The population ageing of Chinese society is deepening. The elderly care policy is a policy standard formulated by the government to protect the rights and interests of older people in the process of actively coping with the population ageing. It has crucial guiding significance for improving the elderly care services and carrying out pension practice. Since the reform and opening-up, China’s elderly care policy system has gone through three stages of initial construction, development, and transformation, showing a development direction from (...) aid to service, from one to multiple, from unique to general. In general, China has primarily formed a complete framework of the elderly care policy system, the rights, and interests of older people have been strongly guaranteed, the elderly care service industry has developed rapidly, and the quality of elderly care service has been effectively improved. However, in the process of policy development, there are still problems such as difficulty in implementing policies, low effectiveness, vague content, and fragmentation of policies. In the future, it is urgent to establish a complete, scientific, reasonable, and effective elderly care policy system. It should further expand the scope of benefits of old-age care policies, promote the coordinated development of the elderly care policies between urban and rural areas and among regions, strengthen the guiding and leading role of the government, and refine policies on personnel training, so as to form a powerful driving force for old-age care. (shrink)

How does it come about that a person akratically believes that P, while at the same time believing that the available evidence speaks against that P? Among the current accounts, Scanlon offers an intuitive suggestion that one’s seeming experience that P may play an important role in the aetiology of their akratic belief that P. However, it turns out to be quite challenging to articulate what the role of seeming experience is. This paper will offer a novel development of Scanlon’s (...) intuitive suggestion, with a focus on clear-eyed epistemic akrasia. I will argue that the primary role of seeming experience is unlikely to act as the subject’s reason or to provide the subject with prima facie justification; instead, based on the recent work in dogmatism and Cartesian clarity, I will propose a causal account, according to which, when it seems clear to the subject that P, the seeming experience may exert a brute causal force to persistently compel the subject to believe that P. This causal account also has the advantage of helping some existing accounts to explain clear-eyed epistemic akrasia. (shrink)

How many factors, i.e. departures from normality, are necessary to explain a delusion? Maher’s classic one-factor theory argues that the only factor is the patient’s anomalous experience, and a delusion arises as a normal explanation of this experience. The more recent two-factor theory, on the other hand, contends that a second factor is also needed, with reasoning abnormality being a potential candidate, and a delusion arises as an abnormal explanation of the anomalous experience. In the past few years, although there (...) has been an increasing number of scholars offering a variety of arguments in defence of Maher’s one-factor theory, these arguments have not been adequately addressed by two-factor theorists. This paper aims to address this gap by critically examining the arguments on three crucial issues: the intelligibility of delusions, the dissociation between anomalous experiences and delusions, and the empirical evidence of a second factor. I will argue that the Maherian notion of anomalous experience is not sufficient for explaining delusions and the two-factor theory is on the right track in its search for the missing factor in the aetiology of delusions. (shrink)

According to a bodily view of pain, pains are objects which are located in body parts. This bodily view is supported by the locative locutions for pain in English, such as that “I have a pain in my back.” Recently, Liu and Klein (Analysis, 80(2), 262–272, 2020) carry out a cross-linguistic analysis, and they claim that (1) Mandarin has no locative locutions for pain and (2) the absence of locative locutions for pain puts the bodily view at risk. This paper (...) rejects both claims. Regarding the philosophical claim, I argue that a language without locative locutions for pain only poses a limited challenge to the bodily view. Regarding the empirical claim, I identify the possible factors which might have misled Liu and Klein about the locative locutions for pain in Mandarin, and argue that Mandarin has a wide range of locative locutions for pain by conducting a corpus analysis. I conclude that compared to English, Mandarin lends no less, if not more, support to the bodily view of pain. (shrink)

We all have experiences in which it “seems clear” to us that something is true. This kind of clear experience can play significant roles in determining whether we believe something to be true. But what are the significant roles? So far, the literature has focused on optimal cases where a person's clear experience might provide prima facie justification for their belief. This article will develop the hypothesis that, in less optimal cases, these clear experiences can be epistemically damaging. Specifically, it (...) will argue that, in certain cases, such experiences may causally compel belief even in the face of counterevidence. (shrink)

Residents' high medical expenses is the core challenge that needs to be solved urgently in China's medical reform for a long time. Based on the panel data of 30 provinces in Chinese Mainland during 2011–2019, we evaluate the impact of China's national comprehensive medical reform pilot policy on residents' medical expenses by using the difference-in-differences model. The results show that the pilot policy was generally conducive to reducing residents' medical expenses, resulting in a reduction of 2.13% in per capita medical (...) expenses for inpatients, but the effect on per capita medical expenses for outpatients was insignificant. Mechanism analysis shows that hospital competition and institutional environment played a moderating role in the effect of the pilot policy on residents' medical expenses reduction. The more intense the hospital competition and the better the institutional environment, the more significant of the reduction effect. In addition, the reduction effect of the pilot policy was greater in the central provinces, the provinces with poor medical infrastructure, and the provinces with strong financial strength. This study provides useful policy insights for deepening medical reform and reducing residents' medical expenses. (shrink)

Corlett (2019) raises two groups of challenges against the two-factor theory of delusions: One focuses on weighing “the evidence for … the two-factor theory”; the other aims to question “the logic of the two-factor theory” (p. 166). McKay (2019) has robustly defended the two-factor theory against the first group. But the second group, which Corlett believes is in many aspects independent of the first group and Darby (2019, p. 180) takes as “[t]he most important challenge to the two-factor theory raised (...) by Dr. Corlett”, has by large remained. Here I offer my two cents in response to the second group. More specifically, I argue that Corlett’s challenges to the logic of the two-factor theory, concerning modularity, double dissociation and cognitive penetration, seem to be based on some misunderstandings of the two-factor theory. (shrink)

I would like to thank Sullivan-Bissett and Noordhof for their stimulating comments on my 2023 paper in Neuroethics. In this reply, I will (1) articulate some deeper disagreements that may underpin our disagreement on the nature of delusion, (2) clarify their misrepresentation of my previous arguments as a defence of the two-factor theory in particular, and (3) finally conduct a comparison between the Maherian one-factor theory and the two-factor theory, showing that the two-factor theory is better supported by evidence.

In order to explain delusional beliefs, one must first consider what factors should be included in a theory of delusion. Unlike a one-factor theory, a two-factor theory of delusion argues that not only anomalous experience (the first factor) but also an impairment of the belief-evaluation system (the second factor) is required. Recently, two-factor theorists have adopted various Bayesian approaches in order to give a more accurate description of delusion formation. By reviewing the progression from a one-factor theory to a two-factor (...) theory, I argue that in light of the second factor’s requirements, different proposed impairments can be unified within a consistent belief-evaluation system. Under this interpretation of the second factor, I further argue that the role of a mechanism responsible for detecting bizarreness is wrongly neglected. I conclude that the second factor is a compound system which consists of differing functional parts, one of which functions to detect bizarreness in different stages of delusion; moreover, I hold that the impairment can be one or several of these functional parts. (shrink)

This collection brings together fourteen contributions by authors from around the globe. Each of the contributions engages with questions about how local and global bioethical issues are made to be comparable, in the hope of redressing basic needs and demands for justice. These works demonstrate the significant conceptual contributions that can be made through feminists' attention to debates in a range of interrelated fields, especially as they formulate appropriate responses to developments in medical technology, global economics, population shifts, and poverty.

Nie Bao 聶豹 (1487–1563) was a Neo-Confucian philosopher and scholar-official of sixteenthcentury Ming China. In his Ming ru xue an 明儒學案 (Case studies of Ming Confucians), Huang Zongxi 黃宗羲 placed him in the Jiangxi (Jiangyou 江右) group of Wang Yangming followers. Nie Bao met the influential founder of the Ming School of Mind in 1526 and was inspired by his teaching of the innate knowing (liangzhi 良知). However, he differed from other followers in his quietist approach to realizing and extending (...) this knowledge. While developing his ideas over the course of two decades, as a holder of the highest civil service examination degree, Nie Bao also held a series of impactful official positions, and earned a reputation for effectiveness and integrity. However, he was also the unwitting victim of factionalism at the Ming court, which led to his imprisonment in 1548. The goal of this article is to provide a sketch of Nie Bao’s political trajectory and intellectual development from his early years until his imprisonment, as well as translation of significant passages pertaining to that trajectory and development. By the time of his imprisonment, Nie Bao had articulated the essential elements of his philosophy of returning to the root (by which he meant silence), and attaining centeredness and, with that, his unique interpretation of his teacher’s central tenet. (shrink)

Menschen sind häufig nicht ganz bei der Sache. Oft finden wir sie abwesend, nicht ganz da, sich in Tagträume verlierend, in Gedanken schon bei der nächsten Sache; finden sie irgendwie nicht ganz hinein in die Situationen, mit denen sie sich gerade konfrontiert finden. Der Beitrag entwickelt die These, dass die Rede von der "Immersivität" von Erfahrung nicht erst bei technologisch oder ästhetisch mediierten Erlebnissen des Versetztseins in künstliche oder virtuelle "Welten" und Umgebungen am Platz, gewöhnliche menschliche Erfahrung vielmehr ganz grundsätzlich (...) durch eine immersive Dynamik des Hineinfindens in und Hinausgeratens aus Situationen charakterisiert ist: Noch bevor wir uns ein bewusstes Bild konkreter Umstände und Möglichkeiten gemacht haben, finden wir uns gewöhnlich schon in Situationen verortet. Diese zeichnen bestimmte Rhythmen und Richtungen, Valenzen und Tendenzen, Bedeutsamkeiten und Möglichkeiten vor. Der Beitrag skizziert eine Phänomenologie der Immersion, die auch ein tieferes Verständnis technologisch oder ästhetisch mediierter Immersionserfahrungen verspricht. (shrink)

