Vào ngày 3 tháng 9 năm 2022, Retraction Watch thông báo rằng bốn bài báo được xuất bản trong Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) đã bị rút vào cùng một ngày (02 tháng 9 năm 2022). Đáng chú ý hơn là cả bốn bài đều có tác giả chung là Gregg Semenza, một nhà nghiên cứu hàng đầu về cơ chế phân tử của quá trình điều chỉnh oxy – Gregg Semenza. Semenza đã chia sẻ Giải (...) class='Hi'>Nobel Y học hoặc Sinh lý 2019 cùng với William Kaelin và Peter Ratcliffe vì "những khám phá về cách tế bào cảm nhận và thích nghi với sự có sẵn của oxy.". (shrink)

Mọi sự đầu tư lớn lao, mọi suy nghĩ nhân văn, mọi hành động hướng thượng, rốt cục vẫn cần tới nền tảng kinh tế. Thật không may (hoặc là may), các giao dịch tạo ra giá trị kinh tế cuối cùng vẫn chỉ có thể hiện thực hóa trên thị trường. Thị trường, tên gọi hay của cái chợ, là nơi những kẻ bán lẻ vĩ đại như Amazon đang kiểm soát. Nơi 30-70% giá trị giao dịch bị cắt (...) trừ thẳng tay bởi ông chủ Jeff Bezos thích phóng tàu vũ trụ trong lúc tắm biển Carribean. (shrink)

Against the background of revolutionary digital technologies, mobile learning and the crisis of conventional paradigms in mass societies, the present study shows how innovative and multidisciplinary research capable of both observing and interpreting reality as well as consolidating a pedagogical model open to intercultural dialogue with faith and ethics will allow different cultures to re-appropriate the scientific, pedagogic, ethical and linguistic methodologies necessary for the formation of the ‘human being’. The post-modern condition of the ‘liquid society’, where only transient values (...) are given, with the consequence of uncertainty and dissatisfaction, is the right time to return to the true moral values, i.e. those described by the classical philosophy and the Christian religion that fully realize the human being. This inspiration enables Pedagogy to overcome the uncertainties that afflict subjects in education; overcome the absence of languages and shared ethics; overcome the paroxysmal defense of freedom of thought and action; respond to the lack of model teachers who can have a positive influence on their students; discourage marked and more widespread individualism. (shrink)

In the complex and problematic context of the contemporary Society, in the time of the digital revolution, of the Mobile Learning and of the crisis of the conventional paradigms of the mass societies, the present study shows how only an innovative and multidisciplinary research, – capable of both, observing and interpreting the reality as well as of consolidating a pedagogic model open to the inter-culture and to the dialogue with the faith and the ethics –, allows the world of the (...) culture to reappropriate of the scientific, pedagogic, ethic and linguistic contents that are necessary for the integral formation of the ‘human being’. Interesting and worthy of consideration appears the contribution offered by the Catholic Faith since the times of the Council V atican II until to the current digital era. Such a contribution was made possible thanks to the support of the new technologies that are utilized with the objective of proposing to the contemporary man a moral culture without which the integral education of the ‘human being’ is not possible. (shrink)

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã thống nhất việc hiểu về cạnh tranh là khả năng của các tập đoàn, doanh nghiệp, ngành, quốc gia trong việc tạo ra thu nhập, việc làm tốt hơn trong điều kiện cạnh tranh quốc tế. Bài viết này đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh năng (...) lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập. (shrink)

