This study examines the effects of ownership structure on firm performance in the Vietnamese stock market using a sample of 76 manufacturing companies listed on the Ho Chi Minh Stock Exchange (HOSE) during 2007-2015. Firm performance is measured by Tobin’s Q, and ownership structure is investigated in three different aspects: managerial ownership, block ownership and state ownership.

Các bài trên Tạp chí Cộng sản với nhóm chủ đề tập trung xung quanh kinh tế vĩ mô, kinh tế chính trị có liên quan mật thiết tới quá trình tập hợp suy nghĩ, tư liệu và xử lý dữ liệu cho cuốn sách Kinh tế Việt Nam: Thăng trầm và đột phá, do Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật in và phát hành vào đầu tháng 6 năm 2009.

Trong ngày nghỉ cuối tuần (đúng Chủ Nhật), cũng lại là ngày cuối cùng của năm 2023 (31-12), bài báo của chúng tôi (đồng tác giả còn có TS. Nguyễn Hồng Sơn của Văn phòng Trung ương Đảng, và TS. Nguyễn Minh Hoàng của ĐH Phenikaa) đã lên trang, và có thể truy cập toàn văn trên trang web của Tạp chí Cộng sản.

Chỉ còn một vài ngày nữa cả nước ta sẽ đón chào ngày lễ Quốc tế Lao động 1/5. Sẽ thật ý nghĩa khi ta kiểm đếm và nhìn lại các tác động và giá trị của thành quả lao động trước đây, để từ đó tạo động lực cùng hướng tới tương lai hăng say lao động.

Trong một thế giới đang phải vật lộn với nhu cầu cấp thiết chống lại biến đổi khí hậu, các quốc gia đã đưa ra những cam kết quan trọng nhằm giảm khí thải và tác động đến môi trường. Những cam kết này rất cần thiết để đạt được các mục tiêu do Thỏa thuận Paris đặt ra, nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 2°C. Mặc dù các cam kết được đưa ra, nhưng tình (...) hình vẫn không mấy khả quan khi tổng lượng phát thải liên tục đạt đỉnh mới từ 1990. Năm 2023 đã ghi nhận mức băng biển ở Nam Cực thấp nhất từ trước đến nay, trong khi đó Cơ Quan Năng lượng Quốc tế dự đoán rằng lượng khí thải CO2 sẽ lại tiếp tục đạt mức cao kỷ lục trong năm 2023 và vẫn chưa thể xác định được mức đỉnh rõ ràng. Cùng với đó là sự xuất hiện của hàng loạt các rủi ro và thách thức có thể khiến các quốc gia lùi bước, thậm chí thất bại, trong việc thực hiện các cam kết khí hậu. Bài viết này sẽ xem xét một số rủi ro và thách thức chính có khả năng làm cản trở các mục tiêu giảm phát thải như đã cam kết. Những thông tin này sẽ có giá trị cảnh báo các khó khăn mà các quốc gia đã, đang, và sẽ phải đối mặt để thực hiện các cam kết khí hậu của mình. (shrink)

TCCSĐT - Hơn 10 năm qua, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có những bước tiến rất xa. Bên cạnh các ngân hàng thương mại nhà nước đã xuất hiện ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài, các văn phòng đại diện của ngân hàng nước ngoài và nhiều tổ chức tín dụng. Quan hệ cung - cầu ngày một hoàn thiện hơn trên thị trường tiền tệ, giao dịch tín (...) dụng chịu sự điều tiết mạnh hơn từ cơ chế thị trường với nhiều lựa chọn hơn cho cả bên cung lẫn bên cầu. Ý nghĩa của một công cụ mang tính chất chuyển đổi như lãi suất cơ bản giảm dần. (shrink)

Du lịch và khách sạn là ngành mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhưng cũng là ngành có nhiều tác động đến môi trường sinh thái. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu (BĐKH) đang diễn ra mạnh mẽ, đồng thời với quá trình đô thị hóa tại TP. Hồ Chí Minh, hiện chuyển đổi xanh trong ngành khách sạn và du lịch sẽ góp phần giảm tiêu thụ tài nguyên, ô nhiễm môi trường và thúc đẩy phát triển (...) kinh tế bền vững. Bài viết phân tích thực trạng chuyển đổi xanh ở các doanh nghiệp du lịch và khách sạn trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp để giúp các doanh nghiệp này tham gia vào cuộc cách mạng xanh, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn hiện nay. -/- [Tourism and hotels are high economic efficiency industries but at the same time also have various impacts on the ecological environment. In the context that climate change has taken place strongly, with the urbanization process in Ho Chi Minh City, green transition in the hotel and tourism industries will contribute to reducing resource consumption, reducing environmental pollution, and promoting sustainable economic development. This article analyzes the status of green transition in tourism and hotel businesses in Ho Chi Minh City. On that basis, proposes some solutions to help these businesses participate in the green revolution, contributing to the sustainable development of the country in the current period.]. (shrink)

Tháng 3-2022, Tạp chí Kinh tế và Dự báo đăng bài có tiêu đề “Suy ngẫm về trí thức tinh hoa” của TS Khúc Văn Quý, Đại học Quốc gia Hà Nội. Hình ảnh đầu bài báo như dưới đây.

