Recently, a number of people have argued that certain entities embodied by groups of agents themselves qualify as agents, with their own beliefs, desires, and intentions; even, some claim, as moral agents. However, others have independently argued that fully-fledged moral agency involves a capacity for reactive attitudes such as guilt and indignation, and these capacities might seem beyond the ken of “collective” or “ corporate ” agents. Individuals embodying such agents can of course be ashamed, proud, or indignant about what (...) the agent has done. But just as an entity needs to have its own beliefs, desires, and intentions to qualify as a bona fide agent, the required capacity for reactive attitudes is a capacity to have one’s own reactive attitudes. If fully-fledged moral agency requires reactive attitudes, the corporate agent must itself be capable of guilt and indignation. In this paper, we argue that at least certain corporate agents are. Or, more precisely, we argue that if there are bona fide corporate agents, these agents can have the capacities that are both associated with guilt and indignation and plausibly required for moral agency; in particular certain epistemic and motivational capacities. (shrink)

Are corporations and other complex groups ever morally responsible in ways that do not reduce to the moral responsibility of their members? Christian List, Phillip Pettit, Kendy Hess, and David Copp have recently defended the idea that they can be. For them, complex groups (sometimes called collectives) can be irreducibly morally responsible because they satisfy the conditions for morally responsible agency; and this view is made more plausible by the claim (made by Theiner) that collectives can have minds. (...) In this paper I give a new argument against the idea that collectives can be irreducibly morally responsible in the ways that individuals can be. Drawing on recent work in the philosophy of mind (what Uriah Kriegel calls "the phenomenal intentionality research program") and moral theory (David Shoemaker's tripartite theory of moral responsibility), I argue that for something to have a mind, it must be phenomenally conscious, and that the fact that collectives lack phenomenal consciousness implies that they are incapable of accountability, an important form of moral responsibility. (shrink)

This article examines how a non-anthropocentric virtue ethics can truly avoid an anthropocentric bias in the ethical evaluation of a situation where the environment is at stake. It argues that a non-anthropocentric virtue ethics capable of avoiding the pitfall of an anthropocentric bias can only conceive of the ultimate good—from which virtues are defined—in reference to an ecological self. Such a self implies that the natural environment is not simply a condition for human flourishing, or something that complements it by (...) adding the proper good of animals, organisms or ecosystems. Fulfilment is not that of a human self, but that of an ecological self: the natural environment or nature is not an external but an internal good. Therefore, the virtues or character traits that such an ecological self must nurture and develop leads us ultimately to distinguish—without opposing them—three different forms of virtue ethics applied to the environment, depending on whether it is anthropocentric or non-anthropocentric and whether nature is considered extrinsically or intrinsically. Such distinctions are also crucial to determine how we conceive of the political community and the collective goals that virtuous citizens assign to it (for instance, to preserve biodiversity, to tackle climate change, and so on). (shrink)

Starting from the observation that there is a gap between knowledge of the environmental sciences and practical engagement, for example, in climate change or biodiversity loss, this article explores one possible explanation for this situation—namely, the process of objectification inherent in science. It then proposes to remedy the situation by defending the idea of a ‘first-person ecology’. This term refers to a field of research and practice that looks at the relationship between humans and nature from the point of view (...) of the embodied and situated nature of lived experience. The lived experience of nature at the heart of a first-person ecology is first studied from an epistemic perspective using the concept of recognition, inspired by the Frankfurt School philosopher and sociologist Axel Honneth. It is then approached from a phenomenological perspective, using the emerging field of ecospirituality to describe the characteristics of this experience. (shrink)

In a previous issue of Philosophia Christi, Kirk MacGregor responded to an essay of mine in which I argued for a neo-Molinist account of open theism. The argument demonstrated how, given standard counterfactual semantics, one could derive an “open future square of opposition,” that is, a depiction of the logical relations that hold between future-tense statements from an open theistic standpoint. Conceding the validity of the argument, MacGregor nevertheless sought to deny its soundness by criticizing both its conclusion and the (...) Stalnaker-Lewis semantics on which the argument was based. In this paper, I argue that MacGregor’s reasons for rejecting the open future square, as well as his Molinist alternative to the Stalnaker-Lewis semantics, are uncompelling. (shrink)

In a pair of recent essays, William Lane Craig has argued that certain open theist understandings of the nature of the future are both semantically and modally confused. I argue that this is not the case and show that, if consistently observed, the customary semantics for counterfactuals Craig relies on not only undermine the validity of his complaint against the open theist, they actually support an argument for the openness position.

Patient centred diagnosis is best practised through shared decision making; an iterative dialogue between doctor and patient, whichrespects a patient’s needs, values, preferences, and circumstances. -/- Shared decision making for diagnostic situations differs fundamentally from that for treatment decisions. This has important implications when considering its practical application. -/- The nature of dialogue should be tailored to the specific diagnostic decision; scenarios with higher stakes or uncertainty usually require more detailed conversations.

This essay investigates triadic patterns of argument in the thought of Moses Hess. Three kinds of triadic thinking are distinguished: the triadic pattern of three succeeding ages of mankind; the triadic pattern of original unity, fallen or alienated existence, and return to unity on a higher level; and the triad of head, heart and stomach, a symbolism which recurs in the writings of the Young Hegelians. Distinguishing these patterns throws an interesting light on the similarities and differences between the (...) views of Hess and Marx on the role of the proletariat in history. A translation by the author of Hess's "On the Essence of Money" is appended to the essay. (shrink)

Extended review of Gerard Benssousan's Moses Hess, la philosophie, le socialisme ((1985) and of Shlomo Avineris' Moses Hess Prophet of Communism and Zionism (1985) with references to other contemporary publications on Hess' thought.

Near the beginning of his huge bestseller How to Be an Antiracist, Ibram X. Kendi says, “Some of my most consequential steps toward being an antiracist have been the moments when I arrived at basic definitions. To be an antiracist is to set lucid definitions of racism/antiracism, racist/antiracist policies, racist/antiracist ideas, racist/antiracist people” (p. 17). Unfortunately, for those who wish to be antiracists, Kendi’s definitions are anything but lucid. In fact, they are quite murky. This is particularly the case with (...) respect to Kendi’s definitions of racist and antiracist. (shrink)

Seeking for Happiness in Islamic Philosophy and its goal, it can be seen a literal and unanimous answer in philosopher words which reflects combination of worldly(secular) and otherworldly(sacred) happiness that it can prepare temporal and eschatological happiness. But in a deeper investigation we can ask: what is the main purpose? mortal or final dimension of happiness? As a result of the text, it seems that from Al- Kendi to Al- Rāzī the otherworldly happiness is considered as a result of worldly (...) happiness. After Al- Farabi to Al- Tusi the flow of thinking tends to combine worldly and otherworldly happiness. After Al- Tusi and under the influence of him in Nasirian Ethics (Akhlaq-i Nasiri), the changed version of philosophical Islamic Ethics supports eschatological happiness and supposes the worldly happiness as a primary and elementary level which must be considered as healing of mortal life. Matching with this view, it seems that worldly happiness is Abolished, because it changes the balance between and worldly and otherworldly happiness, and also it week the social development instead of increasing individual happiness. (shrink)

