Sprawiedliwość jako cecha działającego podmiotu jest w swej istocie doskonałością całości, doskonałością jego istnienia. Taka doskonałość („dzielność”) całości zakłada sprawność każdego zasadniczego elementu naszego wnętrza – intelektu, woli i uczuć, choć nie jest po prostu sumą doskonałości tych elementów, jest czymś jakościowo różnym. Niemniej jednak Platona ujęcie doskonalenia elementów „wnętrza” człowieka prowadzi do refleksji nad powiązaniem sprawiedliwości z pozostałymi uniwersalnymi wartościami konstytucyjnymi – prawdą, dobrem i pięknem. Dzielnością (cnotą) właściwą intelektowi, symbolizowanemu przez władców Platońskiego państwa, jest mądrość, a ta nie (...) może się obyć bez prawdy. Dzielnością woli, symbolizowanej przez żołnierzy i policjantów, jest odwaga pojmowana przez Platona jako postępowanie zgodne z własnymi, rozumnymi przekonaniami, a takie postępowanie jest fundamentem dobra (moralnego). Uczucia – symbolizowane przez wytwórców – ukierunkowywane, „pociągane” są przez piękno. Krótko, wiedza – ma być prawdziwa, działanie – dobre, a to, co wytwarzane – piękne. To przesłanie Platona dotyczące naszych uniwersalnych wartości konstytucyjnych. To też przesłanie dotyczące celów, których realizacji powinna służyć kultura duchowa – nauka zmierza do prawdy, moralność do dobra, sztuka do piękna. Platon każe przy tym pamiętać, że rozwój kultury nie jest celem samym w sobie, ale służyć powinien tworzeniu warunków rozwoju konkretnego człowieka, w tym tworzeniu warunków do bycia sprawiedliwym. (shrink)

This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization (...) of the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification. --- Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą. (shrink)

The paper presents some historical (Plato, Aristotle, Plotin, Augustine, Boethius, Aquinas) and main contemporary topics about different accounts of goodness of God understood as ontological goodness, perfection and as ethical goodness - impeccability and benevolence. The arguments for goodness of God are presented, mainly from stance of Thomas Aquinas classical theism as well as arguments against compatibility of essential goodness and omnipotence (N. Pike) and being an moral agent. The article draws perspective of different philosophical issues connected with goodness of (...) God, like a problem of evil, the Euthyphro dilemma, divine command ethics and divine motivation theory. (shrink)

Clinical Ethics Consultations are an important tool for physicians in solving difficult cases. They are extremely common in North America and to a lesser extent also present in Europe. However, there is little data on this practice in Poland. We present results of a survey of 521 physicians practising in Poland concerning their opinion on CECs and related practices. We analysed the data looking at such issues as CECs’ perceived availability, use of CECs, and perceived usefulness of such support. Physicians (...) in our study generally encounter hard ethics cases, even—surprisingly—those who do not work in hospitals. Most physicians have no CEC access, and those that do still do not employ CECs. However, physicians perceive this form of support as useful—even more so among actual users of CECs. We compared these findings with similar studies from other European countries and the North America. We point out peculiarities of our results as compared to those in other countries, with some possible explanations. We hope the results may encourage regulatory debate on the need to formally introduce CECs into the Polish healthcare system. (shrink)

According to The Consensus Gentium Argument from the premise: “Everyone believes that God exists” one can conclude that God does exist. In my paper I analyze two ways of defending the claim that somebody’s belief in God is a prima facie reason to believe. Kelly takes the fact of the commonness of the belief in God as a datum to explain and argues that the best explanation has to indicate the truthfulness of the theistic belief. Trinkaus Zagzebski grounds her defence (...) on rationality of epistemic trust in others. In the paper I argue that the second line of reasoning is more promising and I propose its improved version. (shrink)

This chapter outlines an embodied conception of noise. From an enactive and ecological perspective noise is an inevitable complement to the richness of bodily sensitivities and complex actions. The world around us, the universe, is replete, full of inexhaustible texture available to be explored at every scale at which we are capable, or can become capable, of making distinctions. Drawing on work in ecological psychology I suggest that noise is our experience of that encompassing fullness, and can be encountered in (...) a number of different ways depending on the organisation of our bodies and activities at different scales across a given period. While that fullness can be overwhelming, and create challenges for us to distinguish and coordinate effectively with the particular aspects of the world most relevant to our present concerns - noise can be intrusive and disruptive - I argue that there are significant positive aspects to the phenomenon. Noise is an inherent part of the rich messiness of the world as discussed in recent enactive work, which provides both robustness to developmental processes as well as opportunities for action that support adaptive agency. In a noisy, messy world there are always more options available to explore. (shrink)

Descriptions of bodies within the literature of the enactive approach to cognitive science exhibit an interesting dialectical tension. On the one hand, a body is considered to be a unity which instantiates an identity, forming an intrinsic basis for value. On the other, a living body is in a reciprocally defining relationship with the environment, and is therefore immersed and entangled with, rather than distinct from, its environment. In this paper I examine this tension, and its implications for the enactive (...) approach, particularly the enactive conceptions of life and bodies. Following the lead of others, I argue that enactive cognitive science can benefit from a deeper reading and integration with extant work on the complexity and multiplicity of the living body within feminist philosophy and feminist science studies. (shrink)

