An antinaturalist defense of causality of mental states. The argument is based on the properties of causal models in cognitive research. Bibliografia prac przywołanych w tekście -/- Damasio A., 1994/1999, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, tłum. M. Karpiński, Poznań: Rebis. Davidson D., 1963/2001, „Actions, reasons, and causes”, w: (Davidson 2001), s. 3-19. Davidson D., 1967/2001, „Causal relations”, w: (Davidson 2001), s. 149-62. Davidson D., 1970/2001, „Mental events”, w: (Davidson 2001), s. 207-25. Davidson D., 1976/2001, „Hempel on explaining action”, (...) w: (Davidson 2001), s. 261-75. Davidson D., 2001, Essays on actions and events, Oxford: Clarendon. Farmer A., McGuffin P., Williams J., 2002, Measuring psychopathology, Oxford: Oxford University Press. Freedman D. A., Petitti D. B., 2002, „Salt, blood pressure, and public policy”, International Journal of Epidemiology, t. 31, s. 319–320. Greyson B., 2000, „Near-death experiences”, w: Varieties of anomalous experience. Examining the scientific evidence, red. E. Cardeña, S. J. Lynn i S. Krippner, Washington, DC: American Psychological Association, s. 315-52. Judycki S., 1995, Umysł i synteza, Lublin: RW KUL. Judycki S., 2000, „Transkauzalność a determinizm”, Kognitywistyka i media w edukacji, t. 3, s. 73-86. Kawalec P. 2005, „Understanding science of the new millennium”, http://philsci archive.pitt.edu/archive/00002558/ Kawalec P., 2006, Jak odkryć przyczynę? Studium z ogólnej metodologii i filozofii nauki, Lublin 2006, w przygotowaniu. Kim J., 1998/2002, Umysł w świecie fizycznym, tłum. R. Poczobut, Warszawa: IFiS PAN. Lauritzen S., 1996, Graphical models, Oxford: Clarendon. Menzies P., 2003, „The causal efficacy of mental states”, w: Physicalism and mental causation. The metaphysics of mind and action, red. S. Walter i H.-D. Heckmann, w druku. Pearl J., 2000, Causality. Models, reasoning, and inference, Cambridge: Cambridge University Press. Piłat R., 1999, Umysł jako model świata, Warszawa: IFiS PAN. Rosenbaum P., 2002, Observational studies, Nowy Jork: Springer. Sabom M., 1998, Life and death. One doctors’s fascinating account of near-death experiences, Grand Rapids: Zondervan. Spirtes P., Glymour C., Scheines R., 2000, Causation, prediction, and search, Cambridge, MA.: MIT. van Fraassen B., 1980, The scientific image, Oxford: Clarendon. van Fraassen B., 2002, The empirical stance, New Haven: Yale University Press. Woodward J., 2003, Making things happen: a theory of causal explanation, Nowy Jork: Oxford University Press. Żegleń U., 2003, Filozofia umysłu, Toruń: A. Marszałek. (shrink)

C. Howson’s probabilistic logic as a comprehensive methodological account of scientific inference, which avoids Hume’s inductive skepticism, is discussed against the background of the latter’s quantitative theory of money. Hume’s theory leads to two causal accounts that may appear to be contradictory. As the more general one suggests neutrality of money, while the more descriptive attributes causal influence to specie-flow mechanism of money. The former is grounded by a counterfactual reasoning. The discussion of recent examples of bayesian counterfactual models leads (...) to the conclusion that despite the possibility of a uniform account of Hume’s theory of money, it seems beyond the scope of the Bayesian probabilistic logic offered by Howson. (shrink)

