Deep learning may transform health care, but model development has largely been dependent on availability of advanced technical expertise. The aim of this study is to develop a deep learning model to predict the gender from retinal fundus images. The proposed model was based on the Xception pre-trained model. The proposed model was trained on 20,000 retinal fundus images from Kaggle depository. The dataset was preprocessed them split into three datasets (training, validation, Testing). After training and cross-validating the proposed model, (...) it was evaluated using the testing dataset. The result of testing, the area under receiver operating characteristic curve (AUROC) of the model was 0.99, precision, recall, f1-score and accuracy were 99%, precision, recall, f1-score and accuracy were 96.83%, 96.83%, 96.82% and 96.83% respectively.. Clinicians are presently unaware of dissimilar retinal feature variants between females and males, stressing the importance of model explain ability for the prediction of gender from retinal fundus images. The proposed deep learning may enable clinician-driven automated discovery of novel visions and disease biomarkers. (shrink)

Abstract: The high rates of taxes and customs duties push many to practice various hidden economic activities ranging from tax evasion to money laundering. The basic premise is that the large size of the hidden economy has led to weak economic growth and sustainable development. The researcher relied on descriptive analytical methodology, which was concerned with describing the various aspects related to Sudan's adoption of taxes in financing its public budget and the increase in customs duties and administrative complexities in (...) order to reach logical results that enable the development of a proposed vision and solutions to the problem of study. Based on the results of the analysis, the researcher recommended the necessity of combating and eliminating the activities associated with organized crime and punishing the violators by strict enforcement of the laws, activating the deterrent laws and increasing fines for those who work in a hidden form. On those who hire them (informal employment) and show a greater degree of control and control of these forms of hidden employment. (shrink)

Reviewed Work: The Leader's Two Bodies: Slavoj Žižek's Postmodern Political Theology by Claudia Breger.

Abstract: The economic and social effects of the phenomenon of the hidden economy include that some of the funds practiced by the hidden economic activity result from evasion of payment of taxes owed to the state, which necessarily means the lack of resources available to the state to finance its economic and social development programs. Through the ability to secure goods at prices lower than the prices of goods in the official sector and this is generated by encouraging the growing (...) phenomenon of counterfeiting and imitation, the basic premise that has been proven hidden economy affects the sustainable development of economic and social dimensions. The researcher relied on the analytical descriptive approach, which was concerned with describing the various aspects related to the effects of the hidden economy and the strategies adopted by the Sudan to limit it, with the aim of reaching logical results that enable the formulation of a proposed vision and solutions to the problem of study. This leads to the difficulty of correctly estimating the size of the variables of interest to policy makers, because it is difficult to measure and this has negative effects on estimating the rate of growth correctly, which leads to the development of policies that appear to be clear but in fact may Be the opposite. The researcher recommended based on the results should include the hidden economic activities that are linked to social and economic status characterized by poverty and unemployment within the integration approaches in the national economy taking into account the factor of creativity, the need to combat activities associated with organized crime and eliminate it and punish violators in strict application of laws Activation of deterrent laws and increase fines for those who They work in a hidden form, as well as those who employ them (informal employment) and show a greater degree of control and control of these forms of hidden employment. (shrink)

In recent years, there has been a huge increase in the number of bots online, varying from Web crawlers for search engines, to chatbots for online customer service, spambots on social media, and content-editing bots in online collaboration communities. The online world has turned into an ecosystem of bots. However, our knowledge of how these automated agents are interacting with each other is rather poor. Bots are predictable automatons that do not have the capacity for emotions, meaning-making, creativity, and sociality (...) and it is hence natural to expect interactions between bots to be relatively predictable and uneventful. In this article, we analyze the interactions between bots that edit articles on Wikipedia. We track the extent to which bots undid each other’s edits over the period 2001–2010, model how pairs of bots interact over time, and identify different types of interaction trajectories. We find that, although Wikipedia bots are intended to support the encyclopedia, they often undo each other’s edits and these sterile “fights” may sometimes continue for years. Unlike humans on Wikipedia, bots’ interactions tend to occur over longer periods of time and to be more reciprocated. Yet, just like humans, bots in different cultural environments may behave differently. Our research suggests that even relatively “dumb” bots may give rise to complex interactions, and this carries important implications for Artificial Intelligence research. Understanding what affects bot-bot interactions is crucial for managing social media well, providing adequate cyber-security, and designing well functioning autonomous vehicles. (shrink)

“Gecenin bir yarısı kalktığınızı düşünün; bedeniniz yatağın ayakları arasında tam olarak ne kadar aralık olduğunu ve ne yapması gerektiğini bilir. Bir bakıma, etrafınızdaki mekân sizinle konuşur ve incelikle kurulmuş ritim oyunları arasına yerleştirir sizi. Mekânı hareket, ses ve doku ritimleriyle özümsediğimiz —etrafımızdakilerle yankılandığımız— her gün dolu dolu yaşanan bir olaydır bu. Mekân ve zaman bedende birleşir. Bu derin beden bilinci tam da yerleşmenin tanımıdır. Bachelard mimarinin Öklidci geometriye dayanarak anlaşılmasından kurtarıp mekânın yaratıcı poetikasına ulaştırdı bizi.” -/- Gaston Bachelard’ın hayranlık uyandıran (...) mekân çalışmalarını farklı disiplinlerle birlikte kat etmeyi amaçlayan bu kitap, okurunu hem Bachelard’la hem de onun felsefi, edebi, mimari, tasarım yorumlarıyla buluşturuyor. Farklı disiplinlerin “mekân” fikrinden hareketle aslında sadece mimari için değil ilgili her disiplin için sorulması gereken soruyu gündeme getiriyor: “Mimarlar neden Bachelard okur?” Elinizdeki derleme barındırdığı metin ve görsel çeşitliliğiyle mekânların ritmini bulmaya çalışıyor. Mimari, felsefe ve edebiyat meraklısı okurların keyifle peşine düşeceği bir serüven sunduğumuzu düşünüyoruz. (shrink)

Abstract: The efficiency and performance of sorting algorithms play a crucial role in various applications and industries. In this research paper, we present a comprehensive comparative analysis of popular sorting algorithms on datasets of different sizes and characteristics. The aim is to evaluate the algorithms' performance and identify their strengths and weaknesses under varying scenarios. We consider six commonly used sorting algorithms: QuickSort, TimSort, MergeSort, HeapSort, RadixSort, and ShellSort. These algorithms represent a range of approaches and techniques, including divide-and-conquer, hybrid (...) sorting, and simple comparison-based methods. To assess their performance, we employ a diverse set of datasets, including the Iris dataset (1K), student dataset (5.8K), Wine dataset (6.5K), Uniform (10K), Normal (10K), Exponential (10K), Bimodal (10K), Yelp dataset (10K), MNIST dataset (42K), Uniform (100K), Normal (100K), Exponential (100K), Bimodal (100K), Uniform (500K), Normal (500K), Exponential (500K), Bimodal (500K), Uniform (1M), Normal (1M), Exponential (1M), and Bimodal (1M). These datasets cover a wide range of sizes and characteristics, allowing us to analyze the algorithms' performance across different dimensions. We measure and compare several key metrics, including execution time, memory usage, algorithmic complexity and stability. By analyzing these metrics, we gain insights into the efficiency and suitability of each algorithm for different dataset sizes and characteristics. We also discuss the implications of the findings in practical applications. Our results reveal important trade-offs among the sorting algorithms. While some algorithms excel in certain scenarios, others demonstrate better scalability or memory efficiency. We identify the best-performing algorithms for specific dataset characteristics and highlight their strengths and limitations. This research can assist developers and practitioners in selecting appropriate sorting algorithms based on their specific requirements and dataset characteristics. In conclusion, this comparative analysis provides a valuable contribution to the understanding of sorting algorithm performance. The findings contribute insights into the efficiency and suitability of popular sorting algorithms across datasets of different sizes and characteristics. By evaluating key metrics and discussing the implications, we offer guidance for selecting the most appropriate sorting algorithm in various practical scenarios. (shrink)

According to the literature review, there is much room for improvement of college student retention. The aim of this research is to evaluate the possibility of using deep and machine learning algorithms to predict whether students continue to attend college or will stop attending college. In this research a feature assessment is done on the dataset available from Kaggle depository. The performance of 20 learning supervised machine learning algorithms and one deep learning algorithm is evaluated. The algorithms are trained using (...) 11 features from 1000 records of previous student registrations that have been enrolled in college. The best performing classifier after tuning the parameters was NuSVC. It achieved Accuracy (91.00%), Precision (91.00%), Recall (91.00%), F1-score (91.00%), and time required for training and testing (0.04 second). Additionally, the proposed DL algorithm scored: Accuracy (93.00%), Precision (93.00%), Recall (93.00%), F1-score (93.00%), time required for training and testing (0.66 second) for predicting whether student will continue to attend college or not. (shrink)

Kako je moguće baviti se Platonom danas, ukoliko je filozofija „svoje vreme obuhvaćeno mislima“? Autor Platonovom delu ne pristupa kao dogmatskom štivu, već kao tekstu prožetom paradoksima, koje izmiče svakom unapred pripremljenom, šematizovanom modelu čitanja. Obratiti se Platonu kao filozofskoj paradigmi isplativo je ukoliko filozofi koji progovaraju iz dubine vremena mogu nešto važno da nam saopšte i ukoliko smo kadri da im postavimo autentično pitanje. Zato filozofi moraju imati dah delfskog ronioca, jer biser se ne nalazi u svakoj školjci. Knjiga (...) Iz Platonove filozofije ulazi u red značajnih knjiga posvećenih Platonovoj filozofiji. Veći deo knjige je objavljen u časopisima od svetskog ugleda (na nemačkom i engleskom jeziku). Time je njen kvalitet potvrđen recenzijama koje su nastale van domaćih koterija, a delo se samerilo sa aktuelnim pristupima Platonu. Knjiga se bavi problemima koji su formulisani u drugoj polovini prošlog veka (napisano i nenapisano učenje), preko naizgled klasičnih tema (dvostruki paradoks, utemeljenje istorijskog i političkog, eros), do tekstova koji pogađaju fenomen aktuelnosti Platonove teorije i prakse (problemi kongitivne dispozicije i bioetike u Platonovoj filozofiji). Ispred nas je Platon u dijalogu sa filozofskim strujanjima s kraja dvadesetog i početkom ovog veka. Za Irinu Deretić smisao filozofskog dijaloga leži u procenjivanju i odmeravanju stanovišta u raspravi, kako bi se vlastito stanovište preciznije artikulisalo. Ne radi se o utopijskoj komunikativnoj zajednici - već o karakteru filozofskog dijaloga, koji je upućen na unutrašnji, a ne na spoljašnji agon. Platon iz sasvim nesofističkih razloga preuzima metodu sofista kada „slabiju stvar čini jačom“. Tome je suprotna eristička (ne)kultura, u kojoj strasti imaju prevagu na davanjem bilo kakvih, „a kamoli valjanih razloga“, piše Irina Deretić. Iz problematičnosti jezika i sučeljavanja sa bliskim granicama pojmljivosti, ne mora da proizađe i slabost logosa. Naprotiv, snaga logosa je obrnuto proporcionalna sposobnošću da se odredi njegova nemoć. Granicu Platonove misli Irina Deretić jezgrovito formuliše: „Platonov jezik je sav okrenut biću, i usmeren je na saznajno ovladavanje njime. Snaga argumenta učesnika u Platonovim razgovorima upravo se sastoji u njihovoj sposobnosti da tačno pogode stvarnost na koju se odnose i koju nastoje da izraze“. Ali to vodi oblikovanju samog karaktera dijaloga: sagovornici se podređuju vođstvu „same stvari“ mišljenja. Međutim, logos nije svemoćan, i inače, a pogotovo ne za Platona. Irina Deretić insistira na autentičnom smislu nemoći logosa kao racionalnog diskursa, koji se pokazuje na odlučujućim mestima, tamo gde njegove refleksije o idejama, posebno o Ideji Dobra bivaju suočene sa granicama njihove saznatljivosti i saopštivosti. Napokon, Platonova okrenutost biću nije dovela do teorije adekvatnosti između bića i jezika, nego do isticanja paradoksa i metafore. A šta je iza njihovog vela - ništa, ili su oni, naprotiv, konstitutivni za biće, da li uopšte može biti odlučeno? U skladu sa filozofskim vjeruju Nikolaja Berđajeva, može se formulisati karakteristika ove važne i lepe knjige: Iz dubine vremena izvire sposobnost da se filozofski misli, a to onda nije u koliziji sa aktuelnim „primenama“ filozofske refleksije. Naprotiv. (shrink)