Thông qua dữ liệu khảo sát đối với 310 khách hàng trẻ tuổi tại Hà Nội, bài viết tập trung vào việc nghiên cứu những yếu tố tác động đến ý định mua lại mỹ phẩm của khách hàng trẻ tuổi tại Hà Nội thông qua việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng – yếu tố trung gian tác động đến ý định mua lại. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra, có 4 yếu tố (...) của chất lượng dịch vụ sàn thương mại điện tử (TMĐT) tác động tới sự hài lòng của khách hàng là: Dịch vụ khách hàng, Thực hiện đơn hàng, Thiết kế website và Tính bảo mật. Bên cạnh đó, sự hài lòng của khách hàng là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến ý định mua lại mỹ phẩm của khách hàng trẻ tuổi tại Hà Nội. (shrink)

Trong một số mới xuất bản của PNAS (Viện hàn lâm khoa học Hoa Kỳ), các nhà nghiên cứu thuộc Florida Atlantic University đã công bố một nghiên cứu công phu, phát hiện thời điểm trỗi dậy của “cái biết có ý thức” (conscious awareness), một ý niệm rất quan trọng đối với quá trình nhận thức và phát triển ý thức của con người. Một ý nghĩa rất sâu sắc của kết quả nghiên cứu này có liên quan tới (...) thế giới tự nhiên, đa dạng sinh thái, và thời gian con người có thể trở nên khỏe mạnh tinh thần khi sống giữa thiên nhiên, tới mức tác giả Weir viết trên Monitor on Psychology [6]: “Thậm chí chỉ âm thanh của tự nhiên cũng có tính chất phục hồi sinh lực”. Như thế, những nỗ lực của con người bảo tồn không gian thiên nhiên, môi sinh và sự đa dạng sinh học, kiểu hình sự sống, cũng chính là bảo tồn nguồn gốc nhận thức, trí khôn, tiếp cận xử lý thông tin, mà những bạn trẻ 3 tháng tuổi trong nghiên cứu đã giúp chúng ta dần hiểu ra. Khi những thông tin từ môi trường được tiếp nhận, xây dựng, lưu trữ, và mở rộng thành các phạm vi ảnh hưởng chủ quan (subjective sphere of influence) trong tâm trí, nó sẽ giúp ta thực hiện các suy nghĩ và hành động có nhận thức rõ ràng, chuẩn xác, và hiệu quả hơn. Đây có lẽ cũng là cách chúng ta học hỏi và xây dựng hệ văn hóa, cũng như tiếp nhận tri thức và tạo ra sự đổi mới sáng tạo trong các khía cạnh của cuộc sống, cụ thể là khoa học công nghệ. Cho nên giá trị thật của không gian thiên nhiên, môi sinh và sự đa dạng sinh học, kiểu hình sự sống rõ ràng không thể nào chỉ tương đương với các món “khoái khẩu” hoặc là doanh số bán vé, thu dịch vụ khách tham quan tại các khu vực bảo tồn được. (shrink)

Các nhà nghiên cứu thuộc Florida Atlantic University đã công bố một nghiên cứu công phu, phát hiện thời điểm trỗi dậy của “cái biết có ý thức” (Tạp chí Kinh tế và Dự báo; ngày 30-09-2023).

Mặc dù 3 điểm nêu trên chưa phải đã đủ, nhưng chắc chắn không thể giải đáp. Vì vậy, khó mà tin vài lập luận đơn giản về “tính khả thi” lại có thể mang ra áp dụng cho cộng đồng trên không gian sinh thái rộng lớn.

TTCT - Những đứa trẻ thuộc thế hệ Alpha (sinh từ năm 2011-2025) khi vừa chào đời đã được bủa vây bởi công nghệ. Chính vì thế, nhu cầu về ứng dụng công nghệ trong học tập không chỉ dừng lại ở công cụ lưu trữ, giao tiếp thông thường, mà trở nên bao trùm và ranh giới giữa học tập, giải trí và việc thể hiện lối sống bị xóa nhòa.

