This study systematically examined people’s protective behaviors against COVID-19 in China, and particular attention was given to people’s perceived threat and information-processing strategies. This study constructed a conceptual model and used structural equation modeling to explore this issue, and a questionnaire survey was conducted to collect data involving 4,605 participants during the early stage of the COVID-19 pandemic in China. The results showed that people’s initial information acquisition played an essential role in their behavioral responses; acquiring more initial information about (...) COVID-19 would make them perceive a higher threat and present a higher demand for information, then making them more likely to seek and process information, and subsequently motivating their protective behaviors. (shrink)

Whether nature is valuable on its own (intrinsic values) or because of the benefits it provides to humans (instrumental values) has been a long-standing debate. The concept of relational values has been proposed as a solution to this supposed dichotomy, but the empirical validation of its intuitiveness remains limited. We experimentally assessed whether intrinsic/relational values of sentient beings/non-sentient beings/ecosystems better explain people’s sense of moral duty towards global nature conservation for the future. Participants from a representative sample of the population (...) of Singapore (n = 1508) were randomly allocated to two “the last human” scenarios. We found that the best predictor of such a sense of moral duty for future nature conservation is the recognition of the intrinsic values of sentient beings. Our results suggest that the concern for animal welfare may enhance rather than compete with the sense of moral duty towards nature conservation. (shrink)

The discourses of Antillanité and Créolité are both based on the absence of women. This is more important in the discourse of Créolité since it silences the grandmothers, great aunts and village midwives who are the transmitters of folk tales, folk medicines and oral culture. In the struggle for recognition between Caribbean males and western males folk medicine may be too closely associated with the denigrated female role to be considered a suitable inclusion into modern development.

Tiến bộ công nghệ đã tăng tốc theo cấp số nhân, đặc biệt trong lĩnh vực mạng xã hội trực tuyến. Các ứng dụng công nghệ kỹ thuật số ra đời nhằm nâng cao và cải thiện các phương thức giao tiếp mới mẻ trên các nền tảng truyền thông xã hội, đặc biệt là Facebook. Nghiên cứu phân tích các yếu tố tác động đến quyết định mua hàng của người dùng Facebook đối với mặt hàng sản phẩm thời (...) trang thông qua mô hình phương trình cấu trúc (SEM). Kết quả nghiên cứu cho thấy, Cảm xúc; Chất lượng và eWOM có ảnh hưởng tích cực và đáng kể đến Quyết định mua hàng quần áo thời trang của người dùng Facebook; trong khi, Giá và Rủi ro không có ảnh hưởng. (shrink)

Bài báo này tìm hiểu mối quan hệ tác động giữa tỷ lệ sở hữu nước ngoài và quản trị nước ngoài với hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Số liệu được sử dụng trong bài được thu thập từ 314 doanh nghiệp hoạt động trong các ngành nghề khác nhau trong 4 năm, từ năm 2019 đến năm 2023. Bài báo thực hiện kiểm định Hausman và kết luận mô hình REM là (...) phù hợp với dữ liệu. Kết quả chỉ ra tác động tiêu cực của tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ sở hữu tăng đi kèm với việc nhà đầu tư nước ngoài tham gia quản lý công ty thì sẽ giúp doanh nghiệp phát triển tốt hơn. Điều này thể hiện ở phát hiện thứ hai của bài báo, là ảnh hưởng tích cực của quản trị nước ngoài lên hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. [This paper explores the relationship between foreign ownership ratio, foreign governance and performance of listed enterprises in Vietnam. Data were collected from 314 businesses in different industries from 2019 to 2023. Employing Hausman testing, it concludes that REM model suits the data. The results point out the negative impact of foreign ownership ratio on performance of those enterprises. However, if the ownership ratio increases while foreign investors participate in company management, enterprises will develop better. This is shown in the second finding that foreign governance creates a positive influence on business performance.]. (shrink)

Sản xuất tinh gọn (Lean) là phương pháp quản lý sản xuất được áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp sản xuất hiện đại và đã trở thành một phần không thể thiếu của bối cảnh sản xuất trên thế giới. Bài viết đánh giá 5 nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng sản xuất tinh gọn tại các doanh nghiệp sản xuất công nghệ phụ trợ nhựa đúc, gồm: (1) Văn hóa doanh nghiệp; (2) Sự cam kết (...) của ban lãnh đạo; (3) Đội ngũ nhân sự; (4) Trình độ công nghệ; (5) Áp lực từ các bên liên quan. Từ đó, nhóm tác giả đưa ra một số đề xuất nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng sản xuất trong việc áp dụng sản xuất tinh gọn cho các doanh nghiệp nhựa đúc nói chung. (shrink)

As the world has become more digitally interconnected than ever before in the 21stcentury, the next generation is required to possess various sets of new skills to succeed in their works and lives. The purpose of the article is to present a dataset of socio-demographic, in-school, out-of-school factors as well as the eight domains of 21st-century skills of Vietnamese secondary school students. A total of 1183 observations from 30 secondary schools in both rural and urban areas of Vietnam are introduced (...) in this dataset. The linear regression analysis was also utilized as an analysis example for this dataset. The insights generated from the dataset are hoped to contribute to skills-based education and policy planning in Vietnam. (shrink)

The research focuses on how the Nguyen dynasty it became the first to have the largest territory in the history of Vietnam in its nearly 60 years of establishing and reigning over the unified country in the first half of the 19th century. It is seen that in terms of organizing the state apparatus, Gia Long and Minh Mang retained the system of agencies of the previous dynasties and continued reforms to ensure socio-political stability in their governance at that time. (...) The study also clarifies the social role of Confucianism in the Nguyen dynasty, i.e. in the first half of the 19th century, which, in our opinion, is theoretically and practically significant, with the hope of further unraveling the role of Confucianism in that period. (shrink)

