Khởi đầu năm 2024, khoa học Việt Nam đã đón nhận tin vui khi 2 cuốn sách lý thuyết và phương pháp luận khoa học hoàn toàn thuần Việt đã lần lượt được lưu trữ trong thư viện của Đại học Harvard danh giá. Điều này đồng nghĩa với việc lý thuyết và phương pháp luận đến từ Việt Nam sẽ được sử dụng như tài liệu tham khảo cho các giảng viên và sinh viên của Đại học Harvard.

Ngay khi nước nhà mới giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định với giới công thương kỹ nghệ Việt Nam: “Nền kinh tế quốc dân thịnh vượng nghĩa là các sự kinh doanh của các nhà công nghiệp, thương nghiệp thịnh vượng”.

Thời trang nhanh vốn được biết đến là ngành công nghiệp tỷ đô với những cuộc chạy đua giữa các thương hiệu để cho ra mắt những thiết kế mới liên tục, đi cùng với đó là thời gian từ khâu sản xuất tới khi bị vứt bỏ ngày càng bị cắt ngắn để tối đa hóa lợi nhuận. Đây là một ví dụ rất điển hình của văn hóa thâm hụt sinh thái trong giới kinh doanh [1]. Cũng (...) vì lý do này, ngành công nghiệp thời trang đã bị chỉ trích vì tạo ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, như thải ra 10% tổng lượng khí thải carbon, là ngành công nghiệp xả nước thải lớn thứ 2 trên thế giới, và chỉ riêng việc giặt các loại vải dệt tổng hợp như polyester đã thải ra 35% tổng số hạt vi nhựa trong đại dương [2]. (shrink)

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên Tạp chí Scientific Reports, các nhà nghiên cứu đã lần đầu tiên ghi lại việc động vật hoang dã sử dụng một loại cây có dược tính để chữa lành vết thương.

TTCT - Những đứa trẻ thuộc thế hệ Alpha (sinh từ năm 2011-2025) khi vừa chào đời đã được bủa vây bởi công nghệ. Chính vì thế, nhu cầu về ứng dụng công nghệ trong học tập không chỉ dừng lại ở công cụ lưu trữ, giao tiếp thông thường, mà trở nên bao trùm và ranh giới giữa học tập, giải trí và việc thể hiện lối sống bị xóa nhòa.

Chim bói cá thường được nhắc đến qua những đoạn hội thoại đùa, mang tính sảng khoái sau các công việc nghiên cứu nghiêm túc, tức là tốn sức làm và nghĩ. Đùa vừa làm giãn tinh thần, cũng lại có thể mang đến năng lượng suy nghĩ tiếp. Cứ căng thẳng mãi sẽ rất chóng cạn kiệt sức. Vậy nên năm ngoái, mới có bài trên báo Khoa học & Phát triển.

Hai nhiệm vụ quan trọng nhất của một trường đại học nghiên cứu là truyền thụ kiến thức (giảng dạy) và sáng tạo tri thức (nghiên cứu), trong đó nhiệm vụ sáng tạo tri thức là cốt lõi. Các trường đại học nghiên cứu thường là nơi nảy sinh các tư tưởng, hệ tiên đề, từ đó thiết lập những nền móng căn bản của các ngành khoa học. Chính vì vậy, các trường đại học nghiên cứu có vai (...) trò nòng cốt trong hệ thống giáo dục đại học của mỗi quốc gia. Mục tiêu bài viết nhằm đề xuất một số kiến nghị để xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh trong điều kiện tương thích của từng trường, góp phần đạt được mục tiêu và nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu của khối ngành khoa học xã hội. (shrink)

TS. Đào Văn Dương – Trưởng Khoa Công nghệ Sinh học, Hóa học và Kỹ thuật Môi trường là nhà khoa học của Trường Đại học Phenikaa vừa vinh dự nhận giải thưởng Global Peer Review Awards 2019. Đây là giải thưởng vinh danh những nhà bình duyệt, biên tập viên có những thành tựu và đóng góp không mệt mỏi cho bình duyệt khoa học trong năm 2019.

Bài viết trình bày một số triển khai mới trong quá trình phát triển bổ sung các luận điểm sâu hơn cho hệ thống phát triển và quản trị quá trình sản xuất tri thức / phát kiến kỹ thuật-công nghệ của nhóm nghiên cứu AISDL, thường được gọi tắt là hệ thống lý thuyết SM3D.

Bài viết trình bày một số triển khai mới trong quá trình phát triển bổ sung các luận điểm sâu hơn cho hệ thống phát triển và quản trị quá trình sản xuất tri thứcphát kiến kỹ thuật-công nghệ của nhóm nghiên cứu AISDL, thường được gọi tắt là hệ thống lý thuyết SM3D.