In the last two decades, major cities in Malaysia have witnessed a spate of urban redevelopment including commercial and retail complexes, and residential estates. The current urban transformations taking place in Malaysian cities are mainly market-driven and characterized by fast-track development with a strong priority on the road infrastructure. This is a typical example of an intensive property-led development that is becoming a central driver of the national economy. This article provides a deeper understanding of the complexity of urban development (...) in Malaysia. Here, the major aim is to understand the Malaysian cities' transitions in the trajectory of their colonial past, national identity, multi-cultural community, culture, and religion. Focusing on South East Asian urbanism, this article determines how internal and external forces and global trends such as neoliberalism and property-led development affect the transformation of urban landscapes and expansions in Malaysia. The outcomes of this paper will indicate how much property-led development and globalisation have affected the traditional and tropical climate-responsive urban environment in Malaysia. It will also identify sustainable design and planning measures that should be implemented in the cities of Malaysia to combat the ill-effects of globalisation. (shrink)

The paper is a contribution to the debate on the epistemological status of thought experiments. I deal with the epistemological uniqueness of experiments in the sense of their irreducibility to other sources of justification. In particular, I criticize an influential argument for the irreducibility of thought experiments to general arguments. First, I introduce the radical empiricist theory of eliminativism, which considers thought experiments to be rhetorically modified arguments, uninteresting from the epistemological point of view. Second, I present objections to the (...) theory, focusing on the critique of eliminativism by Tamar Szabó Gendler based on the reconstruction of famous Galileo's Pisa experiment. I show that her reconstruction is simplistic and that more elaborate reconstruction is needed for an appropriate assessment of the epistemic power of general argument. I propose such a reconstruction and demonstrate that general version of Pisa experiment is epistemically equal to the particular one. Thus, from an epistemological perspective, Galileo's thought experiment is reducible to a straightforward argument without particular premises. (shrink)

This book is the first comprehensive study of Plato’s conception of justice. The universality of human rights and the universality of human dignity, which is recognised as their source, are among the crucial philosophical problems in modern-day legal orders and in contemporary culture in general. If dignity is genuinely universal, then human beings also possessed it in ancient times. Plato not only perceived human dignity, but a recognition of dignity is also visible in his conception of justice, which forms the (...) core of his philosophy. Plato’s Republic is consistently interpreted here as a treatise on justice, relating to an individual and not to the state. The famous myth of the cave is a story about education taking place in the world here and now. The best activity is not contemplation, but acting for the benefit of others. Not ideas, but individuals are the proper objects of love. Plato’s philosophy may provide foundations for modern-day human rights protection rather than for totalitarian orders. (shrink)

Truth seems to be an indispensable element of authority which presents itself as being based on more than just power and efficiency. In the domain of law,there is not only and primarily the problem of establishing the truth about the facts which are to be judged; there is also the problem of norms—does their authority rest solely on the act of establishing them, or is there “something behind”, a truth which contributes to the strength of law, and which provides legitimacy (...) to both legislator and to the legal norms themselves. In theoretical reflection, the very possibility of talking about true norms or true evaluations is under challenge, and this view dominates in the academic education of lawyers and other professionals. At the basis of this project lies the conviction that the problem of true norms, and the more general problem of the place of truth in law, is worth re-examining. In the course of such a re-examination, it is also worth returning to certain points in the tradition of thinking about the foudations of law. In the tradition recalled by the papers presented here—by both Italian and Polish authors—a prominent place is occupied by Polish thinkers such as Leon Petrażycki, Czesław Znamierowski, and Zygmunt Ziembiński. The book consists of three major parts. The titles—Tradition, Theory, Practice mark important points of reference in the reflection on truth in the context of law. The contributions relate to these points in different degrees, and each, though placed in one of these parts, also refer to the others. (shrink)

The aim of this article is to introduce the work of Leopold Blaustein — philosopher and psychologist, who studied under Kazimierz Twardowski in Lvov and under Husserl in Freiburg im Breisgau. In his short academic career Blaustein developed an original philosophy that drew upon both phenomenology and Twardowski’s analytical approach. One of his main publications concerns Husserl’s early theory of intentional act and object, introduced in Logische Untersuchungen. In the first part of the article I briefly present Blaustein’s biography and (...) some general features of his philosophy. The second part provides an overview of Blaustein’s dissertation concerning Husserl’s early phenomenology. In the third and final part I summarize Blaustein’s research, including the critical remarks of Roman Ingarden. (shrink)

This study aims to identify various meanings of the expression (name) “dignity”, with particular emphasis on the meanings of this expression as it appears in the text of the Constitution of the Republic of Poland. The meaning of the name “dignity” is the concept of dignity; in turn, the different concepts of dignity encompass dignity of particular types. Twelve different meanings of the expression “dignity” are indicated – twelve different concepts of dignity, and thus twelve types of dignity. Half of (...) them are meanings (concepts) that recognize dignity as something belonging to a human being as a subject of law. They were considered in the essay Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji [Dignity as a Quality of Person – a Proposed Systematisation]. This group of meanings includes three concepts of dignity which recognize dignity as something constitutive of being a person: (1) inherent dignity of the person, (2) dignity established by qualities specific to a thinking being, and (3) dignity as a historically emergent social status of all human beings. The second group of meanings, treating dignity as something with which the human being (the person) is endowed, includes concepts which encompass (4) personal dignity (honour and good reputation), (5) dignity as moral excellence, and (6) dignity as appropriateness of attitude or behaviour. -/- Dignity as an attribute of collective entities and dignity as an institutionally grounded attribute are a subject of this paper. The Constitution of the Republic of Poland speaks of (1) the dignity of the Nation, (2) the dignity of office or function, and (3) public dignity. The expression “the dignity of the Nation” can be understood in four different ways: (i) analogously to the understanding of dignity of the person, (ii) of personal dignity, (iii) of dignity as moral excellence, and (iv) of dignity as appropriateness of attitude or behaviour. The expression “dignity” when designating something institutionally grounded can designate (4) the dignity of social roles, (5) the dignity of a profession, and – specifically to the Polish language – (6) dignity meaning a surname. -/- The author argues that it is unacceptable to ascribe different concepts of dignity to the expression “dignity” appearing in a specific legal provision. (shrink)

