Functional Explanation in Social Science

There is an under-appreciated tradition of genealogical explanation that is centrally concerned with social functions. I shall refer to it as the tradition of pragmatic genealogy. It runs from David Hume (T, 3.2.2) and the early Friedrich Nietzsche (TL) through E. J. Craig (1990, 1993) to Bernard Williams (2002) and Miranda Fricker (2007). These pragmatic genealogists start out with a description of an avowedly fictional “state of nature” and end up ascribing social functions to particular building blocks of our practices (...) – such as the fact that we use a certain concept, or live by a certain virtue – which we did not necessarily expect to have such a function at all. That the seemingly archaic device of a fictional state-of-nature story should be a helpful way to get at the functions of our actual practices must seem a mystifying proposal, however; I shall therefore endeavor to demystify it in what follows. My aim in this chapter is twofold. First, by delineating the framework of pragmatic genealogy and contrasting it with superficially similar methods, I argue that pragmatic genealogies are best interpreted as dynamic models whose point is to reveal the function – and non-coincidentally often the social function – of certain practices. Second, by buttressing this framework with something it notably lacks, namely an account of the type of functionality it operates with, I argue that both the type of functional commitment and the depth of factual obligation incurred by a pragmatic genealogy depend on what we use the method for: the dynamic models of pragmatic genealogy can be used merely as heuristic devices helping us spot functional patterns, or more ambitiously as arguments grounding our ascriptions of functionality to actual practices, or even more ambitiously as bases for functional explanations of the resilience or the persistence of practices. By bringing these distinctions into view, we gain the ability to distinguish strengths and weaknesses of the method’s application from strengths and weaknesses of the method itself. (shrink)

Die Einleitung unseres Kapitels bietet eine grundsäzliche Charakterisierung der Soziologie und zeichnet einige wichtige historische Entwicklungslinien der Philosophie der Soziologie (PdS) nach. Im Hauptteil werden zentrale ontologische sowie ausgewählte explanatorische Themen der PdS vorgestellt. Im Schlussteil sollen einige aktuelle Diskussionen umrissen werden.

The subject of this chapter is the complex and confusing course of the discussion of cause and teleology before and during the period of Mill and Comte, and its aftermath up to the early years of the twentieth century in the thinking of several of the major founding figures of disciplinary social science. The discussion focused on the problem of the sufficiency of causal explanations, and particularly the question of whether some particular fact could be explained without appeal to purpose. (...) In response to such questions, the defenders of the new conception attempted to replace older terminology with new (“function” for “purpose,” for example), sometimes muddling the issues, sometimes turning them into terminological disputes, and sometimes making the different positions difficult to distinguish. The problem of methodological unity in the social sciences is rooted in the discussions of the time. (shrink)

Nowadays, protecting trust in social sciences also means engaging in open community dialogue, which helps to safeguard robustness and improve efficiency of research methods. The combination of open data, open review and open dialogue may sound simple but implementation in the real world will not be straightforward. However, in view of Begley and Ellis’s (2012) statement that, “the scientific process demands the highest standards of quality, ethics and rigour,” they are worth implementing. More importantly, they are feasible to work on (...) and likely will help to restore plausibility to social sciences research. Therefore, I feel it likely that the triplet of open data, open review and open dialogue will gradually emerge to become policy requirements regardless of the research funding source. (shrink)

I propose a novel model of the human ego (which I define as the tendency to measure one’s value based on extrinsic success rather than intrinsic aptitude or ability). I further propose the conjecture that ego so defined both is a non-adaptive by-product of evolutionary pressures, and has some evolutionary value as an adaptation (protecting self-interest). I explore ramifications of this model, including how it mediates individuals’ reactions to perceived and actual limits of their power, their ability to cope with (...) risk and uncertainty, and how this model may interpolate between rational choice models and cognitive psychology. I develop numerous examples and applications, including poverty traps, to demonstrate the model’s predictive power to elucidate a broad range of social phenomena. -/- [December 2018: Updated version to submit for publication. Expanded Sections 4 and 5.1, revised Section 5.7] -/- . (shrink)

The purpose of this paper is twofold: -/- 1) to highlight the widely ignored but fundamental problem of ‘superpopulations’ for the use of inferential statistics in development studies. We do not to dwell on this problem however as it has been sufficiently discussed in older papers by statisticians that social scientists have nevertheless long chosen to ignore; the interested reader can turn to those for greater detail. -/- 2) to show that descriptive statistics both avoid the problem of superpopulations and (...) can be a powerful tool when used correctly. A few examples are provided. -/- The paper ends with considerations of some reasons we think are behind the adherence to methods that are known to be inapplicable to many of the types of questions asked in development studies yet still widely practiced. (shrink)