In this pa­per we aim to pin­po­int so­me of the key mar­kers of the de­velop­ment of lo­gic in Ser­bia, star­ting from the fo­un­ding of the Lyce­um in 1836 un­til the end of the 19th cen­tury. Our main goal is to un­der­li­ne the ro­le that Lju­bo­mir Ne­dić, a phi­lo­sop­her and li­te­rary cri­tic, had in this con­text. Alt­ho­ugh he did not le­a­ve any ori­gi­nal con­tri­bu­ti­ons in lo­gic, Ne­dić played a sig­ni­fi­cant part by ex­po­sing con­tem­po­rary re­sults in symbo­lic lo­gic, which we­re to lead, (...) thro­ugh Fre­ge’s la­ter work, to the cre­a­tion of mo­dern lo­gic. (shrink)

Predmet istraživanja su izazovi nastavnika u radu sa učenicima iz osetljivih socijalnih grupa, tokom nastave u vanrednim okolnostima, uslovljenim pandemijom koronavirusa. U radu su prikazani rezultati kvalitativnog istraživanja, sprovedenog krajem 2021. godine, u okviru projekta Pravo na obrazovanje u periodu krize izazvane pandemijom virusa COVID-19 u Srbiji. U polustrukturisanim individualnim intervjuima učestvovalo je 50 nastavnika osnovnih, srednjih i škola za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, iz 14 gradova u Srbiji. Tokom obrazovno-vaspitnog procesa sa učenicima iz osetljivih socijalnih (...) grupa, nastavnici su suočeni sa brojnim izazovima: digitalni jaz prvog i drugog nivoa, diskontinuitet u procesu obrazovanja, neodgovarajuća podrška u učenju od strane roditelja, nemotivisanost učenika za učenje, otežana komunikacija, teškoće u praćenju nastave, nemogućnost sprovođenja epidemioloških mera i individualnih tretmana itd. Sudeći na osnovu izazova nastavnika, učenici iz osetljivih grupa više su pogođeni obrazovnom krizom nego njihovi vršnjaci iz privilegovanih grupa. Neophodno je sprovođenje sistemskih mera podrške u cilju obezbeđivanja inkluzivnog pristupa obrazovanju. (shrink)

Failing -- Ontology and desire in Dionysius the Areopagite -- Apophatic theology and its vicissitudes -- The death drive: from Freud to Žižek -- The gift and violence -- Divine violence as trauma -- Mystical theology and the four discourses -- Theology as failure.

U ovom tekstu želim reüi nešto više o povezanosti ovih kognitivnih aspekata znanja i razumijevanja sa načinom na koji se tretira struktura objekta znanja u konstituiranju znanja i razumijevanja, odnosno identifikacije egzo-sistema i njihove endo-reprezentacije, unutar tri tipa racionalne konstrukcije: u klasičnom / ontološkom, u analitičkom / semantičkom i sistemskom / računarskom tipu identifikacije i reprezentacije.

This paper is a review of R.C. Smith's "The Ticklish Subject? A Critique of Žižek’s Lacanian Theory of Subjectivity, with Emphasis on an Alternative". Whereas Lacan places central importance on the Oedipal phase as a necessary step on the road to the acquisition of subjectivity, R.C. Smith views it as a fundamentally authoritarian moment in early child development. This disagreement, in turn, puts Smith at odds with Žižek’s rupture between the Real and the Symbolic, leading him to advance instead an (...) understanding of the subject as engaged in constant mediation in concert with others. The political ramifications of a notion of mediating subjectivity are intensely gripping, for they disclose nothing less than the promise to recover a sense of effective agency – the possibility of making a difference to one’s sociohistorical conditions – from the ruins of the neoliberal deformation of the subject. (shrink)

"Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok" to książka oparta na analizach teoretycznych i empirycznych, która przedstawia problem diagnozowania i używania kapitału społecznego ludzi starych w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Kwestia ta jest istotna ze względu na zagrożenia i wyzwania związane z procesem szybkiego starzenia się społeczeństwa polskiego na początku XXI wieku. Opracowanie stanowi próbę sformułowania odpowiedzi na pytania: jaki jest stan kapitału społecznego ludzi starych mieszkających w Białymstoku, jakim ulega przemianom i jakie jest jego zróżnicowanie? Ludzie (...) starzy są tu postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. W części teoretycznej przedstawiono informacje o starości jako etapie w życiu jednostki, wyjaśniono pojęcie ludzi starych, omówiono społeczne teorie starzenia się, historyczne czynniki oddziaływające na położenie kategorii społecznej ludzi starych, zmiany ich miejsca w społeczeństwie polskim w trakcie transformacji ustrojowej i na początku XXI wieku, możliwe konsekwencje wzrostu długości życia w warunkach demokracji i kapitalizmu oraz charakterystykę problemu starzenia się ludności Białegostoku jako miasta pogranicza. Zaprezentowano też różnorodne koncepcje kapitału społecznego, sfery jego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy, jego stan w Polsce oraz wytyczne do strategicznego budowania jego zasobów. Przybliżono również wybrane informacje o aktywności ludzi starych w życiu publicznym, społecznym i gospodarczym jako kluczowych cechach ich kapitału społecznego. Porządkując różne stanowiska teoretyczne, wyniki badań i dane statystyczne, dążono do powiązania wielu rozproszonych źródeł w przekonaniu, iż jest to istotne w celu określenia i zagospodarowania zasobów kapitału społecznego seniorów, jak również niwelacji opóźnienia polskiej socjologii w zakresie badań nad ludźmi starymi. Pomimo, iż za podstawową perspektywę teoretyczną publikacji uznana została koncepcja kapitału P. Bourdieu, autor bierze również pod uwagę propozycje badawcze J.S. Colemana, R.D. Putnama, F. Fukuyamy, A. Giddensa, P. Sztompki i A. Sadowskiego. Drugi rozdział zawiera określenie ram metodologicznych badań przeprowadzonych na potrzeby tej publikacji. Omówiono przyjęte założenia badawcze oraz przybliżono sposób i przebieg realizacji badań. Przede wszystkim zdecydowano się na korzystanie z metody jakościowej i zastosowanie techniki wywiadu swobodnego ukierunkowanego. Uznano, iż podmiotowy kontakt z ludźmi starymi umożliwi dokładniejsze rozpoznanie kontekstu, w którym znajdują się zasoby ich kapitału społecznego. Jest to ważne, gdyż przenoszenie na rodzimy grunt opracowanych za granicą interpretacji działań ludzi starych i rozwiązań aktywizujących, może okazać się nieskuteczne lub wywołać negatywne efekty zewnętrzne. Ponadto w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na niedostatek badań gerontologicznych zgodnych z paradygmatem interpretatywnym. Badaniu poddano 26 respondentów w wieku od 60 do 89 lat żyjących w mieście Białystok związanych z jedną z dwóch różnych instytucji: Domem Pomocy Społecznej i Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Poprzez porównywanie osób znajdujących się na dwóch biegunach aktywności społecznej możliwe było dostrzeżenie podobieństw i różnic w ich wyposażeniu kapitałowym, a zarazem w osiągniętych w ciągu życia pozycjach w strukturze klasowej i zasobach służących pomyślnej starości6. W trzecim rozdziale przedstawiona została część wyników analiz empirycznych. Przybliżono tu sposób, w jaki ludzie starzy myślą o podobnych sobie przodkach i osobach współczesnych, a także czynniki, w zależności od których zmienia się ich pozycja społeczna w mieście oraz problemy społeczne, jakie uznają za najważniejsze dla ludzi starych. Analizie poddano opinie o ich czasie wolnym, szansach i barierach aktywności ekonomicznej. Wyróżniono typy kapitału społecznego ludzi starych w zależności od instytucji, z którymi są związani oraz podejścia do postrzegania i wykorzystywania zróżnicowania wewnętrznego seniorów. Omówiono wizerunek seniorów w środkach masowego przekazu. Publikacja nie zawiera ścisłego zakończenia. W ostatnim rozdziale wskazano jedynie na główne wnioski płynące z badań oraz na potencjalne dalsze kierunki analiz. Uzupełnienie tego podejścia stanowią zamieszczone w aneksie zestawienia oddolnych technik budowania kapitału społecznego oraz podstawowych cech Miast Przyjaznych Starszemu Wiekowi. Z opracowania tego z pewnością będą mogli skorzystać nie tylko naukowcy zajmujący się tematyką ludzi starych, ale i pracownicy socjalni, politycy, pracodawcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz obywatele Białegostoku i innych miast. ** "Social Capital of Old People on the Example of Bialystok Residents" is a book based on theoretical and empirical study, which presents an issue of diagnosing and using of old people social capital in the local and regional development processes. This issue is significant because of the threats and challenges associated with process of rapid ageing of Polish society at the beginning of 21st century. Publication, in particular, is an attempt to give answers to the following questions: what is the state of old people social capital in Bialystok, what transformations it undergoes and how is it differentiated? In this study old people are viewed as a social category, which is a set of people similar to each other in terms of socially significant features (such as age, possessed social roles and awareness of received social benefits), who are aware of these similarities and differences between each other. Moreover, it is assumed, that such persons exceeded the 60 years of age. It is also assumed that human, social and cultural capital is accumulated in the human resources. Social capital is recognized here broadly as a potential for collaboration embedded in interpersonal relationships and social norms that may benefit individuals, groups and societies. The book consists of three chapters. The first, which is the theoretical part of work, includes information about: old age as a stage of individual life and explanation of the old people notion. It discusses social theories of ageing, historical factors affecting on the social position of old people category, changes in their place in Polish society during the system transformation and in the early 21st century. It describes the possible consequences of increased life expectancy for democracy and capitalism - including the concepts of society for all ages, silver economy. It also features ageing population issue, as well as social policy towards the elderly and old age in Bialystok as the borderland city. A variety of social capital concepts were presented; the spheres of its influence on socio-economic development, its status in Poland and guidelines for strategic building of its resources. Selected information on the activity of old people in public, social and economic life as key features of their social capital was brought closer. Putting various theoretical positions, results of research and statistical data in order was aimed to link many dispersed sources considering that it is relevant to identify and develop seniors' social capital resources, as well as leveling the delay of Polish sociology research on the elderly. Fundamental theoretical perspective of publication is the concept of capital according to P. Bourdieu. However, the proposals of J.S. Coleman, R.D. Putnam, F. Fukuyama, A. Giddens, P. Sztompka and A. Sadowski were also used. The second chapter contains a methodological framework for the purposes of study. Research assumptions, method and course of implementation of studies were discussed. The study is based on the qualitative method and the application of in-depth interview techniques. It was considered that the personal contact with old people will be more accurate than other research techniques to identify the context in which they social capital resources can be found. It is important because the transfer of developed abroad activating solutions and interpretations of old people actions may be ineffective or have negative external effects in the Polish context. Moreover, in the Polish science literature attention is paid to scarcity of gerontological research in accordance with the interpretive paradigm. Study involved 26 respondents aged 60 to 89 years living in Bialystok associated with one of two different institutions: nursing home for the elderly and University of the Third Age. By comparing the persons on two extremes of social activity it was possible to see similarities and differences in their capital equipment, and also in achievements of the life positions in the class structure and resources aimed at successful ageing. The third chapter presents the empirical analysis of the research results. This part outlines the way in which old people think about their ancestors and contemporary people. It also shows factors according to changes in their social position in the city, social issues which they consider most important for old people, their opinions about leisure time, opportunities and barriers of economic activity and types of old people social capital depending on the institution with which they are associated. Approach to the perception and use of internal disparities of seniors were also discussed. The analysis additionally contains the evaluation of senior citizens image in the polish mass media. This publication does not contain a strict ending. It only identifies the main conclusions of the research and potential directions of future analysis. Above all, older people could improve their position not by demanding increases in social benefits from which major parts are often taken away by their family members, but by highlighting their human, social and cultural capital. It is necessary to create favorable conditions for social and professional life of old people and their cooperation with members of local communities. Important role in this regard is played by institutions implementing three tasks: stimulating senior citizens' desire to satisfy previously unrealized needs; creating relationships between them so that they can solve their own problems and work for the others; and providing legal, social and vocational guidance. Stimulating cooperation between existing public, commercial and non-governmental sector organizations may serve to achieve these goals. The dissemination of bottom-up techniques of social capital building and checklist of essential features of Age-friendly Cities may also be important. -/- . (shrink)