Với doanh nghiệp, lợi nhuận là mục đích quan trọng nhưng theo đuổi lợi nhuận không đồng nghĩa với việc bỏ qua các chuẩn mực, giá trị, nguyên tắc hoạt động cũng như chất lượng sống của cộng đồng. Tài năng và đạo đức phải luôn song hành. Chỉ khi doanh nghiệp tạo thương hiệu - danh tiếng của mình dựa trên đạo đức kinh doanh, dựa trên sự tôn trọng những giá trị đạo đức của cộng đồng, những chuẩn (...) mực của xã hội thì doanh nghiệp đó mới có thể thành công bền vững. (shrink)

Một bài điều tra hết sức công phu của Flavell et al., đăng lần đầu trên New York Times ngày 29-8-2023, đang dấy lên mối lo lắng cho tương lai nguồn nước ngầm ở Mỹ. Một hiểm họa môi trường thực sự lớn và hiển hiện chứ không ở đâu xa xôi. Trên thực tế, 90% lượng nước sử dụng giúp biến rất nhiều vùng đất Mỹ trở thành các trang trại, cánh đồng trù phú là nước ngầm. Vấn (...) đề ở chỗ, nước ngầm được hút lên để sử dụng canh tác nông nghiệp và sau đó không quay trở lại các mỏ nước ngầm. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới sự cạn kiệt vĩnh viễn nguồn dự trữ nước ngầm. (shrink)

Bất chấp sự khắt khe hơn về quy chuẩn báo cáo phản biện trong năm 2019, các cơ sở đào tạo và nghiên cứu Việt Nam vẫn duy trì được 6 cây bút có mặt trong top 1% các nhà bình duyệt toàn cầu do Global Peer Review Awards vừa công bố.

Trước những khó khăn và thách thức của các nhà khoa học trẻ và các nhà khoa học ở những nước đang phát triển do thiếu tài nguyên và cơ hội được tiếp cận với các kiến thức và phương pháp nghiên cứu bài bản…, các nhà khoa học Việt Nam đã phát triển nền tảng Cổng thông tin SM3D hỗ trợ đào tạo phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội cho các nhà khoa học. Sau gần 2 năm (...) được triển khai, Cổng thông tin SM3D được đánh giá là một trong những sáng kiến đóng góp tiêu biểu của khoa học Việt Nam cho cộng đồng khoa học quốc tế, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển. (shrink)

Objectives The study aims to evaluate the impact of the Revised Health Insurance Law 2014 on the utilisation of outpatient and inpatient care services, healthcare services utilisation at different levels of providers, types of providers and types of visits across different entitlement groups. Design/setting Secondary data from two waves of the Vietnam Household Living Standard Survey (VHLSS) 2016, VHLSS 2014 were used. A cross-sectional study applying propensity score matching was conducted. Participants A total of 4900 individuals who reported using healthcare (...) services are analysed. Outcomes measure Numbers of outpatient and inpatient visits, frequency of healthcare service utilisation at commune health stations, district hospitals, provincial hospitals, public and private health facilities, number of visits at health facility for medical treatment and health checks per year. Results The result indicates that health insurance (HI) policy increased the number of outpatient visits for the enrolled between 0.87 and 1.29. The greatest impact was found on participants of heavily subsidised health insurance (HSHI) programmes with 1.29 visits per person per year. Similarly, an increase between 0.08 and 0.16 in the number of inpatient admissions was because of participation in HI. With regard to type of healthcare providers, the study found that participation in HI has the most effect on the use of healthcare services at district hospitals. However, the study demonstrated that the impacts of HI on the increase in the frequency of visiting commune health stations, number of visits at the provincial hospital for HSHI groups, and number of visits at health facilities for health check and consultation were sensitive to unobserved characteristics. Conclusion Our findings imply that policy-makers in Vietnam could continue expanding health insurance coverage to increase access to healthcare services for citizens, especially vulnerable groups. In addition, the government should draw more attention to primary healthcare level. (shrink)

Activity theory has long been an influential framework in the field of education. However, its theoretical concepts are not easily grasped by scholars, mainly due to difficulties in translation from the original Russian works, the complexity of these concepts and multiple versions embedded within the tradition. The two major approaches within activity theory were established by Leontiev and another version proposed later by Engeström, and they have often been confused and conflated together in the literature. This paper provides a much-needed (...) theoretical comparison between these approaches in regard to the field of education. The criteria for comparison involve their theoretical foundations, central phenomena of interest, key theoretical concepts, units of analysis and explanatory mechanisms. Insights from this paper contribute to establishing a more refined understanding of activity theory and its variants, which in turn allows researchers to make more informed decisions when selecting and using these frameworks. Implications for practical research practices are discussed with examples from the area of teacher professional development. (shrink)

At the social turn in education, Vygotsky's cultural-historical/sociocultural theory (VST) has become particularly influential. There are other cultural-historical traditions associated with VST, including Leontiev's and Engeström's versions of cultural-historical activity theory (CHAT). These approaches are frequently conflated, resulting in confusion that can be consequential in interpreting educational research findings. Unravelling these frameworks is thus an important and urgent task. In addressing this gap, the paper first provides an overview of the origins and fundamental tenets of these cultural-historical perspectives, followed by (...) a critical evaluation of and comparison among them. Implications for utilising these cultural-historical traditions are discussed. (shrink)

Vygotsky’s sociocultural theory (VST) has been increasingly utilised as an effective framework to account for the role of emotions in learning and development. Yet, within VST, emotion has neither been systemically theorised nor investigated. This paper contributes to the literature by offering a theoretical discussion of Vygotsky’s perspective on emotion and its relation to cognition. Employing a content analysis approach, three of Vygotsky’s key texts on emotions were closely read and analysed with emerging themes grouped into a system of interrelated (...) theoretical tenets. The insights gained from this paper benefit scholars who are interested in understanding and researching emotions from a VST perspective as well as provide important implications for educational practices. (shrink)