W związku ze wzrostem znaczenia komercjalizacji wiedzy i zachęcania naukowców do wykorzystania różnych mechanizmów dyfuzji wiedzy w literaturze przedmiotu zgłasza się wiele wątpliwości dotyczących tego, czy w takim rozwoju nauka finansowana ze środków publicznych nie zatraca swoich istotnych cech. Obawy dotyczą po pierwsze tego, że intensyfikacja komercjalizacji może wpływać negatywnie na ilość publikacji zgłaszanych przez naukowców, wykazujących aktywność w obszarze przedsiębiorczości akademickiej. Po drugie, tego, że uczeni mogą być coraz mniej zainteresowani badaniami podstawowymi na rzecz zagadnień, które dają nadzieje na (...) zgłoszenie patentu w możliwie krótkim czasie. Niniejszy artykuł dokonuje przeglądu najnowszych badań, które w ostatnich latach są prowadzone dość intensywnie, aby udzielić odpowiedzi na te dwa newralgiczne pytania, z odniesieniem przede wszystkim do badań naukowych finansowanych ze środków publicznych. Po nakreśleniu w punkcie pierwszym uwag terminologicznych, związanych z tytułową przedsiębiorczością akademicką, punkt drugi przywołuje krótko tło, związane z tematyką przedsiębiorczości akademickiej i jej związków z kształtem rozwoju nauki. Kolejny punkt prezentuje jeden z – jak można sądzić – nielicznych szczegółowo udokumentowanych przypadków, które ilustrują zagrożenia, jakie mają na względzie autorzy obawiający się negatywnego wpływu przedsiębiorczości akademickiej na dotychczasową działalność naukową i jej rozwój. W punkcie czwartym omówione są najnowsze wyniki badań, dotyczące wpływu intensyfikacji przedsiębiorczości akademickiej na proces tworzenia i upowszechniania wiedzy naukowej. Mimo wielu niejasności w tym względzie, wyraźnie rysuje się wniosek, że ta zależność – wbrew podnoszonym obawom – jest pozytywna. W świetle – dotychczas wciąż jeszcze fragmentarycznych – wyników badań zasygnalizowane są ograniczenia tej zależności oraz potrzeba poszukiwania jej optymalnego modelu. Punkt piąty dotyczy wyników badań empirycznych, zmierzających do określenia zależności między zwiększonymi wysiłkami komercjalizacji wiedzy a proporcją badań podstawowych i stosowanych finansowanych ze środków publicznych. Trudności w podaniu jednoznacznego wniosku z badań należy tłumaczyć w tym przypadku przede wszystkim problemami z klarownym wyodrębnieniem środków przeznaczonych na jeden i drugi z wymienionych wyżej rodzajów badań. W zakończeniu zaprezentowane są wnioski natury ogólnej oraz najważniejsze rekomendacje, wynikające z podjętej w artykule tematyki. (shrink)

Zwolennicy transhumanizmu upatrują przyszłego podmiotu wiedzy w maszynach, które miałyby być inteligentniejsze od ludzi, ich twórców. Jeżeli raz zaistniałaby taka możliwość stworzenia inteligentniejszych podmiotów, to w kolejnym kroku maszyny inteligentniejsze od ludzi stworzą następne pokolenie maszyn bardziej inteligentne od samych siebie. To zapoczątkuje dalsze etapy procesu gwałtownego wzrostu inteligencji aż do osiągnięcia stanu osobliwości (ang. singularity). W niniejszym tekście omówione są wątpliwości dotyczące drugiego z kluczowych stwierdzeń uzasadniających transhumanistyczną tezę o osobliwości, a mianowicie gwałtownego wzrostu inteligencji. Te wątpliwości dotyczą możliwości (...) replikowalności wiedzy danego podmiotu poznawczego jako warunku gwałtownego wzrostu. Inspiracją tych wątpliwości jest program epistemologiczny, który mógłby wydawać się wzorcowym protoplastą programu transhumanizmu, a mianowicie program epistemologiczny R. Carnapa, którego ucieleśnieniem jest tzw. robot Carnapa. W ujęciu synchronicznym zasadniczo taka replikowalność ograniczałaby się wyłącznie do strukturalnych własności wiedzy, co nie daje wystarczającej podstawy do stwierdzenia gwałtownego wzrostu. W ujęciu diachronicznym, możliwości dynamicznego zwiększania zasobów wiedzy robota Carnapa są w sposób nieusuwalny uwarunkowane przyjętymi subiektywnie schematami, a wybór pomiędzy nimi dokonuje się pragmatycznie. W tym przypadku stawianie pytania o wzrost jest bezpodstawne. (shrink)

Dyskusja możliwych strategii dla psychologii antynaturalistycznej.