What is the function of morality? On this question, something approaching a consensus has recently emerged. Impressed by developments in evolutionary theory, many philosophers now tell us that the function of morality is to reduce social tensions, and to thereby enable a society to efficiently promote the well-being of its members. In this paper, I subject this consensus to rigorous scrutiny, arguing that the functional hypothesis in question is not well supported. In particular, I attack the supposed evidential relation between (...) an evolutionary genealogy of morals and the functional hypothesis itself. I show that there are a great many functionally relevant discontinuities between our own culture and the culture within which morality allegedly emerged, and I argue that this seriously weakens the inference from morality’s evolutionary history to its present-day function. (shrink)

I argue that there is a flaw in the way that response-dependence has been formulated in the literature, and this flawed formulation has been correctly attacked by Mark Johnston’s Missing Explanation Argument (1993, 1998). Moving to a better formulation, which is analogous to the move from behaviourism to functionalism, avoids the Missing Explanation Argument.

Criteria of the growth of knowledge proposed in modern philosophy of science are considered. It is argued that the model of growth that fits the peculiarities of social sciences&humanities is provided by the methodology of scientific research programmes. Yet one has to correct some drawbacks. The author concludes that the real growth of knowledge consists in the growth of causal explanations and in the corresponding growth of empirical content of the theories from superseeding scientific research programmes. -/- Key words: R.Rorty, (...) M.Weber,N.Cartwright -/- . (shrink)

Traditional debate on the metaphysics of gender has been a contrast of essentialist and social-constructionist positions. The standard reaction to this opposition is that neither position alone has the theoretical resources required to satisfy an equitable politics. This has caused a number of theorists to suggest ways in which gender is unified on the basis of social rather than biological characteristics but is “real” or “objective” nonetheless – a position I term social objectivism. This essay begins by making explicit the (...) motivations for, and central assumptions of, social objectivism. I then propose that gender is better understood as a real kind with a historical essence, analogous to the biologist’s claim that species are historical entities. I argue that this proposal achieves a better solution to the problems that motivate social objectivism. Moreover, the account is consistent with a post-positivist understanding of the classificatory practices employed within the natural and social sciences. (shrink)

The paper reviews the philosophical literature on the epistemology of modelling in contemporary economics. In particular, it focuses on open questions concerning the epistemic role of models, the validity of inferences from the models to the world, and the legitimacy of their use for purposes of explanation, prediction and intervention.

G. A. Cohen defends and Jon Elster criticizes Marxist use of functional explanation. But Elster's mechanical conception of explanation is, contrary to Elster's claims, a better basis for vindication of functional explanation than Cohen's nomological conception, which cannot provide an adequate account of functional explanation. Elster also objects that functional explanation commits us to metaphysically bizarre collective subjects, but his argument requires an implausible reading of methodological individualism which involves an unattractive eliminativism about social phenomena.