Civic non-participation in public life is one of the most important problems in contemporary Poland. This phenomenon makes all generations equal and it requires breaking of the barriers in intergenerational integration. Presented study shows that the aspiration for coherence and stability of the system may be based on the taking advantage by using benefits of age difference in society. Article indicates dimensions and levels in seeking quality solutions for the integration in conditions of shaping social dispersion space order. It also (...) contains types of different approaches to the integration barriers related with process of aging society and discrimination based on age phenomenon. ** Obywatelskie nieuczestnictwo w życiu publicznym należy do najważniejszych problemów współczesnej Polski. Zjawisko to czyni wszystkie pokolenia równymi a przeciwstawienie się mu wymaga przełamania barier integracji międzypokoleniowej. Niniejsze opracowanie wskazuje, iż dążenie do spójności i stabilności systemu może opierać się na wykorzystaniu korzyści z różnicy wieku członków społeczeństwa. Wskazane zostały wymiary i poziomy poszukiwania rozwiązań jakościowych na rzecz integracji w warunkach kształtowania się w przestrzeni społecznej ładu rozproszonego oraz typy barier integracji międzypokoleniowej związane z procesem starzenia się społeczeństw i zjawiskiem dyskryminacji ze względu na wiek. -/- . (shrink)

At the beginning of the XXI century, human societies are entering a period of "late modernity" characterized by new forms of trust and risk, untransparent social situations and economic, political and cultural globalization. These processes are associated with the presence of abstract systems that surround people and which require support of people with expertise in the fields which include transport, telecommunications, finance, security, media, energy. At the same time, it is noted that the expertise cult is born and specialists not (...) only meet the identified needs, but also produce new, thus contributing to the development of a culture of narcissism. Article aims to explain the characteristics of expert systems and cultural narcissism, experts role as a participant in social change, model types and kinds of experts with their arcane in to ontological and epistemological structures of the social world. I also highlight the problems associated with the suppression of restrictions in to the access of expertise knowledge. ** Wraz z początkiem XXI wieku społeczeństwa ludzkie wchodzą w okres „późnej nowoczesności” cechujący się nowymi formami zaufania i ryzyka, nieprzejrzystością sytuacji społecznych oraz postępującą globalizacją ekonomiczną, polityczną i kulturową. Procesy te wiążą się z obecnością systemów abstrakcyjnych, które otaczają ludzi i do funkcjonowania wymagają wsparcia osób z wiedzą specjalistyczną z zakresu m.in. transportu, telekomunikacji, finansów, bezpieczeństwa, mediów, energetyki. Jednocześnie zauważa się, iż rodzi się kult ekspertyzy a specjaliści nie tylko zaspokajają rozpoznane potrzeby, ale też wytwarzają nowe, przyczyniając się tym samym do rozwoju kultury narcyzmu. Artykuł ma na celu przybliżenie specyfiki systemów eksperckich i narcyzmu kulturowego, roli eksperta jako uczestnika przemian społecznych, modelowych typów ekspertów i rodzajów ich wtajemniczeń w struktury ontologiczne i epistemologiczne świata społecznego oraz zwrócenie uwagi na problemy związane ze znoszeniem ograniczeń dostępu do wiedzy specjalistycznej. -/- . (shrink)

Celem artykułu jest pokazanie konsekwencji przyjęcia longtermizmu w wersji skrajnej dla postrzegania obowiązku likwidacji skrajnej biedy w świetle zasady równego rozważania interesów. W artykule argumentuję na rzecz hipotezy, że konsekwentny zwolennik myśli etycznej Petera Singera skorygowanej o postulaty long- termizmu musi przyjąć, iż obowiązki wobec przyszłych ludzi uchylają obowiązki wobec obecnie żyjących ludzi, nawet znajdujących się w tak niekorzystnym położeniu jak skrajna bieda. W pierwszej części artykułu szkicuję argumenty Singera na rzecz moralnego obowiązku likwidacji skrajnej biedy za pomocą efektywnych metod (...) aż do znacznego obniżenia własnego poziomu życia. Przybliżenie tych szeroko znanych poglądów stanowi ramy argumentacji na rzecz hipotezy badawczej. Następnie krótko charakteryzuję efektywny altruizm, na gruncie któ- rego wyrosło nowe podejście w ramach konsekwencjalizmu: longtermizm. Postulaty i założenia longtermizmu w ujęciu W. MacAskilla i T. Orda zestawiam z myślą Singera, aby doprowadzić ich argumentację do logicznych wniosków, które wspierają hipotezę badawczą artykułu -/- Moral duties towards the poor and longtermism The aim of the article is to show the consequences of adopting strong longtermism for the perception of the obligation to eliminate extreme poverty in the light of the principle of equal consideration of interests. In the article, I argue in favor of the hypothesis that a consistent supporter of Peter Singer’s ethical thought adjusted to the postulates of longtermism must assume that obligations towards future people abrogate duties towards current people, even those in such an unfavorable situation as extreme poverty. In the first part of the article, I sketch Singer’s arguments for the moral obligation to eliminate extreme poverty using effective methods, up to significant decrease in one’s level of life. An outline of these widely known views constitutes the framework of arguments in favor of the research hypothesis. Then I briefly characterize effective altruism, which is the basis for a new approach within consequentialism: longtermism. I compare the postulates and assumptions of longtermism as presented by W. MacAskill and T. Ord with Singer’s thought in order to bring their argumen- tation to logical conclusions that support the research hypothesis of this article. (shrink)

This tenth volume of Collected Papers includes 86 papers in English and Spanish languages comprising 972 pages, written between 2014-2022 by the author alone or in collaboration with the following 105 co-authors (alphabetically ordered) from 26 countries: Abu Sufian, Ali Hassan, Ali Safaa Sadiq, Anirudha Ghosh, Assia Bakali, Atiqe Ur Rahman, Laura Bogdan, Willem K.M. Brauers, Erick González Caballero, Fausto Cavallaro, Gavrilă Calefariu, T. Chalapathi, Victor Christianto, Mihaela Colhon, Sergiu Boris Cononovici, Mamoni Dhar, Irfan Deli, Rebeca Escobar-Jara, Alexandru Gal, N. (...) Gandotra, Sudipta Gayen, Vassilis C. Gerogiannis, Noel Batista Hernández, Hongnian Yu, Hongbo Wang, Mihaiela Iliescu, F. Nirmala Irudayam, Sripati Jha, Darjan Karabašević, T. Katican, Bakhtawar Ali Khan, Hina Khan, Volodymyr Krasnoholovets, R. Kiran Kumar, Manoranjan Kumar Singh, Ranjan Kumar, M. Lathamaheswari, Yasar Mahmood, Nivetha Martin, Adrian Mărgean, Octavian Melinte, Mingcong Deng, Marcel Migdalovici, Monika Moga, Sana Moin, Mohamed Abdel-Basset, Mohamed Elhoseny, Rehab Mohamed, Mohamed Talea, Kalyan Mondal, Muhammad Aslam, Muhammad Aslam Malik, Muhammad Ihsan, Muhammad Naveed Jafar, Muhammad Rayees Ahmad, Muhammad Saeed, Muhammad Saqlain, Muhammad Shabir, Mujahid Abbas, Mumtaz Ali, Radu I. Munteanu, Ghulam Murtaza, Munazza Naz, Tahsin Oner, ‪Gabrijela Popović‬‬‬‬‬, Surapati Pramanik, R. Priya, S.P. Priyadharshini, Midha Qayyum, Quang-Thinh Bui, Shazia Rana, Akbara Rezaei, Jesús Estupiñán Ricardo, Rıdvan Sahin, Saeeda Mirvakili, Said Broumi, A. A. Salama, Flavius Aurelian Sârbu, Ganeshsree Selvachandran, Javid Shabbir, Shio Gai Quek, Son Hoang Le, Florentin Smarandache, Dragiša Stanujkić, S. Sudha, Taha Yasin Ozturk, Zaigham Tahir, The Houw Iong, Ayse Topal, Alptekin Ulutaș, Maikel Yelandi Leyva Vázquez, Rizha Vitania, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Ștefan Vlăduțescu, J. Vimala, Dan Valeriu Voinea, Adem Yolcu, Yongfei Feng, Abd El-Nasser H. Zaied, Edmundas Kazimieras Zavadskas.‬‬. (shrink)