N. Cartwright’s results on invariance under intervention and causality (2003) are reconsidered. Procedural approach to causality elicited in this paper and contrasted with Cartwright’s apparently philosophical one unravels certain ramifications of her results. The procedural approach seems to license only a constrained notion of intervention and in consequence the “correctness to invariance” part of Cartwright’s first theorem fails for a class of cases. The converse “invariance to correctness” part of the theorem relies heavily on modeling assumptions which prove to be (...) difficult to validate in practice and are often buttressed by independently acquired evidence. (shrink)

Przedmowa Problematyka związana z zależnościami przyczynowymi, ich modelowaniem i odkrywa¬niem, po długiej nieobecności w filozofii i metodologii nauk, budzi współcześnie duże zainteresowanie. Wiąże się to przede wszystkim z dynamicznym rozwojem, zwłaszcza od lat 1990., technik obli¬czeniowych. Wypracowane w tym czasie sieci bayesowskie uznaje się za matematyczny język przyczynowości. Pozwalają one na daleko idącą auto¬matyzację wnioskowań, co jest także zachętą do podjęcia prób algorytmiza¬cji odkrywania przyczyn. Na potrzeby badań naukowych, które pozwalają na przeprowadzenie eksperymentu z randomizacją, standardowe metody ustalania zależności przyczynowych (...) opracowano na początku XX wieku. Zupełnie inaczej sprawa przedstawia się w przypadku badań nieeksperymentalnych, gdzie podobne rozwiązania pozostają kwestią przyszłości. Zadaniem tej książki jest podanie warunków, które powinny być spełnione przez te rozwiązania, oraz sformułowanie proceduralnego kryterium zależności przy¬czynowych jako szczegółowej realizacji tych warunków. Pociąga ono waż¬kie konsekwencje dla filozofii i metodologii nauk, które ujawnia – podany w Części II – zarys me-todolo¬gii proceduralnej. W literaturze przedmiotu brakuje w miarę wszechstronnego i systema¬tycznego omówie¬nia najnowszych filozoficznych i metodologicznych dys¬kusji na temat przy¬czynowości, co niech będzie wytłumaczeniem, dlaczego w niektórych punktach obecnej książki szczegółowo referuję trudno dos¬tępne teksty źró¬dłowe. Przymiotnik „proceduralny” używam tu w znaczeniu węższym niż Huw Price (w którego pracach właściwszy byłby termin „kryterialny”) dla podkre¬ślenia – zgodnie z łacińskim źródłosłowem procedo – że dla ustalenia przy¬czyny niezbędne jest podjęcie przez uczonych określonych interakcji z ba¬daną rzeczywistością. Zalążki zamysłu prezentowanego w tej książce przedstawiłem podczas warsztatów filozoficznych „Philosophy and Probability” w roku 2002, zor¬ganizowanych przez Instytut Filozofii Uniwersytetu w Konstancji. Wdzięczny jestem uczestnikom tych warsztatów za uwagi, a przede wszyst¬kim następującym osobom: Luc Bovens, Brandon Fitelson, Alan Hájek, Stephan Hartmann oraz Jon Williamson. Podczas międzynarodowej konferencji „Analytical Pragmatism”, zorgani¬zowanej w Lublinie w roku 2003 przez Wydział Filo¬zofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odniosłem swoją koncepcję do prac Nancy Cartwright. Szczególnie inspirujący okazał się komentarz Huw Price’a do mojego referatu i przeprowadzona z nim dysku¬sja. Ujęcie koncepcji metodologii proceduralnej na szerszym tle współ-czes¬nego nurtu empirystycznego w filozofii nauki przedstawiłem w roku 2004 podczas konferencji „5th Quadrennial Fellows Conference”, zorgani¬zowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu. Szczególnie pomocne w dalszych moich pra¬cach były uwagi Jamesa Bogena, Janet Kourany, Jamesa Lennoxa, Johna Nortona, Thomasa Bonka, Jana Woleńskiego i Johna Worralla, za które wyra¬żam swoją wdzięczność. Korpus książki powstał podczas mojego stażu w Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu, który odbyłem jako stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku akademickim 2004-2005. Uczestniczyłem w tym czasie w życiu naukowym Centrum i w pracach badawczych zespołu z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Carnegie-Mellon w Pittsburghu kierowanego przez Clarka Glymoura. Na jego ręce składam podziękowanie za wiele po¬mocnych uwag do moich wy¬stąpień oraz tekstów i za dyskusje przede wszystkim z nim samym i z jego najbliższymi współpracownikami: Peterem Spirtesem oraz Richardem Scheinesem, a także pozostałymi członkami tego zes¬połu, doktorantami i uczestnikami seminarium badawczego „Causality in the Social Sciences”. Za wieloletnie wsparcie, wielopłaszczyznowe inspiracje towarzyszące pi¬saniu tej książki, a także liczne pomocne uwagi do jej wcześniejszych wersji dziękuję przede wszystkim Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi oraz Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi, współprowadzącemu seminarium doktorskie w Katedrze Metodologii Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubel¬skiego im. Jana Pawła II, jak również pozostałym uczestnikom tego semina¬rium. Dziękuję mojej Żonie, dr Annie Kawalec za wiele wysiłku włożonego w ulepszenie redakcji – językowej i merytorycznej – obecnej książki. Książkę tę można czytać na kilka sposobów. Czytelnikom zainteresowa¬nym przede wszystkim prowadzeniem badań empirycznych polecałbym rozpoczęcie od Rozdziału 2. i kontynuację pozostałych rozdziałów Części I, a następnie Dodatków. Czytelnikom zainteresowanym problemami filozo¬fii i metodologii nauk polecałbym rozpoczęcie lektury książki od Części II i uzupełniającą lekturę Rozdziału 2., a następnie Wprowadzenia i Zakończenia. Czytelnikom mniej zainteresowanym zagadnieniami teoretycznymi pole¬całbym zapoznanie się z fascynującymi dziejami odkrycia przyczyn cholery przez Johna Snowa, które rekonstruuję w Rozdziale 1. W dalszej części nato¬miast polecałbym przejście do Wprowadzenia i Zakończenia, które w mniej specjalistyczny sposób przybliżają proponowane tu rozstrzygnięcia. Tekst książki nie był dotąd publikowany. Wyjątkiem są pewne fragmenty Rozdziału 8. oraz 9., które w zmienionej postaci ukazały się w Rocznikach Filozoficznych (Kawalec 2004). -/- Lublin, luty 2006 r. (shrink)