This short paper grew out of an observation—made in the course of a larger research project—of a surprising convergence between, on the one hand, certain themes in the work of Mary Hesse and Nelson Goodman in the 1950/60s and, on the other hand, recent work on the representational resources of science, in particular regarding model-based representation. The convergence between these more recent accounts of representation in science and the earlier proposals by Hesse and Goodman consists in the recognition that, in (...) order to secure successful representation in science, collective representational resources must be available. Such resources may take the form of (amongst others) mathematical formalisms, diagrammatic methods, notational rules, or—in the case of material models—conventions regarding the use and manipulation of the constituent parts. More often than not, an abstract characterization of such resources tells only half the story, as they are constituted equally by the pattern of (practical and theoretical) activities—such as instances of manipulation or inference—of the researchers who deploy them. In other words, representational resources need to be sustained by a social practice; this is what renders them collective representational resources in the first place. (shrink)

The knowledge problem is based on the questions of what people can know, how they can know, and how they can reach the all-encompassing knowledge of the object. These problems have had an important place in the history of thought from the classical period to the contemporary period. In the history of Islamic thought, the problem of knowledge has been discussed as a fundamental issue. In this article, we will examine how Shihāb ad-Dīn al-Suhrawardī (d. 587/1191), an Islamic philosopher who (...) lived in the 12th century, handled the problem of know- ledge. Suhrawardī deals with and criticizes the conceptual knowledge, which is the knowing as the philosophers called Peripatetic. The conceptual knowledge, which is defined as the occurrence of an image of something in the mind, suggests that in order to know something, it is necessary to have an image of that thing. Such type of knowledge, according to Suhrawardī, is far from giving the essence of the object because it is a type of knowledge which realized through an image or sense data. Rather, he proposes knowledge by presence, a type of knowledge that is acquired through direct cognition of reality. In knowledge by presence, one knows something directly without any prior knowledge and any mediation such as form or representation. Self-knowledge is a type of information obtained through knowledge by presence. With the thesis of knowledge by presence, Suhrawardī tries to show that Aristotle’s epistemology cannot give exact knowledge and aims to show th. (shrink)

In this work, I discuss the role of Husserl’s phenomenology in Paolo Parrini’s positive philosophy. In the first section, I highlight the presence of both empiricist and constructivist elements in Parrini’s anti-foundationalist and anti-absolutist conception of knowledge. In the second section, I stress Parrini’s acknowledgement of the crucial role of phenomenology in investigating the empirical basis of knowledge, thanks to its analysis of the relationship between form and matter of cognition. In the third section, I point out some lines of (...) development of the phenomenological form of empirical realism as revealed in Parrini’s reflection, through a comparison of Husserl’s genetic phenomenology, Mary Hesse’s network model and the tradition of neutral monism. (shrink)

Hesse and Pettit present somewhat different reconstructions of Rorty’s suggestions about the discipline that might survive the collapse of foundationalistic epistemology. They both treat Rorty’s argument very respectfully, as opening the way to an interesting new possibility. I think that they are both too charitable to him; I think that there are a lot of bad arguments in Philosophy and the Mirror of Nature, and a quantity of simple silliness. This is not to say that the openings up of the (...) subject that Hesse and Pettit derive from Rorty are not genuinely attractive. What I would challenge is the suggestion that they are forced upon us by the collapse of the rest of the subject. I see no reason to believe this. (shrink)

Freud, kendini Kopernik ve Darwin’in de dahil olduğu merkezsizleştirici düşünce hareketi içinde görmekteydi. Ünlü bir pasajında, psikanalizin, “egoya kendi evinin bile efendisi olmadığını, ancak aklında, bilinçten uzak bir biçimde olup bitenlerin kıt bilgisi ile yetinmesi gerektiğini kanıtlamaya çabaladığını” söyler. Kendimizin önemli olduğu hissi veya özdenetim duygumuz, gerçekten kendimize karşı şeffaf olduğumuz inancına mı dayanmaktadır? Bilinç dışının keşfi neden arzularımızın keşfine değersizlik eklemek zorundadır?Freud thought of himself as part of the same “decentering” movement of thought to which Copernicus and Darwin belonged. (...) In a famous passage, he says that psychoanalysis “seeks to prove to the ego that it is not even master in its own house, but must content itself with scanty information of what is going on unconsciously in its mind.” Does our sense of our importance, or our capacity for self-control, really depend on the belief that we are transparent to ourselves? Why should the discovery of the unconscious add humiliation to the discovery of the passions? (shrink)

Michel Foucault’nun çalışmalarının merkezi noktalarından birisini, Batı kültüründe insanların, özneye dönüştürülmesinin tarihini ortaya çıkarmak oluşturmaktadır. Diğerini ise, özneye dönüştürme tekniklerine karşı verilen mücadeleler, çeşitli iktidar tekniklerinin dayattığı bireysellik ve kimlikten kurtulmanın, özgürleşmenin imkânı oluşturmaktadır. İnsanları, öznelere dönüştüren süreçleri bir bütün olarak ele almak yerine, çeşitli nesneleştirme kipleri üzerinden incelemenin daha akıllıca bir yol olduğunu düşünen Foucault, çalışmalarında insanı özneye dönüştüren üç ayrı nesneleştirme kipine yoğunlaşır. Bunlar; kendilerine bilim statüsü kazandırmaya çalışan filoloji gibi araştırma kipleri, deli ile akıllı, hasta ile sağlıklı, (...) suçlular ile “iyi çocuklar” gibi “bölücü pratikler” olarak adlandırılan pratiklerde ortaya çıkan nesneleştirilme kipleri ve son olarak cinsellik gibi alanlarda bir insanın kendini özneye dönüştürme biçimindeki nesneleştirme kipleridir. İnsan, özneye dönüştürme süreçlerine girerken, iktidar ilişkilerine de dâhil olur. Çünkü bireyleri özne yapan iktidar teknikleridir. Özne sözcüğünün taşıdığı bütün anlamlar, boyun eğdiren ve tabi kılan bir iktidar biçimi telkin etmektedir. Bundan dolayı, özneye dönüşme süreçlerine karşı mücadeleler söz konusudur. Özne, iktidar ve şiddet arasındaki ilişkinin nasıl kurulduğuna dair düşünen Foucault, öznesi olarak tanıtıldığımız deneyimlerin kurulmasını gerçekleştiren bir iktidar alanı olduğunu, şiddetin de modern iktidarın kurumsal ağı içerisinde gelişen öznellik deneyimleri çerçevesinde her yere sirayet ettiğini belirtmektedir. İktidarın kurumsal düzeyde, düzenleyici ve denetleyici mekanizmalar sayesinde toplumsal ağın en uç yerlerine kadar sirayet etmesiyle birlikte şiddet, normlar, tüzükler ve prosedürler aracılığıyla belirli bir kapatma içinde gelişmektedir. Ancak, Foucault, şiddetin, iktidarın etkili bir aracı olduğunu kabul etse de, iktidarın esasını oluşturmadığını belirtmektedir. Bu çalışmada, Foucault’nun kuramsal çözümlemelerinden hareketle, özne, iktidar ve şiddet arasındaki ilişkiyi nasıl ele aldığı tartışılacak, onun düşünsel serüveni açısından önemli olan bu kavramların kendi tarih anlayışı bağlamında bir çözümlemesi yapılacaktır. Ayrıca, modern iktidar ilişkilerinin dayatmış olduğu öznellik deneyimlerine ve inceltilmiş şiddet araçlarına karşı verilecek direnişin imkânları sorgulanacaktır. -/- . (shrink)

