In the paper, certain rational postulates for protocols describing real communicating are introduced.These rational postulates, on the one hand, allow assigning a certain typology of real systems of interactions, which is consistent with the reality of epistemic argumentation in systems of communicating, and on the other one – defining rules of using argumentation in real situations. Moreover, the presented postulates for protocols characterize information networks and administering knowledge in real interactivity systems. Due to the epistemic character of the considerations, the (...) problem undertaken in the paper concerns working out fundamental assumptions that refer to building of epistemic logics. They allow establishing the correctness of the discourse defined by rational postulates of protocols of real communication. In the context of the presented problem there are the following two research questions distinguished: 1) How do we determine the rule of building of real dynamic epistemic logics? and 2) How should we define semantics for these logics? Within the framework of considerations relating to the research questions asked, certain epistemic operators, relativized to types of communicating, are introduced. Basic logical relations between using these operators are established for these operators. The relations are presented by a diagram called the square of epis temic operators. On the basis of these logical relations some axioms for real dynamic epistemic logics are presented. The semantics of real dynamic epistem ic logics is extended by the methods of lower and upper approximation of formula evaluating. This allows defining ‘approximation Kripke models’. The results of conceptualization of knowledge on real premises of epistemic argum entation presented in this paper can be applied to rhetoric in real systems of interaction. (shrink)

In this paper we present a characterization of hyper-connexivity by means of a relating semantics for Boolean connexive logics. We also show that the minimal Boolean connexive logic is Abelardian, strongly consistent, Kapsner strong and antiparadox. We give an example showing that the minimal Boolean connexive logic is not simplificative. This shows that the minimal Boolean connexive logic is not totally connexive.

We investigate the semantics of historical counterfactuals in indeterministic contexts. We claim that "plain" and "necessitated" counterfactuals differ in meaning. To substantiate this claim, we propose a new semantic treatment of historical counterfactuals in the Branching Time framework. We supplement our semantics with supervaluationist postsemantics, thanks to which we can explain away the intuitions which seem to talk in favor of the identification of "would" with "would necessarily".

SPIS TREŚCI Ryszard Moń Wstęp -/- Rozdział 1: Lękam się świata bez filozofii. O nieodzowności humanistyki w dobie techniki i globalizacji -/- 1.1 Konieczność filozofii 1.2 Narodziny sztuk wyzwolonych 1.3 Uniwersytet domem humanistyki 1.4 Upadek humanistyki 1.5 Uniwersytet – biznes i korporacyjna logika 1.6 Kognitywny kapitalizm 1.7 Złowroga moc etatyzmu 1.8 Pragmatyzm a ideały kształcenia 1.9 Demokracja – dialog, kultura, światopogląd 1.10 Humanistyka na straży demokracji 1.11 Edukacja filozoficzna w szkole 1.12 Podsumowanie – filozofia jako fundament -/- Rozdział 2: Czy (...) starożytna paideia może być alternatywą dla współczesnej pedagogiki? Antyczne metody wychowawcze i ich obecna rola -/- 2.1 Filozofia jako sposób życia 2.2 Rola ćwiczeń duchowych w paidei starożytnej Grecji oraz starożytnego Rzymu 2.3 Antyczna paideia a aktualne wzorce kształcenia -/- Rozdział 3: Problem ujawniania przez nauczyciela własnej tożsamości moralnej w nauczaniu etyki i filozofii -/- 3.1 Nauczyciel na lekcjach filozofii i etyki 3.2 Etyka, moralność i tożsamość 3.3 Matthew Lipmana filozofowanie z dziećmi i młodzieżą 3.4 Filozofia! Ale jaka? 3.5 Nauczyciel-filozof 3.6 Tożsamość moralna nauczyciela -/- Rozdział 4: Język i filozofia. O Naturalnym Metajęzyku Semantycznym i jego związkach z filozofią -/- 4.1 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – rozważania wstępne 4.2 Inspiracje filozoficzne koncepcji NMS 4.3 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – cel i założenia koncepcji 4.4 Kierunki rozwoju NMS 4.5 Jak wykorzystać NMS w dydaktyce filozofii? -/- Rozdział 5: Metody problemowe na lekcji etyki i filozofii jako możliwe działanie prewencyjne -/- 5.1 Metody rozwiązywania problemów – informacje ogólne 5.2 Rozwiązywanie problemów poznawczych 5.3 Rozwiązywanie problemów decyzyjnych 5.4 Rozwiązywanie problemów praktycznych 5.5 Nauczanie i uczenie się metodą „układanki” 5.6 Metoda wychowania bez porażek 5.7 Rola nauczyciela 5.8 Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów 5.9 Oceny i wartościowania 5.10 Podsumowanie Rozdział 6: Trudności w uczeniu się – profilaktyka i terapia -/- 6.1 Trudności w uczeniu się 6.2 Specyficzne trudności w uczeniu się 6.3 Niepowodzenia szkolne 6.4 Profilaktyka i terapia -/- Aneks – konspekty lekcji o tematyce filozoficznej i etycznej. (shrink)