The growth in neoliberal or market-driven higher education has challenged traditional approaches to evaluating faculty members. The involvement of multiple stakeholders (i.e., accreditation bodies, quality assurance officers, administrators, teaching faculty, and students) has led to different and sometimes conflicting needs in faculty evaluation. While extant literature generally suggests that faculty evaluation in contemporary higher education is strongly associated with accountability purposes, little is known about how key agents at the institutional level use evaluation for learning and improvement. Thus, this study (...) attempts to identify the approaches to faculty evaluation that promote learning and improvement in higher education. This study is a qualitative case study of Vietnamese higher education student evaluation of teaching (SET) and voting evaluation practices. It adopts the problem-based methodology (Robinson, 1993; Robinson & Lai, 2006) to investigate the theories of action of some key stakeholders of these faculty evaluation practices in Vietnam. The theories of action comprise the stakeholders’ approaches to faculty evaluation, together with the constraints (that rule in or rule out specific approaches) and the consequences of the approaches. Participants included four quality assurance officers, 18 administrators, and 20 faculty members from seven public higher education institutions in Vietnam. The theories of action about faculty evaluation were constructed based on interviews and key evaluation documents. Overall, the participants took three main approaches to faculty evaluation: (i) complying with the expected evaluation procedures and roles, (ii) taking a harmony-oriented and unilateral approach to problem solving, and (iii) disengaging from evaluation for learning and improvement. The participants generally fulfilled the evaluation policy requirements, but their approaches had a limited impact on learning and improvement at the institutional level. The constraint analysis suggests that the participants’ approaches were not completely passive but were mainly oriented to managerial accountability demands (Røiseland et al., 2015). The participants’ collectivist Confucian harmony-oriented norms hindered their approaches to problem solving and using evaluation for learning and improvement. However, there were a few participants who acted on their own values rather than being confined by political and cultural constraints. In spite of its scarcity, these participants’ self-reliant approach suggests a potential influence of Buddhist principles of self-transformation, contextuality and reflexivity on improving practices (Chu & Vu, 2021; Thich Nhat Hanh, 1987). The study has two key implications. First, it suggests the improvement of faculty evaluation policymaking and implementation by revising several existing constraints and by adding some cultural and individual constraints to the current theories of action. The faculty evaluation problems could be solved by improving the quality of evaluation processes and data, reconceptualising SET and voting evaluation, and treating faculty members’ underperformance as a collective problem. Second, the study suggests a framework to predict the likely success of future intervention on faculty evaluation. For instance, faculty evaluation for learning and improvement will be more feasible if policymakers and implementers prioritise transformational purposes and make joint efforts to foster dialogues and collaboration among individuals and groups. My study also highlights the need to understand faculty evaluation, and possibly other higher education practices in Vietnam, in religious contexts and from individual participants’ spiritual values or philosophical backgrounds. The study implications are applicable to Vietnamese higher education and potentially to other educational settings with similar characteristics. (shrink)

The relationship between philosophy and science in contemporary times is closer than ever. From the methodology perspective, scientific and philosophical research has a clear sequential relationship. It is highlighted in the following aspects: 1. the methodology of scientific research, including theoretical assumptions and data modeling, parallels with apparent similarities in conceptual analysis and logical deduction in philosophy;2. consistency of analytical argumentation methods in scientific research and philosophical research;3. naturalism is currently a research approach that both scientific and philosophical research adopt. (...) There has been a significant dispute over the relationship between philosophy and science among contemporary philosophers. This dispute focuses on the impact of scientific development on philosophy research. Nowadays, no one would deny the existence of this impact, but there is no consensus on the impact's nature, scope, and role. Wittgenstein's conception of certainty can provide valuable insights to understand the relationship between philosophy and science. In addition, we conclude the pragmatic turn in cognitive science because we misinterpret the cognitive scientists' emphasis on action as a practical claim and interpret the cognitive scientists' views with pragmatism. The theoretical analysis and research suggestions philosophers provide are becoming essential focuses in contemporary artificial intelligence research, including the interpretability of computer technology, the ethical norms of artificial intelligence technology, and the possible conception of human beings in the future. The interdisciplinary study of science and philosophy will achieve more significant development. In sum, understanding the nature of philosophy can be given a new explanation from a future perspective. The future outlook here refers to the starting point from possible world scenarios that can be conceived and traced back to all the facts happening in the present world, thereby giving an appropriate explanation to the real world. (shrink)

Extended reality devices provide users with unprecedented immersive and hybrid perceptual experiences, and users will act their bodies according to the information perceived. This shows that visual perception plays a crucial role in the formation and shaping of self-perception and spatial position. Users have a strong perceptual experience of their physical presence and self-perception in the real world as a result of their avatar perspective based on visual perception in a virtual hybrid environment, as is issued by Chalmers in his (...) "Mirror Argument". However, users can still clearly differentiate their self and spatial experience between virtual and reality. To refute Chalmers' argument regarding perceptual experience in virtual reality, this article proposes a thought experiment called "Mary's Room in the Virtual Reality World" based on the experimental evidence of neuroscience. Finally, a possible future solution to this dilemma is presented. (shrink)

The relationship between philosophy and science in contemporary times is closer than ever. From the methodology perspective, scientific and philosophical research has a clear sequential relationship. It is highlighted in the following aspects: 1. the methodology of scientific research, including theoretical assumptions and data modeling, parallels with apparent similarities in conceptual analysis and logical deduction in philosophy;2. consistency of analytical argumentation methods in scientific research and philosophical research;3. naturalism is currently a research approach that both scientific and philosophical research adopt. (...) There has been a significant dispute over the relationship between philosophy and science among contemporary philosophers. This dispute focuses on the impact of scientific development on philosophy research. Nowadays, no one would deny the existence of this impact, but there is no consensus on the impact's nature, scope, and role. Wittgenstein's conception of certainty can provide valuable insights to understand the relationship between philosophy and science. In addition, we conclude the pragmatic turn in cognitive science because we misinterpret the cognitive scientists' emphasis on action as a practical claim and interpret the cognitive scientists' views with pragmatism. The theoretical analysis and research suggestions philosophers provide are becoming essential focuses in contemporary artificial intelligence research, including the interpretability of computer technology, the ethical norms of artificial intelligence technology, and the possible conception of human beings in the future. The interdisciplinary study of science and philosophy will achieve more significant development. In sum, understanding the nature of philosophy can be given a new explanation from a future perspective. The future outlook here refers to the starting point from possible world scenarios that can be conceived and traced back to all the facts happening in the present world, thereby giving an appropriate explanation to the real world. (shrink)