The study aims at making explicit the three spheres or planes, essential from the point of view of semiotics, on which the discourse regarding dignity takes place, and at clarifying the relations between these planes. The analysis uses the conception of Kazimierz Ajdukiewicz. There are three principal areas in which the discourse on dignity is conducted – the plane of linguistic expressions on which the name “dignity” is used; the plane of meanings on which the notion of dignity is placed; (...) and the plane of objects on which there is dignity itself. There is a relationship of meaning between the different concepts of dignity and the expression “dignity”, a relationship of signification between expression “dignity” and dignity as its referent, and a relationship of apprehension between the concepts of dignity and their referents. (shrink)

"Dignity as a Quality of Person: Types of Dignity – a Proposed Systematisation" This study aims to identify various meanings of the expression (name) “dignity”, with particular emphasis on the meanings of the expression as it appears in the text of the Constitution of the Republic of Poland. The meaning of the name “dignity” is the concept of dignity; in turn, the concept of dignity encompasses dignity of particular types. Twelve different meanings of the expression “dignity” are indicated – twelve (...) different concepts of dignity, and thus twelve types of dignity. Half of them are meanings (concepts) that recognize dignity as something belonging to a human being as a subject of law, and this essay is devoted to this group of meanings. This group of meanings includes three concepts of dignity which encompass dignity as something constitutive of being a person: (1) inherent dignity of the person, (2) dignity established by qualities specific to a thinking being, and (3) dignity as a historically emergent social status of all human beings. Only the first of these three concepts of dignity is adequate to the interpretation of the preamble and art. 30 of the Polish Constitution. The second group of meanings, treating dignity as something with which the human being is endowed, includes concepts which encompass (4) personal dignity (honour and good reputation), (5) dignity as moral excellence, and (6) dignity as appropriateness of attitude or behaviour. The other half of the meanings take dignity as something that belongs to something. These meanings will be considered in the forthcoming essay Godność jako cecha podmiotów zbiorowych i godność jako cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – propozycja systematyzacji [Dignity as an Attribute of Collective Entities and Dignity as an Institutionally Grounded Attribute: Types of Dignity – a Proposed Systematisation]. The Constitution of the Republic of Poland speaks of (1) the dignity of the Nation, (2) the dignity of office or function, and (3) public dignity. The expression “dignity” when designating something belonging to something can also designate (4) the dignity of social status based on belonging to a social group, (5) the dignity of a profession, and – specifically to the Polish language – (6) dignity meaning a surname. The author argues that it is unacceptable to ascribe different concepts of dignity to the expression “dignity” appearing in a specific legal provision. STRESZCZENIE Opracowanie zmierza do identyfikacji różnych znaczeń wyrażenia (nazwy) „godność”, ze szczególnym uwzględnieniem znaczeń tego wyrażenia występującego w tekście Konstytucji RP. Znaczeniem nazwy „godność” jest pojęcie godności; z kolei pojęcie godności ujmuje samą godność danego typu. Wskazanych zostaje dwanaście różnych znaczeń wyrażenia „godność” – dwanaście różnych pojęć godności, zatem i dwanaście jej typów. Połowa z nich to znaczenia (pojęcia), które ujmują godność jako coś przynależnego człowiekowi jako podmiotowi i tym znaczeniom (i odpowiadającym im typom godności) poświęcone jest niniejsze opracowanie. W tej grupie znaczeń odróżnione zostają trzy pojęcia godności, które ujmują godność jako coś konstytutywnego dla bycia osobą – (1) przyrodzoną i niezbywalną godność osobową, (2) godność opartą na obserwowalnych i zmiennych cechach specyficznych dla istoty rozumnej i (3) godność opartą na historycznie ukształtowanym statusie społecznym przypisanym wszystkim ludziom. Jedynie pierwsze z tych pojęć jest adekwatne do interpretacji preambuły i art. 30 Konstytucji RP. W drugiej grupie znaczeń ujmujących godność jako coś przysługującego człowiekowi są pojęcia ujmujące godność jako cechę osoby – (4) godność osobistą (cześć i dobre imię), (5) godność osobowościową (poziom moralny) oraz (6) godność jako dyspozycja do stosownego sposobu bycia. Druga połowa znaczeń ujmuje godność jako coś przynależnego czemuś lub jako coś o charakterze konwencjonalnym, instytucjonalnym. Te znaczenia będą omawiane w kolejnym opracowaniu Godność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – Propozycja systematyzacji – Część 2. Konstytucja RP mówi o (1) godności Narodu, (2) godności urzędu lub funkcji, oraz o (3) godności publicznej (godnościach publicznych. Wyrażenie „godność” jako desygnujące coś przynależnego czemuś może także desygnować (4) godność statusu społecznego opartego na przynależności do jakiejś grupy społecznej, (5) godność zawodu oraz – co specyficzne dla języka polskiego – (6) godność jako nazwisko. Autor argumentuje, że niedopuszczalne jest przypisywanie wyrażeniu „dignity” występującym w danym przepisie prawnym, różnych pojęć godności. (shrink)