Przedmowa Problematyka związana z zależnościami przyczynowymi, ich modelowaniem i odkrywa¬niem, po długiej nieobecności w filozofii i metodologii nauk, budzi współcześnie duże zainteresowanie. Wiąże się to przede wszystkim z dynamicznym rozwojem, zwłaszcza od lat 1990., technik obli¬czeniowych. Wypracowane w tym czasie sieci bayesowskie uznaje się za matematyczny język przyczynowości. Pozwalają one na daleko idącą auto¬matyzację wnioskowań, co jest także zachętą do podjęcia prób algorytmiza¬cji odkrywania przyczyn. Na potrzeby badań naukowych, które pozwalają na przeprowadzenie eksperymentu z randomizacją, standardowe metody ustalania zależności przyczynowych (...) opracowano na początku XX wieku. Zupełnie inaczej sprawa przedstawia się w przypadku badań nieeksperymentalnych, gdzie podobne rozwiązania pozostają kwestią przyszłości. Zadaniem tej książki jest podanie warunków, które powinny być spełnione przez te rozwiązania, oraz sformułowanie proceduralnego kryterium zależności przy¬czynowych jako szczegółowej realizacji tych warunków. Pociąga ono waż¬kie konsekwencje dla filozofii i metodologii nauk, które ujawnia – podany w Części II – zarys me-todolo¬gii proceduralnej. W literaturze przedmiotu brakuje w miarę wszechstronnego i systema¬tycznego omówie¬nia najnowszych filozoficznych i metodologicznych dys¬kusji na temat przy¬czynowości, co niech będzie wytłumaczeniem, dlaczego w niektórych punktach obecnej książki szczegółowo referuję trudno dos¬tępne teksty źró¬dłowe. Przymiotnik „proceduralny” używam tu w znaczeniu węższym niż Huw Price (w którego pracach właściwszy byłby termin „kryterialny”) dla podkre¬ślenia – zgodnie z łacińskim źródłosłowem procedo – że dla ustalenia przy¬czyny niezbędne jest podjęcie przez uczonych określonych interakcji z ba¬daną rzeczywistością. Zalążki zamysłu prezentowanego w tej książce przedstawiłem podczas warsztatów filozoficznych „Philosophy and Probability” w roku 2002, zor¬ganizowanych przez Instytut Filozofii Uniwersytetu w Konstancji. Wdzięczny jestem uczestnikom tych warsztatów za uwagi, a przede wszyst¬kim następującym osobom: Luc Bovens, Brandon Fitelson, Alan Hájek, Stephan Hartmann oraz Jon Williamson. Podczas międzynarodowej konferencji „Analytical Pragmatism”, zorgani¬zowanej w Lublinie w roku 2003 przez Wydział Filo¬zofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odniosłem swoją koncepcję do prac Nancy Cartwright. Szczególnie inspirujący okazał się komentarz Huw Price’a do mojego referatu i przeprowadzona z nim dysku¬sja. Ujęcie koncepcji metodologii proceduralnej na szerszym tle współ-czes¬nego nurtu empirystycznego w filozofii nauki przedstawiłem w roku 2004 podczas konferencji „5th Quadrennial Fellows Conference”, zorgani¬zowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu. Szczególnie pomocne w dalszych moich pra¬cach były uwagi Jamesa Bogena, Janet Kourany, Jamesa Lennoxa, Johna Nortona, Thomasa Bonka, Jana Woleńskiego i Johna Worralla, za które wyra¬żam swoją wdzięczność. Korpus książki powstał podczas mojego stażu w Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu, który odbyłem jako stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku akademickim 2004-2005. Uczestniczyłem w tym czasie w życiu naukowym Centrum i w pracach badawczych zespołu z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Carnegie-Mellon w Pittsburghu kierowanego przez Clarka Glymoura. Na jego ręce składam podziękowanie za wiele po¬mocnych uwag do moich wy¬stąpień oraz tekstów i za dyskusje przede wszystkim z nim samym i z jego najbliższymi współpracownikami: Peterem Spirtesem oraz Richardem Scheinesem, a także pozostałymi członkami tego zes¬połu, doktorantami i uczestnikami seminarium badawczego „Causality in the Social Sciences”. Za wieloletnie wsparcie, wielopłaszczyznowe inspiracje towarzyszące pi¬saniu tej książki, a także liczne pomocne uwagi do jej wcześniejszych wersji dziękuję przede wszystkim Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi oraz Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi, współprowadzącemu seminarium doktorskie w Katedrze Metodologii Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubel¬skiego im. Jana Pawła II, jak również pozostałym uczestnikom tego semina¬rium. Dziękuję mojej Żonie, dr Annie Kawalec za wiele wysiłku włożonego w ulepszenie redakcji – językowej i merytorycznej – obecnej książki. Książkę tę można czytać na kilka sposobów. Czytelnikom zainteresowa¬nym przede wszystkim prowadzeniem badań empirycznych polecałbym rozpoczęcie od Rozdziału 2. i kontynuację pozostałych rozdziałów Części I, a następnie Dodatków. Czytelnikom zainteresowanym problemami filozo¬fii i metodologii nauk polecałbym rozpoczęcie lektury książki od Części II i uzupełniającą lekturę Rozdziału 2., a następnie Wprowadzenia i Zakończenia. Czytelnikom mniej zainteresowanym zagadnieniami teoretycznymi pole¬całbym zapoznanie się z fascynującymi dziejami odkrycia przyczyn cholery przez Johna Snowa, które rekonstruuję w Rozdziale 1. W dalszej części nato¬miast polecałbym przejście do Wprowadzenia i Zakończenia, które w mniej specjalistyczny sposób przybliżają proponowane tu rozstrzygnięcia. Tekst książki nie był dotąd publikowany. Wyjątkiem są pewne fragmenty Rozdziału 8. oraz 9., które w zmienionej postaci ukazały się w Rocznikach Filozoficznych (Kawalec 2004). -/- Lublin, luty 2006 r. (shrink)

I argue that there is methodological space for a functional explanation of the nature of law that does not commit the theorist to a view about the value of that function for society, nor whether law is the best means of accomplishing it. A functional explanation will nonetheless provide a conceptual framework for a better understanding of the nature of law. First I examine the proper role for function in a theory of law and then argue for the possibility of (...) a neutral functional theory, addressing issues raised by Leslie Green, Stephen Perry, Michael Moore and John Finnis. (shrink)

Both society and plasma (ionized gas) fluid are composed of active, interactive, and free, individuals. These individuals are responded to any internal and external effects (fields for plasma), and exhibit collective behaviour. According to this structure, there are a wide range of similarities between the plasma fluid and the society. The nature of fluidity of plasma arises from the interaction of its free interactive charges, so the society may behave as a fluid owing to the free interactive individuals. This fluid (...) model may explain many social phenomena like social instability, diffusion, flow, viscosity...So the society behaves as a sort of intellectual fluid. (shrink)