Sự tiến bộ nhanh chóng của các nền tảng Công nghệ Thông tin (CNTT) và ngôn ngữ lập trình đã làm thay đổi hình thái vận động và phát triển của xã hội loài người. Không gian mạng và các tiện ích đi kèm ngày càng được mở rộng, dẫn đến sự chuyển dịch dần từ đời sống trong thế giới thực sang đời sống trong thế giới ảo (còn gọi là không gian mạng hay không gian số). Trong bối (...) cảnh các hoạt động kinh tế và xã hội ngày càng được kết nối tốt hơn thông qua IoT, và sắp tới đây là tiềm năng tích hợp AI vào hầu như mọi mặt của đời sống ở cả thế giới thực và thế giới ảo, thì không chỉ cá nhân, mà cả doanh nghiệp và quốc gia cũng sẽ phải đối mặt với các thách thức chưa từng có tiền lệ đối với rủi ro về an ninh thông tin. Sự mở rộng và phát triển của các Mô hình Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (Natural Language Processing – NLP) và Mô hình Ngôn ngữ Lớn (Large Language Model – LLM) thể hiện những đặc điểm giống con người về lập luận, nhận thức, sự chú ý và sáng tạo đã giúp con người vượt qua rào cản về khả năng vận hành. Đi kèm với các tiềm năng to lớn của AI là những lỗ hổng bảo mật mới và các rủi ro về an ninh thông tin phức tạp hơn. Khi xã hội vẫn đang cố gắng chuyển mình sang giai đoạn mới để có thể thích ứng với sự biến đổi công nghệ, cuộc cách mạng AI lại tiếp tục diễn ra đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại quỹ đạo của quá trình chuyển đổi xã hội vì nó có thể làm trầm trọng hơn các rủi ro an ninh thông tin được trình bày ở trên. Cụ thể, xã hội cần tiến hóa như thế nào để có thể bắt kịp với sự biến đổi mang tính đột phá tạo ra bởi làn sóng công nghệ AI hiện nay? Làm sao để quản lý và tận dụng sức mạnh của chúng trong khi vẫn đảm bảo được an ninh thông tin khi không gian và thời gian sống trong thế giới ảo của chúng ta ngày càng tăng? Các câu hỏi này sẽ được trả lời thông qua bài viết. (shrink)

Trong công việc nghiên cứu, chỉ có một số nhỏ để lại những cảm xúc dài lâu và ngẫm ngợi sâu xa. Tháng tư này, đối với chúng tôi là bài về con cheo cheo lưng bạc, đặc hữu của thiên nhiên Việt Nam.

Đến hẹn lại lên, mùa Journal Impact Factor lại mang tới nhiều xôn xao cho cộng đồng khoa học. Cập nhật mới nhất từ dữ liệu SSHPA và JIF 2020 cho thấy, con số hơn 1.064 công bố KHXH&NV trong năm 2020 tại Việt Nam phản ánh cả sự gia tăng về số lượng các công bố trên các tạp chí có JIF vượt trội. Số lượng các công bố trên các tạp chí có JIF > 5 đã tăng gấp (...) 4 lần so với năm 2019. Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy hiệu quả của chính sách phát triển khoa học tại Việt Nam. (shrink)

Trong 30 năm qua, đặc biệt là những năm gần đây, Việt Nam đã tận dụng thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn; thách thức, thực hiện phát triển bền vững đất nước và đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, kinh tế tăng trưởng khá nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện. Vị thế của (...) Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để phát triển nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, phát triển bền vững Việt Nam đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn có tính chất toàn cầu (khủng hoảng tài chính, năng lượng, vấn đề an ninh lương thực, biến đổi khí hậu,...) cũng như những khó khăn, thách thức chủ quan khác của đất nước (thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng; chất lượng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tăng trưởng kinh tế còn dựa nhiều vào các yếu tố phát triển theo chiều rộng, chậm chuyển sang phát triển theo chiều sâu; việc khai thác và sử dụng tài nguyên chưa thật hợp lý và tiết kiệm; các cân đối kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, bội chi ngân sách, thâm hụt cán cân thương mại còn lớn, lạm phát còn cao; môi trường sinh thái ở nhiều nơi bị ô nhiễm nặng,...). Nhằm cung cấp thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề nêu trên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Bằng chứng cuộc sống - Suy ngẫm về phát triển bền vững Việt Nam của đồng tác giả Bạch Ngọc Chiến và Vương Quân Hoàng. -/- Ngoài phần mở đầu, phụ lục kỹ thuật, tài liệu tham khảo, cuốn sách gồm 5 chương chính: -/- Chương 1. Mạch nguồn; Chương 2. Con người, xã hội và nhà nước; Chương 3. Sức vóc kinh tế; Chương 4. Trí lực quốc dân; Chương 5. Tiến hóa. -/- Với tư duy và phương pháp tiếp cận khoa học, các tác giả dẫn dắt bạn đọc đi từ các quan sát về lịch sử hình thành dân tộc, sự phát triển và hoàn thiện của con người, xã hội, nhà nước trong tiến trình lịch sử đến sự phát triển kinh tế của đất nước ta. Mục tiêu cuối cùng mà các tác giả muốn đề cập là phương pháp và năng lực tổ chức, thiết kế và thực thi những kế hoạch phát triển phù hợp trong điều kiện hạn chế về nguồn lực và đối mặt với những thay đổi của cục diện trong nước và quốc tế. Nội dung cuốn sách cũng giúp làm sáng tỏ nhiều câu hỏi, gợi mở cách nhìn nhận về tương lai phát triển của đất nước. Cuốn sách thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc, nhiều nhận xét có giá trị tham khảo tốt; tuy nhiên có những ý kiến, nhận xét cần tiếp tục được thảo luận. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc và mong nhận được ý kiến đóng góp để nội dung cuốn sách được hoàn thiện hơn trong những lần xuất bản sau. -/- Tháng 11 năm 2015 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT. (shrink)