There is a long-standing disagreement among Branching-Time theorists. Even though they all believe that the branching representation accurately grasps the idea that the future, contrary to the past, is open, they argue whether this representation is compatible with the claim that one among many possible futures is distinguished—the single future that will come to be. This disagreement is paralleled in an argument about the bivalence of future contingents. The single, privileged future is often called the Thin Red Line. I reconstruct (...) the history of the arguments for and against this idea. Then, I propose my own version of the Thin Red Line theory which is immune to the major objections found in the literature. I argue that the semantic disagreement is grounded in distinct metaphysical presuppositions. My solution is expressed in a conceptual framework proposed by John MacFarlane, who distinguishes semantics from postsemantics. I extend his distinction and introduce a new notion of presemantics to elucidate my idea. (shrink)

In the article I reconstruct Karol Wojtyła’s argument against atheism. According to Wojtyła, an atheist is unjust because of not rendering absolute honour to God. In my opinion the argument is sound if one applies it to theists or negative atheists and if one presupposes that there are moral obligations to only supposed persons. The argument meets some objections. A discussion of them leads me to an interpretation of the theism-atheism controversy as being the conflict of two imperatives: the imperative (...) of justice and the imperative of evidence. (shrink)

Wychodząc od pojęcia i cech propagandy, autor omawia technikę multiplikacji, stosowaną w manipulacji językowej, mającej miejsce w języku polityki i propagandy. Jednocześnie zwraca uwagę na różne płaszczyzny i aspekty multiplikacji, od powtarzania poszczególnych leksemów, przez ustandaryzowane i utrwalone stałe schematy i kolokacje, rytualizacje, polityczne frazeologizmy, aż po multiplikację całych motywów w oparciu o pola synonimiczne.

Inquiries concerning the theory of imperatives and norms prosecuted in Poland in the 20th century covered practically the whole scope of this theory. In a uniform conceptual scheme, the paper shows main results of this research done mostly within the Lvov-Warsaw School tradition. It begins with presenting the Polish theoreticians’ approach to three correlated theoretical situations containing our preferences (opposed to impulses, decisions and tendencies), accepted values and imposed obligations. The second step is discussing their views on means of verbalising (...) these situations, i.e. by help of imperatives, evaluations and norms (opposed to consultatives, instructions and optatives) correspondingly. The paper is closed with examining the Polish logicians’ trials of reconstruction of imperative-normative argumentation. (shrink)

In this article I outline two epistemological theistic arguments. The first one starts from the dilemma between our strong conviction that we possess some knowledge of the world and the belief that there are some serious reasons which undermine it. In my opinion theism opens the possibility of the way out of the dilemma. The second argument depends on the premise that in every time every worldly thing is actually perceived or known. I support it by four considerations and claim (...) that the simplest explanation of the epistemic ‘non-loneliness’ of the world is the existence of the Supreme Cogniser. (shrink)

The purpose of this article is to present contemporary varieties of panpsychism, i.e. a metaphysical view according to which at least some of the fundamental properties which constitute the world are mental. Despite its popularity in the history of philosophy, the view has been thought, in the analytic tradition, to be unscientific. Nevertheless, in light of some insolvable problems with the explanation of mind, panpsychism has become a view which is taken seriously as a correct metaphysical theory. In this article, (...) I propose a broad definition of panpsychism in order to uncover the possible causes of its variety. Subsequently, I argue that there are two main motivations to embrace panpsychism: the law of continuity and the acceptance of fundamental monism. Further, I present some problems with panpsychism, especially the problem of combination. In the final part, I suggest that panpsychism should be taken seriously in the recent debates about the mind, regardless of its difficulties. (shrink)