O presente trabalho apresenta um breve panorama dos resultados parciais de pesquisa acerca de experiências de leitura, iniciadas no curso de Mestrado em Educação e desenvolvida no doutorado em Letras. A partir do estudo de aspectos específicos do mito literário de Don Juan, discute-se a experiência de leitura, enquanto categoria de referência para o processo de formação de leitores. Para tanto, evidenciam-se sentidos nos textos literários selecionados norteadores de outras aberturas para o entendimento tanto do mito literário, em contextos diferenciados, (...) como de experiências de leitura e escrita. A representação do não-leitor pelo mito através da categoria construída com a análise dos dados fornecidos pelo trabalho de campo, “experiências donjuanescas de leitura”, permitiu a reavaliação do valor negativo normalmente dado pela escola aos jovens que não apresentam experiências de leitura de acordo com as expectativas do tipo de leitor idealizado. Acrescente-se ainda que a análise do comportamento de busca no mito sugeriu tomá-lo como uma das possibilidades de tradução de um modo de se relacionar com o conhecimento, evidenciando a vitalidade desse mito literário e do seu estudo para a formação que lida com a Internet na contemporaneidade. (shrink)

The theory of vortices seems to contradict Descartes’s willingness to accept in physics only “principles also accepted in mathematics.” We show that this cosmological theory is on the contrary consistent with the Cartesian mathematical norm – explaining phenomena only by the properties that bodies have in common with mathematical objects – and partly implied by the thesis according to which the essence of matter consists of extension – circular motion being the only one allowing movement in a world saturated by (...) a homogeneous extension. In this respect, the incoherence of the Principles of Philosophy resides rather in the gap between the claim to have “proved by mathematical demonstration” and in the fact that, to pass from the level of general principles to that of cosmology, Descartes sets up a series of auxiliary hypotheses concerning the genesis of the world. (shrink)

Sẽ có nhiều góc nhìn về định hình chiến lược thời kỳ sau khi Việt Nam vào WTO. Bài viết dưới đây của ông Đặng Lê Nguyên Vũ (Chủ tịch tập đoàn Trung Nguyên, G7 Mart) và ông Vương Quân Hoàng (Nghiên cứu viên cao cấp, Trung tâm Emile Bernheim, Đại học Tổng hợp Brussels) là một ví dụ, mặc dù có thể có nhiều người không đồng tình lắm về xu hướng nhấn mạnh thương mại hơn sản xuất.

In the darkness of difficult times, in the degradation of human nature and in the slumber of consciences, we resolutely affirm with the accuracy of the hermeneutic lógos and the mild gentleness of the óneiro the centrality of the human person within the pedagogical discourse. In the knowledge and care of the dignity, richness and wholeness constitutive of the potential of intentional consciousness we recognize the specific object of educational theory and the safe path to the global empowerment of individual (...) and society. That is why we conceive of tea-ching as a paideia of virtues: that is to say, as a most excellent art to which the whole of existence is to be devoted. That is why our children and pupils are welcomed, loved and accustomed to freely exercise their will and judgment, guided by imagination, enthusiasm, history, great ideals, faith and example, so that their hearts and intelligence learn to recognize, cherish and grow the seeds of hope in a better future. (shrink)

La época en la que vivimos se caracteriza por una doble y profunda crisis antropológica y educativa lo que hace que la misión educativa sea particularmente vulnerable. Ésta, entendida como el acompañamiento personal de los alumnos en el proceso de crecimiento, en vista del logro de la capacidad de aplicar los conocimientos y la comprensión y una autonomía de juicio de los alumnos, puede aparecer como un terreno accidentado para caminar. Si además, junto a esto, el objetivo de la educación (...) fuera perseguir una formación integral: humana e intelectual, capaz de formar personalidades maduras y equilibradas, capaces de convivir con los demás en el mundo, nos toparíamos con una aporía aparentemente indestructible. El sabio intenta superar la aporía de la necesidad e imposibilidad de una educación integral del hombre en la posmodernidad y posthumanismo y utiliza la investigación filosófico-pedagógica como recurso para superar esta aporía. La valentía de educar para el bien es el resultado de un itinerario de reflexión e investigación realizado en la doble vía de una profunda teoría filosófico-pedagógica y de una percepción empírica, adquirida a lo largo de relaciones educativas prolongadas y, a veces complejas, vividas en primera persona con los sujetos de la formación. En particular, la práctica educativa de los últimos años parece mostrar cada vez más inequívocamente la urgencia de una renovación de la educación que pase por la fundación de una nueva ciencia de los valores, capaz de encarnarse progresivamente en los pliegues de la historia. Es al mismo tiempo un telos y un imprescindible incipit para el replanteamiento de lo educativo y para superar algunas derivas de la vida contemporánea. (shrink)