The aim of the present article is an attempt to analyse and interpret cinematic cruelty from a sociological and philosophical perspective. Contrary to the received wisdom, where film violence results on the viewers’ side from the destructive aspects of human nature and on the producers’ side from the desire for material profit, the author presents an alternative approach to this social phenomenon. The main thesis is that gore in movies poses a more or less fulfilling artistic commentary on actual social (...) relationships and contemporary cultural conditions. The line of the argument is divided into three parts: in the first part, the author describes the modern transition from a transcendental to a transgressive understanding of the body and of corporeality; in the second part, the author presents the issue of cultural fascination with cruelty, from a sociological and also from a historical perspective; in the third and last part, the author analyses and interprets the respective aspects of three selected violent movies, pointing out their sociological and philosophical implications. The main methodological premise is posed by the concept of the ‘productive viewer’ from Rainer Winter, according to which the viewer is not a passive perceiver of art, but is an active and interpretive subject of the pictures on the basis of their contemporary cultural meanings and content. (shrink)

The author raises the question why Polish philosophy (by which he means Polish analytical philosophy, or the philosophy of the Lvov-Warsaw School) differs so much from what is known as 'Continental philosophy'. He identifies and analyses the following factors which have influenced philosophical developments in Poland: socialism, the connection between philosophy and mathematics, the influence of Austrian philosophy, the peculiar role of K. Twardowski, and Catholicism. The article ends with an appeal for not tolerating irrationalism and relativism in philosophy.

The non-dualizing philosophy of Josef Mitterer as a contemporary version of Heglism -/- The aim of this paper is to present an analogy between philosophy of contemporary Austrian thinker Josef Mitterer and philosophy of Georg Wilhelm Friedrich Hegel. In his works (Das Jenseits der Philosophie and Die Flucht aus Beliebigkeit) Mitterer presents the project of non-dualizing way of speaking. He rejects fundamental philosophical assumption of ontological distinction between language and reality. He claims that when we realize that this assumption is (...) arbitrary we understand that one of the most important contemporary question about relationship between language and reality is not relevant. Analogical considerations we can find in Hegelian Introduction to the Phenomenology of Spirit, where Hegel proposes to reject the assumption of ontological distinction between subject and object. He notices that “fear of error” characteristic for modern critic of cognition is a result of this assumption and it can be rejected when we reject this assumption. I claim that the starting point of this two philosophical projects is the same thought although it is expressed in two different philosophical languages. In the second part of my paper I try to consider quality of this characteristic for Mitterer and Hegel way of thinking. (shrink)

Is Divine Knowledge Incompatible with Human Freedom? An Analysis of Some Arguments The problem that divine omniscience or divine foreknowledge makes free will impossible belongs to notoriously difficult to solve. In XX century one of the most important interpretation of this difficulty was provided by Nelson Pike. If God believes infallibly and in advance how Smith will act, this fact about the past excludes out all alternatives for Smith. But libertarian account of free will requires alternatives possibilities, so, it could (...) be argue that God’s foreknowledge is incompatible with our free will. This paper carefully criticizes Pike’s argumentation and suggests that because God’s foreknowledge doesn’t eliminate future alternatives through causal means, it is compatible with free will and that Pike’s argument and two briefly analyzed standard arguments for fatalism presented by Zagzebski failed. (shrink)

W wiktoriańskiej Brytanii współistniały dwa kontrastujące ze sobą wizerunki o kobiet – anioł w domu i upadły anioł. Odzwierciedlały one podwójne standardy moralne epoki. Wyobrażenia te oparte były na moralności potocznej i stylach myślenia epoki, czyli dyskursach obecnych w wiktoriańskiej nauce, medycynie, literaturze oraz sztuce. Artykuł omawia zarówno przekazy zawarte z źródłach moralności potocznej, jak i wymienione dyskursy, które prowadziły do nadawania społecznych ocen o (nie)normalności. Przedstawionym wskaźnikiem takich ocen społecznych są przykładowe sankcje i postawy społeczne wobec stylów życia i (...) ról społecznych, jakie odgrywały kobiety wiktoriańskie. (shrink)

This article examines the role of insomnia in Emil Cioran’s philosophy. Taken as a whole, his work appears to be exceptionally significant both from the point of view of anthropology and illness narrative studies. There has never been any doubt that his life and work are dominated by a sense of ennui, loneliness and estrangement. Yet these themes are merely symptoms of more fundamental problems he grappled with, i.e. the grotesque nature everyday life, ecstasy in a life without gods, being (...) an absolute-in-itself and absolute-for itself, etc. This study is focused on insomnia, treated as a primary anthropological category and studied with the help of phenomenological and hermeneutical methodology. Drawing on, among others, the philosophy of Martin Heidegger and Arthur Schopenhauer, the article formulates a set of substantially new conceptual propositions that offer a new approach to the problematics of Cioran’s work. (shrink)

"What We Cannot Think" Review of Ray Monk. Ludwig Wittgenstein. Powinność geniusza. Trans. A. Lipszyc and Ł. Sommer. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2003.

Tłumaczenie artykułu N. O. Łosskiego pt. Czy jest prawdą, że filozofia rosyjska nie jest naukowa? opublikowanego w gazecie „Nowe ruskie słowo” («Новое русское слово») 1 czerwca 1952 roku. Tłumaczenie z języka rosyjskiego: Pylyp Bilyi i Alicja Pietras.

In my paper I present a critique of Dorota Brylla’s interpretation of the dialogue by Nicholas of Cusa - De Deo abscondito, and a critique of her stance on apophatic theology. I consider Brylla’s position an exemplification of a more widespread philosophical point of view in terms of both the interpretation of Nicholas thought and the apophatic tradition as such. I also present an alternative reading of both his dialogue and apophatic theology. Finally, I point out some implications of adopting (...) my position for philosophical theology and the philosophy of religion. (shrink)

Etycy nie poświęcali dotąd wiele uwagi niepewności, koncentrując się często na skrajnie wyidealizowanych hipotetycznych sytuacjach, w których zarówno kwestie empiryczne (np. stan świata, spektrum możliwych decyzji oraz ich konsekwencje, związki przyczynowe między zdarzeniami), jak i normatywne (np. treść norm, skale wartości) były jasno określone i znane podmiotowi. W poniższym artykule – który jest rezultatem projektu dotyczącego różnych typów decyzji w sytuacjach niepewności związanej z postępem w naukach i technologiach biomedycznych – przedstawię analizę sytuacji niepewności normatywnej, czyli takich, w których podmiot (...) musi podjąć decyzję, nie mając pewności co do tego, jaka norma postępowania jest właściwa, np. dlatego, że ma sprzeczne intuicje normatywne na temat dopuszczalności danej decyzji. Stanowisko, które określa się niekiedy mianem komparatywizmu, głosi, że w tego typu sytuacjach należy uwzględniać nie tylko stopnie przekonań podmiotu w kwestii różnych norm, ale także to, na ile możliwe decyzje warte są podjęcia wedle tych norm. Przedstawię tu analizę kilku przypadków niepewności normatywnej, a także charakterystyczny argument przeciwko dotychczasowym wersjom komparatywizmu, wskazujący, że nie uwzględniają one różnych nastawień do ryzyka w sytuacjach niepewności normatywnej, choć dopuszczają jednocześnie różne nastawienia do ryzyka w sytuacjach niepewności empirycznej. Pokażę też, że zasada ostrożności dotycząca statusu moralnego w upraszczający sposób przedstawia sytuacje niepewności normatywnej. (shrink)

Wie jedes Krankenhaus hat Charité ihre Geschichte, die mit dem Erlaß des preußischen Königs Friedrich I. vom 14. November 1709 zur Gründung von Lazareth-Häusern anfing, um der Ausbreitung der Pest entgegenzuwirken, wozu es allerdings in Berlin nie gekommen ist. Am 9. Januar 1727 verfügte König Friedrich Wilhelm I. die Umwandlung des vor dem Spandowischen Tor errichteten Lazareth in ein Hospital und nannte es „das Haus die Charité“ nach dem Vorbild von Hôpital de la Charité in Paris. -/- Das Wort und (...) der Begriff Charité ist wesentlich älter als das Krankenhaus. Das Französische charité ist äquivalent dem Englischen charity und dem Deutschen Barmherzigkeit, während ihre Ursprünge im Griechischen zu finden sind: χάρις bedeutet Gnade, Gunst, χαριτόω Gnade oder Gunst zeigen oder empfangen, favorisieren oder favorisiert werden, gnädig oder begnadet sein. Das Krankenhaus ist ein Ort der Gnade, welche den Kranken und Bedürftigen zusteht aufgrund allgemeiner Verpflichtung, seinen Nächsten so zu lieben wie sich selbst. Die Gunst und die Gnade zu erweisen heißt auch, sich zu erbarmen und mitleidig sein, eigenes Herz für fremdes Leid zu offnen. -/- Seit ihrer Gründung weichte Charité von diesem Grundgedanke mehrmals ab, was bisher in ihrer Geschichtsschreibung mehr oder weniger wahrheitsgetreu festgehalten wurde. Dieser Tradition des Festhaltens und der Wiedergabe der Wahrheit bin ich verpflichtet, weil offizielle Geschichtsschreibung erneut beginnt, von der Realität abzuweichen und die Tatsachen zu leugnen, die sowohl unzweifelhaft sind als auch unzweifelhaft würdig sind, erzählt zu werden, weil es dabei um die Frage des Auftrags der Charité geht. -/- Charité wurde gegründet, um das Unheil abzuwenden, dennoch war ihre Geschichte keine Heilsgeschichte, wie ich bereits feststellte. Das Unheil setzte sich im 21. Jahrhundert fort, was ich zu unterbinden suche. Einziges Heilmittel dagegen ist die Wahrheit, daran besteht kein Zweifel, und der Weg, um die Wahrheit zu erkennen, ist die Barmherzigkeit. (shrink)

