Throughout the critical period Kant enigmatically insists that reason is a ‘unity’, thereby suggesting that both our theoretical and practical endeavors are grounded in one and the same rational capacity. How Kant's unity thesis ought to be interpreted and whether it can be substantiated remain sources of controversy in the literature. According to the strong reading of this claim, reason is a ‘unity’ because all our reasoning, including our theoretical reasoning, functions practically. Although several prominent commentators endorse this view, it (...) is widely thought to lack exegetical support. This paper seeks to strengthen the case for this reading by showing how theoretical reason's positive function, as Kant presents it in the Appendix to the Transcendental Dialectic, may be construed as fundamentally practical. I argue that reason's supreme regulative principle ought to be understood as a categorical practical imperative. This interpretation, I suggest, resolves the apparent inconsistencies that blight Kant's account of the principle in the Appendix, while bringing greater overall coherence to his account of theoretical reason's regulative function. (shrink)

The phrase ‘person‐centred care’ (PCC) reminds us that the fundamental philosophical goal of caring for people is to uphold or promote their personhood. However, such an idea has translated into promoting individualist notions of autonomy, empowerment and personal responsibility in the context of consumerism and neoliberalism, which is problematic both conceptually and practically. From a conceptual standpoint, it ignores the fact that humans are social, historical and biographical beings, and instead assumes an essentialist or idealized concept of personhood in which (...) a person is viewed as an individual static object. From a practical standpoint, the application of such a concept of personhood can lead to neglect of a person's fundamental care needs and exacerbate the problems of social inequity, in particular for older people and people with dementia. Therefore, we argue that our understanding of PCC must instead be based on a dynamic concept of personhood that integrates the relevant social, relational, temporal and biographical dimensions. We propose that the correct concept of personhood in PCC is one in which persons are understood as socially embedded, relational and temporally extended subjects rather than merely individual, autonomous, asocial and atemporal objects. We then present a reconceptualization of the fundamental philosophical goal of PCC as promoting selfhood rather than personhood. Such a reconceptualization avoids the problems that beset the concept of personhood and its application in PCC, while also providing a philosophical foundation for the growing body of empirical literature that emphasizes the psychosocial, relational, subjective and biographical dimensions of PCC. (shrink)

Nghiên cứu của Enrici et al. (2023) trên tạp chí Ecology and Society [1] là một trong số không nhiều những thảo luận kỹ về sức nặng tiền bạc đối với cách con người (bao gồm cả học giới, chính giới và cư dân) hiểu về tác động của con người đối với môi sinh. Rõ ràng, những hiểu biết này rất quan trọng, nhất là khi sự cấp bách đối với tác động của con người lên môi trường đã (...) thực sự gióng lên những hồi chuông báo động, đứng trước các hiểm họa khó lường của khủng hoảng khí hậu. (shrink)

Tiết trời oi nồng cuối tháng 7. Chờ tắt nắng. Chờ thời tiết mát hơn. Vậy thử xem AI sau suốt vài tháng cãi cọ, có công năng đủ để giúp làm cho việc viết lách (cho xuất bản) được sinh động hơn hay không.

Tản mạn về Kinh tế Việt Nam ngày thu Hà Nội.

Christopher Hookway has been influential in promoting engagement with pragmatist and naturalist perspectives from classical and contemporary American philosophy. This book reflects on Hookway’s work on the American philosophical tradition and its significance for contemporary discussions of the understanding of mind, meaning, knowledge, and value. -/- Hookway’s original and extensive studies of Charles S. Peirce have made him among the most admired and frequently referenced of Peirce’s interpreters. His work on classical American pragmatism has explored the philosophies of William James, (...) John Dewey, and Josiah Royce, and examined the influence of pragmatist ideas outside of the United States. Additionally, Hookway has participated in a number of celebrated exchanges with some of the most high-profile figures of twentieth- and twenty-first-century philosophy, including Karl-Otto Apel, Philip Pettit, Hilary Putnam, and W.V.O. Quine, through which his treatments of a large range of topics in epistemology and the philosophies of mind and language have been developed and promoted. The chapters in this book—which include contributions from several of Hookway’s former students and colleagues—include studies of Hookway’s engagement with the works of Peirce, James, and Dewey, his contributions to virtue epistemology, and his discussions of hope and pragmatist metaphysics. -/- Pragmatic Reason will be of interest to researchers and advanced students working on American philosophy, the history of analytic philosophy, and epistemology. (shrink)

Tranh màu nước, hoàn thành ngày 23-5-2017 (©Bùi Quang Khiêm).