Với doanh nghiệp, lợi nhuận là mục đích quan trọng nhưng theo đuổi lợi nhuận không đồng nghĩa với việc bỏ qua các chuẩn mực, giá trị, nguyên tắc hoạt động cũng như chất lượng sống của cộng đồng. Tài năng và đạo đức phải luôn song hành. Chỉ khi doanh nghiệp tạo thương hiệu - danh tiếng của mình dựa trên đạo đức kinh doanh, dựa trên sự tôn trọng những giá trị đạo đức của cộng đồng, những chuẩn (...) mực của xã hội thì doanh nghiệp đó mới có thể thành công bền vững. (shrink)

The numbness and emotional consciousness in front of the evil and suffering produced by a more widespread «communication spectacularized» pose questions and urge to intervene critically in reflection on interpersonal communication and media, to stem as much as possible some tendencies of contemporary culture. This contribution aims to cross transversely knowledge, tradition, and some socio-cultural productions of man (in particular Philosophyand Religion) to identify some critical points, which can be useful in the pedagogical debate. It also pursues the purpose of (...) inspiring a new educational and existential practice in which the progressive development of a more authentically human being is experienced in everyday life of teachers and pupils and can find a new incarnation in different ways and forms of communication. (shrink)

We propose a novel interpretation of consciousness and an enlarged definition of locality, which provide a solution to the problem of the consistency of measurements in quantum mechanics: consciousness is a characteristics of the Universe as a whole. Besides its physical consequences, this interpretation has also moral implications: individuality comes out naturally to be just an accident functional to evolution which shaped past and present history through competition, and realizing this fact should enforce cooperation.

L'educazione al bene rappresenta per la pedagogia contemporanea la sfida più ardua e avvincente. Invoca un pensiero libero da pregiudizi e convenzionalismi socio-culturali e la disponibilità a seguire le tracce di sentieri percorribili alla ricerca del vero e del bene comune, lasciate da uomini e donne umanamente credibili della storia antica e più recente. Esige l'umiltà di non sentirsi mai arrivati alla meta, la passione per l'integrale umanità e la coerenza tra fini e mezzi dell'educazione. Reclama il silenzio e una (...) profonda capacità di ascolto della propria e altrui coscienza. Richiede il coraggio dell'inversione di marcia dinanzi ai pericoli e agli errori della conoscenza. Un libro per pedagogisti, filosofi, insegnanti e genitori che tentano di coniugare passato e presente, tradizione e innovazione; in cui si afferma la fiducia incrollabile nell'uomo e nella sua perfettibilità. Per ricercatori e viandanti, in cui si afferma il coraggio di un'educazione nuova, libera, controcorrente, etica, multiculturale e inclusiva, con solidi ancoraggi valoriali, atta a formare un'umanità rinnovata, precorritrice di un'era di giustizia e di pace che, oltre l'orizzonte, già si appresta. (shrink)

This study aims to investigate the relationship between job burnout and employee performance in the feed industry during the ASF outbreak. Further, the researchers employed a descriptive-correlational research design in order to analyze the acquired data and produce pertinent findings. Thus, the researchers gathered data from one hundred two (102) feed industry employees. The Maslach Burnout Inventory (MBI) and Individual Work Performance Questionnaire (IWPQ) were employed to ascertain the extent of job burnout experienced by the respondents and evaluate employee performance, (...) respectively. Based on the statistical analysis, there is a significant relationship between job burnout and employee performance. Moreover, the study's findings were thoroughly analyzed and discussed. (shrink)