Throughout Herman Hesse's "Demian," the strategic use of verbal irony is a powerful tool to shed light on Sinclair's arduous journey in navigating his immaturity and eventual growth. Sinclair's initial hesitancy to confront his callowness is evident as he cautiously explores his evolving sense of self through interactions with friends and family. He often cloaks his true feelings in indirect speech, avoiding confrontations with the consequences of his immaturity. As Sinclair matures, he finds himself straddling the delicate balance between the (...) security of his familial cocoon and the intimidating outside world. He grapples with the fear that speaking his unfiltered thoughts and facing the repercussions might jeopardize the comfort of his closest relationships, guiding him on his path. Despite his awareness of the existential loneliness and isolation that awaits him beyond these relationships, he yearns for personal growth, even if it entails enduring solitude and pain. The use of verbal irony plays a pivotal role in illuminating the gradual transformation Sinclair undergoes as he shifts from callousness to a budding acceptance of his existential reality, ultimately coming to terms with his true self. This transformation is evident in moments such as when Demian chastises him for attempting to offer money to Kromer, when he grapples with the guilt of hurting Pistorius, and when his father confronts him during his time at the boarding school. (shrink)

It is common to ascribe agency to some organized collectives, such as corporations, courts, and states, and to treat them as loci of responsibility, over and above their individual members. But since responsibility is often assumed to require free will, should we also think that group agents have free will? Surprisingly, the literature contains very few in-depth discussions of this question. The most extensive defence of corporate free will that I am aware of (Hess [2014], “The Free Will of (...) Corporations (and Other Collectives)”, Philosophical Studies 168 (1): 241–260) rests on a compatibilist understanding which takes reasons-responsiveness and acting from one’s own ‘actional springs’ as key conditions for free will but says little about a condition that free-will libertarians emphasize: the possibility of doing otherwise. In this paper, I will argue that group agents can have free will not only in a (less demanding) compatibilist sense, but also in a recognizably libertarian sense, which includes the possibility of doing otherwise. In developing this account of corporate free will, I will bring together recent work on group agency and recent work on free will. (shrink)

This text examines recent illiberal trends in traditionally liberal institutions. Specifically, it critiques radical “anti-racism” approaches based on critical race theory (CRT) and the ideas of academics such as Ibram X. Kendi and Robin DiAngelo. It also focuses on Unitarian Universalism, a historically liberal church whose national leadership has adopted an extreme version of critical race theory. -/- Racial and other inequities are problems in all societies and all of human history, and there are no simple, easy or objectively correct (...) solutions. While critical race theory (CRT) offers important insights on racism and racial disparities, I believe in liberalism, freedom of speech and the free exchange of ideas, things that extreme CRT adherents, Kendi and DiAngelo oppose. -/- Freedom of speech and expression and the free exchange of ideas support diversity, multiculturalism and marginalized groups. Illiberalism, dogmatism and authoritarianism are oppressive of all groups, minority and majority, and should be rejected wherever they appear. (shrink)

This essay examines Descartes’s impact on medical faculties in the German Reformed context, focusing on the case of the Marburg physician Johann Jakob Waldschmidt (1644–89). It first surveys the wider backdrop of Descartes-reception in German universities, and highlights its generally conciliatory character. Waldschmidt appears as a counterpoint to this tendency. The essay then situates Waldschmidt’s work in the context of confessional politics at the University of Marburg, and specifically of the heightened controversy in Hesse around the teaching of Descartes in (...) the last years of Waldschmidt’s life. The second half of the essay details Waldschmidt’s ambitious program to reform medicine along Cartesian lines, in physiology, pathology, and therapy, and evaluates its merits and limits. (shrink)

Çevre sorunlarının katlanarak arttığı ve biyoloji biliminin büyük sıçramalarla geliştiği günümüzde organizma kavramının incelenmesi, hem kendi doğamızı (dolayısıyla da diğer canlılarla etkileşimlerimizi) hem de günümüz biyolojisindeki değişimleri daha iyi anlayabilmemiz için faydalı olacaktır. Bu çalışma, organizma kavramını özellikle organizma-çevre etkileşimi üzerinden inceleyerek günümüz biyolojisindeki önemini vurgulayacaktır. Organizma kavramı özellikle Modern Sentezden, Genişletilmiş Evrimsel Senteze geçişle birlikte ayrı bir önem kazanmıştır. Köklerini yirminci yüzyılın başlarındaki organizma-merkezci biyolojiden alan bu kavramın gelişimi, son birkaç on yıldır biyoloji biliminde gerçekleşmiş olan gelişmelerle (özellikle gelişim (...) biyolojisi, sistem biyolojisi ve ekoloji dallarında) iyice dinamikleşmiştir. Organizma kavramının gelişimini incelemek sadece biyoloji biliminin felsefesi açısından değil, bunun yanında, insan olarak kendi biyolojik varlığımızı -organizma- ve çevremizle (hem abiyotik hem de biyotik) olan etkileşimlerimizi, tekrar düşünmek açısından değerlidir. (shrink)

Thought experiments, one of the most effective ways of acquiring knowledge, are an intellectual tool frequently used by scientists or thinkers in their fields of study. Thought experiments used to respond to scientific issues are considered scientific thought experiments, while thought experiments used for philosophical problems are called philosophical thought experiments. In this context, firstly, the differences between scientific and philosophical thought experiments are determined in the article. In particular, philosophical thought experiments are often needed in discussions within the field (...) of epistemology. For this reason, in the rest of the study, the knowledge argument put forward against the idea of physicalism, which is one of the important views in epistemology and which claims that the natural world is basically physical and that everything can be explained by physical laws is included. The knowledge argument briefly argues that there are non-physical properties and information that can only be discovered through conscious experience. Accordingly, it is argued that someone who has all physical knowledge about another conscious may lack knowledge of what it would feel like to have subjective experiences of that entity such as qualia. Consequently, the main idea of the article is to reveal how an epistemological thesis has been questioned by various philosophers in the context of philosophical thought experiments such as Mary’s room, ‘What is it like to be a Bat’, The Martian and the Philosophical Zombie. - Bilgi edinmenin en etkili yollarından bir tanesi olarak değerlendirilen düşünce deneyleri bilim insanları ya da düşünürler tarafından kendi çalışma alanları içerisinde sıklıkla başvurulan düşünsel bir araçtır. Bilimsel konulara cevap vermek amacıyla gerçekleştirilen düşünce deneyleri bilimsel düşünce deneyleri olarak değerlendirilirken, felsefi sorunlara yönelik kullanılan düşünce deneyleri ise felsefi düşünce deneyleri olarak adlandırılmaktadır. Bu kapsamda makalede ilk olarak bilimsel ve felsefi düşünce deneyleri arasındaki farklılıklar belirlenmektedir. Özellikle, epistemoloji alanı içerisinde yer alan tartışmalarda felsefi düşünce deneylerine sıklıkla ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle çalışmanın devamında epistemolojide önemli görüşlerden bir tanesi olan ve doğal dünyanın en temelde fiziksel olduğu ve fiziksel yasalarla her şeyin açıklanabileceği iddiasında bulunan fizikalizm düşüncesine karşı ileri sürülmüş bilgi argümanına yer verilmektedir. Bilgi argümanı kısaca sadece bilinçli deneyim yoluyla elde edilebilen ve fiziksel olarak ifade edilemeyen öznel deneyimlerin ve özelliklerin olduğunu savunmaktadır. Buna göre, başka bir bilinçli varlık hakkında bütün fiziksel bilgiye sahip olan birinin, o varlığın qualia gibi öznel deneyimlerine sahip olmasının nasıl bir his olduğu konusundaki bilgilerden yoksun olabileceği fikri savunulmaktadır. Bu doğrultuda, makalenin temel savı fizikalizm gibi epistemolojik bir teze Mary’nin Odası, ‘Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir’, Marslı ve Felsefi Zombi gibi felsefi düşünce deneyleri bağlamında çeşitli filozoflarca nasıl itiraz edildiğini ve düşünce deneylerinin bu bağlamda nasıl kullanıldığını ortaya koymaktır. (shrink)