Zebrane w niniejszej publikacji prace są owocem namysłu zarówno badaczy przyrody, jak i filozofów oraz teologów. Prezentują one różnorodne spojrzenie na elementy dziejów dialogu między naukami przyrodniczymi, filozofią i teologią, a także własne poszukiwania autorów dotyczące współczesnych aspektów tej problematyki. W pierwszej części zostanie przedstawione spojrzenie na charakterystyczne punkty historycznego procesu formowania się relacji między różnymi dziedzinami ludzkiego poznania. Czytelnik będzie mógł prześledzić etapy jednoczenia się religijnego i filozoficznego obrazu rzeczywistości na gruncie chrześcijańskiej starożytności i średniowiecza. Ukazane też zostanie oświeceniowe (...) rozejście się teologii i nowożytnej filozofii pod wpływem rozwoju nauk szczegółowych. Współczesny etap poszukiwań obszarów i perspektyw, w których możliwy jest dialog pomiędzy wyodrębnionymi z filozofii naukami przyrodniczymi a samą filozofią oraz teologią, zostanie zaprezentowany w drugiej części niniejszej publikacji. Składają się na nią artykuły dotyczące zarówno aspektów metodologicznych, jak i konkretnych problemów pojawiających się na styku elementów triady: przyrodoznawstwo – filozofia – teologia. (shrink)

Der vorliegende Aufsatz berührt zwei bis heute nur im geringen Maße erforschte und thematisierte Probleme der Übersetzungstheorie. Es geht hier vor allem um eine möglichst kompakte Darstellung einer Diskussion über solche Begriffe wie Kultur, Fremderfahrung, Fremdverstehen, oder Alienation und Alterität. Der wissenschaft1iche Diskurs, in welchem beide der erwähnten Themen immer wieder zur Sprache kommen, gewinnt heutzutage für eine einheitliche Beschreibung der literarischen Übersetzung einen interessanten, obwohl methodologisch noch nicht ganz sicheren Boden. In erster Linie liegt das Problem des Kulturphänomens auf (...) dem Gebiet der Übersetzung in der Art und Weise seiner Analyse. Wie funktioniert der fremde und fremdsprachige Kontext in der kommunikativen Situation der Übersetzung, was doch eine Begegnung der Kulturen bedeutet? Wie ist es mit den Artefakten der fremden Kultur, Kunst und Literatur umzugehen? Welche Sprache soll die Aufgabe der Beschreibung leisten? Es werden hier nur die wichtigsten Fragen einer kulturspezifisch orientierten Übersetzungswissenchaft aufgezahlt. Ein Versuch, nur auf diese Fragen eine allgemeine Antwort zu erteilen, würde den Rahmen jenes kurzen Aufsatzes mit großter Sicherheit sprengen. Nichtsdestotrotz lohnt es sich über die immer aktuellen Quästionen der literarischen Übersetzung (darauf habe ich mich hier grundsätzlich konzentriert) ein paar Worte zu sagen. Ich heiter, meine kurze und notwendigerweise oberflächliche Arbeit möge doch als ein guter Ansatz zum Thema: Kultur in der literarischen Übersetzung dienen. (shrink)

The paper is a polemic with Richard Swinburne. According to him, both the possible worlds -- the ’world with God’ and the ’world without God’ -- contain moral properties. The ’world with God’, however, is morally "richer" because the existence of God entails some additional obligations; God may affect moral "facts" through creating some nonmoral facts; God may formulate some additional commands. I think that these differences lead to a greater difference in understanding morality: in the ’world without God’ morality (...) is at most a consequence of some contingent nonmoral states of affairs; whereas in the ’world with God’ it is the correlate and intended "work" of a perfect personal being. (shrink)

Heated debates stemming from the confrontation of scientific knowledge with the biblical picture of the creation of man, which had followed the publication of Darwin's theory of evolution, became far less prominent in the second half of the 20th century. This was due to two factors: first, the theory of evolution was partly accepted in theological circles and at the same time biologists showed a growing awareness of the limited epistemological scope of the competence of the natural sciences. This lesson (...) from the history, however, seems to have been forgotten by many who now and again return to controversies which more often than not are caused by ideological quarrels over religion, with true scholarship being too easily lost from sight. The paper reminds some of the history of the controversy in question and suggests that at least some of the current problems regarding evolution˗and˗ creation controversy may have already found their solutions. In part 1, “The Theory of Evolution and the Creation of the Human” it deals with the general issue of human origins. In part 2, “Monogenism and Original Sin” it explores the notion of the ‘first human’ as it is employed in biology and in theology, and shows its completely different meaning in these two realms of knowledge which helps to resolve the recurrent controversy over monogenism. (shrink)