Integracja wiekowa - termin stosowany w gerontologii społecznej w przynajmniej dwóch znaczeniach. W ujȩciu w¸a}skim - przyjȩtym głównie w literaturze anglojȩzycznej - integracja wiekowa odnosi siȩ do takiej struktury ról społecznych w różnorodnych instytucjach, która umożliwia istnienie różnic, ale nie s¸a} one zależne ściśle od struktury wieku, tj. tego czy ktoś jest osob¸a} młod¸a}, w wieku środkowym, czy też w wieku starszym. Chodzi tutaj w szczególności o instytucje edukacyjne, ekonomiczne, polityczne, religijne i czasu wolnego w których osoby z odmiennych grup (...) wieku i generacji odgrywaj¸a rozmaite role i zajmuj¸a różne pozycje. Integracja wiekowa opiera siȩ na założeniu, że dostȩp do instytucji, możliwości wyjścia z niej i dostȩp do produktów ; zrealizowanych w rzeczywistości usług i wypłaconych świadczeń oraz rezultatów ; efektów zrealizowanych usług i świadczeń np. zmniejszenie ubóstwa, poprawa stanu zdrowia, działalności tych instytucji jest równy dla wszystkich bez wzglȩdu na wiek. ** Age integration - a term used in social gerontology in at least two senses. In a narrow perspective - adopted mainly in English-language literature - age integration refers to such a structure of social roles in various institutions that allows for differences, but they do not depend strictly on the age structure, i.e. whether someone is a middle-aged adult or in an older age. This is particularly about educational, economic, political, religious and leisure institutions in which people from different age groups and generations play different roles and occupy different positions. Age integration is based on the assumption that access to the institution, the possibility of exiting it and access to products ; services implemented in reality and benefits and outcomes paid out; the effects of implemented services and services, eg reduction of poverty, improvement of health, activities of these institutions is equal for all regardless of age. (shrink)

Idea integracji europejskiej nie jest wymysłem naszych czasów. Jest to proces złożony, który dojrzewał na przestrzeni kilku wieków i który w naszym stuleciu zaczął nabierać wyrazistych kształtów. Społeczeństwa europejskie znużone bezsensem wzajemnie wyniszczających wojen, zaczęły poszukiwać takiej formy koegzystencji, która umożliwiłaby im wspólne decydowanie o polityce, gospodarce czy kulturze. W roku 1950 francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zadeklarował gotowość rządu francuskiego do współpracy z rządem niemieckim w sektorze węgla i stali, w celu zagwarantowania pokoju na kontynencie. Plan Schumana urzeczywistnił (...) się z chwilą podpisania w Paryżu 18 kwietnia 1951 r. przez sześć państw zachodnioeuropejskich: Niemcy, Francję, Włochy, Luksemburg, Belgię i Holandię, układu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (EWWiS). Kolejne dwa traktaty o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) podpisane w Rzymie 25 marca 1957 r. miały na celu rozszerzenie współpracy gospodarczej na inne sektory, takie jak rolnictwo, rybołówstwo, komunikacja, handel zagraniczny oraz utworzenie wspólnego rynku gospodarczego. Aby cel ten został osiągnięty, państwa członkowskie zdecydowały się na kolejne kroki integracyjne, jakimi były unia gospodarcza i walutowa. Drogę do tego procesu otworzył podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht Traktat o Unii Europejskiej. Ratyfikacja Układu z Maastricht stała się okazją dokonania pewnych zmian w niemieckiej konstytucji, do której wprowadzono nowy zapis w art. 23 o Unii Europejskiej. Unia stała się celem nadrzędnym państwa niemieckiego, a Bundestag i Bundesrat otrzymały jasne cele i zadania w sprawach dotyczących Unii Europejskiej. Fakt ten świadczy o ogromnym znaczeniu Unii dla Niemiec. Niemcy są jednym z najbogatszych państw piętnastki. Ich PKB przekracza 20 tys. ECU i jest jednym z najwyższych w Unii. Motorem niemieckiej gospodarki jest przemysł, a zwłaszcza prężnie rozwijający się przemysł samochodowy. Unia Europejska jest dla Niemiec ważnym rynkiem zbytu - 60% eksportu w ramach Unii Europejskiej zajmuje eksport niemiecki. Poziom, który Niemcy osiągnęli w przeciągu 50 lat od zakończenia drugiej wojny światowej, nie byłby możliwy bez ścisłej współpracy pozostałych państw europejskich. Zniesienie ceł oraz wszelkich barier gospodarczych stworzyło ogromne możliwości handlowe i nie tylko. Ważnym krokiem w intensyfikacji wzajemnych stosunków było utworzenie unii gospodarczej i monetarnej, mającej na celu wprowadzenie do 2002 wspólnej waluty EURO. Wraz z postępującą integracją wewnątrz Unii Europejskiej pod koniec lat osiemdziesiątych dokonały się w Europie ważne zmiany historyczne. Europa Środkowa i Wschodnia uwalnia się, w wyniku reform przeprowadzanych w Związku Radzieckim przez Michaiła Gorbaczowa, spod totalitarnych rządów komunistycznych. W roku 1991 wybucha w Moskwie pucz, który wykorzystują republiki radzieckie, ogłaszając swoją niepodległość. W Polsce i na Węgrzech odbywają się obrady okrągłego stołu, w wyniku których komuniści oddają władzę opozycji. Do ostrych konfliktów dochodzi natomiast w Czechosłowacji i Rumunii, gdzie oddanie władzy nie odbywa się bez przelewu krwi. Zmiany polityczne nie ominęły również NRD. W nocy z 9 na 10 listopada 1989 r. runął mur berliński, a 3 października 1990 r. dokonuje się zjednoczenie obu państw niemieckich. Wraz ze zjednoczeniem NRD staje się członkiem Unii Europejskiej. Proces ten odbywa się jednak na innych zasadach, niż przewidują to unijne procedury mówiące o przyjęciu nowych członków w swoje szeregi. W dniu zjednoczenia Wschodnie Niemcy przejmują prawo pierwotne oraz 80% prawa wtórnego Unii. Poza tym otrzymują znaczną pomoc w ramach funduszy strukturalnych. Wiele państw Europy Środkowo- Wschodniej chętnie podzieliłoby los NRD i szybko zintegrowałoby się z zachodnioeuropejskimi strukturami. Dlatego też od początku lat dziewięćdziesiątych zauważamy intensywne starania tych państw o przyjęcie w struktury Unii Europejskiej. W roku 1991 Polska i Węgry podpisały jako pierwsze państwa byłego Bloku Wschodniego Układy Europejskie. W ślad za nimi poszły Bułgaria, Litwa, Łotwa, Estonia, Rumunia, Słowenia, Słowacja i Czechy. Od 1994 r. kraje te wystąpiły oficjalnie o członkostwo w Unii Europejskiej. Przystąpienie do Unii spotyka się w społeczeństwie z wieloma negatywnymi reakcjami. Polacy coraz bardziej sceptycznie odnoszą się do spraw Unii Europejskiej i do przyszłego w niej członkostwa, choć z pewnością można by liczyć na wiele. Chociażby na ustabilizowanie gospodarki, młodej demokracji oraz stosunków polsko-niemieckich. Przeszkodą i problemem na drodze do integracji jest sytuacja polskiego rolnictwa, kwestia wykupu ziem polskich przez Niemców oraz utraty tożsamości narodowej. Również Niemcy obawiają się rozszerzenia. Politycy natomiast wydają się być motorem integracji europejskiej. Helmut Kohl, były kanclerz Niemiec, postawił sobie nawet za cel zintegrowanie krajów środkowoeuropejskich ze strukturami zachodnimi do 2002 r., podając za powód swej decyzji utrzymanie stabilności gospodarki i pokoju w tym regionie. Jego następca Gerhard Schröder nie jest już takim optymistą. Podczas niemieckiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej ma zamiar zająć się w pierwszej kolejności interesami niemieckimi oraz sprawami dotyczącymi wewnętrznych problemów Unii Europejskiej. Kwestia rozszerzenia zeszła na plan dalszy. Czy jest to słuszna koncepcja - pokaże czas. (shrink)

Własność prywatna nie jest żadnym naturalnym uprawnieniem, ale prawną konwencją zdefiniowaną przez system podatkowy. Stopień ingerencji w rzekomo naturalne prawo własności nie może być podstawą oceniania systemów podatkowych, bo sama własność jest wytworem takich systemów. Podatki nie odbierają nam własności, tylko umożliwiają jej istnienie.

