Rabindranath Tagore (1861–1941), one of the greatest contemporary Indian thinkers, discussed the problem of religion and faith on the ground of global pluralism and religious diversity. He presented his views in numerous poetical works (including Gitanjali, a collection of Song offerings translated into English, for which he was awarded with the Noble Prize in literature in 1913), but he also delivered many speeches, mostly addressed to the Western audience (e.g. The religion of Man). In his writing, Tagore often uses the (...) terms “religion” and dharma interchangeably. This article focuses on both key terms and on the question whether they may be seen as equivalent according to him. Does he really equalize both terms? or, How was his understanding of “religion” and dharma influenced by his cultural background? The article opens with the analyse of the dictionary definitions of both key terms. Next, at the basis of dictionary explanation the main question is raised: whether “religion” and dharma could be treated as equivalents in their whole range of meanings or should their understanding be limited to a chosen definition or definitions? In the following section, Tagore’s concept of the so called “Man the Eternal” and “Divinity in Man” is briefly described. Final comments include some remarks on both terms explained in the light of Tagore’s view on comparative methodology. He claims that “religion” and dharma are close in meaning, since they both stand for the rational description of the individual experience of divinity. Therefore, they may ultimately lead to the common end, regardless their different cultural roots and various circumstances in which both concepts developed. Tagore argues for freedom as the preliminary condition for understanding of the phenomenon of transcendence of human nature towards the experience of divinity. He understands freedom as perfect harmony realized in this world but not merely through our response to it in knowing but in being. Only when such an approach is accepted the experience of “Man the Eternal” can be achieved. In this respect all human beings may meet, regardless they come from Western or Eastern culture. Such an exposition of the core of religious experience allows us to use the terms of “religion” and dharma interchangeably, and thus contribute to the comparative methodology in religious studies. (shrink)

Study of religion describes, analyzes and compares how certain human beings do in fact express their faith in terms of particular scriptures, religious figures, sacred rituals, community solidarity, etc. — and how all these explicitly religious phenomena may relate to other aspects of people’s lives. It also aspires and addresses the questions to be even-handed, objective, based on evidence that may be checked by any competent inquirer, and non-committal on claims to divine revelation and authority. It is in principle comparative, (...) not in a judgmental evaluative sense, but in terms of describing and analysing comparable elements or phenomena from various religious traditions, using the same criteria in each case. The paper begins with a brief report on the study of religion in the context of India and presents in detail Rabindranath Tagore’s (1861–1941) views on the need, an objective and philosophy behind the comparative study of religion. As Tagore observes, when studying religion one usually chooses among two alternative approaches: to do research on the secret text or to study the rituals. Tagore accepts fully none of them and instead suggests to rediscover how human aspiration for transcendence works in practice, how it sustains the individual — often marginalized by the power of institutionalised religion — and society, and how it generates new cultural forms. For Tagore, the essence of religion lies is the will to transcend the limit of the self-cantered being towards an ideal of perfection — which he calls divinity of Man. His understanding of the “religion of Man”, as he puts it, is discussed in the major part of the paper. (shrink)

There are three chief aims of the paper. First, it presents in short the beginning of the analytic philosophy of religion, its development, issues, and methods. Second, it puts forward a hypothesis that in the last five decades analytic philosophy of religion has been dominated by the epistemological paradigm, i.e. in most cases, any problem in question has been studied as part of the general problem of rationality of religious belief. That situation is changing slowly towards achieving more balance between (...) the issues of epistemology of religion and those concerned with philosophical theology. Third, the paper provides criteria for the classification of the different ways to understand the rationality of religious belief: the rationalistic and evidentialist approach, the natural theology approach, the Wittgensteinian fideism and Reformed epistemology approaches. A brief description of each of those four positions in epistemology of religion is included. (shrink)