Because corporate social responsibility can be beneficial to both companies and its stakeholders, interest in factors that support CSR performance has grown in recent years. A thorough integration of CSR in core business processes is particularly important for achieving effective long-term CSR practices. Here, we explored the individual CSR-related competencies that support CSR implementation in a corporate context. First, a systematic literature review was performed in which relevant scientific articles were identified and analyzed. Next, 28 CSR directors and managers were (...) interviewed. The literature review complemented with interview data resulted in the following eight distinct CSR-related competencies: Anticipating CSR challenges; Understanding CSR-relevant systems and subsystems; Understanding CSR-relevant standards; CSR management competencies, including Leading CSR programs, Managing CSR programs, and Identifying and realizing CSR-related business opportunities; Realizing CSR-supportive interpersonal processes; Employing CSR-supportive personal characteristics and attitudes; Personal value-driven competencies, including Ethical normative competencies, Balancing personal ethical values and business objectives, and Realizing self-regulated CSR-related behaviors and active involvement; and Reflecting on personal CSR views and experiences. Based on these results, implications for further research on this topic, as well as implications for practitioners, are discussed. (shrink)

Bằng cách áp dụng mô hình phân tích đường bao dữ liệu (DEA) 3 giai đoạn, gồm: Tổ chức vốn; Phân bổ vốn; Sinh lợi, để đánh giá hiệu quả của 30 ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam trong giai đoạn 2019-2021, kết quả nghiên cứu cho thấy, tất cả các ngân hàng đều thể hiện sự kém hiệu quả trong giai đoạn này, nhưng các NHTM nhà nước (SOBs) hoạt động kém hiệu quả hơn các NHTM cổ phần (...) (JCBs). Tuy cả hai loại ngân hàng này đều hoạt động tốt về mặt Phân bổ vốn, nhưng kém hơn về Tổ chức vốn và Sinh lợi. Từ kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đưa ra một số khuyến nghị, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. (shrink)

Abstract: Background: Coronary artery disease remains the leading cause of morbidity and mortality Worldwide. Previous reviews pointed that nursing interventions are beneficial for coronary artery patients. However, most interventions focused on education and counselling, but not consistent with the outcome set; still did not consider patient’s coronary artery disease risky characteristics. Related studies in China also difficult to find. Therefore this study was conducted to investigate kinds of nursing interventions delivered to coronary artery patients and match them with patient’s risk (...) factors of coronary artery disease. Results of this study were expected to add new knowledge that will alert nurses to consider coronary artery risk factors which in turn might enable the development of appropriate approaches to improve patient’s wellbeing hence reduce frequent coronary artery morbidity and mortality. Methods: A descriptive, cross-sectional, retrospective design using clinical case notes was employed. Study was undertaken in coronary care wards at the teaching hospital in China from November 2017 to September 2018. Structured-literature supported self-designed questionnaire was utilized for data collection. Chi square (χ2) test and multivariate logistic regression for adjusted odds ratio with 95% confidence interval were used to compare the relationship among independent (patient’s risk coronary artery disease factors) and dependent (nursing interventions) categorical variables. Ethical permission was granted accordingly. Results: A total of 300 coronary artery patients’ case notes were audited with mean age 63±11.2 years. Of these 175 (58.3%) were males. 126(42%) were smoking and 224(74.7%) were hypertensive. More evidence based nursing interventions than education and counselling were found to be delivered to these patients. “Administer coronary artery disease medication and their instructions” was mostly delivered to many patients 291(97%) while “counsel to cope with stress” was the least one 60 (20.0%). Three of eight nursing interventions delivered significantly matched with three or all of these patient’s coronary artery risk variables (age, smoking, hypertension and diabetes) (p < 0.05 and/or < 0.01) with Adjusted odds ratio (95% CI) within their significant ranges. Conclusion: This study delivers valuable insight that, nurses in the studied teaching hospital delivered beneficial evidence based nursing interventions to patients with coronary artery disease which significantly matched with their risk factors of coronary artery illness. However, care for stress was low hence needs improvement. Furthermore, research is needed to get consistency of nursing interventions with patient’s end point clinical outcomes for further appraisal of nursing efforts in caring CAD patients . (shrink)

Este trabajo de campo, se produce dentro de un acuerdo interinstitucional, el que tiene como objetivo aportar a la permanencia y desarrollo sustentable de la quesería artesanal de la región oeste, sur y este del Uruguay. La mayoría de estos productores agropecuarios familiares se encuentran en un proceso de formalización de su producción y comercialización. Cuentan con escasa información que dificulta introducir la gestión de costos en los establecimientos. Es así que se seleccionaron 9 establecimientos como una fase piloto, con (...) el propósito analizar el costo de la producción de queso artesanal en la etapa “previa a la maduración”. Entendiendo que el objetivo de este trabajo es facilitar al productor la toma de decisiones relativas a precios y dada la escasa o nula información de períodos anteriores, se optó por un modelo de costo variable resultante, aunque de forma híbrida ya que ciertos datos se basaron en la especificación técnica y el periodo observado es de solamente una elaboración y no de la totalidad de elaboraciones realizadas en el mes, como es usual en la práctica de cálculo de costos resultantes. A efecto de cumplir con el objetivo del trabajo se realizaron las siguientes actividades en cada establecimiento: 1. Se visitó la quesería artesanal. 2. Se mantuvo una entrevista personal con el propietario del establecimiento con el objetivo de relevar información relacionada al proceso, y los factores productivos intervinientes en el mismo. 3. Se trabajó con la Información histórica obtenida de registros que aportó el productor. 4. Asimismo, se consideraron especificaciones técnicas proporcionadas por los especialistas. Es así que, mediante esta metodología de costeo aplicado en cada uno de los establecimientos, el productor estaría en condiciones de conocer el precio mínimo al que puede vender un kg de queso, no es conveniente hacerlo por debajo del costo variable. No obstante, el productor debe tener presente que la diferencia entre el precio pactado de venta menos su costo variable (denominado contribución marginal), va en primera instancia a cubrir los costos fijos. Dado que se relevó solo un día, en todos los establecimientos el único supuesto razonable es que la producción sea relativamente constante en los 30 días, si fuera ese caso, la producción mensual seria aproximadamente el monto del kg a la venta. Como limitación al alcance de este trabajo, es que lo anterior es adecuado cuando no existe un proceso de maduración, en el caso de que el mismo existiera deberá adicionarse el costo variable de dicho proceso, que consiste básicamente en la cuantificación del valor tiempo del dinero o costo de la inmovilización del capital, así como las mermas que se incurren en el proceso de maduración. (shrink)