Tiêu thụ năng lượng và tăng trưởng kinh tế có mối quan hệ chặt chẽ không thể tách rời, nó ảnh hưởng đến tình hình phát triển về mọi mặt của quốc gia. Việc điều phối tốt mối quan hệ giữa tiêu thụ năng lượng và tăng trưởng kinh tế sẽ giúp cho nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, trên cơ sở năng lượng được sử dụng một cách tối ưu, tránh tình trạng tiêu thụ quá mức, dẫn tới (...) cạn kiệt năng lượng... Trên cơ sở nghiên cứu mối quan hệ giữa tiêu thụ năng lượng và tăng trưởng kinh tế, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng (sản xuất, tiêu thụ năng lượng bền vững) hiệu quả phục vụ tăng trưởng xanh trong tương lai. (shrink)

In recent decades, Vygotsky’s sociocultural theory (VST) has become particularly influential in the fields of education and educational psychology. Perezhivanie is an important concept in VST that stipulates a relative influence of environment on a person’s psychological development depending on their age or stage of development. However, perezhivanie has been differentially interpreted and applied in previous literature to suit the purposes of domain-specific research. The lack of a comprehensive theoretical understanding of the concept can undermine research findings and their implications (...) for educational practices. Drawing on a content analysis of Vygotsky’s key texts on perezhivanie, this paper provides a much-needed theoretical discussion that unpacks comprehensively the theoretical content of perezhivanie and the methodological principles guiding its application. The findings revealed that conceptually, perezhivanie can be defined as: (a) a theoretical relation between an individual and their environment, (b) an abstract experience of or attitude towards a life situation and (c) a concrete lived experience of an event within that situation. Four major discernible components of an individual’s perezhivanie include the environmental factor, personal characteristics mobilised, refraction prism and psychological influences. Five key methodological principles were conceived to assist the employment of perezhivanie in educational/psychological research: (1) utilising a perezhivanie as a unit of analysis, (2) analysing perezhivanie at different levels, (3) accounting for the perspective of the individual involved, (4) constructing the refraction prism and (5) determining the major personal characteristics mobilised in the perezhivanie. Implications for educational and research practices are then discussed. (shrink)

The traditional soft set is a mapping from a parameter set to family of all crisp subsets of a universe. Molodtsov introduced the soft set as a generalized tool for modelling complex systems involving uncertain or not clearly defined objects. In this paper, the notion of neutrosophic soft set is reanalysed. The novel theory is a combination of neutrosophic set theory and soft set theory. The complement, “and”, “or”, intersection and union operations are defined on the neutrosophic soft sets. The (...) neutrosophic soft relations accompanied with their compositions are also defined. The basic properties of the neutrosophic soft sets, neutrosophic soft relations and neutrosophic soft compositions are also discussed. (shrink)

A rough fuzzy set is the result of the approximation of a fuzzy set with respect to a crisp approximation space. It is a mathematical tool for the knowledge discovery in the fuzzy information systems. In this paper, we introduce the concepts of rough standard neutrosophic sets and standard neutrosophic information system, and give some results of the knowledge discovery on standard neutrosophic information system based on rough standard neutrosophic sets.

TCCSĐT - Hơn 10 năm qua, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có những bước tiến rất xa. Bên cạnh các ngân hàng thương mại nhà nước đã xuất hiện ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài, các văn phòng đại diện của ngân hàng nước ngoài và nhiều tổ chức tín dụng. Quan hệ cung - cầu ngày một hoàn thiện hơn trên thị trường tiền tệ, giao dịch tín (...) dụng chịu sự điều tiết mạnh hơn từ cơ chế thị trường với nhiều lựa chọn hơn cho cả bên cung lẫn bên cầu. Ý nghĩa của một công cụ mang tính chất chuyển đổi như lãi suất cơ bản giảm dần. (shrink)

Bây giờ ở Hà Nội lại có nhiều quán nước vối, nấu cả nụ lẫn lá. Thế là, thức uống ngàn đời của người Việt mà cách đây gần một trăm năm cụ Nguyễn Công Tiễu, một nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực nông nghiệp, đã có một công trình về giá trị dinh dưỡng của nó sau một hồi thời thế xoay vần đã quay trở lại, bình thường như lẽ sống, sự sống. Nước (...) vối khiêm nhường, nhưng đã đủ khỏe khoắn để vượt qua những thách thức của nước ngọt, đồ uống có ga, những thương hiệu lẫy lừng. (Tạp chí Tia Sáng; 7-7-2016). (shrink)

Nhật Bản thường được biết đến là một cường quốc khoa học không chỉ ở Châu Á mà trên toàn thế giới với rất nhiều giải thưởng khoa học cao quý và sản lượng khoa học ổn định ở mức cao nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, trong khoảng 10 năm trở lại đây, thế giới đã thường xuyên ghi nhận những vụ bê bối về đạo đức nghiên cứu tại Nhật Bản. Xem xét kĩ lưỡng nội dung chi (...) tiết các vụ bê bối có thể thấy Nhật Bản đang gặp phải những thách thức nan giải trong việc ngăn chặn và kiểm soát vi phạm đạo đức nghiên cứu. Một phần quan trọng của thách thức này là sự xung đột giữa một bên là những yếu tố có tính lịch sử và văn hóa, và bên kia là sự phát triển của công nghệ thông tin và xu hướng hợp tác quốc tế mở rộng. Nghiên cứu trường hợp của Nhật Bản có thể mang lại những bài học quan trọng trong việc xây dựng khả năng đào tạo và quản lí đạo đức nghiên cứu tại một nền khoa học mới hội nhập như Việt Nam. (shrink)