Cảm xúc là yếu tố cơ bản thúc đẩy con người đưa ra quyết định và xử lý thông tin. Sợ hãi là một trong những cảm xúc phổ biến nhất ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán. Mặc dù nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để khám phá tác động của nỗi sợ hãi đối với hiệu quả đầu tư và hành vi giao dịch của nhà đầu tư cá (...) nhân, nhưng vẫn còn rất ít thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến nỗi sợ hãi của nhà đầu tư cá nhân trong thời kỳ thị trường sụt giảm (hoặc những giai đoạn cực kỳ biến động). Vì thế, nghiên cứu này được thực hiện để tìm hiểu liệu các nguồn thông tin ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư có ảnh hưởng đến sự sợ hãi của họ khi khủng hoảng xảy ra hay không. Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp phân tích Bayesian Mindsponge Framework (BMF) trên bộ dữ liệu từ 1526 nhà đầu tư Trung Quốc và Việt Nam. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các nhà đầu tư tiếp cận các loại thông tin khác nhau khi đưa ra quyết định đầu tư sẽ ảnh hưởng đến tần suất phản ứng sợ hãi khác nhau. Cụ thể, các nhà đầu tư tham khảo thông tin từ chuyên gia hoặc tự phân tích khi đưa ra quyết định đầu tư ít bị đóng băng (biểu hiện của tâm lý sợ hãi) hơn trong thời kỳ thị trường sụt giảm. Ngược lại, những người đưa ra quyết định đầu tư dựa trên thông tin từ người quen hay bạn bè và trực giác sẽ bị đóng băng thường xuyên hơn. Kết quả nghiên cứu này giúp gợi ý nhà đầu tư cá nhân nên trang bị cho mình các kiến thức về tài chính cũng như tham khảo các ý kiến chuyên gia trên thị trường, hoặc những nguồn thông tin đáng tin cậy, khi đưa ra quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý thị trường cần có hoạt động phổ cập kiến thức về thị trường chứng khoán, hạn chế ảnh hưởng của các kênh thông tin không chính thống, và khuyến khích nhà đầu tư ít kinh nghiệm mua chứng chỉ quỹ của các quỹ đầu tư. (shrink)

Tác giả Vương Quân Hoàng (Trung tâm Nghiên cứu Xã hội Liên ngành ISR, trường Đại học Phenikaa) vừa có bài viết quan điểm trên tạp chí Nature về việc làm thế nào để việc rút bài báo khoa học trở nên minh bạch hơn, mang lại lợi ích cho bản thân nhà khoa học bị rút bài cũng như cộng đồng khoa học.

Nghiên cứu này được thực hiện để tìm hiểu liệu các nguồn thông tin ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư có ảnh hưởng đến sự sợ hãi của họ khi khủng hoảng xảy ra hay không? Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp phân tích Bayesian Mindsponge Framework (BMF) trên bộ dữ liệu từ 1,526 nhà đầu tư Trung Quốc và Việt Nam. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, các nhà đầu tư tiếp cận (...) các loại thông tin khác nhau khi đưa ra quyết định đầu tư sẽ ảnh hưởng đến tần suất phản ứng sợ hãi khác nhau. Cụ thể, các nhà đầu tư tham khảo thông tin từ chuyên gia hoặc tự phân tích khi đưa ra quyết định đầu tư ít bị đóng băng (biểu hiện của tâm lý sợ hãi) hơn trong thời kỳ thị trường sụt giảm. Ngược lại, những người đưa ra quyết định đầu tư dựa trên thông tin từ người quen hay bạn bè và trực giác sẽ bị đóng băng thường xuyên hơn. -/- [English Abstract] This study was conducted to explore whether the sources of information priority during decision-making contribute to their fear reactions during crises. The research utilized the Bayesian Mindsponge Framework (BMF) analytics on data collected from 1,526 investors in China and Vietnam. The study results indicated that investors prioritizing different types of information when making investment decisions would have different frequency of fear reactions. Specifically, investors who prioritized information from experts or conducted self-analysis when making investment decisions experienced less freezing (an expression of psychological fear) during market downturns. Conversely, those who based their investment decisions on information from acquaintances, friends, and intuition tended to experience freezing more frequently. (shrink)

Nhà nước và kinh tế là hai phạm trù cơ bản xác lập mối quan hệ giữa kiến trúc thượng tầng chính trị và hạ tầng kinh tế của mọi quốc gia. Vì vậy, mối quan hệ giữa kinh tế và nhà nước luôn là một trong những mối quan hệ cơ bản có ý nghĩa quyết định đến sự thịnh, suy của một đất nước trong quá trình phát triển. Sự tương tác giữa kinh tế và nhà nước diễn (...) ra khá phức tạp và được thể hiện cả hai chiều: kinh tế quy định tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước theo nguyên lý hạ tầng kinh tế quyết định thượng tầng kiến trúc chính trị và chiều thứ hai là nhà nước tác động mạnh mẽ đến các quá trình kinh tế. Sự tác động trở lại của nhà nước đối với kinh tế có thể đưa lại những kết quả tích cực, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đời sống kinh tế khi nhà nước tác động đúng đắn đến kinh tế, tôn trọng các quy luật khách quan của kinh tế, thực hiện tốt vai trò là “bà đỡ” của kinh tế. Ngược lại, một khi nhà nước tác động vào kinh tế một cách chủ quan, duy ý chí, áp đặt theo kiểu mệnh lệnh hành chính sẽ trở thành yếu tố kìm hãm sự phát triển lành mạnh của các quan hệ kinh tế, tạo ra nguy cơ khủng hoảng kinh tế - xã hội. Vì lẽ đó, nghiên cứu mối quan hệ giữa kinh tế và nhà nước luôn thu hút sự quan tâm của nhiều ngành khoa học xã hội: kinh tế học, chính trị học, xã hội học và luật học,…. (shrink)