Để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) vô cùng quan trọng. Do đó, nhóm doanh nghiệp này là mục tiêu trọng tâm của các chính sách hỗ trợ phát triển, trong đó hỗ trợ và tạo điều kiện để các DNNVV tiếp cận với nguồn vốn được coi là then chốt. Bài viết tóm tắt kinh nghiệm hỗ trợ vốn cho (...) DNNVV của một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, qua đó đưa ra bài học cho Việt Nam nghiên cứu, tham khảo. (shrink)

Qua điều tra, thu nhập dữ liệu từ 215 nhà đầu tư nước ngoài tại tỉnh Nghệ An, nghiên cứu chỉ ra 6 nhân tố ảnh hưởng đến thu hút FDI vào khu kinh tế (KKT) và các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh Nghệ An gồm: Nhân lực, Dịch vụ hành chính, Chính sách thu hút, Cơ sở hạ tầng, Chi phí, Môi trường vĩ mô. Đây là căn cứ quan trọng để đề xuất các giải pháp (...) nhằm tăng cường thu hút FDI vào các KKT và KCN trên địa bàn tỉnh Nghệ An trong thời gian tới. [Through a survey of 215 foreign investors in Nghe An province, the study points out six determinants of FDI attraction into economic zone and industrial parks in the province, which are Human resources, Administrative services, Attraction policies, Infrastructure, Costs and Macro environment. This finding is important to propose solutions to boost FDI attraction into local economic zone and industrial parks in the coming time.]. (shrink)

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu mối quan hệ giữa Chánh niệm tiêu dùng, Trải nghiệm thương hiệu, Gắn kết thương hiệu và Niềm tin thương hiệu ngành công nghệ thông tin tại TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, Trải nghiệm thương hiệu tác động lên Niềm tin thương hiệu; Niềm tin thương hiệu tác động lên Gắn kết thương hiệu; Chánh niệm tiêu dùng tác động lên Gắn kết thương hiệu. Kết quả nghiên cứu cũng đóng (...) góp vào dòng các nghiên cứu về Trải nghiệm thương hiệu và đặc biệt là khái niệm Chánh niệm tiêu dùng, góp phần phát triển và ổn định thang đo kế thừa cho thị trường nghiên cứu Việt Nam. Nghiên cứu còn là bằng chứng thực nghiệm cho khái niệm nghiên cứu tương đối mới trong thị trường nghiên cứu về Chánh niệm trong tiêu dùng. (shrink)

Mục tiêu nghiên cứu này nhằm phân tích thực trạng phát triển điểm đến du lịch Quảng Ngãi theo hướng bền vững ở góc độ kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, chính trị. Đồng thời, phân tích ma trận SWOT để hiểu rõ ngành du lịch Quảng Ngãi và đưa ra các hạn chế mà ngành du lịch đang phải đối mặt. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất các giải pháp khuyến nghị nhằm hỗ trợ Quảng Ngãi (...) trong việc phát triển du lịch bền vững. (shrink)

Bằng cách vận dụng mô hình lý thuyết S-O-R, nghiên cứu kiểm định ảnh hưởng của TikTok đến hành vi mua hàng của khách hàng Gen Z tại TP. Hồ Chí Minh. Mẫu nghiên cứu thu thập từ khảo sát trực tuyến có kích cỡ là 300. Kết quả thực nghiệm đã khẳng định rằng, Sự đồng hiện diện và Niềm tin của người tiêu dùng có ảnh hưởng đến Hành vi mua hàng trên nền tảng TikTok. Trên cơ sở (...) kết quả nghiên cứu, một số hàm ý quản trị đã được đề xuất. (shrink)