Complexity of the changes taking place in modern societies makes it is necessary to deepen the analysis of the impact of social inequality on the activity of old people. Dissemination of new technologies and organizational forms allows solving many social problems and improving the quality of human life. At the same time broadens the range of areas in which old people are losing their authority and differ in expertise required for the achievement of socially valued goods. Article aims to highlight (...) the importance of inequality for the activity of the elderly and its relationship to social capital in conditions of shaping social dispersion space order. Study brings closer chosen results of empirical studies portraying the dimensions of internal diversity of seniors. ** Złożoność przemian zachodz¸a}cych we współczesnych społeczeństwach sprawia, iż niezbȩdne staje siȩ pogłȩbienie analiz oddziaływania nierówności społecznych na aktywność ludzi starych. Upowszechnianie siȩ nowych technologii i form organizacyjnych pozwala na rozwi¸a}zanie wielu problemów społecznych i podniesienie jakości życia ludzkiego. Jednocześnie poszerza siȩ zakres dziedzin, w których ludzie starzy trac¸a} swój autorytet oraz różni¸a} siȩ miȩdzy sob¸a} kompetencjami wymaganymi do osi¸a}gania społecznie cenionych dóbr. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na znaczenie nierówności dla aktywności ludzi starych oraz jej zwi¸azków z kapitałem społecznym w warunkach kształtowania siȩ w polskiej przestrzeni społecznej ładu rozproszonego. Opracowanie przybliża wybrane wyniki badań empirycznych, które ukazuj¸a wymiary zróżnicowania kategorii społecznej ludzi starych. (shrink)

Short paper about debate on cognitive meaning of religious use of language in early analytic philosophy of religion. Published in Companion to Philosophy of Religion, edited by Janusz Salamon, Cracow: WAM, 2016.

The beginning of the world seems to be a subject of investigations of contemporary sciences on the one hand, and a part of the religious truth on the other. Technical and scientific progress is conductive to constructing new models of the world and inspires modifications or rejection of existing ones. The aim of the first part of this paper is to show some problems, among others methodological, theoretical and interpretational, that arise on account of current scientific theories. Certain basic features (...) of so-called scientific world view are pointed out. In the second part, the fundamental essence of the religious and theological truth of the creation is investigated. On the grounds of discussed issues, a possibility to achieve a kind of synthesis of both, scientific and religious world views is considered in the third part. It is suggested that general outlook on life could be a proper base for such a synthesis. However this solution proves to be unsatisfying, because of mosaic, incoherent character of an outlook of life. The task to construct more cohesive view of the world remains open. In the paper, few lines for further investigation are drawn. (shrink)

My aim in this paper is to show that some parts of J. M. Bocheński’s account of the logic of religion are useful for epistemological investigation of a religious belief, particularly for the questions of realistic and cognitive interpretations of a religious discourse, the problems of justification and warrant of a religious belief and for the problem of the place of criticism in a religious discourse. Referring to Bocheński's understanding of the structure of religious/theological thinking, I present the criteria for (...) the gradual rationality of religion and claim that religions may differ in rationality and that there may be a rational and critical religion that uses the achievements of science and philosophy - contrary to what the New Atheists claim. (shrink)

In his theory of thought style and thought collective, Ludwik Fleck states that every act of cognition is associated with the past of a given eld of science and de‐ eply rooted in the cultural context. He also points out that the way of thinking of all exploring individuals is determined by their past and the past of the eld of knowledge, which is the object of cognition. The individuals are not autonomous; they constitute a part of a certain thought (...) collective, and they are greatly dependent on it. The objective of this article is to nd out whether Ludwik Fleck’s theory can be used to explain religious phenomena and describe the structures of religious groups. The rst part of the article presents the arguments against the existence of an objective picture of the religious reality. Moreover, the author tries to prove the thesis, which assumes that every cognition and every religious experience are of a social na‐ ture. The second part is devoted to the analysis of the structure of religious groups understood as thought collectives. The third part of the article concerns the inadequacy of thought styles. The author also attempts to answer the question of whether the adoption of the proposed assumptions allows for one to enter into disputes over religious matters. (shrink)

Badania przy użyciu rezonansu magnetycznego sugerują, że przynajmniej niektórzy pacjenci w tzw. stanie wegetatywnym mogą być bardziej „świadomi”, niż to się do tej pory wydawało. W artykule zamierzam omówić te badania; następnie rozważę, o jakie rozumienie pojęcia świadomości może w nich chodzić; a wreszcie zastanowię się nad etycznymi implikacjami tych odkryć. Zamierzam też rozważyć, czy posiadanie wyższych form świadomości zawsze ma być dodatkową racją przemawiającą przeciwko zaprzestaniu podtrzymywaniu funkcji życiowych. Tym samym, w artykule chciałbym wskazać istotność badań z (...) zakresu kognitywistyki dotyczących pojęcia świadomości dla etycznej oceny pewnych praktyk medycznych. (shrink)