Bài viết thuộc chủ đề “empirical ecocriticism” và thu hút được sự quan tâm của đông đảo học giới, chính giới và các nhóm hoạt động xã hội vì môi trường sống toàn cầu. Tác giả Schneider-Mayerson tìm tòi trong địa hạt “climate fiction”—tức là thể loại văn học không giấu chủ đích nhằm vào nội dung trực diện đối với vấn nạn khủng hoảng khí hậu—đang bùng nổ về số lượng tác phẩm trong thập niên đầu thế kỷ 21. (...) Thường thì nghe qua phần đông cho rằng thể loại tác phẩm này sẽ có tác động sinh thái-chính trị tích cực thông qua trang bị cơ sở thông tin cho độc giả nhận biết tương lai khí hậu và thuyết phục về mức độ ảnh hưởng khẩn cấp của biến đổi khí hậu. Tuy vậy, có thực đạt được thành công đó không là câu hỏi phải trả lời. Thể loại thông tin cli-fi này tới được những ai? Thế là Schneider-Mayerson tiến hành điều tra định tính 161 độc giả đối với 19 tác phẩm cli-fi, nhờ hệ thống thu thập dữ liệu gọi là Amazon’s Mechanical Turk (AMT). (Hệ thống này đang ngày càng quen thuộc hơn với giới nghiên cứu xã hội ở Mỹ.). (shrink)

Trong thảo luận ngắn này, xin giới thiệu lại một bài điều tra tổng hợp về trường hợp cơ quan quản lý Scotland đã thống nhất với ý kiến của các đại diện công nghiệp nuôi trồng-chế biến cá hồi nhằm nới lỏng kiểm soát hóa chất diệt ký sinh, vốn được biết là độc hại (gọi chung là pesticide), có tên emamectin. Cụ thể các giới hạn sử dụng được nới lỏng để tăng 23 lần, sau các “thương (...) thảo trong bóng tối” với đại diện giới chủ. Bài báo đăng trên Ferret, ngày 21-5-2023, ký tên tác giả R. Edwards. (shrink)

Giới trí thức (giới tinh hoa) có vai trò quan trọng vào quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Và điều quan trọng là trí thức đóng góp vào sự “thức tỉnh” xã hội [1]. Trí thức mạnh thì khoa học mạnh, khoa học mạnh thì dân trí tăng cao (khai/tăng dân trí), dân trí cao thì đất nước thịnh cường văn minh (hậu dân sinh). Muốn có tầng lớp trí thức mạnh thì phải tìm ra được trí (...) thức thật và sau đó tạo điều kiện phù hợp để họ phát triển, đóng góp/cống hiến cho đất nước. (shrink)

Trong 30 năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, Việt Nam đã tận dụng thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn; thách thức, thực hiện phát triển bền vững đất nước và đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, kinh tế tăng trưởng khá nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện. Vị thế của (...) Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để phát triển nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, phát triển bền vững Việt Nam đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn có tính chất toàn cầu (khủng hoảng tài chính, năng lượng, vấn đề an ninh lương thực, biến đổi khí hậu,...) cũng như những khó khăn, thách thức chủ quan khác của đất nước (thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng; chất lượng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tăng trưởng kinh tế còn dựa nhiều vào các yếu tố phát triển theo chiều rộng, chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu; việc khai thác và sử dụng tài nguyên chưa thật hợp lý và tiết kiệm; các cân đối kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, bội chi ngân sách, thâm hụt cán cân thương mại còn lớn, lạm phát còn cao; môi trường sinh thái ở nhiều nơi bị ô nhiễm nặng,...). Nhằm cung cấp thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề nêu trên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Bằng chứng cuộc sống - Suy ngẫm về phát triển bền vững Việt Nam của đồng tác giả Bạch Ngọc Chiến và Vương Quân Hoàng. -/- Ngoài phần mở đầu, phụ lục kỹ thuật, tài liệu tham khảo, cuốn sách gồm 5 chương chính: -/- Chương 1. Mạch nguồn; Chương 2. Con người, xã hội và nhà nước; Chương 3. Sức vóc kinh tế; Chương 4. Trí lực quốc dân; Chương 5. Tiến hóa. -/- Với tư duy và phương pháp tiếp cận khoa học, các tác giả dẫn dắt bạn đọc đi từ các quan sát về lịch sử hình thành dân tộc, sự phát triển và hoàn thiện của con người, xã hội, nhà nước trong tiến trình lịch sử đến sự phát triển kinh tế của đất nước ta. Mục tiêu cuối cùng mà các tác giả muốn đề cập là phương pháp và năng lực tổ chức, thiết kế và thực thi những kế hoạch phát triển phù hợp trong điều kiện hạn chế về nguồn lực và đối mặt với những thay đổi của cục diện trong nước và quốc tế. Nội dung cuốn sách cũng giúp làm sáng tỏ nhiều câu hỏi, gợi mở cách nhìn nhận về tương lai phát triển của đất nước. Cuốn sách thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc, nhiều nhận xét có giá trị tham khảo tốt; tuy nhiên có những ý kiến, nhận xét cần tiếp tục được thảo luận. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc và mong nhận được ý kiến đóng góp để nội dung cuốn sách được hoàn thiện hơn trong những lần xuất bản sau. -/- Tháng 11 năm 2015 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT. (shrink)