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và đo lường các yếu tố hạn chế sự tham gia của sinh viên vào thương mại điện tử (TMĐT) tại TP. Hồ Chí Minh. Sử dụng lý thuyết hành vi dự định, lý thuyết rủi ro nhận thức và lý thuyết năng lực cá nhân, nghiên cứu đã xây dựng mô hình bao gồm các biến: Năng lực cá nhân, Nhận thức sự sở hữu từ TMĐT, Giao hàng chặng cuối, (...) Rủi ro về kỹ thuật và công nghệ, Rủi ro về sản phẩm và Bảo mật thông tin. Kết quả cho thấy, các yếu tố này có tác động đáng kể đến quyết định tham gia TMĐT của sinh viên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển TMĐT trong nhóm đối tượng này. (shrink)

Thông qua khảo sát 400 khách hàng đang sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử (DVNHĐT) tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Thủ Đức (Vietcombank – Chi nhánh Thủ Đức), thu về 362 phiếu hợp lệ, đạt tỷ lệ phản hồi 90,50%. Kết quả nghiên cứu cho thấy, 6 nhân tố tác động đến chất lượng DVNHĐT tại Vietcombank - Chi nhánh Thủ Đức với mức ý nghĩa là 5%, gồm: Cảm (...) nhận về tính bảo mật; Độ tin cậy; Mức độ đáp ứng; Sự đồng cảm; Phương tiện hữu hình và Năng lực phục vụ. (shrink)

Thông qua kết quả khảo sát đối với 148 người đang hoạt động tại các doanh nghiệp kiểm toán (DNKT), chi nhánh DNKT trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, bài viết nhằm kiểm định và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc ra quyết định đạo đức của kiểm toán viên (KTV) tại các DNKT. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 3 nhân tố có ảnh hưởng đến việc ra quyết định đạo đức của KTV tại (...) các DNKT với thứ tự tầm quan trọng là: (i) Nhận thức của KTV; (ii) Luật và quy định nghề nghiệp kiểm toán; (iii) Môi trường làm việc tại DNKT. (shrink)

Ang papel na ito ay isang pilosopikong pagsusuri sa konsepto ng espasyo sa Pilipinong pananaw. Ang konsepto ng espasyo sa Pilipinong pananaw ay nagsisilbing dahilan para masabi nating tayo ay nagmamahal sa karunungang nagmula at pinagyaman ng kamalayang Pilipino. Ang konsepto ng espasyo rin ang nagpapatibay sa katwiran na naglalantad sa pangangailangan nang agarang pananaliksik ng karunungang nakaligtaan sa kanluran. Kung ang mga Hapon ay matagumpay na pinagmunihan ang 'espasyo' gamit ang mga konseptong basho, aidagara, at zettai mu tungo sa (...) pagbibigay diin sa pagkamakabayan, ang ‘espasyo’ ay magsisilbing gabay sa mga Pilipino na lumingon sa kanilang pinanggalingan upang bigyan ng linaw ang layunin sa bawat tangkang pagbuo ng masasabing makataong ‘pilosopiya natin’. Tungo sa makataong espasyo sa pag-iral ng tao, nais galugarin ng diskursong ito ang mga sumusunod na paksa: 1] Lugar ay Espasyo; 2] Sa Pagitan ng ‘Ako’ at ng ‘Ikaw’; 3] Espasyo Bilang Bukal ng Kaalaman at pagkatuto; 4] Pagbuo ng Makataong Espasyo at Pagbuwag sa mga Mapang-aping Espasyo; 5] Salaysay ng mga Karanasan Tungo sa paghulma ng Makataong Espasyo; 6] Espasyo ng/para sa mga Peminista?; 7] Sa Pagitan ng Namatay at ng Namatayan; 8] Saan Matatagpuan ang Kapayapaan? (shrink)