Badania prezentowane w niniejszej publikacji miały na celu dostarczenie danych koniecznych do prowadzenia polskiej polityki zagranicznej rozszerzonej o wymiar samorządowy i obywatelski w województwie podlaskim. Głównym celem diagnozy było zbadanie, jak jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa oraz uczelnie wyższe nawiązywały współpracę transgraniczną z partnerami na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Rosji (Obwód Kaliningradzki). W publikacji wskazano miejsca największego potencjału, jak również barier na drodze do takiej współpracy w regionie. Zwrócono szczególną uwagę na kooperację tych podmiotów, łączenie swoich potencjałów (...) i tworzenie wspólnych projektów. * Studies presented in this publication were aimed at provide data necessary for the conducting of local government and citizenship dimension of the enlarged Polish foreign policy in Podlaskie region. The main objective was to investigate the diagnosis, as the local government units, non-governmental organizations, businesses and universities alluded cross-border cooperation with partners in Lithuania, Belarus, Ukraine and Russia (Kaliningrad). The publication indicated areas of the greatest potential, as well as barriers to such cooperation in the region. Particular attention was paid to the cooperation of these entities, combining their potentials and create joint projects. (shrink)

W artykule przedstawiono argumenty, że konfirmacja tezy, iż istnieją moduły umysłowe wyjaśniające cechy umysłu, jest z kilku powodów kłopotliwa. Po pierwsze, istnieje kilka konkurencyjnych teorii modularności, które zresztą nie zawsze się wykluczają, przez co nie można między nimi rozstrzygać eksperymentalnie. Po drugie, tezy na temat modularności często oparte są na bezzasadnym założeniu, iż wyróżnianie specyficznych dziedzin (semantycznych lub składniowych) działania modułów nie jest problematyczne. Po trzecie, analizując znany z literatury moduł wykrywania oszustów, postulowany przez Cosmides w celu wyjaśnienia rzekomej irracjonalności (...) objawiającej się w tzw. zadaniu Wasona, pokazuję, że wyjaśniane zjawisko nie zostało zdefiniowane dostatecznie dokładnie, a przez to nieostra jest funkcjonalna charakterystyka modułów je wyjaśniających. Co więcej, nie ma powodów sądzić, że zjawisko, które ten moduł miał wyjaśniać, w ogóle istnieje. Wskazuję też kilka problemów metodologicznych związanych ze zbieraniem eksperymentalnych świadectw na rzecz modularności, takich jak zaburzanie wyników eksperymentów przez uśrednianie i brak kontroli nad kluczowymi czynnikami wpływającymi na rezultaty uzyskiwane przez uczestników badania. (shrink)

This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization of (...) the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification. --- Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą. (shrink)

Myśl fryburskiego filozofa religii, Bernharda Weltego, wielokrotnie dotykała zagadnienia nicości. Artykuł prezentuje funkcje, jaką Welte przypisał idei nicości w kontekście doświadczenia konstytutywnego, wyznaczającego podstawową charakterystykę ludzkiej egzystencji. Doświadczenie konstytutywne pociąga za sobą przenikanie się czyjejś skończoności z nieskończonością. Ta pierwsza wyraża się w byciu świadomym własnej śmiertelności i winy, ta druga w aktywności ludzkiego ducha, szczególnie w odczuwaniu obowiązku. Bycie człowieka sytuuje się między tymi przeciwstawnymi siłami, poszukuje sensu swojej egzystencji. Jednocześnie stwarza ono różne relacje, jakie mogą między nimi (...) zachodzić. Ich porządek może prowadzić do afirmacji bądź negacji czyjejś egzystencji. Jeżeli dodamy do owych relacji doświadczenie nicości (wraz z jej specyfiką), to tworzą one razem akt wyboru między afirmacją a negacja bardziej przypominający ostateczny wybór między nadzieją a rozpaczą. (shrink)