Karta Praw Podstawowych zobowiązuje Unię Europejską do poszanowania różnorodności językowej. Parlament Europejski, jak żaden inny organ Unii Europejskiej, zobowiązał się do przestrzegania zasad integralnej wielojęzyczności. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie problematyki związanej z przestrzeganiem zasad „integralnej wielojęzyczności” w Parlamencie Europejskim. Począwszy od przedstawienia struktury, uprawnień i kompetencji oraz zasad funkcjonowania PE, uwaga skierowana zostaje na kwestię wielojęzyczności w poszczególnych instytucjach i organach Unii Europejskiej, zwłaszcza Parlamentu Europejskiego, ze wskazaniem również negatywnych zjawisk związanych z przestrzeganiem zasad multilingualizmu. Artykuł zamyka przegląd możliwych (...) płaszczyzn językoznawczej eksploracji w odniesieniu do językowych fenomenów bezpośrednio związanych z realizowaną przez PE zasadą językowego równouprawnienia. (shrink)

In a recent paper, Levy, Gadd, Kerridge, and Komesaroff attempt to defend the ethicality of homeopathy by attacking the utilitarian ethical framework as a basis for medical ethics and by introducing a distinction between evidence-based medicine and modern science. This paper demonstrates that their argumentation is not only insufficient to achieve that goal but also incorrect. Utilitarianism is not required to show that homeopathic practice is unethical; indeed, any normative basis of medical ethics will make it unethical, as a defence (...) of homeopathic practice requires the rejection of modern natural sciences, which are an integral part of medical ethics systems. This paper also points out that evidence-based medicine lies at the very core of modern science. Particular arguments made by Levy et al. within the principlist medical ethics normative system are also shown to be wrong. (shrink)

Introduction to a special issue of Erkenntnis.

More Info: B. Plawgo, A. Grabska, M. Klimczuk-Kochańska, A. Klimczuk, J. Kierklo, J. Żynel-Etel, Startery podlaskiej gospodarki. Analiza gospodarczych obszarów wzrostu i innowacji województwa podlaskiego: sektor produkcji oprogramowania komputerowego (Podlasie economy starters. Analysis of economic growth and innovation areas of Podlaskie: software production sector), Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku, Białystok 2011.

Obóz Kultury 2.0 Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek Seweryn, Stunża M., D. Grzegorz, Marcin Wilkowski & Anna Orlik .

Ramowy Katalog Kompetencji Cyfrowych Justyna Jasiewicz, Mirosław Filiciak, Anna Mierzecka, Kamil Śliwowski, Andrzej Klimczuk, Małgorzata Kisilowska, Alek Tarkowski & Jacek Zadrożny Centrum Cyfrowe Projekt: Polska (2015) .

The Framework Catalogue of Digital Competences Justyna Jasiewicz, Mirosław Filiciak, Anna Mierzecka, Kamil Śliwowski, Andrzej Klimczuk, Małgorzata Kisilowska, Alek Tarkowski & Jacek Zadrożny Centrum Cyfrowe Projekt: Polska (2015) .

Recreational Drugs European Network (ReDNet) project aims to use the Psychonaut Web Mapping Project database (Psychonaut Web Mapping Group, 2009) containing novel psychoactive compounds usually not mentioned in the scientific literature and thus unknown to clinicians as a unique source of information. The database will be used to develop an integrated ICT prevention approach targeted at vulnerable individuals and focused on novel synthetic and herbal compounds and combinations. Particular care will be taken in keeping the health professionals working directly with (...) young people showing problematic behaviors regularly updated in terms of novel compounds and combinations as well. A user-friendly project website will be developed aimed primarily at delivering the information/prevention approaches, but will also be a way of communicating with project partners and relevant stakeholders (e.g. thematic forum facilities, instant messages, blogs, video chat, wikiblog, newsletters distributed via mailing list). The website will support various ICT prevention tools, including an SMS alert service. Different areas and sections will be aimed specifically at the different target groups. -/- . (shrink)

B. Plawgo, A. Grabska, M. Klimczuk-Kochańska, A. Klimczuk, J. Kierklo, J. Żynel-Etel, Startery podlaskiej gospodarki. Analiza gospodarczych obszarów wzrostu i innowacji województwa podlaskiego: sektor produkcji oprogramowania komputerowego, Wojewódzki Urz¸ad Pracy w Białymstoku, Białystok 2011.