Biến đổi khí hậu, thường được gọi là sự nóng lên toàn cầu, hiện đang ngày càng trở thành thách thức nghiêm trọng nhất đối với hành tinh của chúng ta. Vấn đề này vô cùng phức tạp, chủ yếu bởi việc con người liên tục thải ra khí nhà kính vào khí quyển, gây ra những hậu quả đáng kể và ảnh hưởng khắp mọi khía cạnh của môi trường, xã hội và kinh tế toàn cầu. Mặc dù hầu (...) hết các nhà khoa học về chuyên ngành khí hậu đều đồng thuận rằng hoạt động của con người đang đẩy biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng hơn, nhưng một phần xã hội vẫn còn hoài nghi hoặc từ chối thực tế này. Cuộc tranh cãi xoay quanh sự nóng lên toàn cầu liên quan đến việc xác định liệu hiện tượng này có đang diễn ra và mức độ nghiêm trọng của nó tới đâu. Các câu hỏi còn liên quan đến nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu, cũng như việc nên hay không nên thực hiện các biện pháp hạn chế và cách thực hiện chúng. Bài viết này tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả và ý nghĩa của việc phủ nhận biến đổi khí hậu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết vấn đề này vì lợi ích của hành tinh chúng ta và các thế hệ tương lai. (shrink)

Gần đây, bài nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Environmental Humanities của tác giả Schneider-Mayerson đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo học giới, chính giới và các nhóm hoạt động xã hội vì môi trường sống toàn cầu [1]. Cụ thể, tác giả tìm tòi trong địa hạt “climate fiction” – tức là thể loại văn học không giấu chủ đích, nhằm vào nội dung trực diện đối với vấn nạn khủng hoảng khí hậu – (...) đang bùng nổ về số lượng tác phẩm trong thập niên đầu thế kỷ 21 (gọi tắt là cli-fi). Thường khi nghe qua phần đông cho rằng, thể loại tác phẩm này sẽ có tác động sinh thái-chính trị tích cực thông qua trang bị cơ sở thông tin cho độc giả nhận biết tương lai khí hậu và thuyết phục về mức độ ảnh hưởng khẩn cấp của biến đổi khí hậu. (shrink)

Tác giả Vương Quân Hoàng (Trung tâm Nghiên cứu Xã hội Liên ngành ISR, trường Đại học Phenikaa) vừa có bài viết quan điểm trên tạp chí Nature về việc làm thế nào để việc rút bài báo khoa học trở nên minh bạch hơn, mang lại lợi ích cho bản thân nhà khoa học bị rút bài cũng như cộng đồng khoa học.

Tác giả Vương Quân Hoàng (Trung tâm Nghiên cứu Xã hội Liên ngành ISR, trường Đại học Phenikaa) vừa có bài viết quan điểm trên tạp chí Nature về việc làm thế nào để việc rút bài báo khoa học trở nên minh bạch hơn, mang lại lợi ích cho bản thân nhà khoa học bị rút bài cũng như cộng đồng khoa học.

Bài nghiên cứu kiểm tra hiệu ứng bất cân xứng của đòn bẩy tài chính trên thị trường tài chính cận biên của Việt Nam. Thông qua việc áp dụng mô hình kinh tế lượng EGARCH và TARCH, bài nghiên cứu đã xác nhận sự tồn tại của hiệu ứng bất cân xứng của tin tức đến mức độ rủi ro trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Cụ thể, tin tức tiêu cực có tác động mạnh hơn so với (...) tin tức tích cực đến sự biến động của giá tài sản trong tương lai. Ngoài ra, mô hình TARCH có sự phù hợp hơn so với mô hình EGARCH dựa trên sự kiểm tra chỉ tiêu tiêu chuẩn thông tin Akaike (AIC) và tiêu chuẩn thông tin Bayesian (BIC). (shrink)