The global water crisis is being exacerbated by climate change, even in the United States. Recycled water is a feasible alternative to alleviate the water shortage, but it is constrained by humans’ perceptions. The current study examines how residents’ water scarcity awareness and climate change belief influence their willingness to use recycled water directly and indirectly. Bayesian Mindsponge Framework (BMF) analytics was employed on a dataset of 1831 residents in Albuquerque, New Mexico, an arid inland region in the US. We (...) discovered that residents’ willingness to use direct recycled potable water is positively affected by their awareness of water scarcity, but the effect is conditional on their belief in the impacts of climate change on the water cycle. Meanwhile, the willingness to use indirect recycled potable water is influenced by water scarcity awareness, and the belief in climate change further enhances this effect. These findings implicate that fighting climate change denialism and informing the public of the water scarcity situation in the region can contribute to the effectiveness and sustainability of long-term water conservation and climate change alleviation efforts. (shrink)

When dealing with complex value-driven problems such as sustainable development, individuals need to have values and norms that go beyond the appropriation of tangible business outcomes for themselves. This raises the question of the role played by individual moral antecedents in the entrepreneurial process of opportunity recognition for sustainable development. To answer this question, an exploratory empirical research design was used in which 96 would-be entrepreneurs were subjected to real-life decision-making processes in an online environment. The participants were guided through (...) the process of opportunity recognition for sustainable development. Furthermore, they were subjected to several tests linked to individual moral antecedents. The mixed methods design used to analyze the results led to the conclusion that pro-environmental behavior values and moral competencies are important indicators of the ability to recognize opportunities for sustainable development. These results provide useful insights about relating moral antecedents to idea generation for sustainable development and can help researchers, higher education institutes, and sustainable entrepreneurs to further develop the concept of sustainable entrepreneurship and its underlying processes. (shrink)

Mục đích của nghiên cứu này là đo lường mức độ hài lòng của người lao động tại Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại Phú Toàn (Công ty Phú Toàn). Số liệu cho nghiên cứu này được tác giả thu thập thông qua khảo sát các nhân viên đang làm việc tại Công ty, với 215 mẫu khảo sát được triển khai khảo sát đã thu thập được 182 mẫu hợp lệ để đưa vào phân tích, đánh giá. (...) Kết quả cho thấy, có 5 nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng (SHL) của người lao động tại Công ty Phú Toàn, bao gồm: Cơ hội đào tạo và thăng tiến; Đồng nghiệp; Lương và phúc lợi; Lãnh đạo; và Môi trường làm việc. Dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả cũng đề xuất một số hàm ý quản trị nhằm nâng cao hơn nữa SHL của nhân viên tại Công ty trong thời gian tới. (shrink)

Entrepreneurship education with a focus on sustainable development primarily teaches students to develop a profit‐driven mentality. As sustainable development is a value‐oriented and normative concept, the role of individual ethical norms and val‐ ues in entrepreneurial processes has been receiving increased attention. Therefore, this study addresses the role of moral competence in the process of idea generation for sustainable development. A mixed method design was developed in which would‐ be entrepreneurs were subjected to a questionnaire (n = 398) and to (...) real‐life deci‐ sion‐making processes in a case assignment (n = 96). The results provide stepping stones for implementing (moral) competencies in entrepreneurship education as a possible avenue to move away from a sole focus on a profit‐driven mentality. (shrink)

Bài viết nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của cư dân với nhà ở xã hội (NOXH) tại các khu vực đô thị ở Việt Nam. Dựa trên dữ liệu từ 414 mẫu khảo sát của cư dân sống trong các dự án NOXH tại Hà Nội và Hải Phòng, được phân tích bằng phần mềm SPSS 26 và Smart-PLS 4, kết quả nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng tích cực (...) đến Sự hài lòng của cư dân đối với NOXH, bao gồm: Dịch vụ quản lý và vận hành nhà ở, Cơ sở vật chất công cộng, Đặc điểm khu dân cư, Thiết kế căn hộ, Diện tích và số phòng ngủ, Môi trường xã hội. Kết quả cũng cho thấy, Sự hài lòng với NOXH ảnh hưởng mạnh mẽ đến Sự hài lòng với cuộc sống. Từ các phát hiện trên, nhóm tác giả đề xuất các giải pháp góp phần vào thành công của chính sách NOXH. (shrink)

Bài viết này nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của người lao động trong ngành xây dựng và kinh doanh bất động sản. Phân tích thực nghiệm sử dụng bộ dữ liệu khảo sát sơ cấp gồm 200 nhân viên làm việc tại tỉnh Khánh Hòa, địa phương thuộc khu vực Nam Trung Bộ Việt Nam với tốc độ phát triển nhanh chóng. Để xác định và trích xuất các yếu tố phù (...) hợp, nghiên cứu áp dụng kỹ thuật kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy. Kết quả cho thấy, Đào tạo và phát triển, Văn hóa và thương hiệu tổ chức, Đặc điểm công việc và Điều kiện làm việc là những yếu tố tác động tích cực đến Sự hài lòng trong công việc của người lao động. Theo đó, một số khuyến nghị được đưa ra nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị nguồn nhân lực và gia tăng sự hài lòng trong công việc của người lao động. (shrink)