Abstract The opening section outlines probabilism in the 20th century philosophy and shortly discusses the major accomplishments of Polish probabilist thinkers. A concise characterization of Bayesianism as the major recent form of probabilism follows. It builds upon the core personalist version of Bayesianism towards more objectively oriented versions thereof. The problem of a priori probability is shortly discussed. A tentative characterization of Kazimierz Ajdukiewicz’s standpoint regarding the inductive inference is cast in Bayesian terms. His objections against it presented in Pragmatic (...) Logic are presented. His 1958 paper on justification of non-deductive inference, as amply demonstrated by K. Szaniawski and I. Niiniluoto, extends his earlier Baysian position from 1928 monograph. In the closing section Ajdukiewicz’s standpoint is presented as a characteristically pragmatist and empiricist version of Bayesianism, which remains an unexplored and stimulating position. (shrink)

The paper outlines and discusses the major tenets of moderately pluralistic methodology. The latter is juxtaposed to J. Życiński’s principle of natural interdisciplinarity. It instantiates scientific pluralism as a domain-specific agenda for research. The symbolic and causal understanding are integrated in this methodological conception by means of a specific kind of counterfactual reasoning, which is coined the delimiting counterfactual. It makes the moderately pluralistic methodology applicable to non-experimental research. -/- Streszczenie Tytuł: “Umiarkowanie pluralistyczna metodologia” -/- Artykuł prezentuje i omawia zasadnicze (...) założenia koncepcji umiarkowanie pluralistycznej metodologii. Ta ostatnia jest zbieżna z J. Życińskiego zasadą naturalności interdyscyplinarnej. Reprezenuje ona szeroko rozumiany nurt pluralizmu naukowego w zakresie sposobu prowadzenia badań w danej dziedzinie. W tej koncepcji połączone są dwa poziomy rozumienia symboliczny i przyczynowy za pomocą swoistego rodzaju wnioskowań kontrfaktycznych, określonych tu jako rozgraniczających wnioskowań kontrfaktycznych. Dzięki nim umiarkowanie pluralistyczna metodologia ma zastosowanie do badań nieeksperymentalnych. -/- Słowa kluczowe: pluralizm naukowy, Józef Życiński, Rudolf Carnap, wnioskowanie kontrfaktyczne . (shrink)

According to the predictive coding theory of cognition , brains are predictive machines that use perception and action to minimize prediction error, i.e. the discrepancy between bottom–up, externally-generated sensory signals and top–down, internally-generated sensory predictions. Many consider PCT to have an explanatory scope that is unparalleled in contemporary cognitive science and see in it a framework that could potentially provide us with a unified account of cognition. It is also commonly assumed that PCT is a representational theory of sorts, in (...) the sense that it postulates that our cognitive contact with the world is mediated by internal representations. However, the exact sense in which PCT is representational remains unclear; neither is it clear that it deserves such status—that is, whether it really invokes structures that are truly and nontrivially representational in nature. In the present article, I argue that the representational pretensions of PCT are completely justified. This is because the theory postulates cognitive structures—namely action-guiding, detachable, structural models that afford representational error detection—that play genuinely representational functions within the cognitive system. (shrink)