Deleuze uważa, ze nie można pogodzić Hegla i Nietzschego. Hegel jest wedle niego abstrakcyjny, a Nietzsche - konkretny. Tymczasem pojęcia "konkret" i "abstrakcja" należą do ideologicznego arsenału konserwatyzmu. Rozpatruję nie tyle prawdziwość tezy Deleuza, co jej genealogię. Hegel i Nietzsche kontynuują oświeceniowe poszukiwania "człowieka konkretnego". "Człowiek konkretny" to wytwór drugiej fazy oświecenia (rodzaj "kompensacji" w znaczeniu Marquarda): przekształcenie parenetyki w filozofię historii i kultury (wzgl. społeczną). "Wielki bohater historii" i "nadczłowiek" są próbami ujęcia konkretu społeczno-historycznego. Rzut oka na strukturalną pozycję (...) kategorii Hegla w jego systemie oraz ideału Nietzschego w jego myśli (mediatyzacja a problem wątpliwej konkretności nadczłowieka) uprawdopodabnia następujący wniosek: Nadczłowiek stanowi abstrakcyjny projekt uchwycenia konkretu. Nie można ukryć trudności w ocenie stosunku Hegla i Nietzschego wobec konserwatyzmu romantycznego. Przyczyna leży m.in. w wykorzystaniu arsenału myśli konserwatywnej przy jednoczesnym jej przekształceniu. Stąd trudno orzec, czy "konserwatyzm romantyczny" zniesiony (Hegel) lub przekształcony w ekstatyczno-chiliastyczną filozofię przyszłości (Nietzsche) jest bardziej konserwatywny, czy raczej liberalny itp. Jeden przykład z "warsztatu filozofowania" obu myślicieli wykazuje swoiste odniesienie się do konkretu, a także problematyczność tego odniesienia. Co więcej, opozycja konkret-abstrakt przy zmieniającym się jej nacechowaniu ideologicznym obejmuje również "empiryzm transcendentalny" samego Deleuze'a, a także - jak się zdaje - sporą część filozofii kontynuującej Nietzschego w intencji sprzeciwienia się Heglowi i jego metanarracjom. Wieloznaczność problemu konkretu ukrywa to, że jest pseudoproblemem lub - w najlepszym wypadku - mylącym wyróżnikiem stanowiska filozoficznego. (shrink)

Bez wątpienia, Peirce nie oferuje w swoim pismach jasnego ujęcia koncepcji przekonania, a jego poglądy, ewoluujące w ciągu całego życia, nie wydają się prowadzić do wyraźnej konkluzji. Niemniej jednak pozostaje autorem inspirującym, który pozosta- wił trwałe osiągnięcia na gruncie logiki symbolicznej i semiotyki. Metoda hermeneutyczna, którą zastosowaliśmy w tej pracy, miała na celu, w zgodzie z jego własną wskazówką metodyczną, ukazanie koncepcji przekonania, którą można by uzgodnić z dostępnymi stwierdzeniami samego Peirce’a, jak również jego komentatorów.

Als eine von tausenden von Arten, welche im Zuge der Evolution nach dem darwinschen Prinzip von Variation und natürlicher Selektion entstanden sind, ist der Mensch ein Teil der Natur. Eine Besonderheit scheint ihn allerdings von allen anderen Systemen der Natur abzuheben: Er besitzt die Fähigkeit, Dinge zu erzeugen, die ihrerseits nicht mehr Teil der Natur sind. Denn Objekte wie Werkzeuge, Gebäude, Musikinstrumente oder Bücher sind zwar Teil der physischen Welt, sie gehören aber nur schon deshalb nicht zur Natur, weil sie (...) künstlich hergestellt und damit, dem allgemeinen Sprachgebrauch folgend, das Gegenteil von natürlich sind. Doch warum bleibt eigentlich die Fähigkeit, Kunstobjekte herzustellen, dem Menschen vorbehalten? Die Antwort auf diese Frage hängt eng mit derjenigen nach dem Unterschied zwischen menschlichem Handeln und rein physikalischen Vorgängen einerseits, sowie tierischem Verhalten andererseits zusammen. Antworten auf die Frage werden im vorliegenden Beitrag im Kontext der Evolutionsgeschichte gesucht, angefangen bei der Entwicklung einfacher Formen phänomenalen Bewusstseins lange vor der Entstehung des Menschen, und endend bei der von den außerordentlichen kommunikativen und kognitiven Leistungen des Menschen, kurz gesagt von seiner Sprache und seinem Geist geprägten Geschichte von Kultur und Technik. Mitbetrachtet wird dabei ein wichtiger Aspekt, der oft falsch eingeschätzt wird und für den Menschen wenig schmeichelhaft ist: Die Schattenseite seiner Rolle als Erschaffer von Kunst und Technik ist diejenige als Zerstörer der Natur. Entgegen einer verbreiteten Ansicht ist dem Menschen diese Rolle in gewisser Weise in die Wiege gelegt, in vollkommenem Einklang mit der Natur hat er nie gelebt. Die schwerwiegenden Probleme, die mit der Naturzerstörung verbunden sind, sind uns allerdings erst im Laufe des letzten Jahrhunderts schmerzlich bewusst geworden, was den modernen Menschen dazu zwingt, noch eine weitere Rolle zu übernehmen: Diejenige des Beschützers des natürlich Gewachsenen vor sich selbst. (shrink)

"Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok" to książka oparta na analizach teoretycznych i empirycznych, która przedstawia problem diagnozowania i używania kapitału społecznego ludzi starych w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Kwestia ta jest istotna ze względu na zagrożenia i wyzwania związane z procesem szybkiego starzenia się społeczeństwa polskiego na początku XXI wieku. Opracowanie stanowi próbę sformułowania odpowiedzi na pytania: jaki jest stan kapitału społecznego ludzi starych mieszkających w Białymstoku, jakim ulega przemianom i jakie jest jego zróżnicowanie? Ludzie (...) starzy są tu postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. W części teoretycznej przedstawiono informacje o starości jako etapie w życiu jednostki, wyjaśniono pojęcie ludzi starych, omówiono społeczne teorie starzenia się, historyczne czynniki oddziaływające na położenie kategorii społecznej ludzi starych, zmiany ich miejsca w społeczeństwie polskim w trakcie transformacji ustrojowej i na początku XXI wieku, możliwe konsekwencje wzrostu długości życia w warunkach demokracji i kapitalizmu oraz charakterystykę problemu starzenia się ludności Białegostoku jako miasta pogranicza. Zaprezentowano też różnorodne koncepcje kapitału społecznego, sfery jego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy, jego stan w Polsce oraz wytyczne do strategicznego budowania jego zasobów. Przybliżono również wybrane informacje o aktywności ludzi starych w życiu publicznym, społecznym i gospodarczym jako kluczowych cechach ich kapitału społecznego. Porządkując różne stanowiska teoretyczne, wyniki badań i dane statystyczne, dążono do powiązania wielu rozproszonych źródeł w przekonaniu, iż jest to istotne w celu określenia i zagospodarowania zasobów kapitału społecznego seniorów, jak również niwelacji opóźnienia polskiej socjologii w zakresie badań nad ludźmi starymi. Pomimo, iż za podstawową perspektywę teoretyczną publikacji uznana została koncepcja kapitału P. Bourdieu, autor bierze również pod uwagę propozycje badawcze J.S. Colemana, R.D. Putnama, F. Fukuyamy, A. Giddensa, P. Sztompki i A. Sadowskiego. Drugi rozdział zawiera określenie ram metodologicznych badań przeprowadzonych na potrzeby tej publikacji. Omówiono przyjęte założenia badawcze oraz przybliżono sposób i przebieg realizacji badań. Przede wszystkim zdecydowano się na korzystanie z metody jakościowej i zastosowanie techniki wywiadu swobodnego ukierunkowanego. Uznano, iż podmiotowy kontakt z ludźmi starymi umożliwi dokładniejsze rozpoznanie kontekstu, w którym znajdują się zasoby ich kapitału społecznego. Jest to ważne, gdyż przenoszenie na rodzimy grunt opracowanych za granicą interpretacji działań ludzi starych i rozwiązań aktywizujących, może okazać się nieskuteczne lub wywołać negatywne efekty zewnętrzne. Ponadto w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na niedostatek badań gerontologicznych zgodnych z paradygmatem interpretatywnym. Badaniu poddano 26 respondentów w wieku od 60 do 89 lat żyjących w mieście Białystok związanych z jedną z dwóch różnych instytucji: Domem Pomocy Społecznej i Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Poprzez porównywanie osób znajdujących się na dwóch biegunach aktywności społecznej możliwe było dostrzeżenie podobieństw i różnic w ich wyposażeniu kapitałowym, a zarazem w osiągniętych w ciągu życia pozycjach w strukturze klasowej i zasobach służących pomyślnej starości6. W trzecim rozdziale przedstawiona została część wyników analiz empirycznych. Przybliżono tu sposób, w jaki ludzie starzy myślą o podobnych sobie przodkach i osobach współczesnych, a także czynniki, w zależności od których zmienia się ich pozycja społeczna w mieście oraz problemy społeczne, jakie uznają za najważniejsze dla ludzi starych. Analizie poddano opinie o ich czasie wolnym, szansach i barierach aktywności ekonomicznej. Wyróżniono typy kapitału społecznego ludzi starych w zależności od instytucji, z którymi są związani oraz podejścia do postrzegania i wykorzystywania zróżnicowania wewnętrznego seniorów. Omówiono wizerunek seniorów w środkach masowego przekazu. Publikacja nie zawiera ścisłego zakończenia. W ostatnim rozdziale wskazano jedynie na główne wnioski płynące z badań oraz na potencjalne dalsze kierunki analiz. Uzupełnienie tego podejścia stanowią zamieszczone w aneksie zestawienia oddolnych technik budowania kapitału społecznego oraz podstawowych cech Miast Przyjaznych Starszemu Wiekowi. Z opracowania tego z pewnością będą mogli skorzystać nie tylko naukowcy zajmujący się tematyką ludzi starych, ale i pracownicy socjalni, politycy, pracodawcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz obywatele Białegostoku i innych miast. ** "Social Capital of Old People on the Example of Bialystok Residents" is a book based on theoretical and empirical study, which presents an issue of diagnosing and using of old people social capital in the local and regional development processes. This issue is significant because of the threats and challenges associated with process of rapid ageing of Polish society at the beginning of 21st century. Publication, in particular, is an attempt to give answers to the following questions: what is the state of old people social capital in Bialystok, what transformations it undergoes and how is it differentiated? In this study old people are viewed as a social category, which is a set of people similar to each other in terms of socially significant features (such as age, possessed social roles and awareness of received social benefits), who are aware of these similarities and differences between each other. Moreover, it is assumed, that such persons exceeded the 60 years of age. It is also assumed that human, social and cultural capital is accumulated in the human resources. Social capital is recognized here broadly as a potential for collaboration embedded in interpersonal relationships and social norms that may benefit individuals, groups and societies. The book consists of three chapters. The first, which is the theoretical part of work, includes information about: old age as a stage of individual life and explanation of the old people notion. It discusses social theories of ageing, historical factors affecting on the social position of old people category, changes in their place in Polish society during the system transformation and in the early 21st century. It describes the possible consequences of increased life expectancy for democracy and capitalism - including the concepts of society for all ages, silver economy. It also features ageing population issue, as well as social policy towards the elderly and old age in Bialystok as the borderland city. A variety of social capital concepts were presented; the spheres of its influence on socio-economic development, its status in Poland and guidelines for strategic building of its resources. Selected information on the activity of old people in public, social and economic life as key features of their social capital was brought closer. Putting various theoretical positions, results of research and statistical data in order was aimed to link many dispersed sources considering that it is relevant to identify and develop seniors' social capital resources, as well as leveling the delay of Polish sociology research on the elderly. Fundamental theoretical perspective of publication is the concept of capital according to P. Bourdieu. However, the proposals of J.S. Coleman, R.D. Putnam, F. Fukuyama, A. Giddens, P. Sztompka and A. Sadowski were also used. The second chapter contains a methodological framework for the purposes of study. Research assumptions, method and course of implementation of studies were discussed. The study is based on the qualitative method and the application of in-depth interview techniques. It was considered that the personal contact with old people will be more accurate than other research techniques to identify the context in which they social capital resources can be found. It is important because the transfer of developed abroad activating solutions and interpretations of old people actions may be ineffective or have negative external effects in the Polish context. Moreover, in the Polish science literature attention is paid to scarcity of gerontological research in accordance with the interpretive paradigm. Study involved 26 respondents aged 60 to 89 years living in Bialystok associated with one of two different institutions: nursing home for the elderly and University of the Third Age. By comparing the persons on two extremes of social activity it was possible to see similarities and differences in their capital equipment, and also in achievements of the life positions in the class structure and resources aimed at successful ageing. The third chapter presents the empirical analysis of the research results. This part outlines the way in which old people think about their ancestors and contemporary people. It also shows factors according to changes in their social position in the city, social issues which they consider most important for old people, their opinions about leisure time, opportunities and barriers of economic activity and types of old people social capital depending on the institution with which they are associated. Approach to the perception and use of internal disparities of seniors were also discussed. The analysis additionally contains the evaluation of senior citizens image in the polish mass media. This publication does not contain a strict ending. It only identifies the main conclusions of the research and potential directions of future analysis. Above all, older people could improve their position not by demanding increases in social benefits from which major parts are often taken away by their family members, but by highlighting their human, social and cultural capital. It is necessary to create favorable conditions for social and professional life of old people and their cooperation with members of local communities. Important role in this regard is played by institutions implementing three tasks: stimulating senior citizens' desire to satisfy previously unrealized needs; creating relationships between them so that they can solve their own problems and work for the others; and providing legal, social and vocational guidance. Stimulating cooperation between existing public, commercial and non-governmental sector organizations may serve to achieve these goals. The dissemination of bottom-up techniques of social capital building and checklist of essential features of Age-friendly Cities may also be important. -/- . (shrink)