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những diễn biến phức tạp, khó lường và tác động đến nhiều mặt của đời sống xã hội, lĩnh vực giáo dục cũng không nằm ngoài tác động đó. Học sinh được trải nghiệm học tập trực tuyến và có những khoảng thời gian “bất thường” rời xa trường lớp, bạn bè và tự học ở nhà (Hoang, 2020; Tran, 2020). Các hoạt động khoa học và giáo dục cũng chịu tác động không (...) nhỏ (Vuong, 2018). Đời sống vật chất lẫn tinh thần của đội ngũ giáo viên cả trong nước lẫn giáo viên nước ngoài đi dạy tại các quốc gia đều bị suy giảm (Vu et al., 2020). Đã có gần 42.000 giáo viên phải hoãn hợp đồng làm việc và không có lương, trong đó có 29.700 giáo viên mẫu giáo bỗng chốc trở nên thất nghiệp và phải làm các công việc thời vụ để đáp ứng đời sống thường nhật (Bich Thanh, 2020). Khoảng 70% các tổ chức giáo dục tư nhân có thể sẽ phá sản khi không thể lưu động đủ chi trả các loại hình tài chính khác nhau (Nguyen, 2020). Rất nhiều trường học đang lo lắng về tình trạng không mong muốn này bởi giáo viên sẽ không thể đảm bảo chất lượng công việc khi mà chất lượng cuộc sống của họ cũng đang bị đe dọa (Canrinus et al., 2012). Hơn nữa, hiệu suất làm việc giáo viên được cho là yếu tố tác động quan trọng và có ảnh hưởng nhiều nhất đến học sinh (Darling-Hammond and Youngs, 2002; Staiger and Rockoff, 2010), so với các tác động bên ngoài như lòng yêu nghề, cách diễn đạt, sự tương tác hay mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh (Marsh and Bailey, 1991). (shrink)

Trong thời đại hiện nay, chúng ta thường cảm thấy bị choáng ngợp bởi sự hỗn loạn của thế giới bên ngoài và khao khát những khoảnh khắc tỉnh thức. “Meandering Sobriety” (tạm dịch “Lang thang trong sự tỉnh thức”) của PGS.TS Vương Quân Hoàng (Trường Đại học Phenikaa và Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia - NAFOSTED) có thể mang đến cho độc giả những khoảnh khắc đó qua tuyển tập truyện ngắn hài (...) hước và giàu tính suy tưởng. Cuốn sách hiện đang được xếp hạng thứ nhất trong danh sách các tựa sách nhận được nhiều đơn hàng nhất về Triết học của Amazon (Amazon Bestsellers). Ở Amazon US (toàn cầu), Amazon AU (Úc) và Amazon JP (Nhật), sách đang được xếp hạng thứ hai trong cùng hạng mục. (shrink)

Hậu quả và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh thái, và suy thoái môi trường đang dần trở nên rõ ràng hơn. Điều này cũng kéo theo sự gia tăng nhanh chóng các mâu thuẫn và xung đột xã hội. Chính vì thế, trong những năm gần đây, việc kiện tụng liên quan đến môi trường đang ngày trở nên nhiều hơn, và quy mô cũng lớn hơn, đặc biệt là giữa các công ty (...) và nhà hoạt động môi trường. Những vụ kiện này thường xoay quanh các vấn đề quan trọng như: biến đổi khí hậu, ô nhiễm, khai thác tài nguyên hủy hoại môi trường sống, gây rối loạn hệ sinh thái, hủy diệt đa dạng sinh học, và tiêu diệt nguồn sinh kế của người dân. (shrink)

Trong bài viết này chúng tôi trình bày thông tin đại cương về vai trò của nickel trong công nghiệp chế tạo giữa bối cảnh yêu cầu bảo vệ môi sinh trong đại nghị sự mục tiêu phát triển bền vững (SDG) của Liên Hợp Quốc ngày một cấp bách, đối diện với nguy cơ không thể hoàn thành. Các thông tin tóm lược ở đây được dẫn chiếu tới một số nhỏ các tài liệu tham khảo chính và (...) không thể đảm bảo tính trọn vẹn trong khuôn khổ một bài báo nhỏ. Những vấn đề đặt ra có tính tổng quát cho quan hệ môi sinh với việc khai khoáng, tách và tinh chế nickel nói chung trên thế giới. Vì thế, có thể thông tin trong bài không hoàn toàn trùng khớp với tình hình cụ thể của một địa phương trên trái đất, do đặc điểm địa lý, địa chất và kinh tế-công nghệ khác biệt. Bài viết tập trung xoay quanh nguyên lý quan hệ kinh tế-môi trường và ý nghĩa thực tiễn của cụm từ “bền vững” trong bối cảnh cụ thể của công nghiệp nickel. (shrink)