The aim of this article is to critically examine what I call Action-Centric Theories of Representation (ACToRs). I include in this category theories of representation that (1) reject construing representation in terms of a relation that holds between representation itself (the representational vehicle) and what is represented, and instead (2) try to bring the function that representations play for cognitive systems to the center stage. Roughly speaking, according to proponents of ACToRs, what makes a representation (that is, what is constitutive (...) of it being a representation) is its being functionally involved in preselecting or guiding the actions of cognitive systems. I intend to argue that while definitely valuable, ACToRs are underconstrained and thus not entirely satisfying, since there exist structures that would count as representations according to ACToRs, but which do not play functional roles that could be nontrivially or in an explanatorily valuable way classified as representing something for a cognitive system. I outline a remedy for this theoretical situation by postulating that a fully satisfying theory of representation in cognitive science should have two factors; i.e., it should combine the pragmatic, action-oriented aspect present in ACToRs with an element that emphasizes the importance of the relation holding between a representational vehicle and what is represented. (shrink)

It has been objected recently that naïve realism is inconsistent with an empirically well-supported hypothesis that unconscious perception is possible. Because epistemological disjunctivism is plausible only in conjunction with naïve realism (for a reason I provide), the objection reaches it too. In response, I show that the unconscious perception hypothesis can be changed from a problem into an advantage of epistemological disjunctivism. I do this by suggesting that: (i) naïve realism is consistent with the hypothesis; (ii) the contrast between epistemological (...) disjunctivism and epistemic externalism explains the difference in epistemic import between conscious and unconscious perception. (shrink)

In Remarks on the philosophy of psychology Wittgenstein uses ambiguous illusions to investigate the problematic relation of perception and interpretation. I use this problem as a starting point for developing a conceptual framework capable of expressing problems associated with visual perception in a precise manner. I do this by discerning between subjective and objective meaning of the term “to see” and by specifying the beliefs which are to be ascribed to the observer when we assert that she sees a given (...) object. The framework (detailed in section 2) is then used to analyze the case of the duck/rabbit illusion. It shows that ambiguous illusions present us with a specific skeptical challenge but that the challenge can be overcome by empirical sciences. Along the way I explicate some of the common notions associated with perception (“to look at”, “to have an impression of…”, "to react as if one had an impression of..”, “to convince oneself that what one sees is…”). (shrink)

Pritchard calls his epistemological disjunctivism ‘the holy grail of epistemology’. What this metaphor means is that the acceptance of this thesis puts the internalism-externalism debate to an end, thanks to satisfaction of intuitions standing behind both competing views. Simultaneously, Pritchard strongly emphasizes that the endorsement of epistemological disjunctivism does not commit one to metaphysical disjunctivism. In this paper I analyze the formulations and motivations of epistemological disjunctivism presented by Pritchard and McDowell. Then I consider the most common argument for the (...) claim that epistemological disjunctivism can be held without the support of metaphysical disjunctivism. I conclude that the plausibility of epistemological disjunctivism depends on the plausibility of metaphysical disjunctivism. If the latter is false, the former postulates a set of conditions for epistemic justification that are impossible to be fulfilled. (shrink)

The article consistst of four parts. First, it gives an example of statism present in contemporary Europe which consists in giving a priority of loyalty to the state at the expense of loyalty to God. Secondly, it traces the idea of European statism in the thought of Hobbes and Hegel to show how the state was to replace or equal God’s authority. Thirdly, it considers whether democracy can efficiently protect against statism. Finally, it explores the words of Jesus Christ—“Render unto (...) Caesar the things that are Caesar’s, and unto God the things that are God’s”—to formulate an argument against trading Christian faith for the philosophy of statism. (shrink)

Predictive Processing (PP) framework construes perception and action (and perhaps other cognitive phenomena) as a matter of minimizing prediction error, i.e. the mismatch between the sensory input and sensory predictions generated by a hierarchically organized statistical model. There is a question of how PP fits into the debate between traditional, neurocentric and representation-heavy approaches in cognitive science and those approaches that see cognition as embodied, environmentally embedded, extended and (largely) representation-free. In the present paper, I aim to investigate and clarify (...) the cognitivist or ‘conservative’ reading of PP. I argue that the conservative commitments of PP can be divided into three distinct categories: (1) representationalism, (2) inferentialism, and (3) internalism. I show how these commitments and their relations should be understood and argue for an interpretation of each that is both non-trivial and largely ecumenical towards the 4E literature. Conservative PP is as progressive as conservatism gets. (shrink)