Nasreddin Hoca gercek bir kisi midir, yoksa, Hoca’nin dusunce duzenini seven toplumun kendi icinden yarattigi bir simge kisilikmidir? Bu konu uzerine eski ve yeni gorusler ileri surulmustur.[i] Genellikle 13 cu yuzyilda yasadigi soylenir. Nasreddin Hoca’nin bu dogum tarihi ile birlikte, Deneyli Bilim’in kurucusu oldugu ongorulen Ingiliz soylusu Francis Bacon, Baron Verulam (1561-1626) dan soz etmek gerekir. Bacon’un yazdigi Instauratio Magna Novum Organum[ii] kitabi, deneyli bilimlerin baslangici olarak gosterilir. Bu iki kisi, Nasreddin Hoca ve Baron Bacon’in, dusunce kimlikleri nelerdir? Yarattiklari deyimlerin (...) kimlik ayrintilari nelerdir? Bu kimlikleri ne gibi yollarla ve hangi amaclar ile edinmislerdir? Ne yolda kullanmislardir? Bu sorularin karsiligini, okuyucunun vermesi gereklidir. Okuyucunun verecegi karsilik, okuyucunun kendi kimliginin ortaya cikmasina, ya da, en azindan, okuyucunun oz dusuncesel kimligini sorgulamasina neden olacaktir. (shrink)

Frankfurt Okulu'nun kurucu üyelerinden ve 20. yüzyıl eleştirel düşünce dünyasının köşe taşlarından biri olan Herbert Marcuse'nin 1969 yılında, bütün dünyanın halk ayaklanmalarıyla ve toplumsal hareketlerle çalkalandığı sıcak günlerde yayımlanan kitabı Özgürlük Üzerine Bir Deneme ele aldığı konuları ve tespitleriyle günümüzde de önemini koruyor. Bu kısa ama çarpıcı makale, Sol'un teorik ve pratik yeniden inşası ve eleştirel düşüncenin doğru mecralarda ilerleyişinin sağlanması açısından mutlaka okunması ve derinlemesine irdelenip tartışılması gereken eserlerin başında gelir. İleri endüstri toplumuyla rekabete giren sosyalist blok, bu rekabetin (...) bir sonucu olarak, kendi hedeflerinden saparak rekabet ettiği sistemin değerlerinin egemen olduğu bir sisteme kaymıştır. Bu kayma, Marcuse'ye göre, geleneksel özgürlük anlayışını geçersiz kılmıştır. Artık, insanların gereksinimleri özgürce kendileri tarafından geliştirilmediği için, “herkesten yeteneğine göre, herkese gereksinimine göre” ilkesinin işe yaramayacağı bir aşamadayız. Öyle ki, kendilerinin özgürce geliştirdikleri gereksinimlere sahip olmadıkları sürece, üretim araçlarının işçiler tarafından sahiplenildiği durumda bile, toplum baskıcı bir toplum olabilir. Dolayısıyla, özgürlüğünün olanakları başka yerlerde aramak gerekir. Marcuse de, Özgürlük Üzerine Bir Deneme kitabında, bu yeni durum içerisinde özgürlüğün yeni olanaklarını aramaktadır. (shrink)

"Müfessirlerin Tarihsellikleri" ismini verdiğimiz işbu tez vesilesiyle öncelikle günümüzde Kur'ân ile yan yana anıldığına şahit olduğumuz "tarihsellik" kavramının esas itibariyle insana ait bir mefhum olduğuna, tefsir bünyesinde yaşanan birçok ihtilafın da "tarihsellik" tabirinin insana ait oluşunun tam manasıyla idrak edilemeyişinden kaynaklandığına dikkat çekilmiştir. Tefsir sahasında vuku bulan ve esasında insanın tarihselliğinden ileri gelen bu ihtilafların giderilmesi ile muhtemel yeni ihtilafların önüne geçilebilmesi, herkes gibi bir insan olan müfessirlerin tarihselliklerini inşa eden unsurların doğru tespitine bağlıdır. Bu sebeple müfessirlerin tarihselliklerini inşa ederek (...) onların tefsir tercihlerinde belirleyici olan ve müfessirleri tefsirde zorunlu olarak öznelliğe iten başlıca unsurlara tezimizin ilgili bölümlerinde örnekler üzerinden detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Çalışmamızda nihai olarak ayetlerdeki kast-ı ilâhîye dair ve Kur'ân'ın nüzul ortamı hakkında zengin bir müktesebatı bize taşıyan sahih rivayetler ile nesnel tarihî malzemenin tefsir disiplininde müfessirlerin tefsir tercihlerini denetleyen birer otorite olarak tayin edilmesi sayesinde müfessirlerin kendi tarihselliklerine karşı eserlerini koruyabilecekleri sonucuna varılmıştır. (shrink)

In the diverse but related essays collected in Values and Evaluations, Julius Kovesi's central concerns are the nature of ideological thinking and the rational core of morality. «It is characteristic of ideological beliefs that their truth is upheld independent of the arguments for them,» he contends. He examines ideological tendencies in the Marxist tradition, in attempts to demythologize Christianity, and in modern British ethical theory. In ethics, he continues the attack on the fact/value dichotomy he began in Moral Notions, a (...) dichotomy he thinks has ideological sources. In theology, he argues that demythologizing is really a form of «remythologizing.» A long study of Moses Hess's essay On the Essence of Money is used to illuminate the early thought of Marx. (shrink)