There are three chief aims of the paper. First, it presents in short the beginning of the analytic philosophy of religion, its development, issues, and methods. Second, it puts forward a hypothesis that in the last five decades analytic philosophy of religion has been dominated by the epistemological paradigm, i.e. in most cases, any problem in question has been studied as part of the general problem of rationality of religious belief. That situation is changing slowly towards achieving more balance between (...) the issues of epistemology of religion and those concerned with philosophical theology. Third, the paper provides criteria for the classification of the different ways to understand the rationality of religious belief: the rationalistic and evidentialist approach, the natural theology approach, the Wittgensteinian fideism and Reformed epistemology approaches. A brief description of each of those four positions in epistemology of religion is included. (shrink)

In contemporary positive law there are legal institutions, such as conscientious objection in the context of military service or “conscience clauses” in medical law, which for the sake of respect for judgments of conscience aim at restricting legal obligations. Such restrictions are postulated to protect human freedom in general. On the basis of Thomas Aquinas’ philosophy, it shall be argued that human dignity, understood as the existential perfection of a human being based on special unity, provides a foundation for imposing (...) limitations on the scope of legal obligations in general. Human freedom plays a crucial role in understanding dignity as perfection based on the special individuality of a personal being, which in turn is based on the free choice to pursue a unique way of life. Therefore, Aquinas’ argumentation is, at its core, liberal – the perfection rather than the imperfection of a human being underlies the requirement to limit legal obligations. Dignity understood as the special unity of a person also provides the basis for limiting obligations in the case of conscientious objection; however, in that case, such limitations aim at safeguarding internal integrity rather than the individualisation of a given way of life. _This project was financed with funds from the National Science Centre allocated on the basis of the decision number DEC-2013/09/B/HS5/04232._. (shrink)

The abstract Everyone who gets to know deeper with the Nietzsche philosophy is forced to think about a mutual relationship of a culture and a biology. The main problem to correct show of above relationships is the understanding of the meaning of a language with reference to the culture and the biology. Considerations which are represented here are inspired by the Nietzsche philosophy. They are split by three parts. In the first part there is shown the meaning of the language (...) to create the herd in the Nietzsche philosophy. The second part develops his qualification of the language as a shortening of communication. The final part tries to refer the functioning of the language to the sphere of a biological human being. As I think, only the biological perspective permits to overstep the rhetoric of the individualism expressed in the Nietzsche philosophy by the opposition among weak and strong, or else among a priest and a superman. Thanks to drawn consequence from accepted by Nietzsche of the reduction my to the animal sort we are forced to the reversal of the perspective of his thought. The herd is not a centre to create the superman as the aim of the all mankind, but the sense of the exceptionality of an each subject is a centre to a fixation of the reproduction of the genetic definite population. (shrink)

The aim of the paper is to provide a philosophical and historical background to current discussions about the changing relationships between the university and the state through revisiting the classical “Humboldtian” model of the university as discussed in classical German philosophy. This historical detour is intended to highlight the cultural rootedness of the modern idea of the university, and its close links to the idea of the modern national state. The paper discusses the idea of the university as it emerges (...) from the philosophy of Wilhelm von Humbold, Johann Gottlieb Fichte and Friedrich Schleiermacher, as well as - in the 20th century - Karl Jaspers and Jürgen Habermas. More detailed questions discussed include the historical pact between the modern university and the modern nation-state, the main principles of the Humboldtian university, the process of the nationalization of European universities, the national aspect of the German idea of culture (Bildung), and the tension between the pursuit of truth and public responsibilities of the modern university. In discussing current and future missions and roles of the institution of the university today, it can be useful to revisit its foundational (modern) German idea. In thinking about its future, it can be constructive to reflect on the evident current tensions between traditional modern expectations of the university and the new expectations intensified by the emergence of knowledge-based societies and market-driven economies. From the perspective of the tensions between old and new tasks of the university, it is useful to look back at the turning point in its history. (shrink)

Wersja przedostatnia, z 2010 roku. Proszę cytować wersję opublikowaną. Pre-final version, from 2010. Please, quote the published version.