No more than a few years ago could open an article concerning neurophenomenology with a statement describing recent rediscovery of the problem of consciousness by the cognitive sciences and pointing to the fact that right now, explaining conscious experience in neuroscientific or computational terms poses the greatest challenge for those sciences. Today however, constatations of this sort start to sound like trivial descriptions of a universally recognized state of affairs. The question of “how the water of the physical brain is (...) turned into a wine of consciousness” is now among the mainstream problems of cognitive science. (shrink)

The main aim of this article is to present and defend a thesis according to which conceptual representations of some types of mental states are encoded in the same neural structures that underlie the first-personal experience of those states. To support this proposal here, I will put forth a novel account of the cognitive function played by ‘shared representations’ of emotions and bodily sensations, i.e. neural structures that are active when one experiences a mental state of a certain type as (...) well as when one observes someone else experiencing a state of the same type. I will argue that shared representations in fact constitute vehicles of certain mental state concepts (more precisely, concepts of specific types of emotions and somatosensory states). The main line of arguing for this will consist in showing that shared representations exhibit specific, ‘conceptual’ functional properties:(1) causal effect on forming metacognitive judgments, (2) cognitive penetrability, (3) diversity of input types. (shrink)

The idea that concepts play a significant role in some perceptions is widespread but everybody seems to differ as to where to draw the line. Some researchers say that the difference between direct and indirect, concept driven acts of perception manifests itself whenever we perceive abstract or general properties. Others point at second order properties or causal properties. I call this inability to precisely differentiate between acts of direct and indirect perception “The Division Problem”. Furthermore there is always a question (...) as to how widespread indirect perceptions are. Can we attribute them to prelingual cognitive systems? I call this second problem “The Distribution Problem”. -/- The main aim of the paper is providing a solution to both problems by proposing a naturalistic explication of the notion of “concept”. -/- I propose to identify the role concepts were supposed to play in perception with a mechanism of “soft detection”. Unlike hard detectors which react to a specific target in virtue of their constitution and placement in the system, soft detectors are understood as dynamic categorization devices enabling the cognitive system to selectively react to an undetectable property via flexible exploitation of data from hard detectors. -/- I conclude by showing how the notion of soft detection retains some of the aspects traditionally attributed to concepts and how does it differ from similar accounts known from contemporary literature. (shrink)

Thought experiments are often employed by philosophers who try to differentiate between essential and accidental properties. These experiments are said to stimulate the intuition of the reader (be it eidetic, linguistic or any other type of intuition). But sometimes they rather persuade the reader than test his intuition. How can we test the readers without revealing to them the role of test subjects they play? I suggest that some works of fiction can be treated as massive thought experiments because they (...) are very similar to the stories philosophers use. The trouble is, that in the case of fiction our intuition is much more liberal and we accept things we would have certainly called impossible had they been presented to us in a philosophical article. I use some examples to show that our notion of impossibility depends on our naive, commonsense preconceptions of what objects and technologies exist in the world we are talking about. But this is exactly the type of knowledge philosophers ask us to suspend when they present their thought experiments. (shrink)

Celem artykułu jest wyróżnienie dwóch, funkcjonujących w języku potocznym sensów wyrażenia „widzieć” – obiektywnego i subiektywnego bez jednoczesnego przypisywania obserwatorom przekonań. Celem jest zatem ekstensjonalna eksplikacja. Pozwala to na opisywanie percepcji wzrokowej bez przesądzania o wyższych zdolnościach kognitywnych podmiotu percepcji. Wprowadzenie przekonań obserwatora pozwala następnie na wyrażenie większej ilości rozróżnień występujących w literaturze poświęconej filozoficznym zagadnieniom percepcji zmysłowej.