Thông qua kết quả khảo sát đối với 359 nhân viên đang làm việc tại các doanh nghiệp F&B, bài viết kiểm định ảnh hưởng của phong cách lãnh đạo chuyển hóa đến kết quả làm việc của nhân viên trong các doanh nghiệp ngành dịch vụ nhà hàng, ăn uống (F&B). Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng, có 5 yếu tố thuộc Phong cách lãnh đạo chuyển hóa, gồm: Phẩm chất của người lãnh đạo, Hành vi của (...) người lãnh đạo, Sự truyền cảm hứng, Kích thích trí tuệ, Quan tâm đến nhân viên đều có ảnh hưởng tích cực đến Kết quả làm việc của nhân viên. Kết quả nghiên cứu sẽ đóng góp ý nghĩa giúp các doanh nghiệp ngành F&B nâng cao kết quả làm việc của nhân viên và phát triển bền vững hơn. (shrink)

To achieve herd immunity against Covid-19, the willingness of residents to get vaccinated and successful vaccination policies go hand in hand. This paper aims to understand the perceptions, acceptance, hesitation, and refusal of Covid-19 vaccines in Nghe An, Vietnam. We used an online survey to collect data during March of 2021. The Bayesian regression model (BRM) was used to identify the factors affecting vaccination decisions. The empirical results show that respondents’ livelihoods were considerably affected by the Covid-19 pandemic, and there (...) was a subtle difference in Covid-19 impacts on the lives of urban residents and their rural counterparts. In addition, respondents reported an overall positive attitude towards Covid-19 vaccination in which 84.28% were willing to get vaccinated, 14.85% were hesitant, and 0.87% refused vaccination. Their vaccination decisions were associated with vaccine side effects, information, income, job type, gender, and trust in government. Our findings offer policy implications for devising strategies for vaccine distribution in the study area and beyond. (shrink)

Viet Nam is at the beginning of the Fourth Industrial Revolution. In order to grasp the opportunities that the revolution has brought about, and to successfully build the society of digital citizens, there must be the demand of enhancing the capacity and capability for students to meet international standards in terms of Information and Communications Technology (ICT) skills. Viet Nam was selected as one of the four countries (Viet Nam, Bangladesh, Fiji, and the Republic of Korea) to join UNESCO Bangkok’s (...) “Digital Kids Asia Pacific (DKAP)” project, a comparative cross-national study with the aim to seek the understanding and address children’s ICT practices, attitudes, behaviors, and competency levels within an educational context. Thanks to the project, the Vietnamese research team completely conducted the survey in twenty (20) schools from five (5) provinces in Viet Nam. With the data on the digital citizenship competency levels of 1,061 10th grade students, the research team discovered the valuable findings to draw an initial big picture for Vietnamese policy makers, educators, and teachers about digital citizenship competencies of 15-year-old Vietnamese students. (shrink)

Dữ liệu trên RDocumentation (CRAN) cho thấy phần mềm máy tính bayesvl có lượng download trong tháng 1/2024 cao vượt bậc so với tháng 12/2023, tăng 164%. Sự hào hứng này đã cho tôi động lực tiếp tục tìm hiểu mức độ lan tỏa của bayesvl. Nhờ thế nên tôi mới phát hiện ra 2 thông tin thú vị.

Bài viết khám phá các thách thức mà văn hóa tiêu dùng và đề xuất rằng, việc chuyển đổi sang lối sống đơn giản và tiết kiệm trong cuộc cuộc chiến chống biến đổi khí hậu (BĐKH).

Con người cần tìm dần ra mã nguồn cho việc học tập tốt hơn. Đây có lẽ là dự án nghiên cứu đáng giá nhất trong thời đại Web 2.0 siêu kết nối hiện nay.

CONFERENCE PAPER: In the early 20th century, John Dewey helped revolutionize the way education was thought of in the United States. Nearly fifty years after his death, however, much of his vision is still yet to be realized. Perhaps one explanation for this would be that educators have not yet embraced the most important feature of Dewey’s thinking on education, viz. that education as a cumulative process is a interwoven with the continuous developments in social and ethical life, indeed culture (...) itself. As he put it, “Education is a social process; education is growth; education is not preparation for life but is life itself.” When such a view is taken seriously, education becomes coextensive to the values and traditions that we call culture. This is the way that the ancients in Greece through the concept of paideia (perfectly reflected in the gnomic expression, “As I grow old I continue being educated.”) and in China (through the idea of xué) viewed education. This essay will explore how Dewey’s ideas reflected these earlier philosophies of education and the ways in which thinking about education as growth, a là Dewey, can supplement them. (shrink)

Chiều 17/1 (theo giờ địa phương), tại thủ đô Warsaw, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Ba Lan, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - Ba Lan.

Tóm tắt: Hệ giá trị văn hóa ỉà một trong những hệ giá trị cốt lõi, cơ bản và là nền tảng bảo đảm sự phát triển bền vững đất nước. Bài viết phân tích về việc xây dựng hệ giá trị văn hóa Việt Nam trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực văn hóa.

Starbucks, nhãn hiệu cà phê nổi tiếng toàn cầu, đã và đang truyền thông về việc theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững trong nhiều năm liền. Công ty đã đặt mục tiêu trở sử dụng hiệu quả tài nguyên vào năm 2030, với việc giảm 50% khí thải carbon, nước, và chất thải.

Kimi zaman akademik hayatımızı doğrudan etkileyen kararların kimler tarafından nerede ve nasıl alındığını bilemeyebiliriz. Kimi zaman da bilsek bile bu akademik toplumun şeffaf olduğu anlamına gelmeyebilir. Doktora sonrası yurda dönmeden önce, tezimi okuyan hocalarımdan “Orada seni anlayan birilerini bulabilecek misin?” gibi bir soru gelmişti. Sorunun doğru yanıtının ne olduğundan emin değildim; hala da değilim.

Sáng 16-8, tại Hà Nội, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức gặp mặt cộng tác viên và trao giải báo chí thường niên mang tên “Ngọn lửa”.