Chim bói cá thường được nhắc đến qua những đoạn hội thoại đùa, mang tính sảng khoái sau các công việc nghiên cứu nghiêm túc, tức là tốn sức làm và nghĩ. Đùa vừa làm giãn tinh thần, cũng lại có thể mang đến năng lượng suy nghĩ tiếp. Cứ căng thẳng mãi sẽ rất chóng cạn kiệt sức. Vậy nên năm ngoái, mới có bài trên báo Khoa học & Phát triển.

Singularitățile la care se ajunge în relativitatea generală prin rezolvarea ecuațiilor lui Einstein au fost și încă mai sunt subiectul a numeroase dezbateri științifice: Există sau nu, singularități? Big Bang a fost o singularitate inițială? Dacă singularitățile există, care este ontologia acestora? Este teoria generală a relativității o teorie care și-a arătat limitele în acest caz? În acest eseu argumentez faptul că există singularități, iar teoria generală a relativității, ca de altfel oricare altă teorie științifică din prezent, nu este valabilă (...) în interiorul orizontului evenimentelor. Dar asta nu presupune, așa cum consideră unii oameni de știință, că ea trebuie considerată ca fiind perimată. După o scurtă prezentare a aspectelor specifice din teoria clasică newtoniană și teoria specială a relativității, și o scurtă prezentare a teoriei generale a relativității, în capitolul Ontologia relativității generale prezint aspectele ontologice specifice relativității generale. Următorul capitol, Singularități, este dedicat prezentării singularităților care rezultă în relativitatea generală, a aspectelor specifice ale găurilor negre și orizontul evenimentelor, inclusiv dezbaterea despre Big Bang ca singularitate inițială, și argumentele în favoarea existenței singularităților. În Ontologia singularităților vorbesc despre posibilitățile de încadrare ontologică a singularităților în general și a găurilor negre în special, despre argumentul găurii pus în evidență de Einstein, și argumentele prezentate de oamenii de știință că nu există singularități și deci că teoria generală a relativității este în impas. Închei cu Concluziile în care expun și reiau pe scurt argumentele care ămi susțin opiniile prezentate mai sus. Aceasta este o traducere din limba engleză a lucrării: Sfetcu, Nicolae, "The singularities as ontological limits of the general relativity". (shrink)

Cá voi là loài động vật được Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) liệt vào danh sách có nguy cơ tuyệt chủng, và được những nhà hoạt động môi trường đấu tranh qua hàng thập kỷ qua để bảo vệ khỏi bị săn bắt do mức độ tàn bạo và lợi ích kinh tế không đáng kể.

Trên phương diện nghiên cứu môi trường sống và đa dạng sinh học, Chim Bói cá nhỏ bé nhưng rất đặc trưng cho sông hồ này lại có thể cung cấp một lượng thông tin khoa học về biến đổi môi trường.

Dạo gần đây mưa nhiều, cây cối tốt tươi, cá tôm đầy ao. Chim ở các nơi tấp nập kéo đến sinh sống.

Ông Loftsson – người đứng đầu doanh nghiệp săn bắt cá voi thương mại cuối cùng tại Iceland lại không hề lo lắng về phán quyết này, dù nhiều người cho rằng nó có thể khiến doanh nghiệp của ông lao đao. Ông tin tưởng vào việc mình vẫn có thể tiếp tục đánh bắt vào năm sau và đưa ra những lập luận của riêng mình khi bị cáo buộc phá hoại môi trường.