Konserwatywni przeciwnicy prowadzenia badań naukowych na ludzkich embrionach argumentują, że od momentu poczęcia mają one status moralny równy statusowi ludzi dorosłych: zarodki mają takie samo prawo do życia jak dorośli. W artykule przedstawiam oryginalną argumentację za tym stanowiskiem, której źródła można znaleźć w XVII-wiecznej teologii moralnej i współczesnej teorii decyzji. Argumentacja ta nie odwołuje się do statusu ontologicznego embrionów, ale do pewnego typu rozumowania praktycznego na temat tego, co należy robić w rozmaitych sytuacjach niepewności. Na pierwszy rzut oka wydaje się (...) ona wzmacniać stanowisko konserwatywne, ponieważ nie zależy od kontrowersyjnych metafizycznych założeń na temat statusu zarodków czy kwestii ich potencjalności. W artykule pokażę jednak, że argumentacja ta obarczona jest poważnymi wadami, które sprawiają, że nie da się jej zastosować do uzasadnienia sprzeciwu wobec moralnej czy prawnej dopuszczalności np. badań na zarodkowych komórkach macierzystych. (shrink)

Demokratyzacja, rozumiana jako proces zmierzający do przekształcenia rządów autorytarnych w ustrój demokratyczny, przebiega od początku lat 90. XX wieku w państwach Afryki Subsaharyjskiej w sposób niezwykle skomplikowany, a niekiedy wręcz dramatyczny. Źródła problemów procesu demokratyzacji w Afryce Subsaharyjskiej mogą przynajmniej po części leżeć w niewłaściwej organizacji politycznej wieloetnicznych społeczeństw państw afrykańskich. Organizacja ta zwykle nie zapewnia reprezentantom części grup etnicznych udziału w podejmowaniu decyzji politycznych, zwłaszcza na szczeblu władzy centralnej, i w konsekwencji często nie daje tym grupom możliwości obrony swoich (...) interesów. Wielu współczesnych afrykańskich myślicieli politycznych uważa, że podziały etniczne istniejące w państwach Afryki powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w konstrukcji ich systemów politycznych, co z kolei mogłoby usprawnić proces implementacji demokracji. Ważnych, ogólnych wskazówek przydatnych dla projektowania modeli demokracji odpowiednich dla państw afrykańskich można szukać w rozwiązaniach istniejących w wieloetnicznych Indiach, choć, co warto podkreślić, ani indyjska myśl polityczna ani indyjskie rozwiązania ustrojowe nie wydają się stanowić inspiracji dla współczesnych intelektualistów afrykańskich. Edukacyjny dla państw Afryki Subsaharyjskiej walor kazusu indyjskiego systemu politycznego sugerują jednak rozważania wybitnego politologa Arenda Lijpharta na temat elementów współrządzenia (power-sharing) w systemie politycznym niepodległych Indii. (shrink)

The author examines the arguments for applicability of the limitation clause which specifies the requirements for limitation of constitutional freedoms and rights (Article 31 para. 3 of the Constitution) to the right to protection of life (Article 38). Even if there is almost a general acceptance of such applicability, this approach does not hold up to criticism based on the rule existing in the Polish legal order that treaty commitments concerning human rights have supremacy over national statutory regulations. Due to (...) an international pattern which does not provide application of the limitation clause to the right to life protection, despite the recognition — at the level of a constitutional standard — of applicability of the clause of Article 31 para. 3 to Article 38, and to protection of life in general, this will be made impossible at any attempt to formulate a statutory standard. He also points out the defectiveness of the reasoning leading to acceptance of certain limitations of a particular value (e.g. life) on the basis of the ex definitione exemptions existing in the international standard to the assumption of applicability of the limitation clause when shaping statutory standards in the Polish legal system. The discussed issues are related to the question of interpretation of the inviolability of human rights. This term takes different meaning in the context of: 1) inviolability of all human rights understood in abstracto as normative structures of a general and abstract nature; 2) right protecting certain values with no exception; 3) rights to which an application of the limitation clause is forbidden; 4) rights not subject to derogation; 5) inviolability of understood in concreto, as that is (here and now) due to the subject of dignity; 6) inviolable essence of freedoms and rights. One should also clearly distinguish between (7) the descriptive and (8) the normative meaning of inviolability. -/- Punktem wyjścia jest analiza argumentacji na rzecz tezy o stosowalności do prawa do ochrony życia (art. 38 Konstytucji RP), klauzuli limitacyjnej określającej warunki ograniczania konstytucyjnych wolności i praw (art. 31 ust. 3). Mimo niemal powszechnej akceptacji tej tezy, nie wytrzymuje ona krytyki opartej na pierwszeństwie, które w polskim porządku prawnym mają zobowiązania traktowe dotyczące praw człowieka, wobec regulacji ustawowych. Ze względu na wzorzec międzynarodowy, który nie przewiduje stosowania klasycznej klauzuli limitacyjnej do prawa do życia, mimo uznania - na poziomie standardu konstytucyjnego - stosowalności klauzuli z art. 31 ust. 3 do art. 38 i ochrony życia w ogóle, stosowalność tej klauzuli będzie uniemożliwiona przy każdej próbie formułowania standardu ustawowego. Autor zwraca uwagę na wadliwość wnioskowania prowadzącego od uznania dopuszczalności pewnych ograniczeń ochrony jakiejś wartości (np. życia) na podstawie wyjątków ex definitione obecnych w standardzie międzynarodowym, do tezy o stosowalności klauzuli limitacyjnej przy kształtowaniu standardu ustawowego w polskim systemie prawnym. (shrink)