Heuristička propulzivnost bioetike u posljednjih trideset godina potaknula je na značajno proširenje područnog opsega: na metodološkom planu razvoj je obilježen kretanjem od disciplinarnosti do transdisciplinarnosti, a na problemskom planu od biotehničkih izazova do mišljenja cjeline živog svijeta. Međutim, bioetička ispitivanja još uvijek u obzir ne uzimaju probleme iz humanističke i prirodoznanstvene kozmologije, čak ni u sklopu projekta integrativne bioetike, što je izrazito problematično s obzirom na važnost njihovih jezgri znanja. Razvijanje ljudskog društva prema objedinjavanju s prostorom izvan planeta Zemlje te (...) čvrsta povezanost fenomena života s osnovnom ustrojstvom i dinamikom pojmljivog svemira poziva na pripremno usmjeravanje pozornosti na bioetičke i društveno–znanstvene probleme u kojima kozmološki elementi nose važnu ulogu. Cilj je ovoga članka ponuditi istraživačko gledište u kozmobioetike kao ispomoći u daljnjem proširenju spoznajne senzibilnosti za istinu o kompleksnosti (društvenog) bivstvovanja na Zemlji i oko nje. Obrada problema zasniva se na multidisciplinarnoj komunikaciji relevantnih jezgri znanja metodom klasičnog filozofijskog izlaganja. (shrink)

Prasa mniejszości niemieckiej była w okresie II Rzeczypospolitej dość zróżnicowana, o czym świadczą liczne publikacje, choćby autorstwa Tadeusza Kowalska czy Wiesławy Kaszubiny. Sytuację taką można by wytłumaczyć faktem, iż ludność niemiecka, zróżnicowana pod względem społecznym, wyróżniała się znacznie wyższym niż przeciętny dla całego kraju poziomem świadomości czytelniczej. Znamienną cechą prasy niemieckiej była duża liczba gazet o charakterze politycznym, wśród których znajdowały się pisma o kierunku nacjonalistycznym, socjalistycznym oraz ugodowym. Na uwagę zasługują tu takie tytuły, jak: Lodzer Freie Presse, Lodzer Volkszeitung, (...) Neue Lodzer Zeitung, Der Deutsche Weg, Deutscher Volksbote czy Der Deutsche Wegweiser. Obok prasy politycznej ważne miejsce zajmowały wydawnictwa o charakterze wyznaniowym, które w wielu wypadkach miały za zadanie uzupełniać określone treści polityczne. W dalszej kolejności, również dużą popularnością wśród mniejszości niemieckiej w Łodzi cieszyła się prasa związków zawodowych, gospodarcza oraz kulturalno-oświatowa. Prasę dla kobiet, dzieci i młodzieży reprezentowały natomiast takie tytuły, jak: Jugendruf, Kinderfreund, Die Jugendwarte, Praktischer Vereinsleiter, Zeitschrift Jur Christliche Jugendführung. Zjawiskiem towarzyszącym rozwojowi prasy okresu międzywojennego - zarówno polskiej, jak i mniejszościowej - była trudna sytuacja finansowa wielu pism, które w wielu wypadkach przybrały charakter efemerydalny. Na brak środków nie narzekały natomiast gazety, takie jak narodowosocjalistyczna Freie Presse czy Der Deutsche Weg, które mogły liczyć na pomoc z Rzeszy. Były one redagowane na dość dobrym poziome, prowadziły stałe rubryki, jak wiadomości polityczne z kraju i ze świata, informacje lokalne czy sport, poza tym drukowały powieści w odcinkach, felietony oraz dodatki, mające rozszerzyć ofertę i zapewnić rozrywkę swojemu czytelnikowi. Również prasa ugodowa, reprezentowana przez dziennik Neue Lodzer Zeitung, oraz socjalistyczna, Die Volkszeitung, nie ustępowała swym poziomem innym gazetom łódzkim. (shrink)

Aspiracija za jedinstvenim upravljanjem svetom je stara koliko i sam svet. Ona u suštini proizlazi iz naše percepcije sveta kao jednog, bez obzira na sve razlike koje se u njemu takođe vide. U naše vreme ova percepcija je pojačana utiskom o sve većoj međuzavisnosti delova sveta, kao i osećajem da su razlike, ma koliko bile velike, sve manje važne u odnosu na ono što je isto ili bar slično u različitim delovima sveta. Ovaj osećaj jedinstva je još više pojačan percepcijom (...) potrebe, ili nužde, da se o važnim stvarima u svetu odlučuje i upravlja na jedinstven način, bez kolizija koje bi proces odlučivanja učinile neefikasnim ili nemogućim. Ali jedinstvo sveta bi trebalo da u sebi sadrži ideju ravnopravnosti, i neke načelne jednakosti. Međutim, uvidom u način na koji se ovaj proces unifikacije sveta stvarno odvija vidimo mnoge probleme. Neki od njih su za očekivati – problemi reprezentacije i pristanka na svetsku vlast koja bi bila odraz jedinstvene zakonodavne volje čovečanstva. Takva volja možda uopšte ne može da se konstituiše. Umesto nje imamo volju za hegemonijom koju prati ideja nejednakosti i manihejske podele sveta na naš i tuđi deo, kao i razne vrste pokušaja ukidanja onog uslova koji svakom zakonodavstvu daje njegov legitimet – a to je sloboda. Suočavamo se sa idejom da je, kao uslov mira i demokratije (šta god da to znači, ili što će značiti u bližoj i daljoj budućnosti) potrebno uspostaviti krutu nejednakost i rigidnu kontrolu svih različitosti u jednom zamrznutom stanju podele na povlašćene i obezvlašćene, na „dobre“ i „loše“ momke, kao da se svet sastoji od „momaka“. Ključni deo ove sheme je pretpostavka o univerzalnoj samerljivosti svega što život čini vrednim. Ta pretpostavka uniformiše i simplifikuje, smanjuje, svet, negirajući relevanciju i stvarnost razlikama koji sada predstavljaju stvarnost sveta. Zakoni više ne pretpostavljaju postojanje zakonodavne volje. U toj situaciji proizvodnja ogromne količine iluzorne sreće više liči na podmićivanje svetskog lumpenproletarijata, sa rizikom da celokupno čovečanstvo postane totalno ravnodušno prema svakoj posebnosti i svakoj vrlini, sasvim primereno svojoj novoj lumpenproleterskoj prirodi. (shrink)

Starzenie siȩ społeczeństw stanowi wyzwanie, które wymaga opracowywania i wdrażania horyzontalnej polityki społecznej. Polityka ta powinna uwzglȩdniać zróżnicowanie osób starszych oraz odmienność działań skierowanych do osób starszych i na wizerunek starości. Złożoność negatywnych konsekwencji starzenia siȩ sprawia, iż kluczowe jest zwiȩkszenie współpracy podmiotów publicznych, komercyjnych, pozarz¸adowych i nieformalnych na wszystkich poziomach organizacji polityki społecznej. Opracowanie ma na celu przybliżenie modeli wielosektorowej polityki społecznej oraz podkreślenie możliwości integracji usług społecznych. Artykuł wskazuje na szanse i zagrożenia dla integracji usług ze szczególnym uwzglȩdnieniem (...) zagadnień srebrnej gospodarki, wykluczenia cyfrowego i robotycznego. W podsumowaniu wskazano na możliwości rozwoju innowacji społecznych oraz kierunki dalszych badań. ** Ageing is a challenge that requires development and implementation of the horizontal social policy. This policy should take into account diversity of older adults and division of interventions aimed at this population and on the image of old age. Complexity of the negative consequences of ageing shows that there is a need to enhance cooperation between the public sector, the commercial sector, the NGO sector, and the informal sector at all levels of social policy social policy. The article discusses models of the multisectoral social policy and possibilities of integrating social services. Conclusions include directions for further research and social innovation. (shrink)

Rad prikazuje kako se enaktivizam može koristiti kao integrativni pojmovni okvir u psihijatriji. Enaktivistički pristup može pomoći u rešavanju problema integracije u psihijatriji, to jest u tome kako da smisleno povežemo različite perspektive iz kojih objašnjavamo uzroke i prirodu psihijatrijskih poremećaja. Enaktivizam nam pruža mogućnost da povežemo fenomenološke, neurofiziološke, sociokulturalne, i egzistencijalne aspekte psihijatrijskih poremećaja i holistički pristupimo razumevanju i lečenju. Objasniću šta je enaktivizam, šta je problem integracije u psihijatriji, te kako, prema Saneke de Han, možemo putem enaktivizma pružiti (...) rešenje ovog problema. Naposletku, predložiću kako se enaktivistički pristup može obogatiti dodavanjem ekološke perspektive. (shrink)

Verili bir durumu anlamayı, onu bir bütün olarak kurgulamak olarak düşünelim. Kurgu basit bir gösterge de olabilir, karmaşık bir yapı da olabilir; belli belirsiz bir iz veya izler toplamı da olabilir. Kurgunun işlevini yerine getirmesini sağlayan gerek ve yeter koşul verili olan durum ile kendi yapısı arasında bir karşılaştırma olanağını sağlamasıdır. Nitekim, en bilindik anlamda bir durumu kurgulamak onu bir başka durumla karşılaştırmaktır. Bu yüzden de karşılaştırma yapmayı anlama yetimiz için ön dayanak olan bir alt-yeti olarak tanımlayabiliriz. Bu alt-yetinin edimsel (...) doğasına ilişkin bazı sorulara yanıt aramak istersek, karşılaştırma dediğimiz edimin doğal koşullarını incelememiz gerekir. Bu bildiride karşılaştırma ediminin doğal koşullarını betimlemeyi amaçlayan bir çerçeve çizmeye ve böylelikle anlama yetimizin ön dayanaklarının edimsel doğasını uygun bir biçimde nasıl yorumlayabileceğimiz sorusuna yanıt vermeye çalışacağım. (shrink)

Rozprawa podkreśla związek między językową argumentacją a logiką. Argumentacja językowa jest systemem językowym, który stosuje znaczenie wyrażeń ujętych w zdania do zarysowania pełnego znaczenia zdań, w nich bowiem konstytuują się zależności między wyrażeniami. Rzeczywiście, to powiązanie między wyrażeniami wzmacnia całościowe znaczenie począwszy od samych podstaw struktury zdania w logicznym powiązaniu idei. W nim znajduje się relacja między słowami a umysłem, zależna od logiki powiązanych ze sobą wypowiedzi. Aby podkreślić znaczenie przedstawionego wyżej sposobu myślenia, autorka zwraca się ku teorii wczesnej gramatyki (...) arabskiej, ogniskującej się raczej wokół analogii niż anomalii. Nastawienie w systemie na analogię opiera się na podstawowej teorii, która implikuje wspomnianą wyżej relację, choć niektóre współczesne ujęcia odrzucają tę interpretację. W podsumowaniu swojej analizy, autorka uwzględnia podobne teorie gramatyki łacińskiej, które wykazują nastawienie logiczne, będące następstwem powiązania językowej argumentacji z logiką. Konkludując, autorka stwierdza, iż powiązanie słów i logiki okazuje się pojęciem uniwersalnym. (shrink)