In the article I discuss the conceptual problem of other minds and different approaches to mental concepts. Firstly, I introduce the conceptual problem and argue that solutions proposed by theory-theory and direct perception approach are inadequate. I claim that mental concepts are neither theoretical terms nor observational terms. Then, I consider third option which states that mental concepts are dispositional terms, i.e. they concern particular patterns (stereotypes) of behavior. Finally, I argue that dispositional approach is to some extent coherent with (...) phenomenological account and that phenomenological concept of embodiment can improve this position. (shrink)

In the article I discuss functionalist interpretations of Husserlian phenomenology. The first one was coined in the discussion between Hubert Dreyfus and Ronald McIntyre. They argue that Husserl’s phenomenology shares similarities with computational functionalism, and the key similarity is between the concept of noema and the concept of mental representation. I show the weaknesses of that reading and argue that there is another available functionalist reading of Husserlian phenomenology. I propose to shift perspective and approach the relation between phenomenology and (...) functionalism from a methodological perspective, specifically taking into account the functionalist explanatory strategy called functional analysis. I discuss the notion of function in Husserl’s works and Husserl’s idea of functional phenomenology. The key argument I develop is that in functional phenomenology we can find an explanatory strategy which is analogous to the strategy of functional decomposition used in functional analysis. I conclude that the proposed functionalist reading of phenomenology opens a new approach to the integration of phenomenology with cognitive sciences. (shrink)

The fact of religious diversity is vital for the philosopher of religion but also, to some extent, for the believer of a given faith. It takes place in such a dimension in which the views of a given believer or the meaning of the practice of a given religion presupposes the truthfulness of specific claims concerning a given religion or the beliefs included in it. If now on the part of the philosopher of religion or the followers of another religion, (...) there is a direct or indirect challenge to such a key proposition, religious disagreement with epistemic dimension is involved. At the same time, it is not the case that any religious diversity is a case of epistemically significant religious dissent. The paper, by distinguishing different aspects of religions and functions performed by religion, tries to show in which situations religious diversification leads to religious disagreement. Both the follower of religion and the philosopher of religion can and should seek the truth in matters of crucial importance to religion. The difference is that the follower of a given religion is more interested in the salvific and practical functions of religion, along with the associated sense of value and meaningfulness of life and, to a lesser degree, the theoretical certainty that her religion is correct at crucial points. On the other hand, the achievement of ‘the soteriological’ purpose of religion based on false belief is impossible, just as the meaningfulness of life 'based on the sand and not on the rock’. It is because the false foundation is devoid of higher value. That is why there is a community of a philosopher of religion and a follower of a given religion to search for the truth of it. (shrink)

W artykule poruszono problem stosunku znanego współczesnego poety, autora Fugi śmierci do tradycji judaistycznej. Celan - Paul Ancel - wywodzi się z kręgów kultury żydowskiej Bukowiny. Jest to dla jego twórczości fakt o fundamentalnym znaczeniu. Poeta przejmuje od Chasydów centralną kategorię, jaką jest "samotność". Wokół tego pojęcia rozwija się jego poetyka.

En la Constitución de la República de Polonia del 2 de abril de 19971 se reconocía el carácter objetivo de ciertos valores y un cognoscitivismo axiológico. Si tomamos las disposiciones constitucionales en serio tenemos que aceptar que algunas valoraciones morales o que algunas proferencias [utterances] valorativas pueden ser verdaderas o falsas y que nos informan acerca de una realidad objetiva. Por otro lado, en la teoría del derecho polaca y en los cursos universitarios de lógica para abogados se encuentran definiciones (...) de la justificación axiológica de las normas y de normas axiológicas (normas que poseen una justificación axiológica) que presuponen que ningún valor es objetivo y que no pueden ser conocidos — se presupone un no-cognoscitivismo axiológico. De acuerdo con el no-cognoscitivismo, ninguna valoración y ninguna proferencia valorativa puede ser verdadera o falsa, ni puede informar acerca de la realidad. En este trabajo se analiza la concepción no-cognoscitivista de Zygmunt Ziembiński tal y como ha sido formulada en su libro de texto lógica práctica [Logika praktyczna] — el cual ha formado intelecTraduddo del inglés por Jorge Cerdio; título original: «True Norms in the Light of Axiological Justification of Norms». Relectura: Germán Sucar. La Constitución de la República de Polonia [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] del 2 de abril de 1997, Dziennik Ustaw, 1997. No. 78, item 483. Versión en inglés en Gierach, 2009: 21. 6S6 Mark Piechowiak tualmente a dos generaciones de abogados polacos y ha establecido el estándar bajo el que se entienden las justificaciones axiológicas y las normas axiológicas2. Su definición de valoración y de normas excluyen la posibilidad misma de un discurso significativo acerca de las valoraciones o acerca de las normas en términos de verdad o falsedad. (shrink)

In philosophical literature terms: „natural theology” (or „rational theology”) and „philosophical theology” are used as exchangeable. The author argues that natural and philosophical theology are different philosophical disciplines. It is possible to point out a philosophic theology, different from natural theology, the former aims are not only supposed to show that God exists but to unifícate, interpret and explain (understand) religious faith and her tasks are not primary apologetic. The author considers that the aims of the latter discipline are bound (...) with the preference of cognitive values such as certainty, rationality and being able to use one ’s rationality to convince your opponent. In the end of this article author introduces a sketch of method of philosophical theology as different form natural theology, which could overcome one-sided views about role of philosophical argument in study of religious belief and faith and their propositional content and lead not only to a more adequate analysis of the researched reality but also to the development of other disciplines. (shrink)

Tekst dotyczy zaproponowanej przez Arthura Kaufmanna koncepcji prawa do sprzeciwu (wobec władzy - wobec niesprawiedliwych ustaw) "w drobnej monecie". Koncepcja ta stanowi punkt wyjścia do refleksji nad formułą Radbrucha (nad czymś, co określam mianem "ciemnej strony" formuły Radbrucha), nad możliwością modyfikacji tej formuły i nad rozproszoną kontrolą konstytucyjności jako sposobem realizacji prawa do sprzeciwu "w drobnej monecie".