Cuộc khủng hoảng 2007-2008 nổ ra ở Hoa Kỳ kéo theo sự lao dốc của các thị trường chứng khoán các nước cho thấy tồn tại tác động lan truyền từ thị trường này sang thị trường khác. Mục tiêu của bài nghiên cứu nhằm kiểm tra mức độ lan truyền trong tỷ suất lợi nhuận và độ biến động tỷ suất lợi nhuận từ các thị trường chứng khoán phát triển (Hoa Kỳ và Nhật Bản) đến tám thị trường (...) các nước mới nổi (Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Đài Loan, Thái Lan) và Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng các biến ngoại sinh là cú sốc từ thị trường Mỹ và Nhật Bản và hiệu ứng ngày trong mô hình ARMA(1,1)-GARCH(1,1) trên dữ liệu của các nước mới nổi khu vực châu Á và Việt Nam nhằm đánh giá tác động lan truyền. Nghiên cứu đưa ra một số kết quả như sau. Thứ nhất, hiệu ứng ngày tồn tại trên sáu trong số chín thị trường chứng khoán được nghiên cứu, ngoại trừ Ấn Độ, Đài Loan và Philippines. Thứ hai, tồn tại tác động lan truyền trong tỷ suất lợi nhuận giữa các thị trường với mức độ khác nhau, trong đó, Hoa Kỳ có tác động mạnh hơn đến thị trường Malaysia, Philippines và Việt Nam; ngược lại, Nhật Bản có hiệu ứng lan truyền cao hơn đến thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Thái Lan; đối với thị trường Indonesia, hiệu ứng lan truyền từ Hoa Kỳ và Nhật Bản là tương đương. Cuối cùng, nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng về hiệu ứng lan truyền trong độ biến động từ thị trường Hoa Kỳ và Nhật Bản đến các thị trường mới nổi khu vực châu Á và Việt Nam... (shrink)

Wang Xuanlan criticized the view of time defined by Xin (心) through the way of Chongxuan xue (Twofold Mystery) in Xuanzhulu, and advocated a view of time from the perspective of Dao (道). The core proposition of the time of Xin is expressed as “in the pure Xin, all of the past and the present are included”. The whole content of the time of Xin is the “three periods” constituted by the past, present and future. Wang's criticism of the time (...) of Xin is consistent with that of worldly law such as Xin, words and knowledge. However, the criticism cannot be completed in one step. The result of criticism is not clinging to no-Xin, no-words and non-knowledge, but completely denying all worldly law. In this way, the Dao in the basic position could manifest itself. The view of the time of Dao is expressed as ”the Dao has no birth and death, and the time in it is infinite“. (shrink)

Bilim üzerine yapılan tartışmalar her ne kadar geçmişten beri süregelmekte olsa da modern bilimin gelişimini gösteren bilimsel devrimler, bilim ve bilimsel bilginin ne olduğu tartışmalarını yoğun bir biçimde etkiler. Özellikle bilim hakkında yaygın bir biçimde ifade edilen geleneksel anlayışın temel iddialarından biri, deney bilimlerinin gelişmesine bağlı olarak deneyin de ön plana çıkması nedeniyle, bilimin temelinde saf deney ve gözlemin yer aldığıdır.

Lần đầu tiên một nghiên cứu trắc lượng đối với sản lượng và hành vi công bố khoa học quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực khoa học xã hội - nhân văn (KHXH-NV) được công bố. (VietnamNet; 12-10-2017).

Son dönemde yapılan araştırmalarda en mutlu şehir olarak seçilen Sinop’un yüzyıllar öncesinde bir sakini vardı ki insanlık için mutlu olmanın doğru yolunu bulmayı kendine dert edinmişti. Öğretileri Roma İmparatorluğu’nun resmi dini gibi benimsenecek, Marcus Aurelius gibi Roma Krallarının filozofu olmaktan gurur duyacağı Stoa Okulunun ve Dünya Hükümdarı Büyük İskender’in büyük övgüsüne mazhar olmuş, Sinoplu Diogenes.

COVID-19 bùng phát lần 2 đang gây lo lắng ở Việt Nam. Ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh có thể cảm nhận được rất rõ trong công việc. Ngoài cản trở và đình trệ với sản xuất, công việc biên tập bình duyệt cũng bị tồn đọng, dẫn đến chờ đợi kéo dài. Tỷ lệ từ chối cũng có khuynh hướng tăng vọt.

"Zaman zaman arkamızda uzanan yola bir göz atmak için dururuz. Bir filozofun bu insan eğilimine kapılması yakışıksız değildir, ancak bu tür geriye dönük düşüncelerin sonuçlarıyla başkalarını rahatsız etmekte haklı olup olmadığını düşünmek zorunda kalacaktır, çünkü bunlar yalnızca anekdotlar olmasa bile, nesnel olarak tarihsel bir nitelikte olmaktan çok daha sıklıkla öznel olarak otobiyografiktir. ...Başkalarının da benzer veya en azından karşılaştırılabilir deneyimler yaşamış olması oldukça olasıdır, bu nedenle kendi gelişimimle ilgili bir açıklama, bazen bir dönemin entelektüel iklimi olarak adlandırılan şeyin kökenlerine dair (...) daha net bir anlayışa katkıda bulunabilir." -Evert Beth. (shrink)

Bu çalışmada bilginin kazandığı doğru nitelemesi ve bilimsel bilgide doğrunun bir dogma haline gelmesi, kökenleriyle birlikte tartışılacaktır. Bu hususta Karl Popper'ın yanlışlamacı bilim imgesinin anlatıldığı bu çalışmada ikili bir yol izlenecektir. İlki; Popper'ın neye, neden karşı çıktığı üzerine, ikincisi ise bu karşı çıkış sonucunda açılan boşluğun nasıl doldurulduğudur. Dolayısıyla birinci aşama Popper açısından geleneksel imgeye yapılan bir kritik niteliğinde olurken, ikinci aşama ise Poppercı bilim imgesinin serimlendiği bölümü oluşturacaktır. Nihayetinde Popper yenilikleriyle bilimsel düşünüşe yeni bir soluk getirirken, son bölümde sisteminin (...) ne gibi eksiklikler barındırdığı tartışılacaktır. Bu eksiklikler ise Ayer ve Duhem-Quine tezi ile sırasıyla yanlışlamanın mantıksal olarak imkânsızlığı ve kuramın yanlışlanmasında holistik yaklaşımın gerekliliğini kapsayacaktır. (shrink)