W artykule przedstawiono argumenty, że konfirmacja tezy, iż istnieją moduły umysłowe wyjaśniające cechy umysłu, jest z kilku powodów kłopotliwa. Po pierwsze, istnieje kilka konkurencyjnych teorii modularności, które zresztą nie zawsze się wykluczają, przez co nie można między nimi rozstrzygać eksperymentalnie. Po drugie, tezy na temat modularności często oparte są na bezzasadnym założeniu, iż wyróżnianie specyficznych dziedzin (semantycznych lub składniowych) działania modułów nie jest problematyczne. Po trzecie, analizując znany z literatury moduł wykrywania oszustów, postulowany przez Cosmides w celu wyjaśnienia rzekomej irracjonalności (...) objawiającej się w tzw. zadaniu Wasona, pokazuję, że wyjaśniane zjawisko nie zostało zdefiniowane dostatecznie dokładnie, a przez to nieostra jest funkcjonalna charakterystyka modułów je wyjaśniających. Co więcej, nie ma powodów sądzić, że zjawisko, które ten moduł miał wyjaśniać, w ogóle istnieje. Wskazuję też kilka problemów metodologicznych związanych ze zbieraniem eksperymentalnych świadectw na rzecz modularności, takich jak zaburzanie wyników eksperymentów przez uśrednianie i brak kontroli nad kluczowymi czynnikami wpływającymi na rezultaty uzyskiwane przez uczestników badania. (shrink)

Nowadays, more and more often is assumed that reducing the delays of development favor not only financial resources, or access to modern technology, but also the characteristics of nations and regional communities. Addressing the key global issues depends on the skills of cooperation between people at the local and regional level. In other words, in different human collectivities becomes necessary social capital, assuming that certain forms enables efficient implementation of tasks to improve quality of life. In this context, it becomes (...) important to understand how social capital formation bringing positive effects for the individual communities and their environment. ** Współcześnie coraz czȩściej zakłada siȩ, iż zmniejszaniu zapóźnień rozwojowych sprzyjaj¸a} nie tylko środki finansowe, czy dostȩp do nowoczesnych technologii, lecz też cechy narodów i społeczności regionalnych. Rozwi¸a}zanie istotnych problemów globalnych zależy od umiejȩtności współpracy miȩdzy ludźmi na poziomie lokalnym i regionalnym. Innymi słowy w poszczególnych zbiorowościach ludzkich niezbȩdny staje siȩ kapitał społeczny, który przybieraj¸a}c określone formy umożliwia efektywn¸a} realizacjȩ zadań na rzecz poprawy jakości życia. W tym kontekście istotne staje siȩ zrozumienie sposobów kształtowania kapitału społecznego przynosz¸acego pozytywne efekty dla poszczególnych zbiorowości i ich otoczenia. (shrink)

Artykuł omawia główne cechy koncepcji "solidarności pokoleń". Podejście to jest wykorzystywane w analizach dotycz¸a}cych procesu starzenia siȩ społeczeństw na pocz¸a}tku XXI wieku oraz w projektowaniu polityki publicznej. Opracowanie przybliża podstawowe znaczenia pojȩć dotycz¸a}cych pokolenia i relacji miȩdzypokoleniowych. Zwrócono uwagȩ, iż solidarność pokoleń stanowi kwestiȩ socjaln¸a} wymagaj¸a}c¸a wspólnych interwencji podmiotów publicznych, komercyjnych i pozarz¸adowych. Praca prezentuje też wnioski z krytycznej analizy założeń działań na rzecz solidarności pokoleniowej zaprezentowanych w wybranych dokumentach projektu cywilizacyjnego "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności". * The article discusses (...) the main features of "solidarity of generations" concept. This approach is used in the analysis of the ageing process at the beginning of the XXI century as well as in designing of public policy. Essay introduces the basic concepts of generations and relationships between generations meaning. Article emphasizes that solidarity between generations is a social issue that requires the combined intervention of public, commercial and non-commercial bodies. Paper presents a conclusions from critical analysis of assumptions for the solidarity of generations included in the selected documents of civilizational project "Poland 2030. The Third Wave of Modernity.". (shrink)

W niniejszym tekście, poświęconym definiowaniu m. in. słów i zwrotów frazeologicznych podczas nauczania języków, autorka opisuje lingwistyczną teorię Anny Wierzbickiej, dotyczącą Natural Semantic Metalanguage i w adaptacyjnej formie przenosi ją na płaszczyznę zajęć z języka obcego, gdzie przynosi ona namacalne wyniki. Podczas zajęć językowych wymaga się od uczących się poprawnego definiowania ogólnego, które jednak rzadko przekazywane jest w podręcznikach i na wykładach, mimo iż zdolność ta nie jest wcale oczywista, samo definiowanie zaś nie jest łatwym zadaniem. Przeciwnie - od studentek (...) i studentów języków obcych oczekuje się mentalnego uzdolnienia w tym kierunku, nie uwzględniając faktu, że wiele osób ma trudności z definiowaniem nawet w języku ojczystym. W artykule autorka chce pokazać, że po części zignorowana teoria Anny Wierzbickiej ze swoim punktem wyjściowym, jakim są primes, pozwala uświadomić uczącym się języka obcego, że istotę słowa, wyrażenia czy frazy można wyjaśnić w oparciu o sposób określenia znaczenia, przyjęty w NSM. Nie jest przy tym konieczne, ażeby znaczenia opisywać i określać poprzez primes. Ważne jest, aby w celu uniknięcia błędnego koła podczas objaśnień definicji nie koncentrować się na synonimach i antonimach. Jak takie i podobne objaśnienia mogą wyglądać, pokazane jest na przykładach kilku definicji, które wyjaśnione zostały w oparciu o sposób określenia znaczenia przyjęty w NSM. Autorka dyskutuje również opisy i warunki działania takiej metody. Na zakończenie przedstawione są propozycje w zakresie metodologii nauczania umiejętności definiowania podczas zajęć języka obcego. (shrink)

Complexity of the changes taking place in modern societies makes it is necessary to deepen the analysis of the impact of social inequality on the activity of old people. Dissemination of new technologies and organizational forms allows solving many social problems and improving the quality of human life. At the same time broadens the range of areas in which old people are losing their authority and differ in expertise required for the achievement of socially valued goods. Article aims to highlight (...) the importance of inequality for the activity of the elderly and its relationship to social capital in conditions of shaping social dispersion space order. Study brings closer chosen results of empirical studies portraying the dimensions of internal diversity of seniors. ** Złożoność przemian zachodz¸a}cych we współczesnych społeczeństwach sprawia, iż niezbȩdne staje siȩ pogłȩbienie analiz oddziaływania nierówności społecznych na aktywność ludzi starych. Upowszechnianie siȩ nowych technologii i form organizacyjnych pozwala na rozwi¸a}zanie wielu problemów społecznych i podniesienie jakości życia ludzkiego. Jednocześnie poszerza siȩ zakres dziedzin, w których ludzie starzy trac¸a} swój autorytet oraz różni¸a} siȩ miȩdzy sob¸a} kompetencjami wymaganymi do osi¸a}gania społecznie cenionych dóbr. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na znaczenie nierówności dla aktywności ludzi starych oraz jej zwi¸azków z kapitałem społecznym w warunkach kształtowania siȩ w polskiej przestrzeni społecznej ładu rozproszonego. Opracowanie przybliża wybrane wyniki badań empirycznych, które ukazuj¸a wymiary zróżnicowania kategorii społecznej ludzi starych. (shrink)

Writer, book and reader. Without writer and writings wouldn’t have been a reader. Hence, there wouldn’t have been criticism. The basis of human intellectual criticism depends on three basic elements: The writer, the book, and the reader. Criticism was essentially linked with the discovery of writing. Criticism as an idea is basically linked with human consciousness. Maturity, writing has merely added a new dimension to it namely criticism and synthesis, in which literature and philosophy has contributed greatly, despite the differences (...) between the two subject. Philosophy does not define one method for itself , for there are many trends and methods. Despite the differences in philosophers’ views on methods, there is a sort of unanimous of agreement among them on the method of analysis and synthesis. Literature is like philosophy, literary critic does not write for himself or merely for the enjoyment of his reader. He is in fact considered one of the tools that help the reader to understand the text of the criticized subject . We have many examples in the heritage of the Arab literary criticism. For example the writing of Taha Hussein in “Wednesday Talk” and his book on “ Matanabi”. Sometimes the literary critic helps the artist in understanding his art, as “Al Akaad” and “ Al Mazni” did in “ Al Diwan”. -/- As we saw the philosopher can build his philosophy while the literary critic can implement his purpose, we will try here to review and analyze the status of philosophical and literary criticism and then try to define the points of agreement and disagreement between them. (shrink)

O systemach czasowych, w tym również języka niemieckiego, napisano już wiele publikacji językoznawczych. Najlepszym przykładem niech będzie chociażby jakiekolwiek wydawnictwo gramatyczne, gdzie bez trudu można znaleźć wyczerpującą charakterystykę danego systemu czasowego. Pomimo jednak licznych starań językoznawców podejmujących się tego tematu, nie wydaje się, aby osiągnęli oni porozumienie, co do struktury systemu czasowego w języku niemieckim, funkcji poszczególnych form i wreszcie terminologii. Jeśli chodzi o tę ostatnią, należałoby podkreślić, iż w językoznawstwie niemieckim zasadniczą rolę odgrywa nazewnictwo łacińskie, w wyniku czego próby (...) wprowadzenia określeń niemieckich kończyły się często niepowodzeniem. Nie może tu być jednak pominięty fakt, iż terminologia łacińska stosowana w odniesieniu do systemu czasowego w języku niemieckim może prowadzić do wielu nieporozumień, gdyż stosunki czasowe języka niemieckiego różnią się dalece od tych charakterystycznych dla języka łacińskiego, a jedynie poprzez tempus - pojmowany tam jako morfem gramatyczny - niemożliwe jest w niektórych przypadkach jednoznaczne wyrażenie treści. Od kiedy więc zaakceptowany został wśród językoznawców niemieckich fakt, iż opierający się na tradycji łacińskiej system czasów niemieckich nie ma bezpośredniego pokrycia z niemiecką rzeczywistością temporalną, rozpoczęto poszukiwania lepszego, bardziej wiarygodnego systemu czasowego. Uzasadnione wydaje się istnienie obok siebie różnyan interpretacji poszczególnych form czasowych i całego systemu, do którego przynależą. Przy czym warto zwrócić uwagę na •całą gamę odniesień i aspektów, które stają się punktem wyjścia do takiej, a nie innej interpretacji. I tak można znależć próbę przyporządkowania form czasownikowyh dwóm grupom, aczkolwiek nie przez pryzmat płaszczyzn czasowych, lecz w odniesieniu do typowych sytuacji dialogowych czy też gatunków literackich. Zwykle mówi się tu o "świecie omówionym i opowiedzianym", przez co zrywa się całkowicie z tradycyjnym rozumieniem form czasowych. W związku z tym pada pytanie, czy nie należałoby doszukiwać się w poszczególnych formach czasowych próby wyrażania jak najbardziej subiektywnego stosunku do wydarzeń. Ponadto nie wszyscy językoznawcy skłaniają się ku temu, by w ogóle umieszczać formy czasowe w jakimkolwiek systemie. Mimo to należy jednak podkreślić, iż siła tradycji w dalszym ciągu ma ogromny wpływ na obraz czasów języka niemieckiego. Nie chodzi tu jednak o tradycyjne przyporządkowanie form czasowych do poszczególnych płaszczyzn czasowych, o czym powinno się pamiętać zarówno ze względów czysto praktycznych (dydaktycznych), jak i teoretycznych. (shrink)