Choć samo zjawisko wykluczenia społecznego nie jest nowe, to jego waga, zwłaszcza w perspektywie praw człowieka, została doceniona stosunkowo niedawno. „Wykluczenie społeczne” nie jest kategorią konstytucyjną. Celem opracowania jest ogólne usytuowanie problematyki wykluczenia w kontekście zagadnień konstytucyjnych. Zmierza się do dookreślenia, czym jest wykluczenie społeczne oraz do wskazania zasadniczych konstytucyjnych punktów odniesienia, pozwalających na podjęcie tego problemu. Właściwe wykluczeniu społecznemu jest złożoność przyczyn - sam brak środków finansowych nie musi prowadzić do wykluczenia, choć proces wykluczania może być zainicjowany jednym wydarzeniem. (...) Jednak wykluczenia nie można adekwatnie scharakteryzować jedynie poprzez jego przyczyny. Wielowymiarowość dotyczy także przejawów wykluczenia. O wykluczeniu społecznym w sensie właściwym mówi się wówczas, gdy ograniczenia dotyczą jednocześnie wielu sfer życia społecznego. Chodzi przy tym o sfery fundamentalne, istotne . Charakterystyczne dla wykluczenia jest dłuższe trwanie w czasie. Często ma wymiar przestrzenny – procesy wykluczania prowadzą do wyodrębnienia obszarów, enklaw zamieszkanych przez wykluczanych, co jeszcze bardziej utrwala stan wykluczenia. Procesy wykluczania prowadzą niekiedy do zjawiska zwanego dziedziczeniem biedy czy wykluczenia. Ochrona przed wykluczeniem, wolność od niego, została uznana za prawo człowieka; prawo niesprowadzalne do tradycyjnie formułowanych praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych; mimo że wykluczenie społeczne dotyczy przede wszystkim udziału w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym. Wykluczenie jest powiązane z naruszeniem zasady równości, jednak nie daje się ująć jedynie w perspektywie tej zasady, przy czym w szeregu istotnych punktów różni się od dyskryminacji w korzystaniu z praw człowieka. Poszukując w Konstytucji RP, w której brak jest kategorii „wykluczenia społecznego” zasadniczych punktów odniesienia należy poszukiwać w zasadzie godności z art. 30 oraz – w stosunku do obywateli – w art. 1. Jako pomocnicze punkty odniesienia można wskazać zasady sprawiedliwości społecznej, solidarności oraz równości, a także konstytucyjny katalog wolności i praw, przede wszystkim wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych. (shrink)

The paper refers to the argument from hiddenness as presented in John Schellenberg’s book The Hiddenness Argument and the philosophical views expressed there, making this argument understandable. It is argued that conditionals (1) and (2) are not adequately grounded. Schellenberg has not shown that we have the knowledge necessary to accept the premises as true. His justifications referring to relations between people raise doubts. The paper includes an argument that Schellenberg should substantiate its key claim that God has the resources (...) to accommodate the possible consequences of openness to a relationship with finite persons, making them compatible with the flourishing of all concerned and of any relationship that may come to exist between them. At the end of the text, I propose to treat the argument as a rejection of an anthropomorphic God. (shrink)

Paper reconstructs three different accounts of the rationality of religious belief that we found in Plantinga's epistemology of theistic and religious belief. Taken into account are works (papers and books) from GAOM to first two books about a warrant. In the end, the article formulates some questions about rationality and evaluation of the importance of property of rationality of religious belief concerning other positive epistemic statuses.

STRESZCZENIE Opracowanie zmierza do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czym – z punktu widzenia struktury procesu wykładni i struktury wchodzących w grę wartości konstytucyjnych – różni się ograniczanie wolności i praw w ramach stosowania „zwykłych środków konstytucyjnych”, od ograniczania wolności i praw dopuszczalnego w stanach nadzwyczajnych. Podjęta zostaje problematyka dotyczącą kwestii materialnych, a poza zakresem rozważanych zagadnień pozostają kwestie dotyczące formalnych warunków dopuszczalności ograniczeń, jak publiczne ogłoszenie zagrożenia czy możliwość wprowadzania ograniczeń w aktach podustawowych. Stawiane tezy są polemiczne wobec poglądów, że (...) zawieszenie wolności lub praw jest skrajnym typem ograniczania i następuje wtedy, gdy wolności czy prawa „już nie ma”, lub że zawieszenie zakłada ograniczenie istoty wolności lub prawa. Okazuje się, że można sensownie mówić o zawieszaniu wolności lub praw także wówczas, gdy są one ograniczane w niewielkim tylko stopniu. Ponadto, możliwe jest zawieszanie, które nie prowadzi do ograniczenia istoty wolności lub prawa. Argumentuje się, że istotą zawieszania wolności lub praw w stanach nadzwyczajnych jest zakwestionowanie podstawowego ich przymiotu, jakim jest – uznawana w prawie międzynarodowym – nienaruszalność „całych” poszczególnych praw człowieka, która jest czymś innym od nienaruszalności ich istoty. Przy okazji prowadzona jest refleksja teoretycznoprawna nad zagadnieniem zawieszania wolności lub praw. Zawieszenie okazuje się czymś istotnie różnym od czasowej utraty mocy obowiązującej przepisów dotyczących wolności czy praw. Ich ciągłe obowiązywanie znajduje wyraz, na przykład, w zasadzie proporcjonalności mającej zastosowanie do zawieszanych wolności lub praw. -/- Extraordinary Measures and Restrictions of Constitutional Freedoms and Rights ABSTRACT The study aims to answer the question on the difference between limitation of freedoms and rights in ordinary situations and their suspension (derogation) when extraordinary measures are introduced. This question is considered from the point of view of the structure of the interpretation process and the structure of the constitutional values. Consideration is given to issues relating to material aspects. However, issues relating to formal conditions for the admissibility of restrictions, such as public announcement of a threat or the possibility of introducing restrictions in sub-statutory acts, are not examined. The theses put forward are critical of the view that suspension of freedoms or rights is an extreme type of limitation and a freedom or a right "is no longer there", and of the view that suspension presupposes violation of the essence of freedom or right. It can be argued that it makes sense to talk about the suspension of freedoms or rights also when they are only slightly restricted. Moreover, it is possible to suspend a freedom or a right without violating their essence. It is argued that suspension of freedoms or rights leads to questioning of their basic characteristic that is their inviolability as recognized in international law. However, this inviolability of freedoms or rights is something different from the inviolability of their essence. In terms of the theory of law, the suspension of freedoms or rights turns out to be something significantly different from the temporary loss of the binding force of the respective provisions. Their continued validity is reflected, for example, in the application of the principle of proportionality to the suspended freedoms or rights. (shrink)