In this unpublished Latin fragment (which dates from May 1702) G. W. Leibniz criticizes the Cartesian conception of body and force and develops his own notion of matter, extension and his theory of forces. He argues against Descartes and Cartesians that 1) the essence of corporal bodies cannot be reduced to extension alone but the latter arise from the primitive force itself, 2) consequently Cartesian quantity of motion falls short to account the motive force of a moving body since the (...) true nature of physical bodies which can only be understood through a careful analysis of dynamical forces. -/- Mayıs 1702’de kaleme aldığı ve ölümünden sonra yayımlanan bu Latince fragmanda G. W. Leibniz, Kartezyen felsefenin cisim ve kuvvet anlayışını eleştirir ve kendi madde, uzam ve kuvvetler teorisini geliştirir. Leibniz, Descartes ve Kartezyenlere karşı 1) cisimlerin özünün yalnızca uzama indirgenemeyeceğini, bunun ilksel kuvvetin kendisinden kaynaklandığını, 2) sonuç olarak da Kartezyen hareket miktarının hareket eden bir cismin kuvvetini açıklamakta yetersiz kaldığını, çünkü fiziksel cisimlerin gerçek doğasının ancak dinamik kuvvetlerin dikkatli bir analiziyle anlaşılabileceğini ileri sürer. (shrink)

Güvenilirci (reliabilist) bilgi teorisi, çağdaş epistemik gerekçelendirme kuramları içerisinde, dışsalcı (externalist) kuramın bir türü olarak kendisine yer bulmaktadır. Kısaca, bir inancı gerekçelendiren şeyin o inancın oluşturulduğu sürecin güvenilirliği olduğunu öne süren bu yaklaşım, bu bilişsel süreçleri özne dışı unsurlara bağladığı içinde dışsalcı bir pozisyonda yer almaktadır. Bu bilgi teorisinin tam karşı konumunda yer alan içselci (internalist) bilgi teorisi ise, özne merkezli bir yaklaşımla, doğru inancı gerekçelendirecek yöntemin, kişinin kendi zihinsel yapısından yola çıkarak, belli kognitif süreçler sonucunda ulaşılabileceğini öne sürmektedir. Epistemik (...) gerekçelendirme kuramları içerisinde birçok tartışmada kendisine yer bulan bu iki bilgi teorisi, kendi içerisinde de birçok farklı kurama kapı aralamıştır. Burada içselci bilgi teorisinden ortaya çıkan erişim içselciliği, farkındalık içselciliği gibi kuramları ve dışsalcı bilgi teorisinden ortaya çıkan süreç güvenilirciliği, gösterge güvenilirciliği ve erdem güvenilirciliği gibi farklı türden kuramları örnek olarak verebiliriz. Öte yandan çağdaş epistemolojideki bu tartışmalar, dini epistemoloji içerisinde de kendisine yer bulmuştur. Özellikle Alvin Plantinga, kendi dini epistemolojisi içerisinde dışsalcı bir tutum sergilemiş ve son dönem çalışmaları içerisinde de güvenilirci bir anlayışla Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu makalede öncelikle dışsalclık ve onun bir türü olan güvenilirci bilgi anlayışını ve bu kuramlara getirilen eleştirileri ele almaya çalışacağız, daha sonra A. Plantinga’nın son dönem dini epistemolojisinin de yönünü belirleyen güvence (warrant) kavramını açıklayıp, bu kavramın bütün teist dinlere uygulanabilirliğini sorgulayacağız. (shrink)

I analyse three most interesting and extensive approaches to theoretical models: classical ones—proposed by Peter Achinstein and Michael Redhead, and the rela-tively rareanalysed approach of Ryszard Wójcicki, belonging to a later phase of his research where he gave up applyingthe conceptual apparatus of logical semantics. I take into consideration the approaches to theoretical models in which they are qualified as models representing the reality. That is why I omit Max Black’s and Mary Hesse’s concepts of such models, as those two (...) concepts belong to the analogue model group if we consider the main function of the model of a given class as its classification criterion. My main focus is on theoretical models with representative functions as these very models and, in a broader context, the question of representation. (shrink)

Verili bir durumu anlamayı, onu bir bütün olarak kurgulamak olarak düşünelim. Kurgu basit bir gösterge de olabilir, karmaşık bir yapı da olabilir; belli belirsiz bir iz veya izler toplamı da olabilir. Kurgunun işlevini yerine getirmesini sağlayan gerek ve yeter koşul verili olan durum ile kendi yapısı arasında bir karşılaştırma olanağını sağlamasıdır. Nitekim, en bilindik anlamda bir durumu kurgulamak onu bir başka durumla karşılaştırmaktır. Bu yüzden de karşılaştırma yapmayı anlama yetimiz için ön dayanak olan bir alt-yeti olarak tanımlayabiliriz. Bu alt-yetinin edimsel (...) doğasına ilişkin bazı sorulara yanıt aramak istersek, karşılaştırma dediğimiz edimin doğal koşullarını incelememiz gerekir. Bu bildiride karşılaştırma ediminin doğal koşullarını betimlemeyi amaçlayan bir çerçeve çizmeye ve böylelikle anlama yetimizin ön dayanaklarının edimsel doğasını uygun bir biçimde nasıl yorumlayabileceğimiz sorusuna yanıt vermeye çalışacağım. (shrink)

In this work, I discuss the role of Husserl’s phenomenology in Paolo Parrini’s philosophical view. In the first section, I highlight the presence of both empiricist and constructivist elements in Parrini’s anti-foundationalist and anti-absolutist conception of knowledge. In the second section, I stress Parrini’s acknowledgement of the crucial role of phenomenology in investigating the empirical basis of knowledge, thanks to its analysis of the relationship between form and matter of cognition. In the third section, I point at some lines of (...) development of phenomenology that are revealed by Parrini’s reflection, through the comparison between Husserl’s genetic phenomenology, Mary Hesse’s network model, and the tradition of neutral monism. (shrink)

20. yüzyılın önemli bilim felsefecisi Lakatos'un, bilim felsefesinde getirmiş olduğu yeni bakış açısı ve yöntem tartışmasıyla ayrıcalıklı bir konumu bulunmaktadır. Bilimin yapısı ve işleyişinin anlaşılması için bilim tarihinin iyi bilinmesi gerektiği belirten düşünür, bilimsel bilginin bilimsel olmayandan ayırt edilmesi hususunda var olan bilimsellik ölçütlerine eleştiriler getirerek kendi sınır çizme ölçütünü belirlemiştir. Buna bağlı olarak Bilimsel Araştırma Programı aracılığıyla bilimsel rasyonalitenin nasıl geliştiği konusuna da açıklık getirmeye çalışmıştır. Onun düşünsel arka planında, bilim felsefesinde fikirleriyle önemli yer edinmiş Viyana Çevresi, Popper ve (...) Kuhn gibi düşünürler ve onların bilimsellik, rasyonalite gibi temel problemlere yönelik çeşitli çözüm önerileriyle geliştirdikleri kuramları bulunmaktadır. Viyana Çevresi'nin olgusal temelli doğrulamacılığa dayanan bilim anlayışına eleştiriler yönelterek, Popper'ın bilimsellik ölçütü olan yanlışlamacılığı "dogmatik", "metodolojik" ve "sofistike" yanlışlamacılık şeklinde analiz eden Lakatos, bu analizini Kuhn'un bilimsel devrimler ile geliştirdiği tarih tasarımı ile sentezlemeye çabalamıştır. Bu çalışmada, Lakatos'un bilimsel metodolojisi için öne sürdüğü yeni çözüm önerisi bağlamında kendinden önceki bilimsel görüşlere yönelik eleştirilerini incelemek, bilim anlayışının bilim felsefesi açısından önemini belirlemek ve bilimsel yöntem sorunu üzerine düşüncelerini irdelemek amaçlanmaktadır. (shrink)