Vào ngày 19/4/2024 vừa qua, Tuyên bố New York về Ý thức của Động vật đã được công bố tại một hội nghị "Khoa học Mới nổi về Ý thức của Động vật" được tổ chức tại Đại học New York. Tuyên bố New York là một nỗ lực để thể hiện sự đồng thuận của giới khoa học về sự tồn tại trải nghiệm ý thức ở tất cả các loài có xương sống (bao gồm tất cả các loài (...) bò sát, lưỡng cư và cá) và nhiều loài không xương sống (bao gồm, ít nhất là, các loài mực ống, giáp xác mười chân và côn trùng). Về mặt khoa học, Tuyên bố New York là một bước tiến bộ lớn cho nhân loại, nhưng nó cũng sẽ khiến cho nhiều người có ý thức hơn về các thách thức đạo đức liên quan đến động vật có trải nghiệm ý thức. Bài viết này sẽ bàn về các cách tiếp cận triết học đối với vấn đề đạo đức của việc giết các sinh vật có tri giác để từ đó chỉ ra nan đề đạo đức đang hiện hữu trong xã hội loài người: Để duy trì sự tồn tại của con người, loài được xem là có đạo đức, thì chúng ta lại vi phạm đạo đức của chính chúng ta, là sát sinh các loài có giá trị nội tại, ý thức, hay tri giác khác. Nan đề đạo đức này đã tồn tại trong xã hội loài người từ rất lâu trước đây. Nhiều giải pháp đã được đề xuất và ứng dụng vào thực tế nhầm giải quyết nan đề này, như cách tiếp cận bất bạo lực và ăn chay của Phật giáo, việc áp dụng luật Hồi giáo và các nghi lễ thiêng liêng đối với động vật trong Hồi giáo, các phòng trào đòi quyền cho động vật và thực hiện tuyệt chủng tự nguyện ở các nước phương Tây, hay chế biến thịt sử dụng tế bào động vật. Tuy nhiên, dù cách nào đi nữa thì hiện nay chúng ta vẫn chưa thể hoàn toàn giải quyết được nan đề đạo đức, đó là các sinh vật có tri giác vẫn tiếp tục bị giết vì sự sinh tồn của con người. Chúng tôi cho rằng giải pháp khả thi nhất hiện nay đó là thay đổi văn hóa tiêu dùng thực phẩm ở hiện tại, xây dựng các giá trị văn hóa thặng dư sinh thái, và thúc đẩy các giải pháp hòa bình. (shrink)

Trong nghị sự khẩn trương thúc đẩy nhịp độ phát triển kinh tế đầu Xuân 2024, ngày 28-2 báo chí kinh tế Việt Nam đồng loạt đưa tin về sự kiện Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự chỉ đạo tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) 2024. Một thông điệp được đặc biệt chú ý là quyết tâm nâng hạng TTCK Việt Nam từ cận biên lên mới nổi trong (...) năm 2025, nhằm nhấn mạnh vai trò thiết yếu của TTCK với nền kinh tế, đồng thời cũng là yêu cầu khách quan của công cuộc xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Ông nhấn mạnh: “Tóm lại, phát triển TTCK công khai, minh bạch, an toàn, toàn diện, bao trùm, lành mạnh, hội nhập, bền vững, hiệu quả; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các chủ thể liên quan.”. (shrink)

Báo Khoa học & Phát triển ngày 23-2 đăng một bài ngắn nhưng thú vị và rất giá trị của TS Phạm Hiệp, viết về trải nghiệm và suy ngẫm qua nhận biết những phát kiến mới, nhỏ (nhưng “hạt tiêu”) trong công việc nghiên cứu khoa học.Bài viết rõ ràng phản ánh một dáng điệu tăng trưởng tư duy trong tổng thể tiếp cận nhận thức luận, một trong ba trụ cột quan trọng của triết học khoa học. Trong (...) bài viết ngắn để tiếp dòng suy nghĩ của TS Phạm Hiệp, bàn tiếp về tính “động” của thể trạng nhỏ (từ quan sát “tĩnh”) là việc đáng làm, tôn tạo tiếp giá trị bài vừa nói trên Khoa học và Phát triển. Qua đó, chân dung của thực tế tương lai có thể sẽ rất khác, mặc dù chỉ bắt đầu nho nhỏ mà thôi. (shrink)

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên Tạp chí Scientific Reports, các nhà nghiên cứu đã lần đầu tiên ghi lại việc động vật hoang dã sử dụng một loại cây có dược tính để chữa lành vết thương.

Môi trường tự nhiên của trái đất đang phải đối mặt với nhiều thách thức và nguy cơ do hành động con người gây ra. Trong một số trường hợp, các nỗ lực bảo vệ môi trường có thể không chỉ không đem lại lợi ích cho môi trường mà còn gây ra những thảm hoạ nghiêm trọng. Bài luận này sẽ điểm qua một số ví dụ cụ thể về thảm họa môi trường đã xảy ra trong quá khứ (...) do hành động bảo vệ môi trường của con người nhưng lại sai lầm. (shrink)

Trong ghi chép ngắn, chúng tôi đưa sớm ra một số suy nghĩ về việc xây dựng văn hóa phụng sự môi trường, xuất phát từ một góc nhìn gần gũi với hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Đó là góc nhìn từ lối sống của một tập hợp, có lẽ hiện nay khá bé, những nhân vật được yêu mến bởi dông đảo công chúng khán giả, thông qua các vai diễn trên màn ảnh. Họ hay được gọi bằng (...) danh xưng rất đặc trưng văn chương, báo chí là những “minh tinh màn bạc”. Những suy nghĩ này có nguồn gốc từ thực tế quan sát được cho thấy, đôi khi những thứ gọi là “lạ đời” chẳng qua chỉ mang ý nghĩa không được số đông thực hành mà thôi. Nó không hoàn toàn mang ý nghĩa sai lạc, hay phản logic, hay trái đạo lý. Thậm chí có thể ngược lại, chưa chắc cái được số đông thực hành có nghĩa là đúng đắn, logic hay hợp đạo lý! (shrink)