The main thesis of this paper is that justice is not a natural law that (re)establishes equilibrium and order in the universe, but a disposition enforced by a fighting will to render to every man his due in line with a regime of rights, powers, or immunities to use, enjoy and control some external goods. Inasmuch as there is no sense, feeling or instinct of justice, it is reasonable to assert that people regulate their conduct under the authority of a (...) legislative authority according to certain ideas of justice, which they adopt and promote through a steady effort of knowledge and will. Critical analysis of the main types of justice − associative justice, punitive justice, corrective justice, restorative justice, functional justice, normative justice, commutative justice and distributive justice − from a liberal democratic perspective highlights the formal requirements of justice in different social arrangements and in relation to various aspects of personal and social life. Because it lacks a natural foundation of justice and people have strong interests in enforcing a certain idea of justice, public debates about justice entail a clash of militant wills. Debaters engage in a struggle for political hegemony trying to exclude from the public sphere the rival ideas about justice. In other words, all substantive debates about justice are carried out in an agonistic public sphere. The more civilized and reasonable the agonistic debates about justice are, the more likely the idea of justice is to fit the vital interests of individuals and society. (shrink)

Thomas Kuhn explicitly states that the paradigm shift implies a change of the world. This is because the paradigm is seen as constitutive of nature itself. In this paper, I will try to interpret this thesis by inscribing Kuhn's theory in the larger Kantian theoretical framework. As the last chapter of the „Critique of pure reason” shows, Kant thought that reason is inherently historical and evolves through revolutions. This dynamical perspective on reason comes clearly to light especially in the „Appendix” (...) to the „transcendental Dialectic”, where the Idea of reason is seen as an abstract theoretical framework that makes possible and guides the understanding. It will be shown that the Kuhnian paradigm and the Kantian transcendental Ideea function in similar ways. Both serve as an orientation for scientific research, they make rules possible, and constitute nature in a weak, indirect, way. The relation between Ideea and understanding in the first „Critique” parallels in many ways the kuhnian relation between paradigm and normal science. (shrink)

Nhật Bản thường được biết đến là một cường quốc khoa học không chỉ ở Châu Á mà trên toàn thế giới với rất nhiều giải thưởng khoa học cao quý và sản lượng khoa học ổn định ở mức cao nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, trong khoảng 10 năm trở lại đây, thế giới đã thường xuyên ghi nhận những vụ bê bối về đạo đức nghiên cứu tại Nhật Bản. Xem xét kĩ lưỡng nội dung chi tiết (...) các vụ bê bối có thể thấy Nhật Bản đang gặp phải những thách thức nan giải trong việc ngăn chặn và kiểm soát vi phạm đạo đức nghiên cứu. Một phần quan trọng của thách thức này là sự xung đột giữa một bên là những yếu tố có tính lịch sử và văn hóa, và bên kia là sự phát triển của công nghệ thông tin và xu hướng hợp tác quốc tế mở rộng. Nghiên cứu trường hợp của Nhật Bản có thể mang lại những bài học quan trọng trong việc xây dựng khả năng đào tạo và quản lí đạo đức nghiên cứu tại một nền khoa học mới hội nhập như Việt Nam. (shrink)

Những ngày diễn ra dịch COVID-19, trong con mắt các nhà nghiên cứu giáo dục, cả thế giới bỗng biến thành “phòng thí nghiệm học online” và họ nhanh chóng nhìn ra một loạt vấn đề cần được thảo luận.

ABSTRACT: Titu Maiorescu had a special relationship with psychology under the influence of both Kant and Herbart. The following study presents Maiorescu’s answers to the main issues raised by the materialism controversy that broke out in Germany in the mid-1850s century, at a time when he was writing and defending his doctoral thesis in Giessen. Most of these issues were related to the mind–body liaison and the capability of science to explain the mind. KEYWORDS: materialism controversy; mind–body relationship; psychology and (...) metaphysics; materialism vs, spiritualism; transcendental idealism. (shrink)

Nghe dân làng bàn tán xì xào vài ngày qua, p/v Chẫu lập tức đi tác nghiệp, xác minh thông tin.

Tháng 9-2017, trang thông tin The Scottish Wildlife Trust đăng một bài tin ảnh vừa thú vị, vừa kích thích trí tò mò về chim bói cá ở Montrose Basin, Scotland. Bài viết kể về việc nhiếp ảnh gia Ron Mitchell tình cờ nhiều lần bắt gặp cả anh cả chị bói cá “ghim” con mồi lên cành cây! Con mồi ở đây là loài cá gai (tên tiếng Anh: stickleback).

Contribution à la Journée : Jean Petitot. Le souci de la rationalité, Université Paris Ouest Nanterre la Défense, Bâtiment L, salle 212 (organisée par Olivia Chevalier-Chandeigne) 29 mai 2015 .