This research paper aims to study analogy as a comparative thinking and to investigate whether it is justified in claiming that an analogical thought has cognitive content. Two theories in cognitive science claim that analogy has cognitive content. The first one is called the weak view of analogy in cognition, e.g. the works of Gust et al. (2008), Lakoff & Johnson (1980), Hesse (1950), Black (1955); and the second one is called the strong view of analogy in cognition, e.g. the (...) works of Hofstadter (2001), Hofstadter& Sanders (2013). According to the weak view, analogical thought is only a necessary condition of cognition. But for the strong view, analogy is both necessary and sufficient of cognition. Regardless of the differences, both theories are not justified in claiming analogical content. While the weak view cannot provide an account of the perceptual aspect of content, the strong view suffers from the lack of normative constraint for analogical content. -/- Keywords: analogy, comparative thinking, concept, cognitive content, philosophy of cognitive science . (shrink)

This paper provides arguments for and against M.Lotman’s (2002) contention that Y.Lotman’s seminal concept of semiosphere is of post-modernist (post-structuralist; Posner 2011) orientation. A comparative reading of the definitional components of the semiosphere, their hierarchical relationship and their interactions is undertaken against the two principal axes of space and subjectivity in the light of Kantian transcendental idealism, as inaugural and authoritative figure of modernity, the Foucauldian discursive turn and the Deleuzian (post) radical empiricism (sic), as representative authors of the highly (...) versatile post-modernvernacular. This comparative reading aims at highlighting not only similarities and differences between the Lotmanian conceptualization of the semiosphere and the concerned modernist and postmodernist authors, but the construct’s operational relevance in a post-metanarratives cultural predicament that has been coupled with the so-called spatial turn in cultural studies (Hess- Luttich 2012). (shrink)

I start with a reconstruction of the discussion on the nature of scientific models and on their relationship to metaphors that has taken place in the Anglo-Saxon philosophy of Science starting from the Fifties; the discovery started with Stephen Pepper and Kenneth Burke, reaching Thomas Kuhn, Marx Wartofsky, and George Lakoff via Max Black's and Mary Hesse's interaction view. I argue that Hesse's view has a number of weak points: uncritically accepting Black's idea of "interaction", for keeping too much of (...) a logical empiricist view of observation language, and for keeping too much of a Scholastic distinction between formal and material analogy. I argue that a few insights from Kuhn and Wartofsky seem to go in the same direction as Granger's view of metaphor as opposed to metonymy, thus severing the link between metaphor and the "qualitative". I argue that the Cartesian legacy and its implicit ideal of a "mirroring" relationship between the world and the mind is the main obstacle to be eventually overcome if we are to work out a satisfactory account of the language of science and that suggestions from pragmatism as well as from French epistemology may be used in order to work out a post-Cartesian view of science. -/- . (shrink)

Since the publication of Donald Davidson's essay “What Metaphors Mean” (1978) – in which he famously asserts that metaphor has no meaning – the views expressed in it have mostly met with criticism: prominently from Mary Hesse and Max Black. This article attempts to explain Davidson's surprise-move regarding metaphor by relating it to elements in the rest of his work in semantics, such as the principle of compositionality, radical interpretation and the principle of charity. I conclude that Davidson's views on (...) metaphor are not only consistent with his semantic theory generally, but that his semantics also depend on these insights. Eventually, the debate regarding Davidson's views on metaphor should be conducted on the level of his views on the nature of semantics, the relationship between language and the world and the possibility that there is some thing like conceptual schemes. S. Afr. J. Philos. Vol.20(4) 2001: 55-72. (shrink)

The discovery of the role of models in science by Granger parallels the analogous discovery made by Mary Hesse and Marx Wartofsky. The role models are granted highlights the linguistic dimension of science, resulting in a 'softening' of Bachelard's rationalistic epistemology without lapsing into relativism. A 'linguistic' theory of metaphor, as contrasted with Bachelard's 'psychological' theory, is basic to Granger's account of models. A final paragraph discusses to what extent Granger's 'mature' theory of models would imply a revision of his (...) early economic methodology. (shrink)

Belirli betimlemeler, bir belirli tanımlıkla (Türkçede seslendirilmeyen ancak İngilizcede karşılığı "the" olan) başlayan "İngiltere'nin kralı", "Çin'in başkenti" gibi deyimlerdir. Russell bu yazıda belirli betimlemelerin mantıksal olarak nasıl çözümlenmesi gerektiği ile ilgili kendi betimlemeler kuramını ortaya atar. Russell'ın savı, belirli betimlemeler doğru bir biçimde çözümlenirse bir karşılığı olmayan "Fransa'nın şimdiki kralı" gibi deyimlerin yol açtığı türden birçok felsefi bilmecenin ortadan kalkacağıdır.

This is my Cambridge PhD thesis, written under the supervision of Hugh Mellor and Richard Healey, and examined by Mary Hesse and Simon Blackburn. It addresses what it takes to be the core of the problem of single case probability, namely, the interpretation of claims such as ‘It is probable that P’ (where the probabilistic component occurs as a sentential or propositional operator). I argue that claims of this form are not genuinely truth-apt, and that such operators modify the force, (...) rather than the sense, of sentences or propositions to which they attach. In contemporary terms, I thus defend a version of what Yalcin (2012) has called ‘credal expressivism’. Some of the core arguments were later published in the following papers: (i) ‘Does “Probably” modify sense?’, Australasian Journal of Philosophy 61(1983), 396–408 and (ii) 'Mellor, chance and the single case', British Journal for the Philosophy of Science 35(1984), 11-23. Other arguments, including an attempt at the Frege-Geach problem, form the basis of an unpublished piece 'The use of force in a theory of meaning' (1983), accessible at PhilPapers. (shrink)