LTS: Khoa học mở, bao gồm các hợp phần tạp chí mở, dữ liệu mở, phần mềm mở, tài liệu khoa học mở… đang là xu hướng diễn ra ngày càng mạnh trên thế giới. Tại Việt Nam, khoa học mở đã được Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tiên phong giới thiệu trong một vài năm gần đây. -/- Trong bài viết gốc bằng Tiếng Anh, có tiêu đề "How to move open science from the (...) periphery to the centre", đăng trên University World News ngày 19/11/2022, tác giả Phạm Hiệp đã tổng kết lại sự phát triển của khoa học mở Việt Nam trong hơn một thập kỷ vừa qua. Bản dịch do giải pháp AI (trí tuệ nhân tạo) do Nhóm nghiên cứu Reduvation (Trường Đại học Thành Đô) phối hợp với HTEcom phát triển và thực hiện. (shrink)

Bây giờ ở Hà Nội lại có nhiều quán nước vối, nấu cả nụ lẫn lá. Thế là, thức uống ngàn đời của người Việt mà cách đây gần một trăm năm cụ Nguyễn Công Tiễu, một nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực nông nghiệp, đã có một công trình về giá trị dinh dưỡng của nó sau một hồi thời thế xoay vần đã quay trở lại, bình thường như lẽ sống, sự sống. Nước vối khiêm nhường, (...) nhưng đã đủ khỏe khoắn để vượt qua những thách thức của nước ngọt, đồ uống có ga, những thương hiệu lẫy lừng. (Tạp chí Tia Sáng; 7-7-2016). (shrink)

Thức ăn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cuộc sống. Nó không chỉ cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng cho sự sống và phát triển của con người, mà đôi khi nó còn là hình thức để con người đạt thỏa mãn các nhu cầu văn hóa và xã hội. Việc dân số toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng qua từng năm, thức ăn lại ngày càng trở nên quan trọng để đảm bảo an ninh (...) lương thực. Tuy nhiên, các hoạt động nông nghiệp và sử dụng đất đai cho sản xuất thực phẩm là một trong những nguồn phát thải nhà kính chính, góp phần làm biến đổi khí hậu. (shrink)

Theo báo cáo của các quan chức động vật hoang dã Hoa Kỳ, vụ phóng tàu Starship đã để lại sự tàn phá nặng nề đối với môi trường địa phương. (Tạp chí Kinh tế và Dự báo; ngày 28-9-2023).

Trong một số trường hợp, các nỗ lực bảo vệ môi trường có thể không chỉ không đem lại lợi ích cho môi trường, mà còn gây ra những thảm họa nghiêm trọng.

Thức ăn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cuộc sống. Nó không chỉ cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng cho sự sống và phát triển của con người, mà đôi khi nó còn là hình thức để con người đạt thỏa mãn các nhu cầu văn hóa và xã hội [1]. Việc dân số toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng qua từng năm, thức ăn lại ngày càng trở nên quan trọng để đảm bảo an (...) ninh lương thực. Tuy nhiên, các hoạt động nông nghiệp và sử dụng đất đai cho sản xuất thực phẩm là một trong những nguồn phát thải nhà kính chính, góp phần làm biến đổi khí hậu. (shrink)

The Kingfisher story collections (Truyện ngụ ngôn Bói Cá) của tác giả Vương Quân Hoàng thể hiện các quan sát và suy tư của ông đối với các khía cạnh văn hóa, xã hội, và con người thông qua góc nhìn và trải nghiệm của ngài Bói Cá, nhân vật chính của cả tập truyện, đối với cuộc sống nhộn nhịp ở xóm chim. Có thể nói, cuốn sách cung cấp cho độc giả nhỏ tuổi những bài học về cách (...) làm người thông qua sự vui nhộn, sinh động, và muôn màu của những chú chim. Đối với những người lớn tuổi, đã có một số hay nhiều kinh nghiệm, cuốn sách có thể mang lại những giây phút giải trí và cơ hội đúc rút, suy ngẫm có giá trị. Nếu đọc cuốn sách nhiều lần và đọc dưới nhiều góc độ khác nhau, người đọc thậm chí càng khám phá được thêm nhiều điều ý vị lẩn khuất trong thế giới xóm chim. (shrink)

Rừng nguyên sinh, rừng già, nhiệt đới trông hết sức sinh động và vững chãi. Từ xa nhìn lại, thường chúng ta thấy màu xanh đậm, thậm chí xanh đen. Khi tới gần, phong cảnh càng hiện ra nhiều sinh khí, do cây lá bám nhau chằng chịt. Kèm thêm là các thảm thực vật thấp, bên dưới những tán cây lớn.

Ritchie ước tính nếu một người di chuyển giữa London và Madrid bằng “chim sắt”, thì chỉ một mình người này đã để lại đóng góp phát thải 0,5 tấn CO2.