The article is devoted to the prospects of creation and functioning of cooperative banks and development banks in Ukraine. The article deals with the peculiarities of cooperative banks and development banks. Sci-entists analyzed the views on the activities of banks and their impact on economic development. The article deals with the peculiarities of development and operation of the cooperative banks of developed countries: Germany and Poland. A three-tier model of national cooperative bank system has been suggested. The influences of developments (...) banks operations on the national economy are defined. The main grounded differences between development banks and commercial banks are defined. The problems of creating devel-opment banks in Ukraine are analyzed. (shrink)

In the contemporary philosophical debate about probability, one of the main problems con‐ cerns the relation between objective probability and determinism. Is it possible for objective probability and determinism to co‐exist? this is one of the questions this dispute tries to answer. the scope of discussion is conducted between advocates of a positive answer (com‐ patibilist) and co‐existence opponents (incompatibilist). In the early twentieth century, many logicians also developed topics regarding probability and determinism. One of them was the outstanding Polish (...) logician and philosopher — Jan Łukasiewicz. the general purpose of this paper is to analyse and implement Łukasiewicz’s views regarding determinism and probability in the contemporary eld of this problem. I will try to show the relation between his interpre‐ tations of these concepts and in consequence his attempt to con ont them. As a result of the above analysis, I present some di erent positions (located in the elds of logic and semantics) in the contemporary discourse about the relation between objective probability and determi‐ nism. moreover, I will present Łukasiewicz’s views about this relation and the consequence of these solutions in the eld of logic. (shrink)

Recenzja książki: Andrzej Pelczar, Czas i dynamika. O czasie w równaniach różniczkowych i układach dynamicznych, OBI--Kraków, Biblos-Tarnów 2003, ss. 117.

Recenzja książki: Val Dusek, Wprowadzenie do filozofii techniki, tł. Zbigniew Kasprzyk, ser. „Myśl Filozoficzna: wprowadzenia, panorama zagadnień, historia myśli filozoficznej”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, ss. 268.

A book review of 'Mindvaults. Sociocultural Grounds for Pretending and Imaginining' by Radu J. Bogdan.

Notwithstanding its pivotal role in the thought of Indian early grammarians, the exact mean‐ ing of the term śabda remains vague and hard to determine for an inexperienced student. The di culty is not simply due to polysemy or ambiguity. The ancient user of the term śabda seems entirely unaware of any distinctions within the semantic range of the word, taking its meaning for granted. The objective of the present paper is to investigate various contexts of the word in order (...) to elucidate its meaning as understood by Indian grammarians, with particular emphasis laid on the followers of the śabdādvaita school. (shrink)

The author undertakes an attempt to answer the following question: is Christian philosophy possible today? The question seems to be of great importance due to the fact that what Christians who try to do philosophy usually encounter is bitter criticism which comes to them from two sides at once: that of academy and that of the Church. In short, for academy their philosophy is too Christian, and for the Church it is too academic. Being indebted to the insights of Étienne (...) Gilson and Mieczyslaw A. Krapiec, the author comes to the conclusion thatChristian philosophy is possible today only if: 1) it isnot identified with the art of persuasion, as its final end lies in gaining understanding rather than being convincing, 2) itis the work of a Christian, and 3) it has thereal world as its object and metaphysics as its method. ForChristian philosophy—which in essence consists indoing philosophy by Christians in order to get morerational understanding of their religious faith—shouldbe identified with theperfection of the intellect achieved by practicingthe classical philosophy of being. (shrink)

The article aims at demonstrating that, by his teaching on human person and his action, St. John Paul II implicitly contributed to a resolution of the most serious problem of contemporary philosophy, which consists in separating wisdom from love and substituting wisdom with understanding or knowledge. The author concludes that John Paul II makes a persuasive contribution to recover philosophy as the love of wisdom by identifying truth in the area of freedom, self-fulfillment and conscience, and appealing to man’s honesty (...) and happiness. (shrink)

The author attempts to justify the thesis of the servient character of political power. By his analyses, he arrives at two conclusions. First, the ultimate goal of service fulfilled by political power should be identical with the natural goal of every human being, meaning a life of virtue. Hence, service to the cause of the citizens’ virtue requires that the fundamental duties of power include the protection of public peace, the promotion of actions towards the common good, and striving for (...) a common abundance of worldly possessions. Second, to elect those in political power it is necessary to make sure that aspirants to such are characterized by the appropriate level of virtuous development. Each candidate should be first and foremost a person possessing a high moral quality, where prudence and magnanimity appear to be virtues especially fitting power. (shrink)

