboptimal outcome. The upshot is that when seeming incomparability is involved, an agent can money pump themselves without being less rational for it. (shrink)

While a plethora of studies has been conducted to examine stress and its impact on mental health in western countries, research is scarce investigating the relationship between student challenge stress and health illness in the context of Chinese colleges. No studies examined the moderating effect of self-efficacy on the relationship between challenge stress and health illness. This study attempted to investigate the relationships between these three variables among Chinese college students. Especially, this study focused on examining whether self-efficacy moderated the (...) effect of perceived challenge stress on students’ mental health. Also, the differences were tested between male and female students in terms of these three variables. A sample of 578 Chinese college students was recruited over an approximately 12-week period from 7 Chinese universities. An online survey link was distributed through WeChat. The SPSS version 26 software was used to analyze the data. Results showed that there is no significant difference between genders in terms of perceived challenge stress, self-efficacy, and students’ mental health. In addition, challenge stress was positively related to the students’ mental health (β = 0.35, p < 0.01) while there was a negative association between self-efficacy and mental health (β = -0.41, p < 0.01). Furthermore, self-efficacy plays a moderating role in the relationship between challenge stress and mental health (β = -0.11, p = 0.02). Students with low self-efficacy tend to experience more mental health issues. It is suggested that Chinese colleges and universities pay more attention to students with low self-efficacy, either through faculty/staff interventions or peer counseling. Professors consider reducing students’ academic stress to improve their mental health. (shrink)

Alvin Plantinga, analitik felsefe düşüncesi içerisinde yetişmiş ve bu gelenek içinde teistik din felsefesinin oluşumuna katkıda bulunmuş bir filozoftur. Ayrıca teizmin savunusu için yaptığı çalışmalarla, çeşitli üniversitelerden aldığı onur ödülleri ve 2017 yılında kazandığı Templeton Prize ödülüyle, haklı bir üne kavuşmuş bir şahsiyettir. Bu çalışmayı yapmamızdaki en önemli amaç, Plantinga’nın dini epistemoloji üzerine yaptığı çalışmaları analiz edip bu düşüncelerinin ardalanına dair bir tespitte bulunmaktır. Bu çalışmada yararlandığımız öncelikli kaynaklar, Plantinga’nın Nicholas Wolterstorff ile birlikte kaleme aldığı “Faith and Rationality” adlı eser (...) ile birlikte son dönem epistemik fikirlerinin çerçevesini belirleyen üç ciltlik “Warrant and Proper Function”, “Warrant: The Current Debate”, “Warranted: Christian Belief” isimli eserler olmuştur. Plantinga’nın ilk dönem epistemoloji çalışmalarının gayesini bir tür olumsuzlama diyebileceğimiz klasik temelciliğin ve evidentializmin eleştirisi oluştururken, ikinci döneminde bu eleştirilerden yola çıkarak Tanrı inancının haklı bir temelde ve güvenceye sahip olduğunu gösterme amacına yönelmiştir. Plantinga’nın teolojik fikirlerini oluşturan Kalvinci ekol, onun dini epistemolojisinin de özünü oluşturmaktadır. Plantinga’nın dini epistemolojisini iki boyutlu olarak değerlendirdiğimizde, içe dönük olarak Hristiyan inancıyla ilgilense de çalışmalarının dışsal yönünü daha genel olarak teizmin Tanrı’sı ve onun rasyonelliği oluşturmaktadır. Açıkçası Plantinga’nın epistemolojik külliyatı bir tür kavram zenginliğini de beraberinde getirmektedir. Çalışmamız içerisinde ele aldığımız kadarıyla uygun işlevsellik, tasarım planı, güvence (warrant) gibi kavramlar onun Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymak için ne derece kararlı olduğunu göstermektedir. Netice itibariyle Tanrı inancının ve onun bilgisinin rasyonel olabileceğini ifade eden Plantinga, her ne kadar Hristiyan inancının belli bir koluna mensup olsa da diğer mezhepleri dışlamaz. Ayrıca Plantinga, birçok çalışmasında belirttiği üzere projesinin Yahudilik, İslam gibi diğer teistik dinlere yönelik olduğunu da belirtmektedir. (shrink)