Short paper about debate on cognitive meaning of religious use of language in early analytic philosophy of religion. Published in Companion to Philosophy of Religion, edited by Janusz Salamon, Cracow: WAM, 2016.

Philosophizing and the True Knowledge of Human Being -/- The article presents the principles and method of classical philosophy. This kind of philosophy, developed mainly in ancient and medieval times, is still viable and interesting today. What is more important, it can be used as grounds for academic philosophy. Doing so provides a philosopher with resources for autonomy in her philosophical inquiry as well as the usefulness and application of its results for various cultural, social, and political tasks. The last (...) part of the article explains the manner in which the principles of philosophy may be connected with different ways of classical philosopher’s concern the with knowledge of the human being understood as a special, unique being, with her transcendence behind her biological nature and human society. In the conclusion, several tasks for philosophical reflection are given. In all its parts, the article emphasizes the importance of the concept of philosophizing person for the understanding of philosophy. (shrink)

W niniejszym opracowaniu zamierzam zwrócić uwagę na powiązanie roszczenia uniwersalności z potrzebą dostosowywania formułowanych standardów do odmiennych i zmiennych warunków życia, a następnie zidentyfikować rozstrzygnięcia filozoficzne skorelowane z uznaniem takiego powiązania. Akcent zamierzam przy tym położyć na problematykę metaaksjologiczną, dotyczącą nie tyle tego, jakie wartości zostały uznane, ale tego, jak uznane wartości są ugruntowane, co nie jest bez znaczenia dla określenia sposobów ich poznawania i ustalania. Rozstrzygnięcia te, jako zawarte m. in. w artykule 1, okazują się jednocześnie należeć do przyjętych (...) w Deklaracji fundamentalnych rozstrzygnięć filozoficznych w ogóle. (shrink)

Studie se věnuje čtyřem astronomickým pomůckám, které vytvořil a užíval Gerbert z Aurillacu, remešský a ravennský arcibiskup, opat v Bobbiu a v letech 999–1003 papež. Gerbert vyučoval quadrivium především v Remeši a od jeho žáka Richera z Remeše a z Gerbertových dopisů víme o čtyřech jeho přístrojích, které poskytovaly srozumitelný a názorný úvod do geocentrického výkladu veškerenstva: 1. glóbus světové sféry s nastavitelným horizontem; 2. pozorovací hemisféra s pěti rovnoběžnými kruhy světové sféry ; 3. armilární sféra s vnitřním umístěním ekliptiky (...) a oběžných drah planet; 4. armilární sféra s vnějším umístěním hvězd a souhvězdí. (shrink)

Artykuł przedstawia polskie regulacje prawne z lat 1998-2007 będące podstawą lustracji. Analizuje szereg aktów prawnych prezentując zakładane cele lustracji, jej zakres, procedury i przewidywane sankcje karne. Celem autora jest identyfikacja aksjologicznych podstaw regulacji prawnych dotyczących lustracji. W trakcie analiz wskazuje on m. in. na brak proporcji między sankcjami karnymi a winą jednostek, zwłaszcza w niektórych przypadkach penalizacji oświadczeń lustracyjnych niezgodnych z prawdą lub penalizacji niezłożenia oświadczeń. Autor argumentuje także, że analizowane rozwiązania zakładały – wbrew deklarowanym celom – przeniesienie odpowiedzialności za (...) zło systemu politycznego z jego aktywnych twórców na jednostki wbrew woli poddane działaniu tego systemu. Ponadto argumentuje, że lustracja oparta na przeprowadzanym przez państwo „teście moralności” radykalnie ingeruje w wewnętrzną sferę moralności jednostki i stąd zakłada elementy typowe dla aksjologii systemów totalitarnych; państwo nakazuje dokonać działania, które bezpośrednio i wprost zmierza do realizacji ściśle wewnętrznej wartości moralnej opartej na zgodności oświadczenia z przekonaniami, i jednocześnie państwo ustanawia siebie nie tylko obserwatorem i sędzią realizacji tej wartości, ale także autorem wzorca przekonań, z którymi oświadczenie ma być zgodne. (shrink)