Nakładem wydawnictwa Uniwersytetu w Walencji ukazała się w 2008 roku książka brytyjskiego profesora Iana Ground’a, zatytułowana ¿Arte o chorrada? (tytuł oryginału: ang. Art or bunk?). Ian Ground jest wykładowcą Uniwersytetów w Edynburgu oraz Newcastle, przedmiotem jego zainteresowań filozoficznych jest estetyka oraz zagadnienia sztuki współczesnej. Długoletnie doświadczenie w pracy ze studentami stało się dla niego inspiracją do podjęcia próby przybliżenia odbiorcy idei sztuki współczesnej. Celem autora nie jest jednak podanie bezpośredniej odpowiedzi na pytanie: jak poradzić sobie w świecie sztuki współczesnej, ale (...) dostarczenie określonych narzędzi, pomocnych w zetknięciu z tego rodzaju sztuką. W zamyśle autora, narzędzia te pozwolą odbiorcy dokonać fundamentalnego osądu: czy ma do czynienia z dziełem sztuki, czy też ze zwykłym „śmieciem” i pospolitą „bzdurą” (ang. bunk, hiszp. chorrada). ¿Arte o chorrada? to próba stworzenia elementarnego podręcznika, prezentującego metodę analizy dzieła, które stało się dla nas wyzwaniem oraz zawierającego propozycję pewnych rozwiązań, nie zawsze będących gwarancją osiągnięcia sukcesu. Podobnie jak wiele innych prac związanych z tematem sztuki XX wieku, książka Iana Ground’a nie jest niezawodnym remedium na wszelkie bolączki odbiorcy sztuki współczesnej. Możemy ją raczej potraktować jako solidne zestawienie tez, na których autor opiera swoją propozycję rozumienia dzieł sztuki i w konsekwencji, konstruktywne podejście do omawianego problemu. (shrink)

Gdzieś w ciemnej uliczce... Bandyta: Ej ty, dawaj portfel! Pascal: A niby dlaczego miałbym to zrobić? Bandyta: Bo w przeciwnym razie cię zastrzelę. Pascal: Ale przecież nie masz broni. Bandyta: A niech to! Wiedziałem, że zapomniałem o czymś. Pascal: No to zapomnij też o moim portfelu. Miłego wieczoru. Bandyta: Stój! Pascal: Co znowu? Bandyta: Jest interes do zrobienia... Co ty na to, żebyś jednak oddał mi portfel? W zamian obiecuję przyjść do ciebie jutro i dać ci dwukrotność kwoty, którą w (...) nim masz. Nieźle, co? 200 procent zwrotu z inwestycji w 24 godziny. (shrink)

Recognizing inherent and inalienable nature of dignity and universality of certain values, the Constitution of the Republic of Poland, introduces to the foundations of Polish legal system some elements of natural law which may be used for application of the Basic Law. Constitutional recognition of these elements only makes sense on the assumption of their cognizability. Therefore, as an important element of constitutional concept of natural law is taken the recognition of the argument of cognitivism according to which moral assessments (...) may have the nature of judgments and truth qualification (they may be true or false). In the course of application of the constitution, norms of natural-law character and natural-law justification. Since dignity and the essence of freedoms and rights based on dignity are the only inviolable values recognized by the constitution, the arguments of natural law lead to a far-going reinterpretation of constitutional norms. The norm of natural law protecting inviolable values will have precedence in the event of collision with norms protecting other values, also with constitutional norms. Even if such a norm is formulated on the basis of the provisions of the constitution, in fact natural law is given higher rank than elements based only on enacted law. Despite that, reliability of a legally established order does not seem to be radically endangered. -/- Konstytucja RP uznając przyrodzoność i niezbywalność godności oraz uniwersalność niektórych wartości, wprowadza do podstaw całego polskiego systemu prawnego elementy prawnonaturalne, które mogą być wykorzystane w stosowaniu konstytucji. Konstytucyjne uznanie takich elementów ma sens przy założeniu ich poznawalności, stąd istotnym elementem konstytucyjnej koncepcji prawa naturalnego jest uznanie tezy kognitywizmu głoszącej, że oceny moralne mogą mieć charakter sądów i kwalifikację prawdziwościową – mogą być prawdziwe lub fałszywe. W procesie stosowania konstytucji mogą być formułowane normy o charakterze prawnonaturalnym oraz uzasadnienia prawnonaturalne. Ponieważ jedynymi wartościami uznanymi w konstytucji za nienaruszalne jest godność oraz istota wolności i praw, których godność jest źródłem, argumentacja prawnonaturalna może prowadzić do daleko idącej reinterpretacji norm konstytucyjnych. Norma prawnonaturalna chroniąca warunki konieczne poszanowania godności lub istoty wolności i praw będzie miała pierwszeństwo w razie kolizji z normami chroniącymi inne wartości, także z normami konstytucyjnymi. Choć norma taka będzie formułowana na podstawie przepisów konstytucji, to jednak faktycznie prawo naturalne uzyskuje wyższą rangę od elementów opartych jedynie na stanowieniu. Mimo tego bezpieczeństwo prawne nie wydaje się być radykalnie zagrożone. O prawnonaturalnym charakterze normy i uzasadnienia decyduje oparcie w ocenach moralnych, które pretendują do bycia sądami, do bycia prawdziwymi lub fałszywymi. Z punktu widzenia stosowania konstytucji i wymogu intersubiektywnej komunikowalności i kontrolowalności dookreślania treści prawnonaturalnych, dla nadania ocenom charakteru sądów istotny jest kształt procedur i argumentacji prowadzących do tego dookreślenia. Powinny to być procedury i argumentacja typowe dla dyskursu mającego na celu sformułowanie prawdziwych sądów. Maksymalizowana powinna być dyskursywność takich procedur, a podstawą rozstrzygnięcia powinien być, jeśli to tylko możliwe, konsens. Nie mogą być uważane za rozstrzygające argumenty odwołujące się do woli indywidualnej lub zbiorowej, reakcji emocjonalnych, stopnia rozpowszechnienia danej oceny czy do tradycji kulturowej. (shrink)

Gesellschaft ist ein schwieriger, weil prinzipiell nie konkret faßbarer Gegenstand der Erkenntnis. Zu diesem Problem gibt es u.a. transzendentale, phänomenologische, systemtheoretische Ansätze. Die Gegenstandsverfassung hat weitreichende forschungspraktische Konsequenzen, auch hinsichtlich sozialwissenschaftlicher Wissenschaftlichkeit. Pragmatismus und Semiotik fand, trotz Apels Peirce- und Joas’ Meadrezeption, noch nicht genügend Beachtung. Gesellschaft wird nicht als Objekt, sondern als erkenntnisdeterminierendes Ziel eines kognitiven Verhaltens eingeführt. Sie wird so kontextualisiert in einer Wahrheitstheorie, die sowohl objektive Fakten wie kognitive Allgemeinheit in sich vereint, und zwar konkret in jeder (...) Zeichenrelation. Von hier ließe sich die Systemtheorie Luhmanns debattieren, nicht in ihren attraktiven Anwendungen, sondern ihrem logischen Kern nach. (shrink)

Choć samo zjawisko wykluczenia społecznego nie jest nowe, to jego waga, zwłaszcza w perspektywie praw człowieka, została doceniona stosunkowo niedawno. „Wykluczenie społeczne” nie jest kategorią konstytucyjną. Celem opracowania jest ogólne usytuowanie problematyki wykluczenia w kontekście zagadnień konstytucyjnych. Zmierza się do dookreślenia, czym jest wykluczenie społeczne oraz do wskazania zasadniczych konstytucyjnych punktów odniesienia, pozwalających na podjęcie tego problemu. Właściwe wykluczeniu społecznemu jest złożoność przyczyn - sam brak środków finansowych nie musi prowadzić do wykluczenia, choć proces wykluczania może być zainicjowany jednym wydarzeniem. (...) Jednak wykluczenia nie można adekwatnie scharakteryzować jedynie poprzez jego przyczyny. Wielowymiarowość dotyczy także przejawów wykluczenia. O wykluczeniu społecznym w sensie właściwym mówi się wówczas, gdy ograniczenia dotyczą jednocześnie wielu sfer życia społecznego. Chodzi przy tym o sfery fundamentalne, istotne . Charakterystyczne dla wykluczenia jest dłuższe trwanie w czasie. Często ma wymiar przestrzenny – procesy wykluczania prowadzą do wyodrębnienia obszarów, enklaw zamieszkanych przez wykluczanych, co jeszcze bardziej utrwala stan wykluczenia. Procesy wykluczania prowadzą niekiedy do zjawiska zwanego dziedziczeniem biedy czy wykluczenia. Ochrona przed wykluczeniem, wolność od niego, została uznana za prawo człowieka; prawo niesprowadzalne do tradycyjnie formułowanych praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych; mimo że wykluczenie społeczne dotyczy przede wszystkim udziału w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym. Wykluczenie jest powiązane z naruszeniem zasady równości, jednak nie daje się ująć jedynie w perspektywie tej zasady, przy czym w szeregu istotnych punktów różni się od dyskryminacji w korzystaniu z praw człowieka. Poszukując w Konstytucji RP, w której brak jest kategorii „wykluczenia społecznego” zasadniczych punktów odniesienia należy poszukiwać w zasadzie godności z art. 30 oraz – w stosunku do obywateli – w art. 1. Jako pomocnicze punkty odniesienia można wskazać zasady sprawiedliwości społecznej, solidarności oraz równości, a także konstytucyjny katalog wolności i praw, przede wszystkim wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych. (shrink)