Ang mga kwentong Jollibee na dinalumat ng mananaliksik ay binubuo ng tatlumpot-siyam (39) na mga kwentong hango sa totoong buhay. Tinatalakay ng pag-aaral na ito ang mga konseptong AIDA sa mga kwentong Jollibee sa paraang panghihikayat sa madla gamit ang advertising. Layunin nito na mailahad ang kaugnayan ng konseptong AIDA sa mga kwentong binibigyang tampok ng Jollibee sa iba’t ibang selebrasyon mula sa taong 2016-2022. Kaya naman gumamit ng metodong pagsusuri ng dokumento (document analysis), at thematic analysis ang mananaliksik. Ang (...) prosesong ito ay nagsasangkot ng pagsusuri ng mga elektroniko at pisikal na dokumento upang bigyang-kahulugan ang mga ito, magkaroon ng pag-unawa sa kanilang kahulugan at bumuo batay sa impormasyong ibinibigay ng bawat datos na susuriin. Inilatag din sa pag-aaral na ito ang iba’t ibang teorya na naging sandigan upang maisakatuparan ang metodong ginamit ganoon din ang kabuuang pag-aaral. Dahil dito, natamo ng mananaliksik ang resulta ng ginawang pag-aaral kung saan, natukoy ang konseptong AIDA sa tatlumpot -siyam (39) na mga kwentong Jollibee na inisa-isa sa pamamagitan ng paglalatag sa paraang talahanayan. Makikitang ang naging interpretasyon sa isinagawang pag-aaral ay ang dulot na saya at kakaibang epekto ng mga kwentong Jollibee sa mga manonood nito, tumatangkilik ng mga produkto, at ang walang pinipiling konsyumer. Malinaw na sa sa paglalapat ng mga Konseptong AIDA sa pagpapakilala ng mga produkto ay makatutulong ng malaki upang tangkilikin ito ng mamamayan. Tulad ng pag-aaral na ito, kung saan binigyang pokus ang konseptong AIDA sa mga kwentong Jollibee. Hindi kapansin-pansin kung hindi pagtutuunan ng pansin, subalit dahil sa ilang sandigan ay nabigyan ng katuparan ang pag-aaral na ito. Makikita rin dito ang mga paksang madalas pagtuunan ng pansin sa mga kwentong Jollibee, ito ay ang mga espisyal na okasyon tulad ng; Monther’s Day, Valentines Day, Grandparents Day, at ang Christmas Day. At sa bawat kwentong Jollibee, mababakas ang makatutuhanang nagaganap sa reyalidad ng buhay sa bawat pamilyang Pilipino. Ang makamasang tema nito, at damdaming naipadarama sa bawat kwento. (shrink)

Ang panunuring-aklat na ito ay interogasyon sa isang partikular na aspekto ng historiograpiya ni Resil Mojares. Sa pamamagitan ng pagbasa sa kanyang Interrogations in Philippine Cultural History bilang isang ehemplong tekstong historiograpikal, inilalatag ng panunuring-aklat na ito ang suhestiyon na mula sa punto-de-bista ng Pantayong Pananaw ay maituturing na malapit ang pagkakahawig ng historiograpiya ni Mojares sa balangkas pangkaisipan ng historiograpiyang Third Way. Binibigyang-tuon dito ang manaka-nakang puna ni Mojares sa tinatawag niyang “ethnonationalism”, na ang isa sa pinakamaunlad na anyo (...) sa kasalukuyan ay ang Pantayong Pananaw. Nagtangka rin na maghain sa panunuring-aklat na ito ng kritika ng Pantayong Pananaw sa historiograpiyang Third Way, sa pamamagitan ng pagtugon sa mga punto ni Mojares. (shrink)