Ölümcül Hastalık Umutsuzluk adlı eserinde umutsuzluğu, ben’in bir hastalığı ve kendine yönelen bir ilişkinin sonucu olarak ele alan Danimarkalı filozof Søren Aabye Kierkegaard, bu hastalığın kişide üç farklı şekilde görülebileceğini öne sürmüştür: “(a) bir ben’i olduğunun farkında olmayan umutsuz kişi, (b) kendisi olmak isteyen umutsuz kişi ve (c) kendisi olmak istemeyen umutsuz kişi.” Kierkegaard’a göre kendi ben’ininden kurtulmak isteyen kişi, “olmak istediği ben” hâline gelemediği için olduğu ben’ine katlanamamakta ve bu nedenle umutsuzluk yaşamaktadır. Bu çalışma kapsamında Kierkegaard’ın benlik ve umutsuzluk (...) ilişkisi üzerine yaptığı bu tespitin, sosyal psikoloji alanının önde gelen araştırmacılarından biri olan Edward Tory Higgins’ın Benlik Uyuşmazlıkları Kuramı üzerinden okunabileceği öngörülmektedir. Higgins, geliştirdiği kuramda çoklu bir benlik ayrımına gitmekte ve benliği gerçek benlik, ideal benlik ve olması gereken benlik olmak üzere üç alana ayırmaktadır. Bu ayrıma göre gerçek benlik, kişinin sahip olduğunu düşündüğü özelliklerin; ideal benlik, kişinin kendisi olmak için idealde sahip olmayı arzu ettiği özelliklerin; olması gereken benlik ise kişinin taşımak zorunda olduğunu düşündüğü özelliklerin bir bütününü temsil etmektedir. Söz konusu özellikler, kişinin kendi kişisel bakış açısına dayalı olabileceği gibi başkalarının bakış açısından da kaynaklanabilmektedir. Higgins’a göre ikili benlik durumları arasındaki uyuşmazlık (örneğin gerçek benlik-ideal benlik ya da gerçek benlik-olması gereken benlik) kişide, kendi beklentilerini ya da başkalarının beklentilerini karşılamada yetersiz kaldığı yönünde negatif duyuşlar yaratmaktadır. Bu duyuşlar arasında depresyonun bir parçası olan umutsuzluk da yer almaktadır. Şimdiki çalışma Kierkegaard’ın tasvir ettiği “olmak istediği ben hâline gelemediği için olduğu ben’ine katlanamayıp umutsuzluğa yakalanan” kişinin içinde bulunduğu durumu, Higgins’ın öne sürdüğü “gerçek benlik-ideal benlik uyuşmazlığının depresyonla (dolayısıyla umutsuzlukla) ilişkili olabileceği” argümanıyla ilişkili bir biçimde ele almayı ve bu yolla benlik ve umutsuzluk ilişkisini felsefe ve psikoloji disiplinlerinin kesişiminde incelemeyi amaçlamaktadır. (shrink)

Dini çoğulculuk, dini dışlayıcılık ve kapsayıcılıktan farklı olarak, her dinsel inanış taraftarlarının kendi dinleri içinde kalarak ilahi selamete erişeceğini söyler. Temelde, teolojik ve felsefi boyutları olan dini çoğulculuk tartışmasının siyasete bakan bir yönü de vardır. İslam tarihinde Meşşâî felsefenin kurucusu ve mutluluk filozofu olarak bilinen Farabi, bir taraftan hakikate nasıl ulaşılacağı diğer taraftan ise “âlem” adını verdiği kozmopolitanizm nasıl inşa edileceği ile ilgilenmektedir. Siyasal toplumun amacının, insanların uygun ölçekte, en yüce iyi için yardımlaşmalarını sağlamak olduğunu savunan Farabi’ye göre, erdemli bir (...) yaşam kurulmasına imkan sağlayan üç örgütlenme biçimi vardır: Şehir, millet ve âlem. Platon ve Aristoteles gibi Antik düşünürlerden farklı olarak erdemli bir yaşamın sadece sitede kurulacağı düşüncesine karşı çıkan Farabi, sitenin yetkin bir yaşamın ilk basamağı olduğunu savunur. Ancak, erdemli yaşamı site ile sınırlamaz. Farabi’nin teorisinde, Antik düşünceyi aşan bir kozmopolitanizm söz konusudur. Bundan dolayı Farabi, farklı dinlerin varlığını, kendi siyasal düşüncesine uygun olarak meşru kabul eder. Eğer mutluluk için yardımlaşacaklarsa, insanların dinlerinin farklı olmasında bir beis görmez. Bu dini çoğulculuğun siyasal temelidir. Diğer taraftan Farabi, dinleri hakikatle eşitleyen anlayışa karşı çıkarak, farklı dinlerin hakikatin çeşitli imajlar, örnekler ve taklitler yolu ile halka benimsetilmesi olarak görülmesi gerektiğini savunur. Diğer bir ifade ile dinler, hakikatin kendisi değil, farklı tarihsel ve kültürel bağlamlarda oluşmuş sembolik ifadesidir. Bu bakımdan bütün dinler ile hakikat arasında bir mesafe bulunmaktadır ve hiçbir din hakikatin kendisi değildir. Buradan Farabi’nin düşüncesinde dinsel çoğulculuğunun sınırı olmadığı çıkmamalıdır. Farabi’ye göre din, felsefe yolu ile bulunan hakikatin ikna etme veya hayal ettirme yoluyla ya da her ikisiyle birden halka kabul ettirilmesidir. Ancak Farabi, hakiki felsefe ile sahte felsefe arasında bir ayrım yapar ve ancak hakiki felsefeyi takip eden dinlerin bir hakikat değeri olduğunu savunur. Hakiki felsefe ise evrenin bir ilk nedeni olduğunu ve ilk nedenin de nedensiz olduğunu söyler. Bu, evrenin tek bir yaratıcısı olduğu anlamına gelir ve çok tanrıcılığı dışlar. Bu bakımdan Farabi, sadece tek tanrılı dinleri çoğulculuk kapsamına alır. Bunun nedeni, tek tanrılı dinlerin hakikatle özdeş olmaları değil, hakiki felsefeyi takip etmeleridir. Çünkü felsefe dinden öncedir. Bu, Farabi’nin düşüncesinde çoğulculuğun sınırlarına işaret etmektedir. Farabi, dinleri hakikatle özdeş görmeyerek ve aynı hakikatin sembolik ifadeleri olduğunu söyleyerek çoğulculuğun yolunu açar. Buna karşın sahte felsefeyi takip eden dinler olduğu gerekçesiyle çok tanrılı dinleri dışarıda bırakarak sınırlarını çizer. Bu çalışma, Farabi’nin düşüncesinde dini çoğulculuğun siyasal ve epistemolojik temellerini ve çoğulculuğun sınırlarını konu almaktadır. (shrink)