Từ hồi đại phu Chèo Bẻo cuối xóm già ngẫn, nhớ nhớ quên quên, mất khả năng khám chữa bệnh, cơ bản tình hình sức khỏe xóm chim xuống dốc. Nhiều chuyện kỳ quái xảy ra chỉ vì cái sự đi xuống của sức khỏe vật lý lẫn tinh thần của chúng chim trong xóm.

This article examines Jacques Derrida’s work of self-reflection on his own teaching practice by using as a guiding thread the problematics of reproduction in the seminars of the 1970s. The first part of the article examines the sequence of seminars taught by Derrida at École normale supérieure from 1971 to 1977 to show how the concept of reproduction is deconstructed by Derrida across several seminars. Derrida systematically demonstrates, across several themes and fields (sociology and economy, biology and sexuality, art, technique, (...) ontology, and so on), that the critical recourse to the concept of reproduction (for instance, in its Marxist form) risks being complicit in the reproductive system it criticizes. The deconstructive motif of débordement is introduced to problematize this onto-logic of re-production. The second part of the article analyzes more specifically the unpublished seminar “GREPH, le concept de l’idéologie chez les idéologues français” (1974–75), in which Derrida examines the seminar function, his role as a teacher, and his own situation within the French educational system. In particular, Derrida offers a deconstructive critique of the reproductive effects of teaching, and of the institution of philosophy inasmuch as it functions as a reproductive machine. This work of deconstruction is done in the seminar notably through readings of Marx, Engels, and Althusser, with special attention to the concepts of ideology, reproduction, and sexual difference. (shrink)

Đến khúc này, 3 ông bói cá cũng bí nên chuyển chủ đề. Hướng sang vấn đề ăn cá vậy. Đây là vấn đề truyền thống lâu đời. Có chuyện gì lớn?

Có thể thấy, với việc mượn dùng hình ảnh tự nhiên để diễn đạt quan sát và suy ngẫm, Truyện Ngụ Ngôn Bói Cá của tác giả Vương Quân Hoàng có giá trị với nhiều đối tượng. Quyển sách có thể cung cấp cho độc giả nhỏ tuổi những bài học về cách làm người thông qua sự vui nhộn, sinh động, và muôn màu của những chú chim. Đối với những người lớn tuổi, đã có một số hay nhiều (...) kinh nghiệm, quyển sách có thể mang lại những giây phút giải trí và cơ hội đúc rút và suy ngẫm có giá trị. Ngoài ra, quyển sách còn giúp tạo dựng kết nối với thiên nhiên và xây dựng tình yêu thiên nhiên cho độc giả, đặc biệt là người dân thành thị, vốn ít có cơ hội tiếp xúc với thiên nhiên. Tuy nhiên, để thật sự nắm được tinh túy từ quyển sách, một hoặc hai lần đọc có lẽ là không đủ. Vì thế, việc đọc nhiều lần và đọc dưới nhiều góc độ suy nghĩ khác sau sẽ giúp cho độc giả khám phá được những “hạt ngọc” hay “kim cương” ẩn mình trong thế giới xóm chim. (shrink)

Nếu như năm 2022, Truyện ngụ ngôn Bói Cá bản tiếng Anh hoàn tất và đến được quầy hàng, thì năm 2023, bài viết có nguồn gốc suy nghĩ từ ngụ ngôn, kèm theo chương trình nghiên cứu về môi trường, biến đổi khí hậu với bóng dáng Bói Cá hiện diện rõ nét, cũng ra đời.

*Nhân dịp đầu năm mới, phóng viên Chẫu Quê cậy thân quen, phỏng vấn ông Bói Cá đang ngủ gật trên cành tre giữa ao. Ông Bói Cá bị quấy rầy giấc ngủ gắt gỏng bảo: 3 câu thôi nhé. Thì 3 câu. (Gớm nữa, ai hỏi hơn đâu mà đã giao hẹn sớm thế!).

Nay còn nói thêm về cái sự hiện diện của Bói Cá trên khắp nẻo chữ nghĩa...

Hồi lâu ngài Bói-Cá bận bịu. Xóm giục giã mãi chưa có chuyện gì nghe khôn khôn để kể. Trí khôn xóm chim giảm đi đáng kể.