Building on the discussion between Stephen Darwall and Michael Tomassello, we propose an alternative evolutionary account of moral motivation in its two-pronged dimension. We argue that an evolutionary account of moral motivation must account for the two forms of moral motivation that we distinguish: motivation to be partial, which is triggered by the affective relationships we develop with others; and motivation to be impartial, which is triggered by those norms to which we give impartial validity. To that aim, we present (...) the second-person standpoint of morality, first as Darwall conceives of it, and then as we reinterpret it from a naturalistic approach. Then we synthesize Tomasello’s evolutionary account of morality, and Darwall’s objections to it. To reply to those objections, building on Tomasello’s proposal, we argue that the motivation to be impartial, and the feeling of obligation to comply with normative requirements, appeared when humans anticipated and, critically, internalized others’ sanctions to the violation of social norms. Consequently, we posit that social norms and sanctions appeared first at the community level, and only after that were they internalized in the form of self-directed reactive attitudes. Finally, we derive some corollaries that follow from our proposal. (shrink)

This article asks how the costs and benefits of operating a monetary union should be distributed amongst its more and less competitive members, taking as an example the operation of the European Monetary Union (EMU or Eurozone). Drawing on existing domestic and transnational justice debates, I resist both a purely procedural and a purely distributive view. The former assumes treaties against a fair background can make any distribution fair and disregards how individual citizens are likely to fare depending on how (...) a monetary union is organized. The latter requires justice amongst Eurozone co-citizens, and it neglects the value of member state’s choices and attitudes towards risk. Instead, I defend a view of the EMU as an association of free self-determining states. I also argue that a variety of factors are relevant to this problem, including the need to protect less competitive states from ‘domination’, or inappropriate forms of control by their co-members, and to protect citizens from various forms of deprivation even if their own governments are willing to expose them to the relevant risks. This article asks how the costs and benefits of operating a monetary union should be distributed amongst its more and less competitive members, taking as an example the operation of the European Monetary Union (EMU or Eurozone). Drawing on existing domestic and transnational justice debates, I resist both a purely procedural and a purely distributive view. The former assumes treaties against a fair background can make any distribution fair and disregards how individual citizens are likely to fare depending on how a monetary union is organized. The latter requires justice amongst Eurozone co-citizens, and it neglects the value of member state’s choices and attitudes towards risk. Instead, I defend a view of the EMU as an association of free self-determining states. I also argue that a variety of factors are relevant to this problem, including the need to protect less competitive states from ‘domination’, or inappropriate forms of control by their co-members, and to protect citizens from various forms of deprivation even if their own governments are willing to expose them to the relevant risks. (shrink)

Communication strategies to shape public opinion can be applied to the philosophical program of conceptual engineering. I propose to look for answers to the implementation challenge for conceptual engineering on similar challenges that arise in other contexts, such as that of social movements. I claim that conceptual engineering is successfully practiced in other areas with direct consequences on the political landscape, and that we can apply to philosophy what we might learn from those successful practices. With that end in mind, (...) I explain the psychological approach to conceptual engineering. I present what has been called “the implementation challenge”, which is the problem that emerges from the possibility of control over the content of our concepts. The challenge consists in that if there is not such a control, conceptual engineering is not implementable. Then, I review some of the reactions that have been given to that challenge, and I defend the feasibility of conceptual engineering appealing to the collective action frames that social movements endorse as an instance of a successful kind of conceptual engineering and derive some strategies that might be of use for conceptual engineering in philosophy. Finally, I reply to some anticipated objections to my proposal. (shrink)

The power of music to arouse garden-variety emotions has attracted attention from musicians, psychologists, and philosophers over decades. Despite its widespread acknowledgement, there is no agreement on how pure music with no propositional content can induce such a wide range of emotions. Jenefer Robinson coined this 1 problemthepuzzleofmusicalemotion. Inthisessay,Iwillfirstdiscusswhymusical emotion is a puzzle. Then, Jesse Prinz’s perceptual theory of emotion and his solution 2 to the puzzle will be discussed. Prinz regards an emotion as an embodied appraisal, and a musical (...) emotion as an illusory embodied appraisal which is a by-product of the adaptive emotion system. I argue that it is problematic to regard musical emotions as illusions for two reasons: 1) the bodily responses aroused by music are not specific enough to produce an illusion of a real emotion; 2) musical emotion is adaptive by itself in the sense that it is a mirroring-based simulation of the emotion represented by music, and such mirroring system plays an important role in interpersonal emotion communications. (shrink)