Tato studie se věnuje komentářům a glosám k první kapitole druhé knihy Boethiova Úvodu do aritmetiky, jejímiž autory v poslední čtvrtině 10. století byli Gerbert z Aurillacu, Abbo z Fleury, Notker z Lutychu a anonymní autor textu De arithmetica Boetii. Studie sleduje dva hlavní cíle: nejprve upozorňuje na to, že Boethiův text o převodu číselných posloupností na stejnost lze interpretovat dvěma rozdílnými způsoby, následně se zaměřuje na využití této problematiky v dalších svobodných uměních a při hraní deskové hry rithmomachie.

This article presents Alvin Plantinga’s views on epistemic justification. The first part situates Plantinga’s epistemological views in the context of his epistemology of religion and debates of general epistemology. The second part discusses Plantinga’s argument that the internalism of 20th century epistemology stems from deontologism and that the views on the epistemic justification of analytic philosophers reflect the relationship between classical deontologism and classical internalism. The last part points to the objections with which the Plantinga’s conception met and tries to (...) balance the depth and weakness of its position. (shrink)

Práce se zaměřuje na metodologicko-historické aspekty vývoje neurologie. V roce 2001 přišel Marcus Raichle s překvapujícím objevem, který je nyní obecně známý jako teorie Default Mode Network. DMN s sebou kromě nových poznatků o mozkové aktivitě přináší i kompletní přehodnocení dosavadních přesvědčení o mozku. Vědecká komunita předpokládala, že mozek je „reflexivním" nástrojem k vnějšímu prostředí a od tohoto přesvědčení odvíjela neurologický výzkum. DMN však přichází s pojetím neurální aktivity, jež není závislá na aktivní stimulaci mozku, což je v přímém protikladu (...) s předchozí výzkumnou tradicí. Současné výzkumy DMN vedou ke zcela novým poznatkům, které nebyly dosažitelné v rámci předchozího paradigmatu. Radikální proměna pojetí aktivity mozku s sebou přináší i nutnost přehodnocení neurologického výzkumu z hlediska metodologie. Stať se zabývá otázkou, zda lze považovat DMN za vědeckou revoluci a nové paradigma neurovědy v kontextu analýzy historických událostí, jež formovaly předchozí a stávající neurovědecký výzkum. (shrink)

The article aims to determine whether it is possible to build the reliably practiced classical philosophy, understood as a metaphysical research, directed towards the nature of objective reality. The purpose of this kind of philosophizing is knowledge and truth. Moreover, the practice of such philosophizing and its results should meet some of the characteristics of science. The paper establishes a set of conditions that have been imposed on the science of metaphysics by Kazimierz Twardowski. Among the conditions of such philosophizing (...) are anti-dogmatism, criticism, inter-subjectivity of philosophizing and its results, proper epistemic justification of philosophical beliefs, application of the analysis method, rigorous language and reasoning, the use of experience and scientific knowledge. The paper considers these conditions to be correct in most cases and argues that metaphysics can meet them. The existing cases of analytical metaphysics show that metaphysics is possible as a science. Next, the article argues that the late Twardowski failed to substantiate his claim that metaphysical positions which he classified as a world-view philosophy could not be scientifically justified, which could have been possibly done with differentiating ways of understanding what such a scientific justification should be. The article argues that he did not take into account a reductive conception of the metaphysical philosophy, which even though it allows the plurality of metaphysical explanations and does not force anyone to accept one position as the only possible and correct explanation, would have an objective value, if such metaphysics were elaborated indeed. (shrink)

Tato studie se snaží o filosofickou analýzu problematických aspektů neurogeneze. V první řadě se zaměřuje na moderní historii neurogeneze, která je obecně považována za historii dogmatického přesvědčení, které předpokládalo, že v mozku dospělého savce nemohou vzniknout nové neurony. Tato konvence přežívala v neurovědě po několik desítek let a její kořeny sahají až do dob Ramóna y Cajala. Důležitá část této filosofické analýzy se zaměřuje na aspekt tzv. zaštiťování dogmatu pomocí ad hoc hypotéz. Analýza se dále věnuje implicitním definicím, které hrají (...) roli axiomů neurovědy, a problematice falsifikace potenciálních falsifikátorů. Na konci této filosofické analýzy jsou prezentovány argumenty, které dospívají k tomu, že historie neurogeneze není historií dogmatického uvažování, jak většina autorů předpokládá, ale že jde o historii vědeckého pragmatismu. (shrink)

Perceptual modalities have been traditionally considered the product of dedicated biological systems producing information for higher cognitive processing. Psychological and neuropsychological evidence is offered which undermines this point of view and an alternative account of modality from the enactive approach to understanding cognition is suggested. Under this view, a perceptual modality is a stable form of perception which is structured not just by the biological sensitivities of the agent, but by their goals and the set of skills or expertise which (...) they are deploying at a given time. Such a view suggests that there is no such thing as an experience that is purely visual, auditory, or otherwise modal and that our attempts to understand consciousness and the mind must be conducted within a framework that provides an account of embodied, goal-directed adaptive coping with the world. (shrink)