The Kingfisher story collections (Truyện ngụ ngôn Bói Cá) của tác giả Vương Quân Hoàng thể hiện các quan sát và suy tư của ông đối với các khía cạnh văn hóa, xã hội, và con người thôngqua góc nhìn và trải nghiệm của ngài Bói Cá, nhân vật chính của cả tập truyện, đối với cuộc sống nhộn nhịp ở xóm chim. (Báo Khoa học & Phát triển; Số 1260, ngày 5-11/10/2023).

Nhân đọc bài bình sách mặc dù rất gọn, nhưng không hề kém lý thú trên tờ Kinh tế và Dự báo [1], vài suy nghĩ liên hệ chợt đến. Đoạn trích của bài bình sau là ví dụ: “Đối với trẻ em, chú chim Bói Cá trên cho thấy hậu quả không tốt của những người hay trì hoãn làm việc. Đối với người trưởng thành, câu chuyện phê phán những người ôm lấy lý thuyết mà không chịu hành (...) động, thiếu thực tiễn trong cuộc sống”. Quả nhiên những chuyện tương tự như trên ngẫm ra thấy rất phổ biến. Ngay trong công việc, chúng tôi cũng vẫn cứ phải nhắc nhau, vì có biết thì vẫn cứ thỉnh thoảng xảy ra. (shrink)

Cô Cánh Mơ này có gì mà khiến ngài Bói Cá uy nghi, nghiêm nghị, vốn hay ra vẻ suy tư lung lắm, mê đắm tới tương tư như gàn dở thế?

The Kingfisher story collections (Truyện ngụ ngôn Bói Cá) của tác giả Vương Quân Hoàng thể hiện các quan sát và suy tư của ông đối với các khía cạnh văn hóa, xã hội, và con người thông qua góc nhìn và trải nghiệm của ngài Bói Cá, nhân vật chính của cả tập truyện, đối với cuộc sống nhộn nhịp ở xóm chim. Có thể nói, cuốn sách cung cấp cho độc giả nhỏ tuổi những bài học về cách (...) làm người thông qua sự vui nhộn, sinh động, và muôn màu của những chú chim. Đối với những người lớn tuổi, đã có một số hay nhiều kinh nghiệm, cuốn sách có thể mang lại những giây phút giải trí và cơ hội đúc rút, suy ngẫm có giá trị. Nếu đọc cuốn sách nhiều lần và đọc dưới nhiều góc độ khác nhau, người đọc thậm chí càng khám phá được thêm nhiều điều ý vị lẩn khuất trong thế giới xóm chim. (shrink)

Tới nay, ngài Bói Cá đã nhận được tương đối nhiều bình luận của độc giả. Số lượng người bình luận cũng đang tăng lên theo thời gian.

Cảm xúc là yếu tố cơ bản thúc đẩy con người đưa ra quyết định và xử lý thông tin. Sợ hãi là một trong những cảm xúc phổ biến nhất ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán. Mặc dù nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để khám phá tác động của nỗi sợ hãi đối với hiệu quả đầu tư và hành vi giao dịch của nhà đầu tư cá (...) nhân, nhưng vẫn còn rất ít thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến nỗi sợ hãi của nhà đầu tư cá nhân trong thời kỳ thị trường sụt giảm (hoặc những giai đoạn cực kỳ biến động). Vì thế, nghiên cứu này được thực hiện để tìm hiểu liệu các nguồn thông tin ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư có ảnh hưởng đến sự sợ hãi của họ khi khủng hoảng xảy ra hay không. Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp phân tích Bayesian Mindsponge Framework (BMF) trên bộ dữ liệu từ 1526 nhà đầu tư Trung Quốc và Việt Nam. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các nhà đầu tư tiếp cận các loại thông tin khác nhau khi đưa ra quyết định đầu tư sẽ ảnh hưởng đến tần suất phản ứng sợ hãi khác nhau. Cụ thể, các nhà đầu tư tham khảo thông tin từ chuyên gia hoặc tự phân tích khi đưa ra quyết định đầu tư ít bị đóng băng (biểu hiện của tâm lý sợ hãi) hơn trong thời kỳ thị trường sụt giảm. Ngược lại, những người đưa ra quyết định đầu tư dựa trên thông tin từ người quen hay bạn bè và trực giác sẽ bị đóng băng thường xuyên hơn. Kết quả nghiên cứu này giúp gợi ý nhà đầu tư cá nhân nên trang bị cho mình các kiến thức về tài chính cũng như tham khảo các ý kiến chuyên gia trên thị trường, hoặc những nguồn thông tin đáng tin cậy, khi đưa ra quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý thị trường cần có hoạt động phổ cập kiến thức về thị trường chứng khoán, hạn chế ảnh hưởng của các kênh thông tin không chính thống, và khuyến khích nhà đầu tư ít kinh nghiệm mua chứng chỉ quỹ của các quỹ đầu tư. (shrink)