Năm 2023 là năm cực kỳ khó khăn đối với kinh tế toàn cầu, khi mà các nước áp dụng các chính sách thắt chặt tiền tệ, các bất ổn thương mại do ảnh hưởng từ cuộc chiến kéo dài ở Ukraine và cuộc xung đột Israel-Hamas, và áp lực do biến đổi khí hậu. Khởi đầu 2023 đầy khó khăn, kinh tế Việt Nam tăng trưởng với tốc độ 3,41% vào Quý I, sau đó tăng trưởng tích cực ở (...) các Quý tiếp theo. Đến Quý IV, tốc độ tăng trưởng ước tính tăng lên mức 6,72%, khiến cho tốc độ tăng trưởng cả năm 2023 ước tính đạt 5,05%. Mặc dù không đạt mục tiêu 6,5% đề ra tại Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2023 và Nghị quyết 01/NQ-CP của Chính phủ, nhưng đây là một thành tích rất đáng khích lệ cho một năm đầy biến động khó lường trên trường quốc tế. Dựa trên tóm lược tình hình kinh tế – xã hội được cung cấp trên Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ, tôi cho rằng các điểm sau là các yếu tố quan trọng góp phần vào sự tăng trưởng ổn định và vững vàng trong năm 2023 của Việt Nam. (shrink)

Trong những năm gần đây, khái niệm phát triển bền vững đã trở nên phổ biến trong các ngành công nghiệp trên khắp thế giới. Người tiêu dùng ngày càng tỏ ra quan tâm đến tác động môi trường tạo ra từ các lựa chọn của họ, điều này đã thúc đẩy các công ty phải sử dụng các thông điệp và biện pháp thân thiện với môi trường. Mặc dù những nỗ lực thực sự hướng đến sự (...) bền vững là đáng khen ngợi, nhưng đã xuất hiện một xu hướng đáng báo động: hiện tượng "tẩy xanh" (greenwashing). Trong các hoạt động tẩy xanh này, các công ty thường phóng đại hoặc trình bày sai những nỗ lực về môi trường của họ để thu hút những người tiêu dùng có ý thức về môi trường. Vụ bê bối "Diesel sạch" của Volkswagen vào năm 2015 đã chỉ ra hiện hiện tượng tẩy xanh đáng báo động trong các doanh nghiệp. Tình trạng này đã lan rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả ngành đồ uống và thời trang nhanh. (shrink)

Hậu quả và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh thái, và suy thoái môi trường đang dần trở nên rõ ràng hơn. Điều này cũng kéo theo sự gia tăng nhanh chóng các mâu thuẫn và xung đột xã hội. Chính vì thế, trong những năm gần đây, việc kiện tụng liên quan đến môi trường đang ngày trở nên nhiều hơn, và quy mô cũng lớn hơn, đặc biệt là giữa các công ty (...) và nhà hoạt động môi trường. Những vụ kiện này thường xoay quanh các vấn đề quan trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm, khai thác tài nguyên hủy hoại môi trường sống, gây rối loạn hệ sinh thái, hủy diệt đa dạng sinh học, và tiêu diệt nguồn sinh kế của người dân. Để đạt được các mục tiêu giảm biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và môi sinh, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững, cũng như là công lý cho cả con người và thiên nhiên, chính quyền và hệ thống tư pháp cần hiểu rõ bản chất bản chất của các mâu thuẫn dẫn đến cuộc chiến pháp lý về môi trường. Bài viết này có mục đích tìm hiểu bối cảnh phức tạp của các cuộc chiến pháp lý về môi trường, làm sáng tỏ tầm quan trọng và kết quả tiềm tàng của chúng, từ đó chỉ ra một số lỗ hổng pháp lý và khiếu kiện môi trường tại Việt Nam. (shrink)

Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đã trở thành xu thế tất yếu và đang diễn ra ngày càng sâu rộng về nội dung và quy mô trên nhiều lĩnh vực, được bắt đầu từ năm 1986 khi Đại hội Đảng lần thứ VI mở đường cho công cuộc đổi mới nền kinh tế một cách toàn diện. Theo đó, Việt Nam gia nhập khối ASEAN năm 1995, tham gia vào khu vực mậu dịch (...) tự do ASEAN (AFTA) năm 1996, gia nhập APEC năm 1998, ký Hiệp định Thương mại Việt Nam- Hoa Kỳ năm 2000 và ký kết nhiều hiệp định thương mại, đầu tư khác. Năm 2007, Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới WTO, là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, bắt đầu quá trình hội nhập sâu rộng với thị trường quốc tế nói chung và trong lĩnh vực ngân hàng nói riêng. (shrink)

Vốn là một cơ sở dữ liệu thư mục uy tín hàng đầu của nhà xuất bản Elsevier, Scopus là kho dữ liệu lớn nhất, chỉ mục các bài báo của những nhà nghiên cứu, thủ thư và các tổ chức học thuật trên khắp thế giới. Để đảm bảo tính tin cậy học thuật, mọi ấn phẩm được chỉ mục trên Scopus đều phải trải qua một quá trình bình duyệt trước khi công bố. Ngoài ra, Scopus còn (...) thường xuyên tiến hành những cuộc đánh giá định kỳ về chất lượng của các tạp chí nhằm loại bỏ những tạp chí không đảm bảo. Do đó, danh sách những tạp chí khoa học bị rút khỏi Scopus luôn thường xuyên được cập nhật. (shrink)