Istnieje spór w obrębie filozofii sięgający już starożytności i polemiki Platona z Sofistami, dotyczący ugruntowania metafizyki jako dziedziny autonomicznej, która byłaby zdolna do badania swoistych elementów rzeczywistości, przysługujących tylko i wyłącznie metafizyce. We wstępnych rozważaniach przedstawiamy sposób, w jaki ten spór można rozumieć oraz jak można go rozwiązać. Tezą metafilozoficzną naszych analiz będzie stwierdzenie, że w celu ugruntowania metafizyki musimy wskazać na swoiste doświadczenie, które mogłoby zapewnić bezpośredni dostęp poznawczy do abstrakcyjnego przedmiotu metafizyki. W niniejszych badaniach, rolę tego doświadczenia (...) będzie pełnić intuicja, którą utożsamiamy z poznaniem apriorycznym – ujmowanym jednak nie jako poznanie pojęciowe bądź dedukcyjne – lecz jako poznanie naoczne, które (używając języka fenomenologii) źródłowo (materialnie) prezentuje nam swoistą sferę przedmiotową. By lepiej zrozumieć zjawisko intuitywnego poznania do którego bardzo często filozofowie implicite się odnosili (rzadziej zaś wprost) zrekonstruujemy stanowisko E. Chudnoffa. W trakcie rekonstrukcji skupimy się na najistotniejszych cechach poznania intuitywnego, które będą kluczem zarówno do zrozumienia wielości tradycyjnych już odniesień i niejawnych odwoływań do intuicji, jak i sposobem poprzez który możliwe stanie się ustalenie warunków możliwości ugruntowania metafizyki jako dziedziny autonomicznego badania rzeczywistości. (shrink)

Artykuł zwraca uwagę na powiązania procesu starzenia się społeczeństwa z kształtowaniem zmian organizacyjnych zachodzących w miejskich instytucjach kulturalnych i artystycznych w zakresie świadczenia usług dla osób starszych. Przybliżone zostają główne cechy zachodzących na początku XXI wieku przemian pracy i czasu wolnego oraz zjawiska kreatywnej gospodarki wraz z nową stratyfikacją społeczną i nowymi czynnikami rozwojowymi. Zarysowany został także paradygmat kreatywnego starzenia się, korzyści i bariery budowania kapitału kreatywnego seniorów oraz zagraniczne i krajowe przykłady wykorzystywanych na tym polu rozwiązań a zarazem obszarów (...) dalszych badań. ** Article draws attention to the relationship of ageing process and evolution of the organizational changes in cultural and artistic institutions in cities that are connected to provision of services for older people. Study shows main features of work and leisure time transformation at the beginning of the XXI century and the phenomenon of creative economy with new social stratification and development factors. It also describes creative ageing paradigm, benefits and barriers of building a senior creative capital, foreign and domestic examples of solutions used in this field which are also areas for further research. ** A. Klimczuk, Kreatywne starzenie się. Przykłady zagranicznych i polskich zaleceń i praktyk (Creative ageing. Examples of foreign and Polish recommendations and practices), [in:] A. Zawada, Ł. Tomczyk (eds.), Seniorzy w środowisku lokalnym (badania empiryczne i przykłady dobrych praktyk), Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, p. 24-46. -/- . (shrink)

W językoznawstwie wiele miejsca poświęca się w ostatnim czasie językom fachowym. Językoznawcy najczęściej podejmują badania dotyczące języka medycyny, ekonomii czy w ostatnim czasie Unii Europejskiej. Rzadziej, choć wymaga tego rzeczywistość, analizuje się język prawny czy też prawniczy. Trzeba zaznaczyć, że język prawny nie jest językiem fachowym w ogólnie przyjętym tego słowa znaczeniu. Opisuje on sytuacje, które są ważne dla opinii publicznej, które muszą być, dla dobra obywateli, uregulowane poprzez przepisy. Przepisy są wprawdzie tworzone przez prawników, powinny być jednak rozumiane (...) przez ogół społeczeństwa. Prawnicy posługują się najczęściej językiem, którego cechy nie są proste do uszeregowania. Język prawny i prawniczy charakteryzuje się skomplikowaną składnią, stylem, który unika wszelkich ozdobników. Problem wiąże się jednak przede wszystkim z prawidłowym odczytaniem znaczeń używanych pojęć. Można tu mówić o dwóch rodzajach pojęć, gdyż język prawny używa terminów tjpowych dla tej dziedziny, takich jak np. prawo majątkowe, prawo autorskie czy ustawa, jednak obok nich pojawiają się często pojęcia zaczerpnięte z języka ogólnego, które w pewnych kolokacjach nabierają innego z punktu widzenia prawa znaczenia, np. orzeczenie, wyrok czy własność. Autorka niniejszego tekstu próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak dalece pojęcia języka ogólnego wnikają w język prawny i czy ma miejsce odwrotny proces oraz w jakim stopniu może mieć to wpływ na rozumienie tekstu. Odpowiedź nie jest z pewnością prosta, ale należy wierzyć, że dalsze badania prowadzone nad językiem prawnym przybliżą semantyczne aspekty różnic pomiędzy językiem prawnym a ogólnym i tym samym ułatwią rozumienie tekstów ustaw czy wyroków sądowych. (shrink)