Dini epistemoloji, teistik inançların rasyonel zeminde gerekçelendirilme yollarını arayan, çağdaş epistemolojinin bir alt dalıdır. Musa Yanık, bu kitapta günümüzdeki en güçlü yaklaşım olan reform epistemolojisinden güvenilircilik bakış açısıyla yani “daha yüksek bir olasılıkla doğru olması yönünden” İslam inancının rasyonelliğini ortaya koymakta ve uygulamalı dini epistemolojinin sağlam ve cesur bir örneğini sergilemektedir. (Prof. Dr. Hasan Yücel Başdemir) -/- Epistemoloji topyekûn insan zihnini biçimlendirme ve inanç da dahil olmak üzere bilişsel faaliyetleri yönlendirme potansiyeline sahip bir alandır. Zira Allah’ın varlığı, birliği, nübüvvet ve (...) ahiretle ilişkili meseleler “nasıl bilebilirim, neleri bilebilirim, bildiğim şeyin kesinliğinden nasıl emin olabilirim?” gibi epistemik sorulardan bağımsız olamaz. Bu nedenle konu İslam düşüncesinde felsefecilerin olduğu kadar kelâmcıların da ilgisini çekmiştir.Bu bağlamda Musa Yanık tarafından modern teoriler de dikkate alınarak yazılan bu kitabın dini epistemoloji konusunda bir farkındalık oluşturmasını umuyorum. (Doç. Dr. Mehmet Bulgen) -/- Analitik felsefe ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlanmış olmasına rağmen özellikle İslam entelektüel tarihindeki kelâm geleneği ile etkileşime geçme potansiyeli oldukça yüksek bir gelenektir. Musa Yanık, bu çalışmasıyla günümüzün en önemli analitik din felsefecilerinden AlvinPlantinga’nın dini epistemolojisini tanıtmakta ve kelâmla irtibatını eleştirel bir zeminde kurmaya çalışmaktadır. Çalışmanın güncel tartışmaları takip etmesi kadar bu tartışmalara farklı geleneklerden bakabilme becerisi felsefenin çok-yönlü bir çerçevede nasıl yapılabileceğine dair güzel bir örnek oluşturuyor. Musa Yanık’ın bu eseri, her şeyin birbiriyle etkileşime geçmeye başladığı global dünyada felsefe yapmanın olanaklarına dair yenilikçi bir yaklaşım ortaya koyuyor. -/- (Doç. Dr. Nazif Muhtaroğlu) -/- Elinizde tuttuğunuz bu kitap, dini epistemoloji ve erdem epistemolojisi kesişiminde yer almakla birlikte, inanç ve imanın epistemik statüsünü incelemek ve bunu yaparken ise İslam inancını merkeze almaktadır. Bu haliyle Türkçe literatür açısından önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Okuyucunun bu kitap aracılığıyla karşılaşacağı bazı sorular şunlardır: İnanç ve bilgi nedir? Kanıt olmadan inanmak ahlaken yanlış mıdır? İnançlarımızı rasyonel olarak gerekçelendirmenin yolları nelerdir? İslam inancı reform ve erdem epistemolojisi açısından güvenilir bir temele sahip midir? Fakat belki de en büyük kadim soru şudur: Tanrı’nın varlığını bilmek mümkün müdür? -/- (Taner Beyter-Öncül Analitik Felsefe Dergisi). (shrink)

The beliefs of economists are not solely determined by empirical evidence in direct relation to the theories and models they hold. Economists hold 'ontological presuppositions', fundamental ideas about the nature of being which direct their thinking about economic behaviour. In this volume, leading philosophers and economists examine these hidden presuppositions, searching for a 'world view' of economics. What properties are attributed to human individuals in economic theories, and which are excluded? Does economic man exist? Do markets have an essence? Do (...) macroeconomic aggregates exist? Is the economy a mechanism, the functioning of which is governed by a limited set of distinct causes? What are the methodological implications of different ontological starting points? This collection, which establishes economic ontology as a coordinated field of study, will be of great value to economists and philosophers of social sciences. (shrink)