Geçmişte Tanrı’nın varlığı, ispatı ve yorumu çerçevesinde bazı düşünürler kutsal kitapları, bir kısmı felsefi argümanları, diğer düşünürler ise mistik tecrübeyi merkeze alarak meseleyi tartışmışlardır. Tanrı’nın varlığı ile ilgili meseleyi ‘mistik tecrübe’ etrafında tartışan düşünürlerden biri Mevlana’dır (ö.1273). Onun mistik tecrübesi yani aşk tecrübesi Tanrı’nın varlığına ulaşmadaki tek yoldur. O aşk tecrübesini, gençliğinde babasından ve çevresinden aldığı tasavvufi bilgi anlayışı bağlamında yorumlar. Bu tasavvufi bilgi ve dünya görüşü, duyuların ve aklın yetersizliğine vurgu yapan ve keşf/ilham gibi duygusal sezgiyi ön plana çıkaran (...) bir geleneğin devamı olarak öne sürülmüştür. Tanrı’nın varlığı ona göre rasyonel bir ispat veya bilimsel bir deney konusu olamaz. Tanrı, içsel bir tecrübe ile insanın benliğinde hissettiği bir şeydir. Bu içsel tecrübe yaşantısı yani aşk, beş şekilde insanın hayatında ortaya çıkar. Aşk/nur delili şeklinde, yani bizzat aşk duygusunun bir insanda var olması Tanrı’nın varlığını ispatlar. İkincisi, kendisinde aşk olan bir aşık, tabiata bakınca (temaşa) tabiatta da Aşk’ı (Tanrı) görür. Aşk, bir çiçeğin güzelliğinde, kuşların ötüşünde ortaya çıkar. Üçüncüsü, insanın kendisi ve kendi benliği de Tanrı’nın varlığına delildir (Kendini bilen Rabbini bilir). Dördüncüsü bazı yönleriyle peygambervari niteliklere sahipmiş gibi anlattığı veriler de Tanrı’nın varlığını delillendiren somut örneklerdir. Son olarak ise Mevlana, Aşk ve aşk tecrübesinin varlığına delil olarak Kur’an’da geçen mucizeleri gösterir. Peygamberin vahyini Kur’an’daki mucizeler doğruluyorsa, kendi aşk/gönül vahyini doğrulayan şey de kerametleridir. Mevlana delilleri tamamen mistik düzlemde açıklasa bile zaman zaman rasyonel delilleri kullanmaktan çekinmemiştir. O rasyonel delilin içeriğini kabul eder ve delilin ana temasını beyitlerinde kısa kısa anlatır. Bu yolu kullanmasının nedeni daha işlevsel olması ve hitabını genelde halka yapmasındadır. Fakat rasyonel delilleri ikincil deliller olarak ele alır ve hudus, imkan, ilk hareket, ekmel varlık ve gaye-nizam delillerini aşk tecrübesine göre yeniden yorumlar. Bunu nasıl yaptığı, eserlerinden yola çıkarak gösterilecektir. Mevlana mistik bir düşünür olarak Tanrı’nın varlığı meselesine duyguyla yaklaşmış, O’nun varlığını duygusal bir tecrübe konusu olarak görmüştür. Böyle bir duygusal yoğunluk (aşk) ve duygusal tecrübe insanın Tanrı’nın varlığını ispat etmesine yetmektedir. Rasyonel deliler, aşkı duygusu ve mistik tecrübe yanında önemini yitirmektedir. (shrink)

Bu çalışmada çevre sorunlarının küresel bir boyuta taşınmış olduğuna dikkat çekilmiştir. Hızlı gelişim ve değişimler nedeniyle çevre göz ardı edilmiştir. Böylelikle çevre sorunları artmış çözülmesi gereken bir problem olmuştur. Çevre sorunlarının arka planında olan küreselleşme tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Güçlü devlet ve güçlü toplumun olmazsa olmazlarının, en temel politikalarının arasında insanların refah içerisinde yaşayabilecekleri çevreyi muhafaza etme çabası yer almalıdır. Özellikle yaşadığımız bu son yüzyılda yeni çevre sorunları ortaya çıkmıştır. Ekonomik kalkınma ile verilen kararlardan en çok etkilenen çevre olmuştur. (...) Doğanın bilinçsiz bir şekilde tahrip edilmesi kendi içindeki dengesinin bozulmasına neden olmuştur. İnsan yaşamış olduğu çevreyi tüm hassasiyeti ile koruması gerekmektedir. Çevresel dengenin korunmasına yönelik her türlü planlamalar öncelik olmalıdır. Bu bilincin hem insana hem de topluma kazandırılması sürdürülebilir çevre açısından önemlidir. (shrink)

Zihin felsefesinin varlığı felsefenin ilk ortaya çıktığı dönemden günümüz felsefesine kadar geniş bir zaman dilimine sahiptir. Zihin felsefesi akademik bir disiplin olarak adından 17. Yüzyıldan itibaren söz ettirmiş olmasına rağmen, bu alanda ele alınan konular Antik Yunan’dan beri tartışılagelmiştir. İnsan kendisi ve çevresindeki dünyanın gerçekliğini sorgulamaya başladığında zihin, bu gerçekliğe anlam kazandırmıştır. Özne ve nesnenin birbirine zıt ve ancak bir o kadar da birbiri için oluşu zihin-beden olgusu içinde düalist ve monist anlam barındırmaktadır. Monist düşüncede kendi içinde önemli görülen, eleyici (...) materyalizm öne çıkmaktadır. Zihnin bileşenlerinin, zihinsel yapının algı, duygu ve düşüncenin var olmadığını savunmaktadırlar. D. (shrink)

Sinizm, Antik Yunan’a dayanan bir kavramdır ancak son yıllarda farklı disiplinlere konu olmaya başlamıştır. Dünyevi her şeyin, mutluluğun önündeki engel olduğuna ve erdemin mutluluğa giden en yüksek ve en biricik değer olduğuna inanan Kinik Okulu ile ortaya çıkmış bu felsefi görüş, zamanla bağlamından uzaklaşmıştır. Günümüzde sinizm, kötümser ve güvensiz bireyleri tanımlayan bir anlam kazanmıştır (Dhar, 2009). Tüketici sinizmi ise bu bakış açısının işletmelere yansıyan şeklidir. İşletmelerin kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiğine, tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarını önemsemediklerine ve hatta hilekâr olduklarına yönelik (...) bu inanç, doğal olarak bu tüketicilerin tüketim davranışlarına da yansımaktadır. Referans gruplarının etkili gücü ise dijital ortamların sunduğu imkânlarla güçlenerek tüketici sinizminin yayılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle tüketici sinizmi, işletmelerin ve araştırmacıların titizlikle üzerinde durmaları gereken bir konu haline gelmiştir. Eski bir tarihi olmasına rağmen son yıllarda fark edilen bu kavram pazarlama dünyasında da yeni yeni yerini bulmaktadır. (shrink)

İngiltere, Avrupa’da en fazla Müslüman nüfusa sahip ülkelerden biridir ve ülkede Müslümanlara yönelik olumsuz tutumlar giderek artmaktadır. Yabancılara yönelik bu olumsuz tutumların birçok farklı psikolojik nedeni bulunmaktadır. Dehşet Yönetimi Kuramı kapsamında yapılan çeşitli araştırmalar, bu nedenlerden birisinin bireylere ölümün hatırlatılması olduğunu iddia etmektedir. Bu kurama göre, hayatta kalmak gibi güçlü bir motivasyona sahip olan insan aynı zamanda bu çabalarının bir gün başarısız olacağını bilir ve ölüm kaygısı yaşar. Ölümün hatırlatıldığı bireyler, ölüm kaygısının üstesinden gelmek için kendi kültürlerine yöneldiklerinde, diğer kültürlere (...) yani dış gruplara veya onların üyelerine karşı önyargı geliştirirler veya onlara karşı olumsuz tutumlar edinirler. Bu iddianın test edilmesi için 2018 yılı içerisinde İngiltere’de 50 kişinin katılımıyla bir deney gerçekleştirilmiştir. Deney grubuna ölümü hatırlatıcı video izlettirilmiş; daha sonra deney ve kontrol gruplarına Müslümanlara yönelik tutumları ölçen sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler analiz edildiğinde, ölümün hatırlatıldığı bireylerin (deney grubu), Müslümanlara yönelik tutumlarının, diğer bireylerden (kontrol grubu) daha olumsuz olduğu tespit edilmiştir. (shrink)