Aktivnost integracije i distribucije prožima cjelokupni čovjekov jezik, mišljenje i djelovanje; njegov praktični i teorijski um, uz pomoć malog broja operacija (konjunkcija, negacija, kvantifikacija) koje čine logičke konstante, sabire i razdjeljuje varijabilne elemente jezika, svijeta i mišljenja u beskonačne konačnosti (skupovi, klase, relacije, atributi) u kojima se koreliraju realne stimulacije i virtualne simulacije, čijom se konstrukcijom, rekonstrukcijom i dekonstrukcijom formiraju i transformiraju "dobro uređene formule" jezičko-gramatičkih i mentalno-psiholoških struktura koje se u svijetu saznanja imenuju pojmom svijeta, pojmom jezika, pojmom duha. (...) Svijet pojmova, koji se uzima u kvantificiranoj formi govora / "(x) (Fx) / kao realni ili egzistentni, a u substitutivnoj formi / " { x : Fx}" / kao virtualni ili subzistentni zbog apstraktnosti klasa i relacija, konstruira mrežu multipliciranih logičkih općenitosti, njihovih relacija ili zakonitih sukcesija koje se mogu izraziti, parafrazirati i prevesti iz jedne notacije u drugu salva veritate ed salva congruentia. (shrink)

U tekstu se razmatraju neki problemi sa kojima se suocava istrazivanje zivotne sredine. Osim pojmovne problematike, svojestvene srpskom jeziku, resavanje realnih problema okruzenja generalno treba da resi dihotomiju antropocentrizam - biocentrizam koja izvire iz suprotstavljajuce ljudske prirode a upravo se u ekologiji pokazuje neodrzivom. Izmedju ostalih tema preispituje se znacenje teze o ekologiji kao novoj velikoj prici, koja omogucava da nauka i demokratija nastave da napreduju i medjusobno se legitimizuju, sa stanovista univerzalnog vazenja. Takodje se preispituje delotvornost teorija iz kojih (...) se izvodi beznacajnost ljudske vrste za njeno oslobadjanje od antropocentrizma koji suzava perspektivu opstanka. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 43007: Istrazivanje klimatskih promena i njihovih uticaja na zivotnu sredinu - uticaji, adaptacija i ublazavanje. (shrink)

On the one hand, Scheler's critique of Kant's concept of a priori benefits from Husserl to a large extent, and it complements and deepens Husserl's. On the other hand, Scheler also critiques Husserl's definition of a priori. Husserl's material a priori as ideal object primarily thanks to his so-called "Bolzano- turn". In this connection, Scheler grabs hold of the relation of Husserl to Bolzano from the very beginning. For Scheler, Husserl thinks in a "platonic" way, and still falls in a (...) new type of "Platonism", or rather, logical Platonism, although he correctly refuses the ordinary Platonism. In Scheler's view, Husserl's phenomenological reduction is "not purely" executed, and therefore his phenomenological experience is problematic, or more precisely, the relation between categorial intuition and sensuous intuition is problematic. The final aim of Scheler's critique of Husserl's phenomenological understanding of "objective a priori" is to win the primary position of categorial intuition and its content , ethical insight and its correlate , and ultimately of phenomenological ethics of material value.Einerseits nimmt Schelers Kritik an Kant bezüglich des Begriffs des Apriori die Einsichten Husserls in großem Umfang auf. Schelers Kritik an Kant ergänzt und vertieft die Husserlsche Kant-Kritik. Andererseits kritisiert er aber auch Husserls Bestimmung des Apriori. Vor allem verdankt sich das materiale Apriori als idealer Gegenstand bei Husserl der sogenannten “Bolzano’schen Wendung”. Von Anfang an kritisiert Scheler Husserl in diesem Punkt, indem er dem Verhältnis zwischen Bolzano und Husserl immer präziser nachging. Für Scheler unterliegt Husserl mit Recht keinem platten Platonismus. Aber dennoch verfahre Husserl immerhin “platonistisch”, er unterliege einem “Neoplatonismus”, bzw. einem logischen Platonismus. Weil die phänomenologische Reduktion bei Husserl nach Schelers Meinung “nicht reinlich” durchgeführt wird, ist die phänomenologische Erfahrung bei Husserl problematisch, genauer gesagt ist das Verhältnis zwischen der kategorialen Anschauung und der sinnlichen Anschauung problematisch. Der Endzweck von Schelers Kritik an der phänomenologischen Auffassung des gegenständlichen Apriori bei Husserl besteht darin, die primäre Stelle der kategorialen Anschauung und ihrer Gehalte , sowie der sittlichen Einsicht und ihrer Korrelate und zuletzt der phänomenologisch materialen Wertethik zu gewinnen.S jedne strane, Schelerova kritika Kantova pojma a priori u velikoj mjeri duguje Husserlu, te dopunjuje i produbljuje Husserlovu. S druge strane, Scheler kritizira i Husserlovu definiciju apriorija. Husserlov materijalni a priori kao idealni predmet prvenstveno proizlazi iz njegova takozvanog bolzanovskog obrata. Prema Scheleru, Husserl razmišlja na "platonski" način te upada u novi tip "platonizma" ili, točnije, logičkog platonizma, iako s pravom odbacuje obični platonizam. Scheler smatra da Husserlova fenomenološka redukcija nije izvedena "čisto" te da je stoga njegovo fenomenološko iskustvo proble- matično ili, točnije, problematičan je odnos između kategorijalnog zora i osjetilnog zora. Krajnji cilj Schelerove kritike Husserlova fenomenološkog shvaćanja "objektivnog a priori" jest zadobivanje primarne pozicije kategorijalnog zora i njegova sadržaja , etičkog uvida i njegova korelata te, na koncu, fenomenološke etike materijalne vrijednosti. (shrink)

U članku se promatraju osnovne karakteristike razvojne dinamike hrvatskoga logičkoga nazivlja od izlazka Pacelove Logike za gimnazije, prve sustavne logike na hrvatskome jeziku, 1868. godine, pa sve do Petrovićeve Logike, također za srednja učilišta, iz 1964., koja je još uviek u uporabi. Nazivlje je u tu svrhu razvrstano u nekoliko tipičih skupina. Općenito, uočava se porast zastupljenosti latinizama (i grecizama) na štetu hrvatskih naziva. U analizi nazivlja autor se ograničuje na knjige namienjene nastavi logike bilo na srednjim učilištima, bilo na (...) sveučilištu, i to na nazivlje tradicionalne logike. Mjestimice su pridodane i napomene o nazivlju moderne (matematičke) logike. (shrink)

Ugledni mislitelji hermeneutičke filozofije Wilhelm Dilthey i Hans-Georg Gadamer okarakterizirali su Matiju Vlačića Ilirika kao klasika hermeneutičkog pristupa filozofiji. Taj sud dodatno dobiva na snazi jer su Dilthey i Gadamer okarakterizirani kao pristaše relativističke hermeneutike, dok je Vlačić inzistirao na adekvatnom razumijevanju i interpretiranju teksta. Uzevši u obzir da je za Vlačića ključno pravilo bilo da tekst treba tumačiti sukladno njegovu imanentnom smislu, razradio je dvije interpretacijske maksime, skop i hermeneutički krug, presudne za daljnji razvoj i konstituiranje hermeneutike kao metode (...) razumijevanja, dok ga se po našemu sudu istodobno može smatrati i anticipatorom načela blagonaklonosti. Za objašnjenje složenog hermeneutičkog odnosa cjeline i dijelova teksta, Vlačić je kombinirao induktivno-sintetičku i deduktivnu metodu. Taj odnos predstavlja zahtjevan proces provedbe hermeneutičkog kruga u kojem je na djelu primjena modela koherentnosti istine u heurističkom postupku razumijevanja. Drugim riječima, radi se o postupnoj rekonstrukciji smisla teksta. Tijekom tog eksplanativnoga procesa postaje razvidno da je značenje pojedinih dijelova i manjih tematskih cjelina razumljivo tek iz strukture i kompozicije cjeline teksta i da postupna induktivno-sintetička rekonstrukcija smisla teksta pretpostavlja primjenu deduktivne analize. Nadalje, u heurističkom procesu iščitavanja teksta nužno je provjeriti kako se konzistentnost pojedinih odlomaka i cjelina teksta koherentno uklapa u širu cjelinu, a interpretacijske maksime, skop i hermeneutički krug, pritom se ispostavljaju kao pouzdan organon u heurističkom procesu razumijevanja i objašnjenja teksta. U tom kontekstu je Vlačićev hermeneutički zahtjev za adekvatnom rekonstrukcijom smisla usporediv s načelom blagonaklonosti kako ga razumijeva Donald Davidson, postavljajući ga kao jedan od osnovnih pojmova svoje filozofije. Naime, Vlačić polazi od pretpostavke razložnosti govora i argumentacije, što podrazumijeva mogućnost hermeneutičke rekonstrukcije teksta i njegovog adekvatnog razumijevanja. Davidson je također, pomoću teorije triangulacije, pokušao pokazati kako objektivni svijet u jeziku komunikacije postaje intersubjektivni svijet razumijevanja i uvažavanja, čime zapravo želi pokazati da je naše razumijevanje izvanjskog svijeta uvjetovano zajedničkim sustavom znanja i modelom komuniciranja koji nikada ne može imati individualistička obilježja jer, jednostavno, participiramo u zajedničkom svijetu. Davidsonov koncept triangulacije na novi način je obilježio model hermeneutičke čestitosti koji je već zagovarao predstavnik prosvjetiteljske hermeneutike Georg Friedrich Meier. S obzirom na to da se problem antirealističkog pristupa ne može riješiti pozivanjem na kruti hermeneutički realizam ili objektivizam, ono što tekstom želimo pokazati jest da bi hermeneutiku, za razliku od npr. Rortyja, trebalo shvatiti kao interpretacijski konsenzus struke koji je uspostavljen u okvirima akademske zajednice. To je u skladu sa stavovima Paula Lorenzena, koje je u, pogledu akademskog konsenzusa s obzirom na interpretativnost, slijedio i Jürgen Habermas u izradi svoje teorije komunikativnog djelovanja. (shrink)