Kant felsefesine karşı yapılan en yaygın eleştirilerden biri onun öznelci olduğudur. Bu eleştiriyle birlikte ayrıca Berkeleycilik suçlaması ve fenomenalist okuma karşımıza çıkmaktadır. Öznelcilik ithamına göre Kant empirik nesneleri sağlam/zihinden bağımsız bir şekilde düşün(e)mez, bu ise bilincimizin içine sıkışıp kaldığımız bir felsefeye yol açar. Berkeleycilik suçlaması ve fenomenalist okumaya göre de Kant felsefesi sadece görünüşleri bilebileceğimizi söyleyerek, bütün gerçekliği “kafanın-içinde-duran” zihinsel içeriklere indirgemiştir. Bu makalede öncelikle Kant’ın Berkeleycilik ithamına karşı kendi argümanlarını inceleyeceğiz; daha sonra fenomenalist okumanın temel varsayımlarını Van Cleve’in Kant (...) yorumunu mercek altına alarak bulacak ve eleştireceğiz. Bizim görüşümüze göre Van Cleve Kant’ı ele alırken ona iki varsayım isnat eder. Birincisine göre, Kant Kartezyen-Lockeçu temsiliyetçiliği savunur; ikincisine göre, Kantçı özne temelcidir. Bizce bu iki varsayımın Kant’a yüklenmesi haksızdır ve dolayısıyla Berkeleyci fenomenalist okuma ikna edici görünmemektedir. Kant’ın görünüş kavramı “kafanın-içinde-duran” zihinsel içerikler anlamına gelmemektedir; özne ise Kant’ın felsefesinde temelci bir pozisyon işgal etmez, dolayısıyla özne nesneyi salt bir zihinsel içerikmiş gibi taşımaz zira hem özne hem nesne Kant’ta fenomenal alana düşerler. (shrink)

Intellectual humility can be broadly construed as being conscious of the limits of one’s existing knowledge and capable to acquire more knowledge, which makes it a key virtue of the information age. However, the claim “I am (intellectually) humble” seems paradoxical in that someone who has the disposition in question would not typically volunteer it. There is an explanatory gap between the meaning of the sentence and the meaning the speaker ex- presses by uttering it. We therefore suggest analyzing intellectual (...) humility semantically, using a psycholexical approach that focuses on both synonyms and antonyms of ‘intellectual humili- ty’. We present a thesaurus-based methodology to map the semantic space of intellectual hu- mility and the vices it opposes as a heuristic to support philosophical and psychological anal- ysis of this disposition. We performed the mapping both in English and German in order to test for possible cultural differences in the understanding of intellectual humility. In both lan- guages, we find basically the same three semantic dimensions of intellectual humility (sensi- bility, discreetness, and knowledge dimensions) as well as three dimensions of its related vic- es (self-overrating, other-underrating and dogmatism dimensions). The resulting semantic clusters were validated in an empirical study with English (n=276) and German (n=406) par- ticipants. We find medium to high correlations (0.54-0.72) between thesaurus similarity and perceived similarity, and we can validate the labels of the three dimensions identified in the study. But we also find indications of the limitations of the thesaurus methodology in terms of cluster plausibility. We conclude by discussing the importance of these findings for construct- ing psychometric scales for intellectual humility. (shrink)

Bu makalede, bilim felsefecisi kimliğiyle tanınan Thomas Kuhn’un eğitim ve özellikle fen eğitimi alanındaki görüşlerine değinilmektedir. Fen eğitimi, bilim, bilimin doğası ve bilim uygulamaları hakkında düşünceler geliştirmeye odaklanarak fen öğrenimi için gerekli olan beceri ve anlayışın geliştirilmesini amaçlamaktadır. Fen eğitiminin temel amaçlarından biri bilimin gerçek doğasının tespit edilmesi ve bu doğrultuda bir eğitim modelinin belirlenmesidir. Bu çerçevede Kuhn’un bilim tarihine yönelik incelemeleri neticesinde ileri sürdüğü paradigma kavramı bilimin doğası ve fen eğitimi konusundaki görüşlerin değişimine yol açmıştır. Kuhn açısından fen eğitimi (...) yürürlükteki bilim yapma tarzının temelinde yatan paradigma ve öğretilerinin bilim insanlarına ve öğrencilere aktarılması sürecidir, bu nedenle fen eğitimi yalnızca olağan bilim döneminde mümkündür. Kuhn’un eğitim modeli, mevcut paradigmayla ilişkili olarak karşılaşılan bulmaca ya da sorunları çeşitli örneklerden hareketle tekrar tekrar çözmeye çalışan öğrenciler aracılığıyla gerçekleştirilir. Kuhn’un olağan bilimin sınırları içerisinde kalarak değerlendirdiği fen eğitimi anlayışı eleştirel düşünceyi engellediği iddiasıyla Karl Popper, John Watkins ve Richard Bailey tarafından katı, tutucu, dogmatik ve endoktrinasyonu vurgulayan bir eğitim anlayışı olarak görülmektedir. Bu çerçevede makalede, öncelikli olarak Kuhn’un bilimin doğası ve bilimin gelişim tarzına yönelik belirlemeleri doğrultusunda fen eğitimine yönelik düşünceleri ve bu düşüncelerin eğitim alanındaki yansımaları incelenmektedir. Ardından, Kuhn’un fen eğitimi üzerine görüşlerinin iddia edildiği gibi dogmatik bir yapıda olmadığı, endoktrinasyonu ya da zorla öğretimi vurgulamadığı, bu tür yorumların radikal bir yaklaşımdan öteye gidemediği ileri sürülmektedir. Son olarak makalede, Kuhn’un fen eğitimi anlayışının yalnızca bir durum tespiti ya da bir fen eğitimi tasviri olarak değerlendirilmesi gerektiği düşüncesi ön plana çıkarılmaktadır. -/- In this article, Thomas Kuhn’s impact, who is known as a philosopher of science, on science education are mentioned. Science education aims to develop the skills and understanding necessary for science learning, with a focus on developing ideas about science and the nature of science. One of the main purposes of science education is to determine the true nature of science and to determine an education model in this direction. In this context, the concept of paradigm, which Kuhn put forward as a result of his studies on the history of science, has led to a change in views on the nature of science and science education. For Kuhn, science education is the process of conveying the paradigm underlying the current way of doing science to scientists and students because science education is possible only in the normal science period. Kuhn’s educational model is carried out through students who repeatedly try to solve puzzles or problems encountered in relation to the current paradigm. Kuhn’s understanding of science education is seen by Karl Popper, John Watkins and Richard Bailey as a rigid, conservative, dogmatic and indoctrinational education approach with the claim that it prevents critical thinking. In this context, the article primarily examines Kuhn’s thoughts on science education and the reflections of these thoughts in the field of education. Then, it is argued that Kuhn’s views on science education are not dogmatic as claimed, he does not emphasize indoctrination, and that such interpretations cannot go beyond a radical approach. Finally, in the article, it is emphasized that Kuhn’s understanding of science education should be evaluated only as a description of science education. (shrink)