The article provides an analysis of the European Court of Human Rights judgments in the case of Lautsi v. Italy (application no. 30814/06), also known as the Italian crucifix case. The applicant claimed that displaying crucifixes in the Italian State-school classrooms attended by her children was contrary to the principle of secularism, by which she wished to bring up her children, and therefore infringed her right to ensure their education and teaching in conformity with her religious and philosophical convictions, and (...) also breached her freedom of conviction and religion, as protected by Article 9 of the Convention. In its judgment of November 3, 2009, the seven-judge Chamber declared that there had been a violation of Article 2 (right to education) of Protocol No. 1 of the European Convention on Human Rights taken together with Article 9 (freedom of thought, conscience, and religion) of the Convention. The judgment was given unanimously and none of the judges appended a separate opinion. The Italian Government asked for the case to be referred to the Grand Chamber by virtue of Article 43 of the Convention. In the judgment of the Grand Chamber, delivered on March 18, 2011, the Court held, by fifteen votes to two (and with separate opinions of six judges), that there had been no violation of Protocol No. 1 and no violation of the Convention itself. The analysis in the article is focused on selected principal factors determining the Court's decision. It shows that the proposal for the Court to recognize secular convictions as those protected by Article 2 of Protocol No. 1 or Article 9 of the Convention has no sufficient basis in the Convention itself and in earlier Court's case-law and, even, may be considered as promotion of religious intolerance, threatening the freedom to publicly manifest a religion or belief, as guaranteed by Article 9 of the Convention. -/- Opracowanie zawiera analizę wyroków Europejskiego Trybunału, które zapadły w sprawie Soile Lautsi (app. 30814/06), zwaną „włoska sprawa krzyża” (Italian Crucifix Case). W sprawie tej skarżąca zarzucała, że okazywanie znaku krzyża w klasach włoskich szkół państwowych, do których uczęszczały jej dzieci, jest sprzeczne z zasadą sekularyzmu, zgodnie z którą chciała ona wychować swoje dzieci i dlatego stanowi naruszenie jej prawa do wychowania i nauczania zgodnego z jej religijnymi i filozoficznymi (moralnymi) przekonaniami, oraz stanowi naruszenie wolności religijnej, gwarantowanej art. 9 Konwencji. W wyroku siedmioosobowej izby ogłoszonym 3 listopada 2009 r. izba uznała naruszenie art. 2 (Prawo do nauki) Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w powiązaniu z art. 9 (Wolność myśli, sumienia i wyznania) Konwencji. Wyrok zapadł jednomyślnie i żaden z sędziów nie dołączył do wyroku swoich uwag. Rząd Włoch złożył wniosek w trybie przewidzianym art. 43 Konwencji o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby. W wyroku Wielkiej Izby ogłoszonym 18 marca 2011 r. Trybunał uznał zdecydowaną większością głosów – 15 za wobec 2 przeciw (sześciu sędziów dołączyło swoje uwagi), że nie doszło do naruszenia ani Protokołu nr 1, ani samej Konwencji. Analizy koncentrują się na wybranych zagadnieniach, kluczowych dla argumentacji Trybunału. Analizy te pokazują, że postulowanie przez izbę uznania za prawo podmiotowe radykalnie pojętej negatywnej wolności religijnej, oraz postulowanie - tak przez izbę, jak i przez Wielką Izbę - ochrony przekonań sekularystycznych jako przekonań chronionych art. 2 Protokołu dodatkowego nr 1 lub art. 9 Konwencji, nie posiada należytego uzasadnienia ani w samej Konwencji, ani w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału, a co więcej – może być uznane za propagowanie nietolerancji religijnej, godzącej przede wszystkim chronioną art. 9 Konwencji wolność publicznego uzewnętrzniania przekonań religijnych i filozoficznych. (shrink)

This article first of all attempts to assess the proposals of 2006–2007 to amend Poland’s Constitution, aimed mostly at strengthening constitutional protection of unborn human life. Parliamentary work on this proposal begins with the submission of the Deputy’s bill on amendment of the Constitution, published in the Sejm Paper No. 993 of September 5, 2006, and ends with a series of votes at the 39th sitting of the Sejm of the fifth term of office, held on April 13, 2007, on (...) which it was decided not to adopt any amendment. In the course of the legislative process, several modifi cation were offered not only to Article 38 concerning protection of life, but also to Article 30 dealing with dignity as a source of rights. Each of these proposals had drawbacks, including inter alia: the lack of a definite period of protection or entitlement to dignity, resulting in the decreased protection in relation to issues concerning euthanasia; the application of new categories granting a specific status to unborn human life; specifying the standards for protection by means of legislative acts ranking lower than a constitution, resulting in the transfer of life protection into the sphere of regulation of ordinary legislation. The most conducive for strengthening of the protection of unborn human life, even if not free of imperfections, was an amendment of Article 30 proposed by the Committee in the following wording: “The inherent and inalienable dignity, conferred on the person from the moment of conception, shall be a source of freedoms and rights of persons and citizens. It shall be inviolable; the respect and protection thereof shall be the obligation of public authorities.” From the rejection of the proposals it is diffi cult to draw conclusions that are vital for interpretation of the existing provisions. However, a conclusion that the intention of the authors of the constitution was not to strengthen the constitutional protection of life is not legitimate, mostly because of their doubts about formal correctness of the proposed amendments (when deciding to reject them), particularly the doubts about legal consequences of their adoption. -/- Streszczenie Zasadniczym celem opracowania jest próba całościowej oceny propozycji nowelizacji Konstytucji RP mającej miejsce w latach 2006-2007, zmierzającej przede wszystkim do wzmocnienia konstytucyjnej ochrony życia człowieka przed narodzeniem. Prace parlamentarne nad analizowaną nowelizacją otwiera poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji zawarty w druku sejmowym 993 z dnia 5 września 2006 (projekt wpłynął do Sejmu 7 września); zamyka seria głosowań na 39 posiedzeniu Sejmu V kadencji, dnia 13 kwietnia 2007 roku; głosowań, które przesądziły o niewprowadzeniu żadnych zmian. W trakcie procesu legislacyjnego proponowano szereg formuł, zmieniających nie tylko art. 38 dotyczący ochrony życia, ale także art. 30, który dotyczy godności jako źródła praw. W zasadzie wszystkie zgłoszone propozycje posiadały wady, wśród których najważniejsze to: brak domknięcia okresu ochrony lub przysługiwania godności, skutkujący obniżeniem ochrony w kwestiach związanych z eutanazją; stosowanie nowych kategorii, prowadzące do nadania specyficznego statusu człowiekowi przed narodzeniem; określanie standardu ochrony za pośrednictwem aktów o randze niższej od konstytucji, prowadzące do przesunięcia ochrony życia przed narodzeniem w sferę ustawodawstwa zwykłego. Z punktu widzenia celu, jakim było wzmocnienie konstytucyjnej ochrony życia człowieka przed narodzeniem i wzmocnienie jego pozycji prawnej, najlepsza, choć nie pozbawiona usterek, była zaproponowana przez Komisję zmiana brzmienia art. 30 prowadząca do formuły: „Źródłem wolności i praw człowieka i obywatela jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka, przynależna mu od chwili poczęcia. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.”. Na podstawie odrzucenia propozycji zmian trudno wyciągać wnioski istotne dla interpretacji aktualnie obowiązujących przepisów; wniosek, że ustrojodawca nie chciał wzmocnienia konstytucyjnej ochrony życie nie jest prawomocny, przede wszystkim ze względu na – istotne w procesie podejmowania decyzji o odrzuceniu propozycji zmian – wątpliwości, co do formalnej poprawności formułowanych propozycji, w tym wątpliwości co do konsekwencji prawnych ich przyjęcia. (shrink)

Celem opracowania jest dookreślenie tego, czym jest prywatność. Interesuje mnie prywatność w aspekcie nor¬matywnym, jako coś, co uważamy za nasze dobro; coś, czego się domagamy, co jest naszym prawem, i to nie tylko w sensie moralnym, ale także chronionym prawem pozytywnym. Prywatność jest czymś relacyjnym, i to przynajmniej w dwojakim znaczeniu. Po pierwsze, konstytuowana jest poprzez relację oddzielenia od czegoś - państwa, zakładu pracy (pracodawcy), rozmaitych instytucji. Po drugie, to, co prywatne z punktu widzenia jednych relacji - np. relacji jednostki (...) do państwa, do sprawowanych urzędów - nie musi być prywatne z punktu widzenia pracy zawodowej. Prywatność nie jest oparta na prostej opozycji pomiędzy tym, co społeczne, grupowe, a tym, co osobiste, indywidualne; podmiotem prywatności może być podmiot zbiorowy i nie wobec każdej grupy społecznej można się sensownie domagać prywatności. Prywatność pozwala w pełni dysponować tym, co „moje”. Sfera prywatna daje szczególne możliwości realizacji moich własnych celów, uzyskuję przestrzeń indywidualizacji, realizacji siebie jako niepowtarzalnej jednostki, której też sam jestem autorem. W sferze prywatnej podmioty stają się też podmiotami tworzącymi przestrzeń normatywną, uznając reguły rozpoznawane jako wyraz tego, co naturalne, zastane, i tworząc lub współtworząc z innymi uczestnikami tej sfery własne reguły, realizując przez to istotny wymiar autonomii osoby. Prywatność daje wreszcie przestrzeń dla rozwoju relacji ściśle osobowych, opartych na wyłączności tego, co między osobami się rozgrywa. Mając na uwadze zbieżność dążenia do ograniczania prywatności z wprowadzaniem elementów totalitarnych, można także zauważyć, że ochrona prywatności nie tylko chroni jednostki, ale i potrzebna jest sferze publicznej jako jeden ze środków przeciwko wadom rozwiązań totalitarnych. (shrink)

W niniejszym opracowaniu zamierzam zwrócić uwagę na powiązanie roszczenia uniwersalności z potrzebą dostosowywania formułowanych standardów do odmiennych i zmiennych warunków życia, a następnie zidentyfikować rozstrzygnięcia filozoficzne skorelowane z uznaniem takiego powiązania. Akcent zamierzam przy tym położyć na problematykę metaaksjologiczną, dotyczącą nie tyle tego, jakie wartości zostały uznane, ale tego, jak uznane wartości są ugruntowane, co nie jest bez znaczenia dla określenia sposobów ich poznawania i ustalania. Rozstrzygnięcia te, jako zawarte m. in. w artykule 1, okazują się jednocześnie należeć do przyjętych (...) w Deklaracji fundamentalnych rozstrzygnięć filozoficznych w ogóle. (shrink)