Epistemolojik olarak bilgiye başvuran ve bilme faaliyetinde bulunan insanın, Kur’an’da önemli bir yeri vardır. Buradaki bilme faaliyetini, salt teolojik bir buyruk olarak, yani Allah’ı bilmek olarak değil, doğru bilgi ile yanlış bilgi arasında hem teorik hem de ahlaki bir farklılık olarak anlamak ve Kur’an'da insana epistemik özellikler atfedildiğini ve böylece insanın epistemik başarılarından dolayı övüldüğünü söyleyebilmek mümkündür. Bu açıdan bakıldığında herhangi bir önermeye yönelik olarak rasyonel bir tutum benimseyen, yani bilen özne ile bu faaliyette isteyerek ve istemeyerek giren kişinin durumu (...) arasında bir fark olduğu açıktır. Doğrusu bu farkın epistemik önceliği kadar, ahlaki önceliği de dikkate değerdir. Nitekim buradaki ahlaki üstünlük, doğru bilgiyi hedefleme ve ona ulaşma noktasında ortaya çıkan erdemdir. Doğru bilgiye ulaşmanın entelektüel bir erdem olduğu düşünüldüğünde, Kur’an’ın Erdem epistemolojisi üzerinden değerlendirilmesi bu noktada önemlidir. Doğrusu erdemli bir bilişsel faaliyet, Kur'an’da açık bir şekilde ana fikir olarak ortaya konulur ve buna göre cehaletten kaçınmak ve doğru bilgiye ulaşmak için erdemli bir çaba göstermek önem taşır. Kur’an’daki ifadeleri bilgeliğe ulaşmak olarak anlayacak olursak, asıl hedef; bilgi ve anlayışımızın, entelektüel ve ahlaki vicdanımızı veya takvamızı güçlendirmesi için kullanılabileceği söylenilebilir ve bu inanç, erdem epistemolojisine dayalı bir yaklaşım içerisinde şekillendirilebilir. (shrink)

“1950’li yıllarda dönemin büyük felsefecileri arasında dinsel inancı savunan bir kişi bile yoktu. 1990’lı yıllarda Yale’den UCLA’ya, Oxford’dan Heidelberg’e kadar birçok yerde insanın manevi yanını savunan ve geliştiren yüzlerce kitap yazılacak, sel olup akacaktı. Aradaki 40 yıllık süre zarfındaysa sadece ve sadece Alvin Plantinga vardı.” Kelly James Clark Tanrı’nın veya tanrıların varlığı sorusu felsefenin ezeli sorularından biri olagelmişse de Nietzsche’nin Tanrı’nın ölümünü ilan ettiği günden bu yana onu doğrularcasına yaşanan acılar, savaşlar, kötülükler bu konudaki tartışmaların sesini uzun süre bastırdı. Ama (...) özellikle yüzyılın ikinci yarısından sonra palazlanan analitik felsefede meydana gelen “metafiziğe dönüş”, dine yakınlık duyan, en azından dinle ilgilenen filozofların tekrar Yahudi-Hıristiyan ve İslam geleneklerinde anlaşıldığı şekliyle Tanrı’nın varlığına duyulan inancın gerekçelerini yeniden değerlendirmelerine, konuya yeni bir bakış ve araçlarla bakmalarına vesile oldu. Alvin Plantinga’nın bu kitabı, yayımlandığı tarihten itibaren “analitik din felsefesi” alanının da en önemli ve sarsıcı eserlerinden biri hâline geldi ve Tanrı’nın ölmediğini ilan etti. Anselmus’tan Hume’a, Kant ve pozitivistlerden John Mackie gibi modern ateologlara kadar felsefe geleneğiyle hesaplaşan Plantinga, bu abidevi çalışmasında ontolojik, kozmolojik ve teleolojik tanrı kanıtlamalarının eski ve yeni biçimlerinin çıkmazlarını, meziyetlerini ve sunduğu imkânları değerlendiriyor. Tanrı’nın varlığına duyulan inanç ile diğer insanların varlığına ve zihinlerine duyulan inanç arasındaki şaşırtıcı ve sarsıcı bağlantıyı ortaya koyuyor. (shrink)