The Human Genome Project is regarded by many as one of the major scientific achievements in recent science history, a large-scale endeavour that is changing the way in which biomedical research is done and expected, moreover, to yield considerable benefit for society. Thus, since the completion of the human genome sequencing effort, a debate has emerged over the question whether this effort merits to be awarded a Nobel Prize and if so, who should be the one to receive it, (...) as no more than three individuals can be selected. In this article, the HGP is taken as a case study to consider the ethical question to what extent it is still possible, in an era of big science, of large-scale consortia and global team work, to acknowledge and reward individual contributions to important breakthroughs in biomedical fields. Is it still viable to single out individuals for their decisive contributions in order to reward them in a fair and convincing way? Whereas the concept of the Nobel prize as such seems to reflect an archetypical view of scientists as solitary researchers who, at a certain point in their careers, make their one decisive discovery, this vision has proven to be problematic from the very outset. Already during the first decade of the Nobel era, Ivan Pavlov was denied the Prize several times before finally receiving it, on the basis of the argument that he had been active as a research manager rather than as a researcher himself. The question then is whether, in the case of the HGP, a research effort that involved the contributions of hundreds or even thousands of researchers worldwide, it is still possible to “individualise” the Prize? The “HGP Nobel Prize problem” is regarded as an exemplary issue in current research ethics, highlighting a number of quandaries and trends involved in contemporary life science research practices more broadly. (shrink)

On October 3, 2022, the Nobel Prize in Physiology or Medicine 2022 was awarded to Svante Pääbo “for his discoveries concerning the genomes of extinct hominins and human evolution”. Svante Pääbo is a Swedish geneticist specializing in evolutionary genetics and contributing to the foundation of paleogenetics.

Ngày 8-6 vừa qua, tạp chí Nature danh tiếng, 151 tuổi, một trong số rất ít ngọn hải đăng của khoa học nhân loại đã xuất bản bài của TS. Vương Quân Hoàng, Trung tâm ISR (trường Đại học Phenikaa, Hà Nội).

Ang papel na ito ay komentaryo sa artikulong—Ma'I in Chinese Records—Mindoro or Bai? An Examination of a Historical Puzzle ni Go Bon Juan. Layunin ng pag-aaral na ito na lumikha ng isang mapanglagom at preliminaryong pagbasa sa Ma’i bilang isang suliraning historiograpikal. Sa muling pagbasang ito ay pagtutuunan ng pansin ang maikling pagbaybay sa historiograpiya nito na susundan naman ng interogasyon at pagbibigay kritik sa kamakailang pag-aaral dito ni Go Bon Juan at mga suliraning kinakaharap ng kaniyang interpretasyon na umiinog (...) sa pagpapalagay nito na ang Ma’i ay natagpuan ng mga banyagang mangangalakal sa kasalukuyang rehiyon ng lawa ng Laguna. Mangyari pa, hindi lamang nakatali sa nakasanayan at makitid na pagtitiyak ng pook ang tutok ng pag-aaral. Pagtatangka rin ito na bigyang diin ang “saysay” nito sa pamamagitan ng pagpopook sa Ma’i sa malawak na kontekstong pangkasaysayan na kinasasangkutan nito. Una, bilang isang mahalagang yugto ng napakahabang kasaysayan ng rehiyon ng lawa ng Laguna, at; pangalawa, bilang mikrokosmong bahagi ng naging historikal na pagsulong ng buong Dunia Melayu. Sa huli, sa pamamagitan ng kritikal na panunuri sa mga pundamental na proposisyon ni Go Bon Juan ay ang pag-uwi ng pag-aaral sa konklusyong bagaman kasalukuyang maipapalagay na ang Ma’i ay ang Bay nga ng Laguna, mapaninindiganang hindi talaga sa kasalukuyang kinalalagyan nito sa Laguna nadatnan ng mga mangangalakal ang Ma’I, kung hindi sa kasalukuyang erya ng Verde Island Passage na kinabibilangan ng kasalukuyang Batangas-Mindoro axis kung saan nakaugnay ang Puliran o Lawa ng Laguna. (shrink)