In his book Między ukryciem a jawnością [Between Hiddenness and Openness] (2023), Professor Jacek Wojtysiak argues that on the assumption of atheistic naturalism, no convincing explanation can be given for the ‘great fact of faith,’ that is, the phenomenon of the historical persistence and universality of the belief in the existence of God. The purpose of this paper is to challenge this thesis. Drawing on selected theories from the field of the Cognitive Science of Religion, I sketch a naturalistic (...) explanation of how religious belief arises. (shrink)

Decalogue Five tells the story of Waldemar Rekowski (Jan Tesarz), a jaded taxi driver, Piotr Balicki (Krzysztof Globisz), an idealistic, newly-licensed attorney, and Jacek Lazar (Mirosław Baka), a young and troubled drifter, whose lives intersect with one another as a result of fate, or contingent circumstance, or some combination of both. With brutal detail and detachment, the film depicts Jacek’s seemingly aimless wanderings through Warsaw, his senseless killing of Waldemar, his interactions with Piotr (his court-appointed attorney), and his (...) eventual execution after a failed defense in court. Like other films within the Decalogue series, Five illustrates what happens when human beings are forced to confront ethical dilemmas (and thus are forced to confront themselves as responsible moral decision makers) in a world that seems to offer little in the way of moral direction, meaning, purpose, and community with others. Discussing the overarching aim of the Decalogue series as a whole, Krzysztof Kies´lowski refers to the sense of alienation, aimlessness, and loneliness that often describes the human condition. (shrink)

[PERSONHOOD IN AFRICAN PHILOSOPHY]. W artykule została omówiona i poddana analizie debata między dwoma współczesnymi afrykańskimi filozofami Ifeanyim A. Menkitim z Nigerii oraz Kwame Gyekyem z Ghany. Debata ta dotyczy typowych dla niektórych afrykańskich kultur sposobów myślenia o istocie człowieczeństwa, tj. o byciu człowiekiem (osobą, person). Prezentowane przez tych filozofów koncepcje nie odnoszą się do żadnych konkretnych afrykańskich ludów, lecz raczej są pewnymi wzorcami idealnymi, czy też abstrakcyjnymi. Zdaniem Menkitiego w tradycyjnym myśleniu afrykańskim jednostka (individual) stopniowo nabywa pełnię człowieczeństwa w (...) oczach swojej wspólnoty wpierw poprzez internalizację obowiązujących w niej norm, a następnie przez ich przestrzeganie w dorosłym życiu. Jak wskazuje, Afrykanin jest przy tym człowiekiem bardziej w przekonaniu i w odbiorze innych niż w swoim własnym. Ale nawet jego własne przeświadczenie o byciu człowiekiem jest kreowane przez myślenie zbiorowe. Z taką perspektywą nie zgadza się Gyekye, który uważa, że człowieczeństwo nie jest u Afrykanów czymś konstytuowanym bądź potwierdzanym przez zbiorowość. W przekonaniu Gyekyego, w myśleniu afrykańskim człowieka czynią pewne symptomatyczne dlań z natury atrybuty fizyczne i umysłowe oraz towarzyszący im instynkt społeczny (sociality), który, jak mniema, jest również przyrodzony. Choć Afrykanin jest, według Gyekyego, bytem głęboko wspólnotowym, posiada również pewien potencjał niezależności od wspólnoty (lokalnej, etnicznej, religijnej), której jest członkiem. Z opisu Menkitiego wynika zaś, że przeciętny Afrykanin nie jest aktywnym sprawcą rzeczywistości i indywidualnym interpretatorem świata, w którym żyje. Artykuł opublikowany w: "Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria", nr 3 [71]: Status człowieka. Problemy filozoficzne, naukowe i religijne, red. Jacek Hołówka, s. 259-282. (shrink)