Pe tradición filosófica umi enfoque moral rehegua oñemopyenda predominantemente umi concepto ha teoría metafísica ha teológica-pe. Umi concepto tradicional ética rehegua apytépe, ojehecharamovéva ha’e Teoría de Comando Divino (TCD). TCD he’iháicha, Ñandejára ome’ẽ pyenda moral yvypórape ojejapo guive ha umi revelación rupive. Péicha, pe moralidad ha divinidad ndojeseparái va’erãmo’ã pe civilización mombyryvéva guive. Ko'ã concepto oime sumergido peteî estructura teológica ha oasepta principalmente mayoría umi omoirûva mbohapy tradición abrahámica: judaísmo, cristianismo ha islam, oimehápe parte considerable población humana. Oñongatúvo jerovia ha (...) Apocalipsis ifundamento ramo, umi Teorías de Mando Divino noĩri estrictamente sujeto mba’eveichagua tipo de demostración-pe. Umi opositor concepción moral Comando Divino rehegua, oñemopyendáva imposibilidad ohechauka haĝua umi suposición metafísica ha religiosa orekóva, oñeha’ã heta siglo aja odevalorávo importancia orekóva. Oipytyvõ hikuái argumento teoría ndohechaukái evidencia material ha coherencia lógica ha, péva rehe, ndikatúi ojeguereko en cuenta propósito científico térã filosófico. Pe entendimiento moral oikotevẽ peteĩ percepción ha acuerdo tuichavéva umi filósofo apytépe, araka’eve ndohupytýiva hikuái. Universo ha atmósfera ojeréva ko estudio rehe ha'e umi dominio opavave ko'ã conflicto conceptual, ojehecháva punto de vista objetivo ha evolutivo. Taha'e ha'éva ko circunstancia ha importancia intrínseca orekóva, ko'ã porandu mombyry eterei enfoque metodológico peteî discusión analítica moralidad objetiva rehe, ha'éva, añetehápe, objetivo ha alcance ko tembiapo. Jahecha jeyva’erã mbykymi ko’ã teoría tradicional iñimportánteva, ko investigación ha’égui peteĩ estudio comparativo, ha umi suposición orekóva por lo menos tuicha iñambue opaite teoría tradicional-gui. Upévare oñeikotevê oñeikuave'ê moñe'êhárape, ko texto-pe, elemento directo ha específico ombojojáva crítica válida-pe guarã, odispensávo investigación interruptiva. Ha katu, jepe jahecha jey umi teoría tradicional, upevarã exposición comparativa ha crítica, oñeñongatúta ñande preocupación principal ykére, ha'eháicha "aliena materia". Hembipotápe ore estudio ohechauka ha ohustifika existencia ha significado arquetipo moral prehistórico heñóiva directamente principio fundamental, tekotevê social ha ñeha'ã sobrevivencia rehe. Ko'ã arquetipo ha'e definición fundamento esencial ética, agregación orekóva organización lógica colectiva inconsciente ha correspondiente ha transmisión umi etapa evolutiva genoma humano ha umi relación espacio-tiempo iñambuéva, independientemente oimeraê experiencia contemporánea umi tapicha. Ko sistema odefiníva ko'ã arquetipo omoheñói modelo social humano evolutivo. Ko razonamiento he'ise pe moralidad ha'eha peteî atributo primario "homo sapiens" rehegua; ndaha’éi peteĩ mba’e ni peteĩ accidente: ombojoaju yvypóra esencia ha oike yvypóra identidad ontológica reino-pe. Pe fenómeno yvypóra ha’e peteĩ proceso continuo, omboguatáva ifunción determinación aleatoria ha libre albedrío apytépe, ha tekotevẽ ñacuestiona mba’éichapa oñepyrũ pe moralidad ha mba’éichapa ou ñandéve ko’áĝa. (shrink)

Lekarski obowiązek niesienia pomocy pacjentom wynika nie tylko z zapisów Kodeksu Etyki Lekarskiej, lecz przede wszystkim z przepisu art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (u.z.l.), nakazującego lekarzowi udzielenie pomocy „w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki”. Zastosowania przepisu art. 30 u.z.l. nie wyłącza również klauzula sumienia, zawarta w przepisie art. 39 u.z.l. stanowiącym, iż lekarz może co prawda odmówić (...) wykonania świadczenia niezgodnego z sumieniem, jednak tylko wtedy, gdy nie spowoduje to niebezpieczeństwa utraty życia, ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. Z kolei, w pozostałych okolicznościach, w przypadku odmowy udzielenia świadczenia, lekarz musi wskazać realne możliwości jego uzyskania u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym. Dalsze rozważania mają zatem odpowiedzieć na pytanie, czy obecny kształt przepisu art. 39 u.z.l., z zastrzeżeniem zapisów art. 30 u.z.l. nie stawia lekarza przed dylematem: odpowiedzialność prawna czy sumienie. (shrink)

Już w latach sześćdziesiątych zjawisko walencji znacznie zyskało na znaczeniu. Przyczyną tego mógł być fakt, iż gramatyka oparta na teorii walencji w coraz większym stopniu znajdowała swoje miejsce w nauczaniu języków obcych. W procesie uczenia się języka obcego istnieje bowiem zależność pomiędzy przyswajaniem znaczeń słów a zapamiętywaniem ich struktur syntaktycznych, co niewątpliwie bazuje na zjawisku walencji. Punktem wyjścia tej tezy jest zasada, według której wyrazy o podobnym znaczeniu tworzą konstrukcje o podobnej składni, co z kolei wypływa z faktu, iż wyrazy (...) bliskoznaczne wykazują podobne cechy walencyjne. Problem pojawia się podczas przyswajania języka obcego, albowiem język ojczysty w większym lub mniejszym stopniu wpływa na proces uczenia się. Chodzi tu oczywiście o zjawiska: transferu (pozytywnego oddziaływania języka ojczystego na język obcy) oraz interferencji (negatywnego wpływu), z czego zjawisko interferencji zaistniałe poprzez przenoszenie konstrukcji języka ojczystego na konstrukcje w języku obcym prowadzi do tego, że uczący się popełniają błędy. Biorąc pod uwagę sposób przedstawiania składni i konstrukcji językowych w oparciu o teorię walencji, nie da się zaprzeczyć, iż wzrasta zapotrzebowanie na informacje o cechach walencyjnych głównych części mowy (czasowników, rzeczowników oraz przymiotników). Językoznawcy starają się wyjść temu naprzeciw i redagują słowniki walencyjne, w których oprócz takich właśnie informacji zawierane są również modele poprawnych konstrukcji zdaniowych z danym słowem. W Niemczech od połowy XX w. istnieją dwa instytuty, gdzie prowadzone są badania nad zjawiskiem walencji poszczególnych części mowy: das Herder-Institut der Universität Leipzig oraz das Institut für deutsche Sprache Mannheim. W prezentowanym artykule przedstawione zostały słowniki zredagowane przez językoznawców działających w tych instytutach, jak również inne koncepcje słowników walencyjnych. Na uwagę zasługują tu przede wszystkim prace kontrastywne, jak np. opisany w artykule Słownik walencyjny niemieckich i polskich czasowników (N. Morciniec, L. Cirko i R. Ziobro). Analizie poddane zostały każdorazowo: budowa słownika, informacje zawarte przy poszczególnych hasłach, adresat, założenia oraz praktyczność danej pozycji. (shrink)

Autor analizuje słownictwo niemieckie pod kątem jego regionalnego zróżnicowania, koncentrując się zwłaszcza na osi północ-południe. Zwraca uwagę na charakterystyczne cechy diatopicznych wariantów północnych (m. in. występowanie geminat b, d, g) oraz południowych (m. in. zauważalny brak przegłosu). Ważnym aspektem w analizie jest także występowanie bądź brak tzw. drugiej przesuwki, która w decydującej mierze zaważyła na wyodrębnieniu się w języku niemieckim podziału dialektalnego. Autor zwraca uwagę na aspekt socjolingwistyczny występowania w słownictwie dubletów regionalnych, co związane jest z coraz szerszą migracją ludności (...) na obszarze niemieckojęzycznym. Wskazano też na wyrazy, które - kiedyś typowo regionalne - dziś są w powszechnym użyciu. W dalszej części artykułu autor opisuje szereg wyrazów oraz ich regionalnych odpowiedników w aspekcie diachronicznym i synchronicznym, posiłkując się znaną pracą P. Kretschmera Wortgeographie der hochdeutschen Sprache. Na koniec pokazano w oparciu o fragmenty dzieł literackich znanych niemieckich pisarzy, jak np. A. Seghers czy Th. Mann, w jaki sposób wyrazy regionalne mogą przyczynić się do ukazania lokalnego kolorytu lub charakterystyki postaci. Autor konkluduje, iż wyrazy dialektalne mogą wychodzić poza swój regionalny charakter i spełniać wiele funkcji ponadregionalnych. (shrink)

Artykuł dotyczy dwóch bardzo mało znanych utworów słynnych twórców literatury niemieckiej. Johann Wolfgang von Goethe, twórca Fausta, ma w swym dorobku moralizatorski wiersz pt. Dziennik. Jednak z obawy o posądzenie go o niemoralne treści, nigdy za życia poety utwór ten nie został opublikowany. Również Siedem wierszy Rainera Marii Rilkego jest bardzo rzadko drukowanych. Mimo, iż Rilke długo wzbraniał się przed lekturą utworów niemieckiego wieszcza, to jednak Dziennik stanowił wyjątek. Wiersz Goethego poświęcony jest kryzysowi seksualnemu i twórczemu bohatera, za którym kryje (...) się sam poeta. Wiersze Rilkego stanowią cykl poświęcony aktowi miłosnemu dwojga kochanków. Artykuł stara się przeanalizować wzajemne związki obu tych tak różnych dzieł i odpowiedzieć na pytanie, czy R. M. Rilke wzorował się na twórczości J. W. Goethego. (shrink)

Niniejszy tekst traktuje o potencjale teorii walencji – o możliwości wykorzystania jej w różnych dziedzinach nauki o języku i dydaktyki, głównie zaś o korzyściach związanych z umieszczaniem informacji dotyczącej łączliwości poszczególnych leksemów w słownikach. Celem artykułu jest analiza przydatności opublikowanych dotychczas słowników walencyjnych, wyodrębnienie czynników powodujących, iż nie cieszą się one zainteresowaniem oraz próba weryfikacji danych zawieranych w takich słownikach, aby mogły stać się słownikami użytkowymi. Fakt, iż opracowanie dobrego słownika walencyjnego stwarza leksykografom i lingwistom ogromne trudności, nie powinien jednak (...) działać demotywująco. Nawet jeśli nie da się uniknąć błędów, koncept słownika walencyjnego oraz gramatyki opartej na teorii walencji powinny być krok po kroku korygowane i udoskonalane, tak że w końcu będzie możliwe opracowanie optymalnej wersji, która może stać się bardzo przydatnym i chętnie używanym słownikiem. (shrink)

Reklama jako sztuka perswazji wykorzystuje obecnie każdą technikę i każdy środek w celu zwiększenia swego wpływu na potencjalnego konsumenta. Ważnym aspektem reklamy są tzw. słowa-klucze (Schlüsselwörter), które ze względu na swą semantykę wywołują różnorodne pozytywne konotacje i skojarzenia. Słowa te transportują pewne wartości, które zostają przez konsumenta przenoszone na reklamowany produkt, co przyczynia się do zwiększenia wartości danego produktu w oczach konsumenta. Analizie poddano 100 tekstów reklamowych, które ukazały się w prasie niemieckiej w latach 2001-2002. Słowa-klucze zostały wyodrębniane osobno z (...) czterech grup tekstów reklamowych w zależności od reklamowanego produktu: leki, biżuteria, kosmetyki, samochody. W prezentowanym artykule wykazano, że użycie słów-kluczy zależy od reklamowanego produktu, co związane jest z reprezentowanymi przez te słowa różnymi wartościami i wywoływanymi przez nie różnymi konotacjami i skojarzeniami. W reklamie leków największą rolę odgrywają takie wartości jak skuteczność i naturalność, które spełniają w pełni oczekiwania konsumenta co do stosowania reklamowanych leków. Reklamy biżuterii podkreślają trwałość, tradycję i kosztowność produktów, dzięki czemu odnoszą się do emocji konsumentów i podkreślają ich status społeczny. Reklama samochodów kieruje uwagę konsumenta na bezpieczeństwo, technikę i komfort reklamowanych pojazdów, co podkreśla dostosowanie się do głównych potrzeb kupującego. Reklamy kosmetyków zachwalają natomiast swe produkty takimi określeniami, jak pielęgnacja, efektywność i skuteczność. Wspomniane słowa-klucze wskazują bezpośrednio lub poprzez skojarzenia i konotacje różne wartości, które odgrywają istotną rolę w danym społeczeństwie. Poprzez podświadome przeniesienie tych wartości na reklamowany produkt potencjalny konsument nie dokonuje zakupu określonego produktu, lecz postrzega ten produkt przez pryzmat związanych w nim wartości i decyduje się na kupno, jeśli dane wartości spełniają jego potrzeby. W wyniku powyższych rozważań można stwierdzić, iż konsument nie kupuje jedynie materialnego produktu, który dla konsumenta tylko w nieistotny sposób różni się od innych produktów tego samego rodzaju, ale wartości przekazywane przez reklamę pod postacią słów-kluczy. (shrink)