À la toute fin de l’article « Épicuréisme ou Épicurisme » de l’Encyclopédie, après une adaptation très particulière de l’information qu’il a trouvée dans l’Historia Critica Philosophiae de Brucker, Diderot écrit une brève histoire de l’épicurisme moderne se concluant par cette phrase significative : « en quelque lieu & en quelque tems que ce soit, la secte épicurienne n’a jamais eu plus d’éclat qu’en France, & sur-tout pendant le siecle dernier. » Ma contribution prend prétexte cette affirmation pour essayer de (...) penser ce que signifie, pour Diderot, constituer une secte épicurienne aux XVIIe et XVIIIe siècles. Il devient alors possible de clarifier ce que sont les modalités du rapport à l’histoire de la philosophie impliquées dans cette affirmation, et le sens que Diderot prête à la filiation et à l’héritages philosophiques. Penser l’épicurisme moderne devient une manière de contester le récit simplificateur d’une modernité qui ne se définirait que par la rupture avec le passé. (shrink)

Dans l’opinion publique, la migration « irrégulière » est associée à l’entrée et au séjour non autorisés. Un nombre croissant d’études indiquent toutefois qu’elle résulte de la production de catégories légales de séjour autorisé. Le présent chapitre enrichit cette littérature, en montrant comment la construction de la catégorie légale de travail autorisé est productrice d’immigration « irrégulière ». En effet, la multiplication des conditions d’accès à l’autorisation de travail a pour effet de priver de droit au séjour des personnes autrement (...) en situation régulière. La France, située en tête de classement en matière d’obligations de quitter le territoire et en fin de classement en matière d’immigration professionnelle, représente un cas d’école parmi les pays de l’Union Européenne. (shrink)

"Philosophie" fait partie de ces mots dont tout le monde, ou presque, connaît l’étymon tant il est populaire d’ expliquer ce que cela veut dire « faire de la philosophie» en arguant que le terme prend ses racines dans φιλεῖν (aimer) et σοφία (la sagesse), donc philosophie : acte d’ aimer la sagesse… Édifiant n’ est-ce pas ?

In contemporary philosophy, there is a widespread distinction between authenticity as self-discovery (which is an essentialist model, inspired by Rousseau, Herder and the Romantic tradition) and authenticity as self-creation (an existentialist model, inspired mainly by Kierkegaard and Sartre). In this paper, I would like to propose a threefold classification, which ads another model of authenticity, irreducible to any of the previous two. This third model is authenticity as self-reinvention, that could be reconstructed from Nietzsche’s philosophy. The self-reinvention model rests on (...) three different, yet interrelated, ideas: 1) Vitalism: The authentic individual wholeheartedly embraces every aspect of his existence, even pain and sufferings, thus proving he truly owns himself. 2) Perspectivism: The authentic individual is able to reinterpret his mental states in the utmost personal manner, through the transvaluation of values (Umwertung aller Werte) and the spiritualization (Vergeistingung) of his drives. 3) Experimentalism: Authenticity is an incessant play, a constant process of identity formation, which corresponds to Nietzsche’s hypothesis of “the subject as multiplicity” and to his ideal of existence as a work of art or of becoming the poet of your life. (shrink)