Nghiên cứu nhằm xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố trong việc đưa ra quyết định chọn trường đại học của học sinh THPT. Phương pháp phỏng vấn trực tuyến (online) kết hợp với bảng hỏi được sử dụng để thu thập dữ liệu từ 200 sinh viên năm nhất của các Trường Đại học ở Hà Nội và ngoài khu vực Hà Nội, trong thời gian tháng 2 và tháng 3 năm 2020. Phương (...) pháp phân tích khám phá nhân tố và phương pháp hồi quy tuyến tính được ứng dụng để phân tích số liệu. Kết quả cho thấy sinh viên khá hài lòng và khá chắc chắn với quyết định lựa chọn trường đại học của mình, trong khi đó có 4 yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc quyết định chọn trường đại học. Các yếu tố có độ lớn giảm dần theo thứ tự là (1) yếu tố thông tin, quảng cáo, (2) yếu tố thương hiệu và việc làm, (3) yếu tố bản thân học sinh, và (4) yếu tố học phí và cơ sở vật chất. Từ kết quả nghiên cứu, chúng tôi đề xuất một số giải pháp nhằm giúp các em học sinh tìm được trường phù hợp và hỗ trợ các trường đại học cải thiện sự hiệu quả của công tác tuyển sinh trong thời gian đến. (shrink)

Bài viết này giới thiệu năm yếu tố tiền đề đó với mục đích gia tăng nhận thức về quan hệ giữa người và máy trong bối cảnh công nghệ ngày càng thay đổi cuộc sống thường nhật. Năm tiền đề bao gồm: Tiền đề về cấu trúc xã hội, văn hóa, chính trị, và lịch sử; về tính tự chủ và sự tự do của con người; về nền tảng triết học và nhân văn của nhân loại; (...) về hiện tượng tiếp biến văn hóa sinh ra từ tương tác giữa người và máy; về tam giác tương tác giữa con người với máy tính, giữa con người với con người, và giữa con người với thiên nhiên. Trên cơ sở giải thích rõ về năm tiền đề này, bài viết đã đưa ra ba gợi ý cho Việt Nam về việc phát triển, ứng dụng, và quản lý trí tuệ nhân tạo. (shrink)

Trong bài cuối cùng của cuốn sách Meandering Sobriety, có tiêu đề “Starving nature for gluttonous nature-loving humans” (“Bỏ đói thiên nhiên cho con người háu ăn yêu thiên nhiên”), tác giả liệt kê 3 trường hợp thương vong của cua tuyết, cá kình và cỏ biển. Những cái chết này đều đại diện cho tổn thất môi trường sống cũng như sự mất mát về đa dạng sinh học. Cuối cùng, thì thông điệp quan trọng nhất về môi sinh (...) cũng phải được nêu ra: S.O.S. Bây giờ, chúng ta chỉ còn việc chờ đợi những con người thông thái, uyên bác tiêu hóa thông tin và đưa ra các giải pháp xuất chúng. Trong khi đó, thì theo cùng cách mà tác giả đã làm, tiếp tục tìm hiểu thông tin ta sẽ được cập nhật vài vụ việc chết chóc chẳng kém phần đáng sợ và đều ở quy mô lớn. (shrink)

Vào thời kỳ khai sáng, để trao đổi ý tưởng khoa học, các nhà triết học và sử học tự nhiên thường xuất bản chung một quyển sách và viết thư cho nhau. Điều này tạo tiền đề cho việc thành lập các hội và các tạp chí khoa học đầu tiên trên thế giới. Các hội học thuật bao gồm Viện Hàn lâm Khoa học Leopoldina (năm 1652), Hội Hoàng gia Luân Đôn (1660), và Học viện Khoa học (...) Pháp (1666). Tạp chí khoa học đầu tiên là Journal des sçavans (tháng 01/1665) và ngay sau đấy là Philosophical Transactions of The Royal Society (tháng 03/1665). Việc xuất hiện các tạp chí học thuật có thể xem như là kết quả của một quá trình “tiến hóa”, trong đó giới khoa học cố gắng tìm cách cải thiện hiệu suất và hiệu quả của việc lưu thông và trao đổi các thông tin khoa học. Tuy nhiên, khi số lượng thông tin tăng nhanh chóng, việc đảm bảo chất lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu của giới khoa học. Nhu cầu này dẫn đến sự xuất hiện của hệ thống bình duyệt và gần đây là cơ chế rút bài báo khoa học. (shrink)

Trong một doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô lớn, là một tập hợp những con người khác nhau về trình độ chuyên môn, trình độ văn hóa, mức độ nhận thức, quan hệ xã hội, vùng miền địa lý, tư tưởng văn hóa… chính sự khác nhau này tạo ra một môi trường làm việc đa dạng và phức tạp. Bên cạnh đó, với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường và (...) xu hướng toàn cầu hóa, buộc các doanh nghiệp để tồn tại và phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới, sáng tạo và thay đổi cho phù hợp với thực tế. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp sẽ góp phần quảng bá thương hiệu của doanh nghiệp. Hơn thế nữa, văn hóa doanh nghiệp chính là tài sản vô hình chắp cánh cho sự phát triển bền vững của mỗi doanh nghiệp trước những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thực tiễn. (shrink)