We współczesnej polityce rynku pracy udział biorą nie tylko takie podmioty publiczne, jak urzędy pracy, lecz także niepubliczne agencje zatrudnienia prowadzone przez podmioty komercyjne i organizacje pozarządowe. Agencje zatrudnienia, mając zróżnicowane cele, struktury i formy zarządzania, podejmują w znacznej mierze działalność aktywizacyjną, zaadresowaną do grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym do osób niepełnosprawnych. Opracowanie ma na celu przybliżenie potencjału krajowych agencji zatrudnienia osób niepełnosprawnych, które są prowadzone przez organizacje pozarządowe. Artykuł zwraca uwagę na teoretyczne koncepcje (...) współpracy publicznych i niepublicznych służb zatrudnienia na poziomie lokalnym i regionalnym. Przybliżono także wybrane wyniki badania własnego, w którym przeprowadzono analizę źródeł wtórnych i indywidualne telefoniczne wywiady kwestionariuszowe. W podsumowaniu przedstawiono rekomendacje praktyczne i potencjalne kierunki dalszych badań. ** Contemporary labor market policy involves not only the public sector as labour offices, but also private employment agencies run by commercial entities and non-governmental organizations. Employment agencies have different objectives, structures and forms of management. They take a large extent of activation services addressed to people in a specific situation on the labor market, including disabled persons. Article aims to introduce the capacity of national employment agencies for disabled people, which are run by non-governmental organizations. Article draws attention to theoretical concepts of cooperation between public and private employment services at local and regional. The chapter also shows selected results of research conducted on the basis of an analysis of secondary sources and individual questionnaire telephone interviews. Summary contains practical recommendations and possible directions for further research. (shrink)

Creștinismul reprezintă una din cele trei mari religii monoteiste ale lumii ca număr de aderenți, aflându-se cu mult înaintea iudaismului și islamului, născându-se, istoricește vorbind, în prima jumătate a secolului I, când un mic grup de evrei palestinieni l-au identificat pe Mesia cu nimeni altul decât Isus Hristos din Nazaret. De-a lungul a două milenii de existență, creștinismul a evoluat și s-a extins în lume pe spații largi fiind, totodată, însoțit de stări de tensiune, crize, războaie religioase, schisme și (...) conflicte de natură teologică, fapt ce a avut drept consecință apariția mai multor biserici distincte. (shrink)