Une preuve est pure si, en gros, elle ne réfère dans son développement qu’à ce qui est « proche » de, ou « intrinsèque » à l’énoncé à prouver. L’infinité des nombres premiers, un théorème classique de l’arithmétique, est un cas d’étude particulièrement riche pour les recherches philosophiques sur la pureté. Deux preuves différentes de ce résultat sont ici considérées, à savoir la preuve euclidienne classique et une preuve « topologique » plus récente proposée par Furstenberg. D’un point de vue (...) naïf, il semblerait que la première soit pure et la seconde impure. Des objections à cette vue naïve sont ici considérées et réfutées. Concernant la preuve euclidienne, la question relève de la logique, notamment de la définissabilité arithmétique de l’addition en termes de successeur et de divisibilité telle que démontrée par Julia Robinson, tandis qu’en ce qui concerne la preuve topologique, la question relève de la sémantique, notamment pour tout ce qui touche au problème de savoir ce qui est « inclus » dans le contenu d’énoncés particuliers.A proof is pure, roughly, if it draws only on what is « close » or « intrinsic » to the statement being proved. The infinitude of prime numbers, a classical theorem of arithmetic, is a rich case study for philosophical investigation of purity. Two different proofs of this result are considered, namely the classical Euclidean proof and a more recent « topological » proof by Furstenberg. Naively the former would seem to be pure and the latter to be impure. Objections to these naive views are considered and met. In the case of the former the issue rests on logical matters, specifically the arithmetic definability of addition in terms of successor and divisibility shown by Julia Robinson, while in the case of the latter the issue rests on semantic matters, specifically with respect to what is « contained » in the content of particular statements. (shrink)

Lorsque nous avons affaire à des objets ou des états de choses complexes, il est difficile de réduire ces objets, ces états de choses, à la somme de leurs parties. Le holisme est la thèse selon laquelle un objet ou un état de choses ne se réduit pas à la somme de ses parties. On retrouve ce phénomène partout : en sciences (les états mentaux ne semblent pas se réduire à des activations de neurones même s’ ils surviennent sur eux), (...) en sociologie (l’ OM est plus que la somme des joueurs, c’ est pourquoi l’ OM existe même après un changement de joueur), en ontologie (le tout constitué par une moto est plus que l’ ensemble de ses parties, encore faut-il qu’ elles soient assemblées correctement) et en gastronomie (dans une fondue les parties et le tout sont indistinguables). -/- Dans cet article, je vais considérer une forme particulière de holisme, peut-être la plus mystérieuse puisqu’ il s’ agit d’ un holisme de valeurs. Soit la thèse suivante : la valeur d’ un tout n’ est pas égale à la somme des valeurs de ses parties. (shrink)

Dans l'opinion publique, la migration « irrégulière » est associée à l'entrée et au séjour non autorisés. Un nombre croissant d'études indiquent toutefois qu'elle résulte de la production de catégories légales de séjour autorisé. Le présent chapitre enrichit cette littérature, en montrant comment la construction de la catégorie légale de travail autorisé est productrice d'immigration « irrégulière ». En effet, la multiplication des conditions d'accès à l'autorisation de travail a pour effet de priver de droit au séjour des personnes autrement (...) en situation régulière. La France, située en tête de classement en matière d'obligations de quitter le territoire et en fin de classement en matière d'immigration professionnelle, représente un cas d'école parmi les pays de l'Union Européenne. (shrink)

“There’s Plenty of Room at the Bottom”, said the title of Richard Feynman’s 1959 seminal conference at the California Institute of Technology. Fifty years on, nanotechnologies have led computer scientists to pay close attention to the links between physical reality and information processing. Not all the physical requirements of optimal computation are captured by traditional models—one still largely missing is reversibility. The dynamic laws of physics are reversible at microphysical level, distinct initial states of a system leading to distinct final (...) states. On the other hand, as von Neumann already conjectured, irreversible information processing is expensive: to erase a single bit of information costs ~3 × 10−21 joules at room temperature. Information entropy is a thermodynamic cost, to be paid in non-computational energy dissipation. This paper addresses the problem drawing on Edward Fredkin’s Finite Nature hypothesis: the ultimate nature of the universe is discrete and finite, satisfying the axioms of classical, atomistic mereology. The chosen model is a cellular automaton with reversible dynamics, capable of retaining memory of the information present at the beginning of the universe. Such a CA can implement the Boolean logical operations and the other building bricks of computation: it can develop and host all-purpose computers. The model is a candidate for the realization of computational systems, capable of exploiting the resources of the physical world in an efficient way, for they can host logical circuits with negligible internal energy dissipation. (shrink)