Vào thời kỳ khai sáng, để trao đổi ý tưởng khoa học, các nhà triết học và sử học tự nhiên thường xuất bản chung một quyển sách và viết thư cho nhau. Điều này tạo tiền đề cho việc thành lập các hội và các tạp chí khoa học đầu tiên trên thế giới. Các hội học thuật bao gồm Viện Hàn lâm Khoa học Leopoldina (năm 1652), Hội Hoàng gia Luân Đôn (1660), và Học viện Khoa học (...) Pháp (1666). Tạp chí khoa học đầu tiên là Journal des sçavans (tháng 01/1665) và ngay sau đấy là Philosophical Transactions of The Royal Society (tháng 03/1665). Việc xuất hiện các tạp chí học thuật có thể xem như là kết quả của một quá trình “tiến hóa”, trong đó giới khoa học cố gắng tìm cách cải thiện hiệu suất và hiệu quả của việc lưu thông và trao đổi các thông tin khoa học. Tuy nhiên, khi số lượng thông tin tăng nhanh chóng, việc đảm bảo chất lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu của giới khoa học. Nhu cầu này dẫn đến sự xuất hiện của hệ thống bình duyệt và gần đây là cơ chế rút bài báo khoa học. (shrink)

Cuối tháng 7/2021, Tạp chí Asia Policy, thuộc Nhà xuất bản The National Bureau of Asian Research đã xuất bản bài nghiên cứu “Probing Vietnam’s Legal Prospects in the South China Sea Dispute” do ba tác giả Nguyễn Tô Hồng Kông, Hồ Mạnh Tùng và Vương Quân Hoàng thực hiện [1]. Các tác giả đã tìm hiểu sâu về Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982 và gợi ý các lựa chọn cho Việt Nam, trong trường (...) hợp nếu Việt Nam kích hoạt hướng giải quyết pháp lý thông qua Công ước UNCLOS. (shrink)

Việc nghiên cứu các vấn đề công bằng xã hội liên quan đến AI là vô cùng cần thiết. Công bằng trong giáo dục là việc đảm bảo quyền bình đẳng tiếp cận giáo dục cho mọi người: Giáo dục phổ thông miễn phí; không phân biệt đối xử; đảm bảo nội dung, phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Rủi ro về công bằng trong giáo dục bao gồm: Bất cân bằng giữa các thế hệ; (...) định kiến trong dữ liệu huấn luyện; hộp đen AI; và bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục về AI. Giải pháp: Ứng dụng AI trong giáo dục phải đảm bảo tôn trọng phẩm giá của con người, quyền riêng tư, trách nhiệm giải trình và tính minh bạch. (shrink)

Bây giờ, cuộc chiến với tổn thất đa dạng sinh học đang lan rộng sang ngành công nghiệp làm đẹp. Công nghiệp thời trang đã từng chịu áp lực trước các ảnh hưởng môi trường tiêu cực, và đang phải điều chỉnh lớn, nhất là với thời trang nhanh. Nhưng món chăm sóc thẩm mỹ dường như đang chịu áp lực gia tăng dần. Ngành hàng thẩm mỹ và chăm sóc cá nhân có doanh số rất lớn và (...) lợi nhuận cao, đặc biệt đối với phân khúc thu nhập cao. Tuy nhiên, lợi thế này cũng tiềm ẩn rủi ro phải đối diện với những quan sát, nghiên cứu, điều tra và cả chỉ trích của các tổ chức xã hội dân sự, các phong trào hoạt động môi trường, và cả người tiêu dùng. Hơn ai hết, ngành công nghiệp này có độ nhạy rất cao với rủi ro của các ý kiến đánh giá tiêu cực xã hội, nhất là hậu quả nặng nề của các phong trào tẩy chay tiêu dùng. Sắc thái mới nhất và sẽ chỉ có thể gia tăng khi mà sức khỏe hệ sinh thái toàn cầu đang suy giảm chính là các sản phẩm có liên quan tới phát thải và tổn thất môi sinh, cụ thể hơn là tổn thất đa dạng sinh học do chặt phá rừng và canh tác nông nghiệp gây tác hại lâu dài. (shrink)

Trong bài cuối cùng của cuốn sách Meandering Sobriety, có tiêu đề “Starving nature for gluttonous nature-loving humans” (“Bỏ đói thiên nhiên cho con người háu ăn yêu thiên nhiên”), tác giả liệt kê 3 trường hợp thương vong của cua tuyết, cá kình và cỏ biển. Những cái chết này đều đại diện cho tổn thất môi trường sống cũng như sự mất mát về đa dạng sinh học.

Ô nhiễm không khí được coi là “sát thủ vô hình” của cư dân đô thị. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), “sát thủ” này gây ra/liên quan đến cái chết của khoảng 60 nghìn người mỗi năm tại Việt Nam. Để góp phần giải quyết bài toán ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN cùng các cộng (...) sự trong và ngoài nước đã tập trung tìm hiểu nhận thức và nhu cầu cải thiện ô nhiễm không khí tại Hà Nội - một trong những đô thị năng động nhất thế giới và đang đối diện với tình trạng ô nhiễm không khí nặng nề. (shrink)

KH&PT (24/9/2018) — 10 công bố đáng tự hào và đang góp phần làm nên uy tín cho NAFOSTED thời gian gần đây đều nằm trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật và hầu hết là kết quả của hợp tác quốc tế.