The thesis of relation between observation and theory is one of the basic important issues in philosophy of science and scientific epistemology. However, the mechanistic processes of theory- ladenness of observation have rarely been discussed. Current research in cognitive science on thought processes provides powerful analytical tools and empirical support for this problem. In the light of the perception-based knowledge representation of Barsolou, this paper attempts to give a representation-based explanation for theory- laden mechanism in virtue of constraints on production (...) and explanation of representation. If representational mechanism in observation is not an absolutely subjective but a constraint construction, it will give the reliability of observation a rational support. (shrink)

The main aim of this essay is to show that, for Stevens, the concept of reality is very fluctuating. The essay begins with addressing the relationship between poetry and philosophy. I argue, contra Critchley, that Stevens’ poetic work can elucidate, or at least help us to understand better, the ideas of philosophers that are usually considered obscure. The main “obscure” philosophical work introduced in and discussed throughout the essay is Schelling’s System of Transcendental Idealism. Both a (shellingian) philosopher and a (...) (stevensian) poet search for reality. In order to understand Stevens’ poetry better, I distingush several concepts of reality: initial reality (the external world of the common sense), imagined reality (a fiction, a product of one’s mind), final reality (the object of a philosopher’s and a poet’s search) and total reality (the sum of all realities, Being). These determinations are fixed by reason (in the present essay), whereas in Stevens’ poetic works, they are made fluid by the imagination. This fluidity leads the concept of reality from its initial stage through the imagined stage to its final stage. Throughout this process, imagined reality must be distinguished from both a mere fancy and its products. Final reality is, however, nothing transcendent. It is rather a general transpersonal order of reality created by poetry/the imagination. The main peculiarity of final reality is that it is a dynamic order. It is provisional at each moment. Stevens (and Schelling too) characterizes this order as that of a work of art which is a finite object, but has an infinite meaning. Stevens calls this order “the central poem” or the “endlessly elaborating poem”. If ultimate reality is a poem created by the imagination, one may ask who is the imagining subject. I argue that this agent is best to be thought as total reality, that is, as Being. Stevens, however, maintains that if there were such an agency, it would be an inhuman agency, “an inhuman meditation”. The essay concludes, in a Derridian manner, with the claim that this agency cannot have any name; it is the “unnamed creator of an unknown sphere, / Unknown as yet, unknowable, / Uncertain certainty” (OP: 127). It is best thought as an X, as an unknown variable. Being has no name. (shrink)

Bu [makalede], nihai olarak kesin bir sonucu olduğunu iddia etmemekle birlikte, ateizm için geliştirebileceğim en iyi argümanı öne sürmeye çalışacağım ve ortaya koyacağım şeyin, Tanrı’nın varlığına dair yürütülen tartışmaların herhangi bir kısmındaki, en iyi argüman olduğunu iddia edeceğim.

The love that we feel for our friends plays an essential role in both our moral motivation to act towards them; and in our moral obligations towards them, that is, in our special duties. We articulate our proposal as a reply to Stephen Darwall’s second-person proposal, which we take to be a contemporary representative of the Kantian view. According to this view, love does not have a necessary role neither in moral motivation, nor in moral obligation; just a complementary one. (...) Yet this proposal faces three difficulties: a psychological problem, a practical problem, and a theoretical problem. In contrast, we argue that both moral motivation, and moral obligations emerge from our interpersonal relations with particular others. We further argue that obligations in the context of friendship are moral because they come with a feeling of obligation and have been internalized. Thus, the three problems raised to the Kantian position are clarified, and the role of love is emphasized in both our moral motivation, and our moral obligations towards friends. (shrink)

Artificial intelligence (AI) is increasingly expected to disrupt the ordinary functioning of society. From how we fight wars or govern society, to how we work and play, and from how we create to how we teach and learn, there is almost no field of human activity which is believed to be entirely immune from the impact of this emerging technology. This poses a multifaceted problem when it comes to designing and understanding regulatory responses to AI. This article aims to: (i) (...) defend the need for a novel conceptual model for understanding the systemic legal disruption caused by new technologies such as AI; (ii) to situate this model in relation to preceding debates about the interaction of regulation with new technologies (particularly the ‘cyberlaw’ and ‘robolaw’ debates); and (iii) to set out a detailed model for understanding the legal disruption precipitated by AI, examining both pathways stemming from new affordances that can give rise to a regulatory ‘disruptive moment’, as well as the Legal Development, Displacement or Destruction that can ensue. The article proposes that this model of legal disruption can be broadly generalisable to understanding the legal effects and challenges of other emerging technologies. (shrink)