În lucrarea noastră despre însemnările lui Mircea Eliade cu privire la Sfântul Grigorie Palama şi la isihasm am încercat să propunem o altfel de abordare a învăţăturii ortodoxe, aşa cum a fost ea formulată în secolul al paisprezecelea. Dacă abordarea teologică este cea care scoate la iveală frumuseţea învăţăturii ortodoxe, ideile Sfântului Grigorie Palama fiind o continuare a tradiţiei creştine din primele secole, încercarea de a compara aceste învăţături, ca şi a tradiţiei isihaste, cu alte învăţături şi tradiţii, este un (...) subiect spre care se îndreaptă tot mai mulţi cercetători. Mircea Eliade, dincolo de formarea sa în spaţiul creştinismului ortodox, aşa cum remarcă din ce în ce mai mulţi cercetători ai operei sale, este un istoric al religiilor a cărui abordare este atât nouă, cât şi continuatoarea vechii cercetări fenomenologice. Mai mult decât atât, chiar dacă sunt destule voci care contestă acest lucru, Mircea Eliade rămâne unul dintre cei mai mari istorici ai religiilor din toate timpurile. În analiza operelor la care ne-am oprit în studiul nostru, Eliade scoate în evidenţă asemănările, dar mai ales deosebirile ce există între învăţătura isihastă şi anumite practici specifice altor tradiţii religioase. Astfel sunt însemnările despre Yoga, în care savantul, analizând practicile indiene, le compară cu cele din isihasm, subliniind diferenţele aşa cum se desprind din studiul celor două tradiţii. O părere asemănătoare se desprinde şi din analiza luminii mistice, prezentă în majoritatea religiilor lumii. Eliade evidenţiază asemănările, dar şi deosebirile cu privire la felul în care lumina mistică este percepută în creştinism şi în alte tradiţii. Studiul istoric asupra isihasmului şi a personalităţii Sfântului Grigorie Palama, prezent în Istoria credinţelor şi ideilor religioase, se îmbină cu studiul fenomenologic din celelalte surse. În ceea ce priveşte operele publicate după dispariţia savantului de origine română, Enciclopedia religiilor şi Dictionarul religiilor, se pot observa atât continuităţi cât şi discontinuităţi. Dicţionarul cuprinde, în mare parte, gândirea lui Culianu şi mai puţin pe cea a maestrului său, deşi urme ale acesteia sunt încă evidente. În Enciclopedie, capitolele despre Sfântul Grigorie Palama şi isihasm sunt semnate de cercetători ale căror opere au fost folosite de Eliade în scrierile precedente, subliniind astfel legăturile cu preocupările savantului în acest domeniu. Dincolo de concluziile studiului, trebuie să spunem că această cercetare este importantă şi dintr-un alt punct de vedere: în disciplina Istoria religiilor, a compara mai multe religii sau părţi din tradiţiile religioase ale lumii rămâne o metodă esenţială, evidenţiind importanţa creştinismului în lumea contemporană. (shrink)

Już w latach sześćdziesiątych zjawisko walencji znacznie zyskało na znaczeniu. Przyczyną tego mógł być fakt, iż gramatyka oparta na teorii walencji w coraz większym stopniu znajdowała swoje miejsce w nauczaniu języków obcych. W procesie uczenia się języka obcego istnieje bowiem zależność pomiędzy przyswajaniem znaczeń słów a zapamiętywaniem ich struktur syntaktycznych, co niewątpliwie bazuje na zjawisku walencji. Punktem wyjścia tej tezy jest zasada, według której wyrazy o podobnym znaczeniu tworzą konstrukcje o podobnej składni, co z kolei wypływa z faktu, iż wyrazy (...) bliskoznaczne wykazują podobne cechy walencyjne. Problem pojawia się podczas przyswajania języka obcego, albowiem język ojczysty w większym lub mniejszym stopniu wpływa na proces uczenia się. Chodzi tu oczywiście o zjawiska: transferu (pozytywnego oddziaływania języka ojczystego na język obcy) oraz interferencji (negatywnego wpływu), z czego zjawisko interferencji zaistniałe poprzez przenoszenie konstrukcji języka ojczystego na konstrukcje w języku obcym prowadzi do tego, że uczący się popełniają błędy. Biorąc pod uwagę sposób przedstawiania składni i konstrukcji językowych w oparciu o teorię walencji, nie da się zaprzeczyć, iż wzrasta zapotrzebowanie na informacje o cechach walencyjnych głównych części mowy (czasowników, rzeczowników oraz przymiotników). Językoznawcy starają się wyjść temu naprzeciw i redagują słowniki walencyjne, w których oprócz takich właśnie informacji zawierane są również modele poprawnych konstrukcji zdaniowych z danym słowem. W Niemczech od połowy XX w. istnieją dwa instytuty, gdzie prowadzone są badania nad zjawiskiem walencji poszczególnych części mowy: das Herder-Institut der Universität Leipzig oraz das Institut für deutsche Sprache Mannheim. W prezentowanym artykule przedstawione zostały słowniki zredagowane przez językoznawców działających w tych instytutach, jak również inne koncepcje słowników walencyjnych. Na uwagę zasługują tu przede wszystkim prace kontrastywne, jak np. opisany w artykule Słownik walencyjny niemieckich i polskich czasowników (N. Morciniec, L. Cirko i R. Ziobro). Analizie poddane zostały każdorazowo: budowa słownika, informacje zawarte przy poszczególnych hasłach, adresat, założenia oraz praktyczność danej pozycji. (shrink)