Bilkent Üniversitesi'nde bu yıl [2003] açılan Felsefe Bölümü’nün başkanlığını yürüten ve ana ilgi alanı yapay zekâ olan Prof. Dr. Varol Akman, yapay zekâyla felsefenin ilişkisini ve Felsefe Bölümü'nün özelliklerini anlattı. (An interview published in Bilkent Magazine about the then new Bilkent Philosophy Department.).

In deze bijdrage wordt een lans gebroken voor een groter aandeel van de zintuiglijkheid bij de kennisverwerving in het algemeen. Er wordt daarbij in grote mate ingespeeld op de mogelijkheden van de moderne technologie en van de ICT-toepassingen in het bijzonder. Deze maken het immers mogelijk om op interactieve wijze met de werkelijkheid om te gaan op een manier die afwijkt van de overwegend digitale modus van de traditionele kennisoverdracht. Het is een uitdagende evolutie, die grote gevolgen heeft voor de (...) invulling van het onderwijs. De analoge modus heeft echter ook haar rechten, omdat ze heel wat rijker is dan het beperkte begrippenkader dat vaak op een bijna totalitaire wijze op de werkelijkheid wordt losgelaten. We willen daarom graag aansluiten bij de moderne opvatting over een leerling als een lerend en adaptief systeem. Centraal in deze opvatting staat de interactie met de werkelijkheid en de mogelijkheid om hierbij gebruik te maken van “tools” en “interfaces”. De tools hebben zowel betrekking op de waarneming als op de actie, en er zijn ook cognitieve tools. Het gebruik van computertechnologie maakt het verder mogelijk om ook op het vlak van de interfaces heel sterk in te grijpen. -/- . (shrink)

Đứng trước cơ hội vươn mình của đất nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có nhiều ý kiến chỉ đạo và nhiều quyết sách, chủ trương quan trọng có tính cốt lõi với phát triển đất nước trong tương lai. Trong các ý kiến chỉ đạo, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh một tư tưởng điều hành và nghị sự thực thi hiệu quả cho chống lãng phí—bên cạnh chống tham nhũng, tiêu cực—nhằm xây dựng (...) một bộ máy nhà nước vừa đầy đủ năng lực, phẩm chất thực thi. Bài viết đóng góp phân tích căn nguyên kinh tế, đặc biệt mối quan hệ biện chứng giữa tiết kiệm-phát triển từ quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Tổng Bí thư Tô Lâm nhằm chỉ ra tính khả thi, các điều kiện cần và đủ, vai trò của xác định chiến lược và đoàn kết triển khai, cũng như tính cấp thiết của một ý chí đoàn kết kiên định xung quanh mục tiêu chiến lược. (shrink)

Một bài điều tra hết sức công phu của Flavell et al., đăng lần đầu trên New York Times ngày 29-8-2023, đang dấy lên mối lo lắng cho tương lai nguồn nước ngầm ở Mỹ. Một hiểm họa môi trường thực sự lớn và hiển hiện chứ không ở đâu xa xôi. Trên thực tế, 90% lượng nước sử dụng giúp biến rất nhiều vùng đất Mỹ trở thành các trang trại, cánh đồng trù phú là nước ngầm. Vấn đề (...) ở chỗ, nước ngầm được hút lên để sử dụng canh tác nông nghiệp và sau đó không quay trở lại các mỏ nước ngầm. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới sự cạn kiệt vĩnh viễn nguồn dự trữ nước ngầm. (shrink)

Çağdaş epistemoloji içerisinde, dışsalcı, güvenilirci ve erdeme dayalı epistemolojik tartışmaların bir benzerini, dini epistemoloji içerisinde etkili bir şekilde yer edinen ve reformcu epistemoloji olarak bilinen yaklaşım üzerinden görebilmek mümkündür. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff ve William Alston gibi filozofların öne çıktığı bu yaklaşımın ana iddiası, kanıta ya da argümana dayanmaksızın, Tanrı’nın varlığına inanmanın bütünüyle doğru, rasyonel, makul ve güvenilir olacağı şeklindeki bir tezdir. Kanıtın, gerekçelendirme için zorunlu bir koşul olmadığı fikri, algısal deneyimlerin gerekçelendirilmesine benzer şekilde, dini deneyimlerin de öyle olduğu ve (...) dolayısıyla, aynı epistemik statüye sahip olması gerektiğini öne süren, eşitlik tezine dayanır. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, üzerinde çokça konuşulan ve tartışılan bir yaklaşım olan reformcu epistemoloji, özellikle son beş yıl içerisinde, oldukça farklı bir hale gelmiştir. Zira bu yaklaşımı, kanıtsalcılıkla uyumlu, erdem epistemolojisiyle bağlantılı ve diğer teistik dinler üzerinden değerlendiren yeni çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, bu makalede, reformcu epistemoloji ana hatlarıyla ele alınmıştır. Beraberinde, ona yöneltilen itirazlara değinilmiş ve sonrasında, bahsi geçen yenilik iddiaları soruşturulmaya çalışılmıştır. Son olarak, teistik inancın rasyonalitesiyle ilgili, farklı bir bakış açısı sunulmuştur. (shrink)