Bài viết sử dụng mô hình GARCH để mô hình hóa và thực hiện dự báo cho chỉ số VNIndex, chỉ số đại diện cho thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam. Kết quả thống kê cho thấy, mô hình phù hợp nhất để khái quát hóa sự biến động của VNIndex là GARCH (1,1). -/- Kết quả giả lập cũng cho biết, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 (đợt 1) lên TTCK Việt Nam là rất lâu dài, khả năng (...) cao để thị trường có thể phục hồi trở lại như trước đại dịch cần khoảng thời gian là 3 năm 3 tháng. (shrink)

Biến đổi khí hậu là một cụm từ dùng để chỉ sự thay đổi của hệ thống khí hậu gồm khí quyển, thủy quyển, sinh quyển, thạch quyển ở hiện tại và trong tương lai bởi các nguyên nhân khách quan và chủ quan trong một giai đoạn nhất định.

(Dân trí) - Bạn hãy thử hình dung một bức tranh thể hiện hình ảnh một thương gia cưỡi một chú lạc đà. Dưới chân họ chỉ có cát nóng bỏng của sa mạc khô cằn, phía sau lưng họ là ánh mặt trời chói lòa, bỏng rát. Hai bên đường chỉ có sương rồng gai góc, như biểu trưng cho hành trình vất vả đầy chông gai. Một điều gây bất ngờ: chú lạc đà lại kéo theo một chiếc (...) xe hơi sang trọng. (shrink)

Bạn hãy thử hình dung một bức tranh thể hiện hình ảnh một thương gia cưỡi một chú lạc đà, dưới chân là cát nóng bỏng của sa mạc khô cằn, phía sau lưng là mặt trời bỏng rát, hai bên đường chỉ có xương rồng gai góc, như biểu trưng cho hành trình vất vả đầy chông gai. Một điều gây bất ngờ: chú lạc đà lại kéo theo một chiếc xe hơi sang trọng.

Tainted political symbols ought to be confronted, removed, or at least recontextualized. Despite the best efforts to achieve this, however, official actions on tainted symbols often fail to take place. In such cases, I argue that political vandalism—the unauthorized defacement, destruction, or removal of political symbols—may be morally permissible or even obligatory. This is when, and insofar as, political vandalism serves as fitting counter-speech that undermines the authority of tainted symbols in ways that match their publicity, refuses to let them (...) speak in our name, and challenges the derogatory messages expressed through a mechanism I call derogatory pedestalling: the glorification or honoring of certain individuals or ideologies that can only make sense when members of a targeted group are taken to be inferior. (shrink)

Quá trình chuyển đổi từ phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu) sang phương tiện chạy bằng điện (EV) đại diện cho một thời kỳ mới, rất quan trọng trong lịch sử vận tải. Vào lúc này, khi thế giới vật lộn với những thách thức về biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí và trữ lượng nhiên liệu hóa thạch ngày càng cạn kiệt, việc chuyển đổi sang xe điện được coi là một bước quan (...) trọng hướng tới một tương lai bền vững hơn. (shrink)

A prominent way of justifying civil disobedience is to postulate a pro tanto duty to obey the law and to argue that the considerations that ground this duty sometimes justify forms of civil disobedience. However, this view entails that certain kinds of uncivil disobedience are also justified. Thus, either a) civil disobedience is never justified or b) uncivil disobedience is sometimes justified. Since a) is implausible, we should accept b). I respond to the objection that this ignores the fact that (...) civil disobedience enjoys a special normative status on account of instantiating certain special features: nonviolence, publicity, the acceptance of legal consequences, and conscientiousness. I then show that my view is superior to two rivals: the view that we should expand the notion of civility and that civil disobedience, expansively construed, is uniquely appropriate; and the view that uncivil disobedience is justifiable in but only in unfavorable conditions. (shrink)

TCCS - Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa thập niên thứ hai, thế kỷ XXI. Tuy vậy, mốc thời gian không quan trọng bằng những đổi thay chóng mặt của quá trình quốc tế hóa đời sống kinh tế, và những biến đổi sâu sắc nó sẽ mang lại. Quá trình ấy, ngay bây giờ, lại được phóng đại qua lăng kính của những biến động toàn cầu do khủng hoảng kinh tế - tài chính 2007 - 2009, điều (...) có thể dẫn tới những biến đổi lớn về cấu trúc kinh tế nhân loại, cũng như diễn tiến địa - chính trị khắp nơi trên thế giới. (shrink)

Social movements often impose nontrivial costs on others against their wills. Civil disobedience is no exception. How can social movements in general, and civil disobedience in particular, be justifiable despite this apparent wrong-making feature? We examine an intuitively plausible account—it is fair that everyone should bear the burdens of tackling injustice. We extend this fairness-based argument for civil disobedience to defend some acts of uncivil disobedience. Focusing on uncivil environmental activism—such as ecotage (sabotage with the aim of protecting the environment)—we (...) argue that some acts of uncivil disobedience can be morally superior to their civil counterparts, when and because such acts target people who are responsible for environmental threats. Indeed, insofar as some acts of uncivil disobedience can more accurately target responsible people, they can better satisfy the demands of fairness compared to their civil counterparts. In some circumstances, our argument may require activists to engage in uncivil disobedienceeven whencivil disobedience is available. (shrink)