Abstract in English, German, French and Croatian -/- In the paper “The ‘Bubbling Up’ of Subterranean Politics in Europe”, which was published in 2013 in the Journal of Civil Society, Mary Kaldor and Sabine Selchow attempted to reveal the specific qualities of the uprisings which emerged after the year 2010 in some European countries, such as Germany, Spain, Italy, England etc. According to the authors, the mode of organization which forms the main body of these emancipatory movements obtains its basic (...) logic from the world of the Internet. The use of the Internet requires a re-evaluation of negative philosophical commentary regarding technology. In the context of twentieth-century philosophy, Martin Heidegger and Herbert Marcuse are the most influential philosophers who studied the negative aspects of technology. Heidegger portrayed the destructive effects of scientific reasoning and technology on the Western culture through the criticism of the traditional Western metaphysics on a phenomenological-ontological level. Marcuse, belonging to the tradition of Western Marxism, formed his critique of technology in the context of the concept of instrumental rationality and the critique of advanced industrial society and capitalism. Although the starting points of their perspectives on technology and the underlying purposes of their critiques of technology were different, it may be asserted that both have a rather negative and almost entirely pessimistic disposition towards technology. Heidegger’s and Marcuse’s criticisms of technology will be discussed in this context and the differences and similarities between these criticisms will be shown. Finally, the paper will emphasise the question of the possibility of a positive role of technology. Technology can serve as an alternative to negative uses by shedding light on the relation between the current uprisings and the Internet. Keywords technology, rationality, freedom, enframing, criticism, revolt movements, Internet, politics //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /////// Ist die Emanzipation des Menschen durch Technologie möglich? Zusammenfassung In dem Artikel „The ‘Bubbling Up’ of Subterranean Politics in Europe”, veröffentlicht im Jahre 2013 im Journal of Civil Society, versuchten Mary Kaldor und Sabine Selchow die spezifischen Qualitäten der Aufstände zum Ausdruck zu bringen, die nach 2010 in den europäischen Ländern ausbrachen – Deutschland, Spanien, Italien, England usw. Nach Ansicht der Autoren erhält der Modus der Organisation, der den Hauptkörper dieser emanzipatorischen Bewegungen bildet, seine grundlegende Logik aus der Welt des Internets. Die Analogie mit dem Internet erfor- dert eine Neubewertung der negativen Kommentare über die Technologie aus philosophischer Perspektive. Martin Heidegger und Herbert Marcuse sind die einflussreichsten Philosophen, die sich mit den negativen Aspekten der Technologie in der Philosophie des 20. Jahrhunderts befasst haben. Heidegger schilderte die zerstörerischen Auswirkungen der wissenschaftlichen Vernunft und Technologie auf die westliche Kultur durch die Kritik an der traditionellen abend- ländischen Metaphysik auf der phänomenologisch-ontologischen Ebene, während Marcuse, ein Mitglied des westlichen Marxismus, seine Kritik an der Technologie im Rahmen des Konzepts der instrumentellen Rationalität und der Kritik der fortgeschrittenen Industriegesellschaft und Kapitalismus geformt hat. Obgleich die Ansatzpunkte ihrer Perspektiven über die Technologie und die zugrunde liegenden Zwecke ihrer Kritik an der Technologie unterschiedlich waren, kann behauptet werden, dass beide eine eher negative und fast völlig pessimistische Einstellung zur Technologie hatten. In diesem Zusammenhang werden Heideggers und Marcuses Kritiken an der Technologie diskutiert sowie Unterschiede und Ähnlichkeiten zwischen den beiden Kri- tiken aufgezeigt. Abschließend unterstreicht das Paper die Frage nach der Möglichkeit einer positiven Rolle für die Technologie, die als Alternative zur negativen Perspektive dienen kann, indem sie Licht in das Verhältnis zwischen aktuellen Aufständen und Internet bringt. Schlüsselwörter Technologie, Rationalität, Freiheit, Gestell, Kritik, Revoltebewegungen, Internet, Politik //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /////// L’émancipation humaine est-elle possible à travers la technologie ? Résumé Dans l’article « The “Bubbling Up” of Suberranean Politics in Europe » publié en 2013 dans Journal of Civil Society, Mary Kaldor et Sabine Selchow tentent de mettre en lumière les caractéristiques spécifiques des révoltes qui ont fait jour après 2010 dans certains pays européens – Allemagne, Espagne, Italie, Angleterre, etc. Selon nos auteures, le mode d’organisation qui a formé le corps essentiel de ces mouvements émancipatoires tire sa logique de base du monde de l’internet. Cette analogie avec l’internet requiert une réévaluation, à partir d’un point de vue philosophique, des commentaires négatifs sur la technologie. Martin Heidegger et Herbert Marcuse sont les philosophes les plus influents ayant travaillé sur les aspects négatifs de la technologie au sein de la philosophie du XXe siècle. Heidegger a dépeint les effets destructeurs de la raison scientifique et de la technologie de notre culture occidentale à travers son criticisme de la métaphysique traditionnelle occidentale à un niveau phénoménologico-ontologique, tandis que Marcuse, membre du « communisme occidentale », a formé une critique de la technologie au sein du concept de rationalité instrumentale et une critique de la société industrielle avancée et du capitalisme. Bien que le point de départ de leur perspective sur la technologie et que le but sous-jacent de leur critique diffèrent, il est possible d’affirmer que leur point commun est d’avoir posé un regard négatif et presque entièrement pessimiste sur la technologie. À cet égard, le criticisme d’Heidegger et de Marcuse vont être abordés afin d’en soulever les différences et les similarités. Enfin, cet article mettra l’accent sur la possibilité d’un rôle positif de la technologie qui pourrait servir d’alternative aux perspectives négatives en faisant la lumière sur le lien entre les révoltes actuelles et l’internet. Mots-clés technologie, rationalité, liberté, mettre en forme, criticisme, mouvements de révolte, internet, politique //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// /////// Je li moguća ljudska emancipacija kroz tehniku? Sažetak U članku »The ‘Bubbling Up’ of Subterranean Politics in Europe«, objavljenom 2013. u časopisu Journal of Civil Society, Mary Kaldor i Sabine Selchow pokušale su otkriti specifične značajke pobuna koje su se javila nakon 2010. godine u europskim zemljama poput Njemačke, Španjolske, Italije, Engleske itd. Prema autoricama, način organiziranja koji čini glavno tijelo ovih emancipatornih pokreta preuzima svoju osnovnu logiku iz svijeta Interneta. Analogija s Internetom zahtijeva ponovnu evaluaciju negativnih komentara o tehnici iz filozofske perspektive. Martin Heidegger i Herbert Marcuse najutjecajniji su filozofi 20. stoljeća koji su se bavili negativnim aspektima tehnike. Heidegger je prikazao destruktivne učinke znanstvene racionalnosti i tehnike na zapadnu kulturu kroz kritiku tradicionalne zapadne metafizike na fenomenološko-ontološkoj razini, dok je Marcuse, kao predstavnik zapadnoga marksizma, oblikovao svoju kritiku tehnike u kontekstu pojma instrumentalne racionalnosti te kritike razvijenog industrijskog društva i kapitalizma. Iako su polazišne točke njihovih pogleda na tehniku, kao i osnovne svrhe kritike tehnike, različite, može se reći da obojica imaju poprilično negativno i gotovo u potpunosti pesimističko shvaćanje tehnologije. U tom će se kontekstu razmotriti Heideggerova i Marcuseova kritika tehnike kao i razlike i sličnosti između tih dvaju pristupa. Zaključno će rad naglasiti mogućnost pozitivne uloge tehnike, koja može služiti kao alternativa negativnoj perspektivi osvjetljavajući odnos između nedavnih pobuna i interneta. Ključne riječi tehnologija, racionalnost, sloboda, postav, kritika, pobunjenički pokreti, Internet, politika. (shrink)

Tematem artykułu są nowe założenia w nauczaniu wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego, zawarte w najnowszym curriculum dotyczącym tego przedmiotu. Cele, treści, metody, mierzenie postępu w nauce opierają się na czterech podstawowych zasadach: - integralności, która oznacza łączenie przekazywanych informacji z kompetencją językową i metodyczno-dydaktyczną; - łączenia i wzajemnego powiązania wiedzy z różnych dziedzin, np. realioznawstwo, kulturoznawstwo, historia itp.; - interkulturowości, tzn. rozwijania kompetencji, umiejętności, strategii w kontakcie z innymi kulturami; - ukierunkowania na działania, tzn. przekazywanie wiedzy nie w formie prezentacji (...) faktów, lecz na drodze indukcyjnej, także w formie projektów, wyjazdów studyjnych, kontaktów w kraju i za granicą. Nadrzędnym celem jest wykształcenie człowieka, który będzie dysponował nie tylko wiedzą z zakresu przedmiotu, ale także kompetencją fachowo-dydaktyczną, interkulturową i będzie w stanie samodzielnie interpretować zjawiska społeczne, polityczne i kulturowe w krajach niemieckiego obszaru językowego, a także we własnym zakresie uzupełniać swoją wiedzę. Ponieważ zjawiska te są w ciągłym rozwoju, nie należy zakładać, iż ogarnięty zostanie ich całokształt. Należy dążyć do naświetlenia różnorakich aspektów rzeczywistości społecznej z takich zakresów, jak np. jednostka i społeczeństwo, państwo i społeczeństwo, gospodarka, życie kulturalne itp. Przy ich omawianiu punktem wyjścia są doświadczenia i zainteresowania uczących się. Znajdują oni wspólnie takie tematy, które dają się rozbudowywać w różnych kierunkach w zależności od potrzeb i zainteresowań. Efektem takiego postępowania jest stworzenie nie listy obowiązujących tematów, lecz pewnej sieci wzajemnie z siebie wynikających problemów, którą ciągle można rozszerzać. Wdrożenie takiej drogi musi iść w parze z zastosowaniem różnorakich technik i metod. Powyższe curriculum uwzględnia także powstałą w ostatnich latach koncepcję nauczania wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego nie w sposób sumaryczny, czyli omawiając kolejno te kraje i występujące w nich zjawiska, lecz w sposób zintegrowany i ukierunkowany na problem, tzn. odnosząc omawiane zjawiska do wszystkich krajów jednocześnie. (shrink)