Współczesny świat, zdominowany przez elektroniczne środki przekazu, to już zupełnie inne pojmowanie komunikacji językowej, zarówno tej w formie pisanej, jak i mówionej. Dominują w nim skrótowe i kompaktowe wypowiedzi; język z jednej strony traci na znaczeniu, z drugiej zaś - chłonie nowinki z innych systemów językowych, z którymi wchodzi w interakcje na różnych płaszczyznach. Niewątpliwe ogromną rolę odgrywają w tym procesie różnice kulturowe i związane z tym nie tylko kwestie mentalności, stereotypy, lecz także odmienne pojmowanie zjawisk dnia codziennego, w tym (...) również sposób definiowania poczucia humoru. Ciekawą rzeczą jest więc próba wskazania na podobieństwa oraz różnice między tzw. „typowo niemieckim” poczuciem humoru a niemieckim programem komediowym Was guckst du?, produkowanym i prowadzonym przez obcokrajowca. Kaya Yanar, autor i gospodarz tego programu, jest niewątpliwie najlepszym przykładem na to, że wymienione wcześniej „typowo niemieckie” poczucie humoru odbiega w znacznym stopniu od rodzaju żartu, proponowanego właśnie przez Yanara. Was guckst du? daje możliwość zanalizowania języka audycji komediowej, odwołującej się głównie do kultury świata arabskiego i wszelkich zjawisk z nią związanych, kwestii opanowania i posługiwania się językiem niemieckim właśnie przez obcokrajowców z tego kręgu kulturowego. W przełożeniu na leksykę i jej użycie w praktyce oznacza to wykorzystanie w programie zjawiska wieloznaczności, wynikających z braku znajomości języka, jako źródła sytuacji komediowych, które w połączeniu z niezwykle barwną osobą prowadzącego, odpowiednim obrazem, charakterem postaci oraz motywami muzycznymi, jest punktem wyjścia do całościowej analizy tegoż programu. (shrink)

„Political Correctness“, „Identitätspolitik“ und „Cancel Culture“ werden heutzutage überwiegend als Waffen von Konservativen eingesetzt, um ihre Privilegien gegen emanzipative Neuregelungen zu verteidigen. Solche Neuregelungen als Einschränkung der Kunst- und Meinungsfreiheit zu kritisieren ist deshalb meist falsch. Tatsächlich tragen „Political Correctness“, „Identitätspolitik“ und „Cancel Culture“ zur inklusiveren Verwirklichung der Demokratie bei. Im Artikel zeige ich, dass es darauf ankommt, auf welcher Ebene politische Regulierungen der Kunst stattfinden: nicht-staatlich im allgemeinen Kunstbetrieb, para-staatlich im öffentlich-rechtlichen Rundfunk, oder staatlich. Nur wenn der Staat mit (...) zentralisierter rechtlicher, ökonomischer und symbolischer Macht in laufende Debatten eingreift, kann man von problematischer Cancel Culture sprechen - das ist fast nie der Fall. (shrink)

»Aber wenn ich höre, alles andere habe vor dem Schutz des Lebens zurückzutreten, dann muss ich sagen: Das ist in dieser Absolutheit nicht richtig. Grundrechte beschränken sich gegenseitig. Wenn es überhaupt einen absoluten Wert in unserem Grundgesetz gibt, dann ist das die Würde des Menschen. Die ist unantastbar. Aber sie schließt nicht aus, dass wir sterben müssen.« So äußerte sich Wolfgang Schäuble im April 2020 im Zusammenhang mit den Maßnahmen gegen die Corona-Pandemie. Die fundamentale Stellung der Menschenwürde, die Schäuble in (...) seiner Aussage hervorhob, steht außer Streit. Der Schutz der Würde des Menschen bildet so etwas wie den Ankerpunkt, das Umwillen der Rechtsordnung. Was die Menschenwürde genau bedeutet, ist jedoch alles andere als klar. In der juristischen Literatur kommt die Schwierigkeit, die bei der Bestimmung des Begriffs besteht, vielfach zum Ausdruck. In den Kommentaren zum Grundgesetz wird etwa festgestellt, dass es einen allgemein akzeptierten, dogmatisch präzisen Rechtsbegriff der Menschenwürde nicht gebe. Ein operabler Begriff der Menschenwürde harre immer noch der Entwicklung. Das Zusammentreffen von fundamentaler Bedeutung und inhaltlicher Unbestimmtheit ruft nach theoretischer Reflexion. Dabei ist klar, dass gerade in der relativen Unschärfe und Offenheit des Begriffs der Menschenwürde auch ein Vorzug liegt. Gerade weil dieses Konzept so vage ist, kann es einen konsensfähigen Grund kollektiver Ordnung bilden. Die folgenden Überlegungen wollen dem Rechnung tragen und sind nicht von der Absicht geleitet, den Begriff abschließend zu definieren. Eher liegt das Ziel der Studie in einer Annäherung an den begrifflichen Gehalt der Menschenwürde. Disziplinär ist die folgende Untersuchung in erster Linie der Philosophie zuzuordnen, insbesondere der Rechts- und Moralphilosophie. Es handelt sich nicht um eine rechtswissenschaftlich-dogmatische Arbeit. Das Ziel der Arbeit besteht mithin nicht darin, den Rechtsbegriff der Menschenwürde auszulegen. Jedoch hat die Studie auch eine rechtlich-praktische Zielrichtung. Sie soll, auf philosophischer Grundlage, auch den Rechtsbegriff der Menschenwürde besser verstehen helfen und damit auch der juristischen Interpretation dienlich sein. Im dritten Teil wird die Arbeit daher Bezüge zum positiven Recht herstellen und eine juristische Interpretation des Begriffs vorschlagen. Bevor die Untersuchung einsetzt, ist eine kurze Verständigung darüber nötig, von welchem Begriff der Menschenwürde im Folgenden ausgegangen wird. Der Begriff kann unterschiedlich verstanden werden. Insbesondere bestehen Vorstellungen einer (wie man sagen kann) inhärenten und einer kontingenten Würde. Nach der ersten Vorstellung hat jeder Mensch eine Würde, die er nicht verlieren kann. Nach der zweiten Vorstellung ist Würde dagegen etwas, das ein Mensch je nachdem in größerem oder kleinerem Ausmaß besitzt. Die folgenden Überlegungen gehen von der Idee der inhärenten Würde aus. Diese Würde kann verletzt oder missachtet werden, sie kann dem Menschen aber nie eigentlich genommen werden. Die Menschenwürde auch in diesem Sinn basiert jedoch auf einer Zuschreibung. Der Mensch hat Würde nicht, wie er zwei Beine hat. Die menschliche Gemeinschaft schreibt sie ihm als unverlierbar zu. Es handelt sich bei dieser Zuschreibung mithin nicht um eine deskriptive, sondern um eine präskriptive Aussage. Gerade darin manifestiert sich der unverlierbare Gehalt der menschlichen Würde – denn in einem deskriptiven Sinn verstanden, kann diese durchaus verloren gehen. Ein Mensch kann faktisch unwürdig leben, entwürdigt werden, seiner Würde verlustig gehen. Das präskriptive Verständnis dagegen statuiert eine Würde, die alle faktischen Gegebenheiten überdauert und in jedem Fall besteht. Die folgenden Untersuchungen wollen diese Würde erläutern, aber nicht begründen. Denn nach hier vertretenem Verständnis bildet die Menschenwürde selbst den Grund der normativen Forderungen von Moral und Recht. Es gibt insoweit nichts weiter zu begründen – während die Würde, wie aufgezeigt werden soll, tatsächlich den Grund der Menschenrechte bildet. Insoweit – beim Verhältnis zwischen Menschenwürde und Menschenrechten – liegt ein Begründungsverhältnis vor. Dieses wird vor allem im zweiten Teil der Arbeit näher diskutiert. Im ersten Teil soll versucht werden, in einem allgemeinen, moralphilosophischen Sinn ein Verständnis der menschlichen Würde zu gewinnen. Dazu ist es zunächst nötig, sich die wichtigsten bestehenden Theorien zur Menschenwürde zu vergegenwärtigen. Die Auseinandersetzung mit diesen Theorien wird ein Defizit aufzeigen. Diesen Analysen schließt sich eine eigene Interpretation an, die am Schluss des ersten Teils mit einigen möglichen Gegenargumenten konfrontiert werden soll. (shrink)

Niniejszy artykuł traktuje o możliwościach i powinnościach procesu nauczania fonetyki na polskich uczelniach wśród studentów germanistyki. Zważywszy na bardzo dobrą podstawę poprawnej wymowy, jaką jest korzystna baza artykulacyjna Polaków, jak też rónorodność metod, które powinny być stosowane podczas uczenia fonetyki, nie ulega wątpliwości, że studenci są w stanie sprostać bardzo wysokim wymaganiom stawianym przez wykładowców. Zawarta w artykule baza pojęciowa jest jedną z metod, które winno się wykorzystywać, aby osiągnąć rzeczony cel. A zatem obok nader świadomej artykulacji niemieckich głosek na (...) zajęciach fonetyki na kierunku germanistyki jest również miejsce dla dwóch kolejnych zdecydowanie bardziej praktycznych metod. Chodzi tu oczywiście o metodę werbo-tonalną oraz metodę zmierzającą do automatyzacji jedynie okazyjnie poprawnie artykułowanych głosek. (shrink)