Gökhan Murteza, “Ahlak, İktisat ve Bilim: Adam Smith Felsefesine Giriş” isimli eserinde genellikle İktisat disiplininin birçok farklı konusunu felsefi açıdan tartışmaya açmıştır. Murteza’nın bu eseri, devleti ve toplumu ilgilendiren bu araştırma alanının, A. Smith ile birlikte bir bilim dalı olarak görülmeye başlanmasının sonucunda, gerçekten ahlaki olanı içerip içermediği problemi üzerinde durmaktadır.

Bir şey, Tanrı onu emrettiği için mi iyidir ya da kötüdür? sorusunu merkeze alarak oluşturulan ve yakın dönem içerisinde gerek din felsefesi ve gerekse ahlak felsefesi içerisinde tartışılan konulardan biriside “İlahi Buyruk Teorisi”dir. Bu teori kısaca, ahlaki değerlerin kaynağının, Tanrı’nın buyruklarında, yani onun emir ve yasaklarında belirlendiğini açıklamaya çalışmaktadır. Eylemlerimizin iyi ya da kötü olarak nitelendirilmesinin Tanrı’nın buyruklarıyla mı, yoksa onların Tanrı’dan bağımsız, yani, kendi doğalarından mı kaynaklandığı tartışması, ilk olarak ahlak felsefesi içerisinde Platon’un “Euthyphro” diyaloğunda kendisine yer bulmuştur. Bununla (...) beraber Hristiyan teolojisi içerisinde Aziz Augustinus, Duns Scotus ve Thomas Aquinas isimler; İslam düşüncesi içerisinde ise, “Hüsün ve Kubuh” meselesi adı altında Mu’tezile, Eş’ariyye ve Matüridiyye gibi ekoller konuya dair yaklaşımlarını ortaya koymaya çalışmıştır. Son olarak daha yakın dönemde din felsefesi içerisinde Philip L. Quinn, Robert M. Adams ve Janine Marie Idziak gibi birçok isim bu teoriye yönelik kapsamlı çalışmalar ve argümanlar geliştirmiştir. (shrink)

This article introduces Hegel's Eurocentric philosophy of dialectics in the 19th century and its transformation to Kelly’s planetary paradigm at the turn of the 20th-21st century. The new theory develops Hegel’s thesis—antitheses—synthesis to identity—difference—new-identity which is applicable for the entire human history, including the planetary era. The new triad generalizes Hegel’s mechanic view of nature by suggesting a dominant worldview which is featured by a series of tightening and converging dynamic fractal cycles.

Trickster-like Dharma teachings in Tibetan Buddhism behave as a kind of shortcuts in the approach to leading people along the path of enlightenment. This essay collects three such teachings of different levels towards destroying illusions, i.e., Buddha’s silence, Guru’s paradox, and Ego’s kleshas. They are necessary as “an ace up the sleeve” for Buddha to destruct disciples’ metaphysical quagmire, for Guru to lead community toward perfect transcendence, and for individuals to attain self-consciousness.

Block argued against functionalism. The argument was metaphorized by building a normal body but with the brain of a homunculus. A review of the metaphorization exposes that the argument is inadequate to avoid the weakness of the functionalist doctrine.

This essay presents a review on Brian Swimme’s 3-DVD set of lecture series in the interdisciplinary field of philosophy, cosmology and consciousness. In the eleven 45-minute episodes of a systematic 9-hour immersive program, a set of 12 intercorrelated cosmological powers is proposed on the basis of modern scientific theory. A positive and life-affirming vision of human potential is attained together with a new level of ecological responsibility and relatedness. The interwoven cosmological paradigm compromises with two ancient eastern wisdoms.