The aim of this paper is to present and discuss the issue of the adequacy of the Minimum Intelligent Signal Test (MIST) as an alternative to the Turing Test. MIST has been proposed by Chris McKinstry as a better alternative to Turing’s original idea. Two of the main claims about MIST are that (1) MIST questions exploit commonsense knowledge and as a result are expected to be easy to answer for human beings and difficult for computer programs; and that (2) (...) the MIST design aims at eliminating the problem of the role of judges in the test. To discuss these design assumptions we will present Peter D. Turney’s PMI-IR algorithm which allows for MIST-type questions to be answered. We will also present and discuss the results of our own study aimed at the judge problem for MIST. (shrink)

The claim currently known as “disjunctivism” is usually interpreted in terms of exclusive disjunction. However, it can be also explicated through the lens of alternative denial. The aim of this paper is to show that the latter interpretation is more accurate. Firstly, it reflects the core of disjunctivism more precisely. Secondly, it reduces metaphysical weight of the claim, thereby making it more plausible.

This paper surveys selected (though arguably representative) versions of metaphysical and epistemological disjunctivism. Although they share a common logical structure, it is hard to find a further common denominator among them. Two main conclusions are: (1) a specific standpoint on the nature of perceptual relation is not such a common denominator, which means that it is very unlikely that all of these views could be refuted with a single objection; (2) contrary to what its name suggests, disjunctivism can be correctly (...) expressed without the employment of disjunction. (shrink)

Recently, it has been objected that naïve realism is inconsistent with an empirically well-supported claim that mental states of the same fundamental kind as ordinary conscious seeing can occur unconsciously (SFK). The main aim of this paper is to establish the following conditional claim: if SFK turns out to be true, the naïve realist can and should accommodate it into her theory. Regarding the antecedent of this conditional, I suggest that empirical evidence renders SFK plausible but not obvious. For it (...) is possible that what is currently advocated as unconscious perception of the stimulus is in fact momentaneous perceptual awareness (or residual perceptual awareness) of the stimulus making the subject prone to judge in some way rather than another, or to act in some way rather than another. As to the apodosis, I show that neither the core of naïve realism nor any of its main motivations is undermined if SFK is assumed. On the contrary, certain incentives for endorsing naïve realism become more tempting on this assumption. Since the main motivations for naïve realism retain force under SFK, intentionalism is neither compulsory nor the best available explanation of unconscious perception. (shrink)

The aim of the paper is the development of theoretical approaches and practical recommendations for the formation of a system to respond to the needs of consumers in the company that provides the service. Theoretical and methodological foundation work was to study and rethink works of Ukrainian and foreign scientists on improving marketing activities, services based on the formation of a system to respond to the needs of consumers. Based on systematic methods, structural analysis, causal analysis, synthesis and argumentation proposed (...) system respond to the needs of consumers in higher education (universities). The importance of formation of the system to respond to the needs of consumers for Ukrainian universities and determined its structural components; classified obstacles to implementation in Ukrainian university system to respond to the needs of consumers and the ways to overcome them; Chart systematization process designed event involving consumers and roadmap event (for example, of "Career Day"). (shrink)

Obliczeniowa teoria umysłu wywarła znaczący wpływ na kształt współczesnej filozofii zajmującej się tym fenomenem. Dopuszczenie możliwości algorytmizacji ludzkich procesów umysłowych pociąga za sobą konsekwencje zarówno w postrzeganiu umysłu pod kątem funkcjonalnym, jak i treściowym. Generuje to również pytanie o naturę tychże procesów. Odradza się tym samym znany z tradycji filozofii kontynentalnej problem relacji ciało-umysł. Odrzucenie kartezjańskiego dualizmu doprowadziło wielu przedstawicieli kognitywnego nurtu do przeświadczenia, że źródeł naszych treści mentalnych poszukiwać należy w procesach zachodzących w mózgu. Celem artykułu jest analiza argumentów (...) adwersarzy obliczeniowej teorii, ze szczególnym uwzględnieniem ich konsekwencji dla programu wyjaśniania fenomenu umysłu w zgodzie z paradygmatem materialistycznym. (shrink)

Zagadnienie przyczynowania mentalnego pozostaje niezwykle istotnym i ciekawym problemem w ramach współczesnej filozofii umysłu. Wśród rozmaitych ujęć i teorii znaczącą rolę pełnią rozważania koreańskiego filozofa Jaegwona Kima. Zyskujący na popularności nurt fizykalizmu nieredukcyjnego musi się zmierzyć z nakreślonymi przez Kima trudnościami. Ograniczeni zasadą przyczynowego domknięcia sfery fizycznej i groźbą przyczynowego wykluczenia sfery mentalnej, antyredukcjoniści poszukują wyjścia z tych arcytrudnych opresji.