Po pół wieku w zapomnieniu, natura świadomości jest teraz najgorętszym tematem w naukach behawioralnych i filozofii. Począwszy od pionierskiej pracy Ludwiga Wittgensteina w latach 30-tych (Blue and Brown Books) i od lat 50-tych do chwili obecnej przez jego logicznego następcę Johna Searle'a, stworzyłem poniższą tabelę jako heurystykę do dalszego tego badania. Wiersze pokazują różne aspekty lub sposoby studiowania, a kolumny pokazują mimowolne procesy i dobrowolne zachowania obejmujące dwa systemy (podwójne procesy) logicznej struktury świadomości (LSC), które można również uznać za (...) logiczną strukturę racjonalności (LSR-Searle), zachowania (LSB), osobowości (LSP), rzeczywistości (LSOR), celowości (LSI) -filozoficznego klasycznego terminu, opisowa psychologia świadomości (DPC) , Psychologia Opisowa Myśli (DPT) - lub lepiej, Język Psychologii Opisowej Myśli (LDPT), terminy wprowadzone tutaj i w moich innych bardzo ostatnich pism. Ci, którzy chcą kompleksowych, aktualnych ram dla ludzkich zachowań z nowoczesnego widoku dwóch systems, mogą zapoznać sięz moją książką "Logiczna struktura filozofii, psychologii, mind ijęzyka w Ludwig wittgenstein i John Searle' 2nd ed (2019). Osoby zainteresowane bardziej moimi pismami mogą zobaczyć "Talking Monkeys - Filozofia, Psychologia, Nauka, Religia i Polityka na Skazanej Planecie - Artykuły i recenzje 2006-2019 3rd ed (2019) i Suicidal Utopian Urojenia w 21wieku 4th th ed (2019) i inne. (shrink)

Autorka wychodzi w swych rozważaniach od lingwistycznego pojęcia dialogu i jego typów. Najw8Żniejszymi cechami tego pojęcia są: (a) co najmniej dwóch rozmówców, (b) ustna realizacja, (c) zmiana mówiącego, (d) kontekst sytuacji komunikatywnej. W celu potwierdzenia słuszności swych wywodów powołuje się autorka m. in. na badania K. Brinkera i H. Ramgego. Charakteryzując poszczególne fazy rozmowy, omawia etap wstępny, jądro rozmowy i fazę końcową. Te elementy i ich wzajemna współzależność powinny być podstawą lingwistycznego opisu typów dialogu. Typy te wyróżnić można na (...) podstawie liczby interlokutorów, determinacji temporalnej, pozycji sytuacyjno-społecznej rozmówców i ich liczby, stopnia przygotowania do danej rozmowy, tematycznych czynników modalnych, jak i określenia stopnia publiczności prowadzonej rozmowy. Jak słusznie zauważa autorka analiza języka mówionego powinna przebiegać w dwóch zasadniczych wymiarach: (a) perspektywa mówiącego, (b) perspektywa obserwatora. Jest to próba teoretyczno-praktycznego podejścia do rzadko przeprowadzanych w Polsce badań niemieckiego języka mówionego. (shrink)

Głównym celem badań, których wyniki zostały przedstawione w tej publikacji, było zidentyfikowanie barier i potencjałów rozwoju narzędzi outplacementowych: diagnostycznych, szkoleniowych oraz doradczych, w podlaskich przedsiębiorstwach. W pierwszej kolejności zostały zrealizowane badania polegające na analizie danych zastanych metodą desk research. Następnie przeprowadzono badania ilościowe (metodą CATI) oraz jako ich uzupełnienie badania jakościowe z zastosowaniem metody zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI) i indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI). W badaniach CATI wśród przedstawicieli przedsiębiorstw wzięło udział 200 osób, podobnie w badaniach przy zastosowaniu (...) tej metody, które zostały przeprowadzone wśród pracowników organizacji, zostało przeprowadzone 200 wywiadów. Ponadto przeprowadzono 6 FGI wśród przedstawicieli przedsiębiorstw i osób pracujących jako psycholodzy, doradcy i trenerzy, także jako pracownicy firm. Zaś 6 wywiadów pogłębionych (IDI) przeprowadzono z przedstawicielami instytucji rynku pracy oraz przedsiębiorcami. (shrink)