Given the close relatedness of local issues, water scarcity, and sustainability, this research sought to investigate the factors affecting residents’ willingness to reuse direct and indirect potable water in the arid region. Utilizing the Bayesian Mindsponge Framework (BMF), an analysis was undertaken with a sample of 1,831 water consumers in the City of Albuquerque, the most populous city in New Mexico, United States. The primary analysis revealed positive associations between local concerns about drought or water scarcity and population growth with (...) residents' willingness to reuse direct and indirect potable water. Conversely, concerns about water quality and water bills were found to be negatively associated with the willingness to utilize directly and indirectly recycled water for drinking. In light of these findings, the study explores the potential of fostering an eco-surplus culture by cultivating a sense of environmental responsibility and acknowledging the relationship between local issues and environmental conditions. Simultaneously, the study proposes collaboration between the government and residents to promote water reuse programs to conserve water resources effectively. (shrink)

Color realism refers to that things are colored, or colors are real. Although the view goes in a minority opinion, Byrne & Hilbert defend it based on the physical properties of color and the peculiarly assumed hue-magnitudes. However, hues are mind-dependent and cannot be used as a measure of the physical properties of things. As a result, the defense fails to justify the proposition of color realism.

Perceptual Control Theory (PCT), pioneered by the American systems scientist, physicist and psychologist W. Powis, advanced N. Wiener's control theory in the following three ways: (1) It combined control theory with theoretical biology, considered control mechanisms as the essence of life, and proposed a more complete model of control of life. (2) It developed the concept of purposiveness in control systems, created the scientific concept of baseline signal or baseline information, and established the purposive formulation of cybernetics. It transforms the (...) ancient concept of purposivity into a concept of modern science and modern philosophy. (3) It proposes a multi-level control theory model and establishes a new discipline of cybernetic psychology, which is different from both behaviorist psychology and psychoanalysis. Because of this, the authors of this paper first provide a comprehensive introduction to this new theory. This theory is then applied to some extended studies of certain valueological, epistemological, and philosophical issues of technology. (shrink)

This article studies the quantum effect of the brain neuronal system on both normal and abnormal conscious states. It develops Plasma Brain Dynamics (PBD) to obtain a set of kinetic quantum-plasma Wigner-Poisson equations. The model is established under typical electrostatic and collision-free conditions in both the absence and presence of an external magnetic field. The quantum perturbation is solved analytically by employing a backward-mapping approach to the motion of electrons. Results expose that the quantum perturbation turns out to be zero (...) at normal conscious states; but no more than 11% of the classical perturbation under assumed abnormal situations like a sudden head trauma, mood disorder, etc. The introduction of the magnetic field does not influence the results. (shrink)

EEG signals are records of nonlinear solitary waves in human brains. The waves have several types (e.g., α, β, γ, θ, δ) in response to different levels of consciousness. They are classified into two groups: Group-1 consists of complex storm-like waves (α, β, and γ); Group-2 is composed of simple quasilinear waves (θ and δ). In order to elucidate the mechanism of EEG wave formation and propagation, this paper extends the Vlasov-Maxwell equations of Plasma Brain Dynamics (PBD) to a set (...) of two-fluid, self-similar, nonlinear solitary wave equations. Numerical simulations are performed for different EEG signals. Main results include: (1) The excitation and propagation of the EEG wave packets are dependent of electric and magnetic fields, brain aqua-ions, electron and ion temperatures, masses, and their initial fluid speeds; (2) Group-1 complex waves contain three ingredients: the high-frequency ion-acoustic (IA) mode, the intermediate-frequency lower-hybrid (LH) mode, and, the low-frequency ion-cyclotron (IC) mode; (3) Group-2 simple waves fall within the IA band, featured by one or a combination of the three envelopes: sinusoidal, sawtooth, and spiky/bipolar. The study proposes an alternative model to Quantum Brain Dynamics (QBD) by suggesting that the formation and propagation of the nonlinear solitary EEG waves in the brain have the same mechanism as that of the waves in space plasmas. (shrink)

The Global Financial Crisis of 2007–2009 exacerbated two distinct concerns about the independence of central banks: a concern about legitimacy and a concern about economic justice. This paper explores the legitimacy of independent central banks from the perspective of these two concerns, by presenting two distinct models of central banking and their different claims to political legitimacy and distributive justice. I argue primarily that we should avoid construing central bank independence in binary terms, such that central banks either are, or (...) are not, independent. I will argue that we should instead construe central bank independence in scalar terms, so that independence admits of degree, thus allowing us to develop an account of independence in which central banks can retain it to the extent necessary for economic efficiency, while meeting reasonable concerns regarding democratic legitimacy and economic justice. (shrink)