W niniejszej publikacji zawarto wyniki przeprowadzonych badań przedsiębiorstw oraz eksperckie analizy na temat wpływu współpracy transgranicznej na konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw, a przez to wzmocnienie procesów rozwojowych w regionach peryferyjnych. Badania były prowadzone w ramach projektu „Rozwój transgra-nicznej współpracy gospodarczej Podregionu białostocko-suwalskiego i Obwodu grodzieńskiego na Białorusi oraz Podregionu krośnieńsko-przemyskiego i Obwodu Zakarpackiego na Ukrainie" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-2013. Projekt był realizowany przez Białostocką Fundację Kształcenia Kadr we współpracy z Partnerem (...) z Białorusi, Państwowym Uniwersytetem im. Janki Kupały w Grodnie oraz z Partnerem z Ukrainy, Fundacją Rozwoju Współpracy Transgranicznej z Użhorodu. (shrink)

Recently there is a renewed academic interest in religion bringing it back on the global political agenda. Religion in the post modern global order is fast emerging as a new organizing principle in the face of multi-polarity, trans-nationality and sweeping pluralisation of peoples. Contrary to the secularist self believe, the modern has failed to take over the tradition including religion. Rather a logical opposite seems to be happening, questioning the very presumptions of the modernity project. The present paper is a (...) narrative on this creative tension in the religious modern and post modern. The paper is crafted into four sections. First section seeks to pin down the genesis of “religious” in the search for social order and consciousness beyond the material world. Second section deals with the unfolding of enlightenment project and its manifest consequence with the birth of secularism master theory. Third section delves deep into the immediate Indian religious lived experiences under foreign rule up to the sweeping spell of globalisation. Fourth and last part of the essay makes a case for universality of a multicultural world and religious secularism. (shrink)

The paper focuses on a comparison by taking some of the main results of the European tradition of phenomenology of religion represented and further developed by Jean-Luc Marion. His views on the constitution of the “I” look promising for a comparison when contrasted with the views on the same phenomenon in Indian religious traditions. Marion, whose rich work is in the main part devoted to the philosophy of donation, discovered a new way that led him from the givenness of the (...) object of knowledge/perception to the understanding of self-givenness of the subject up to a new understanding of the experience of god. The author chooses as a start¬ing point the central question in Marion’s work which refers to the constitution of the “I” and the problem of whether it is able to constitute itself or whether something exists that constitutes the “I” beforehand without leaving the concept of subjectivity. For the Indian side, he offers examples for the way in which the constitution of the “I” takes place or not and what relevance a kind of givenness has in this context not only for a concept of the subject but also for the theistic ideas in Indian traditions. (shrink)

The paper presents some historical (Plato, Aristotle, Plotin, Augustine, Boethius, Aquinas) and main contemporary topics about different accounts of goodness of God understood as ontological goodness, perfection and as ethical goodness - impeccability and benevolence. The arguments for goodness of God are presented, mainly from stance of Thomas Aquinas classical theism as well as arguments against compatibility of essential goodness and omnipotence (N. Pike) and being an moral agent. The article draws perspective of different philosophical issues connected with goodness of (...) God, like a problem of evil, the Euthyphro dilemma, divine command ethics and divine motivation theory. (shrink)

Wersja przedostatnia, z 2010 roku. Proszę cytować wersję opublikowaną. Pre-final version, from 2010. Please, quote the published version.

The British philosopher Michael Dummett (1925–2011) not only had a massive influence on the development of analytical philosophy within the philosophy of language, philosophy of mathematics, and metaphysics, but also contributed significantly to historical and metaphilosophical debates about the nature of this philosophical movement and its proper account. He proposed to define analytical philosophy as philosophy whose aim is the analysis of the structure of thought by way of the analysis of language. Hence, it is philosophy the gist of which (...) is the linguistic turn. A number of critics of this proposal (including Barry Smith, Peter Hylton, and Hans-Johann Glock) emphasised that Dummett’s proposal captures merely some features of this diversified and multifaceted philosophical tradition, and is far from being historically adequate. (shrink)