Ang akda ng yumaong si Leopoldo R. Serrano na pinamagatang A Brief History of Caloocan ang pinaka-unang malaliman at seryosong pagsusulat sa kasaysayan ng pamayanan sa isang publikasyon na inilibas ng Kapisanang Pangkasaysayan ng Pilipinas noong 1958. Ito rin ang naging batayan ng ilan pang mga aklat na inilabas patungkol sa kasaysayan ng lungsod, kaya masasabi rin na ito ang canon sa usaping ito. Naka-ilang ulit ang pagkakalimbag ng sanaysay na ito ni Serrano mula 1960 hanggang 1971. Sa kasamaang-palad ay (...) mahirap na itong hanapin sa ngayon sapagkat nasa piling aklatan lamang ang may kopya ng nasabing sanaysay. Layunin ng akda na ito na ihayag ang klasik na akdang ito ni Serrano at maisalin upang mas maabot ito ng nakararami. Isasakonteksto rin ito sa estado ng pag-aaral tungkol sa lungsod at sa historiograpya nito. Gayundin, sa pagkakasalin nito na may anotasyon ay nais din ng artikulong ito na makapag-ambag sa papasibol na Araling Kalookan. (shrink)

Bilang pagpapahalaga sa GOMBURZA, sa okasyon ng ika-150 anibersaryo ng kanilang kamatayan, ang pag-aaral na ito ay nagsagawa ng isang preliminaryong pagbaybay sa samu't saring pagpapakahulugan at pagbibigay-saysay na ikinakabit sa 1872 sa historiograpiyang Pilipino. Sa partikular, siniyasat ng sanaysay ang kapookan ng 1872 sa balangkas historiograpikal ng ilang prominenteng historyador tulad nina Teodoro Agoncillo, Zeus Salazar, Renato Constantino, Reynaldo Ileto, John Schumacher, Horacio de la Costa, at iba pa. Liban dito, tiningnan din ang pagpapakahulugan sa 1872 ng iba pang (...) teksbuk at akdang pangkasaysayan, bilang tagapagtawid ng mga diskurso ukol sa 1872 mula sa mga prominenteng historyador tungo sa mas malawak na bilang ng mga mambabasa. Sa huli, nahinuha mula sa mga talakayan na ang samu't saring pagpapakahulugan at pagbibigay-saysay sa 1872 bilang teksto ay nahuhulma ng mga balangkas at pananaw historiograpikal na kinapapalooban ng bawat historyador bilang mambabasa ng teksto. (shrink)

Dalawa sa mga hibla ng Pilosopiyang Filipino ay patungkol sa paggamit ng banyagang pilosopiya at pamimilosopiya sa wikang Filipino. Makatutulong ang dalawang ito tungo sa pagsasalin ng mga banyagang kaisipan sa talastasang bayan. Ang dalawang hiblang ito ang nais na ambagan ng kasalukuyang sanaysay, sa pamamagitan ng pagsasagawa ng rebyu sa isang halimbawa ng anime/manga na Hapon: ang Attack on Titan (AOT) ni Hajime Isayama. Gagamitin sa pagbasa ng AOT ang mga pilosopikal na pananaw ng ilang Aleman/Austrianong pilosoper/sikolohista na sina (...) Sigmund Freud, Erich Fromm, Carl Schmitt, at Friedrich Nietzsche. Sa pagbasang ito sa pamamagitan ng apat na banyagang palaisip, tututukan ang tema ng kalayaan at digmaan. Liban dito, maglalatag din ng pagmumuni-muni ukol sa paksa ng pananangkapan sa kasaysayan bilang sandatang pulitikal, isang temang lantad na lantad rin sa AOT. Ang lahat ng ito ay isasagawa sa wikang Filipino, bilang pagtatangka na makapag-ambag sa pagpapasok ng anime/manga na Hapon at pilosopiyang Aleman/Austriano sa talastasang bayan. (shrink)

Layunin ng pananaliksik na ito na makabuo ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide) bilang kagamitang makatutulong sa pagkatuto ng asignaturang Filipino. Gamit ang deskriptibong pananaliksik, natuklasan na 81% ng mga guro ang nagsabing makatutulong ang paglikha ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide). Ayon naman sa 95% ng mga mag-aaral, nararapat isama ang mga gawaing kaugnay ng panonood upang mas maging interaktibo at epektibo ang pagkatuto ng nabanggit panitikan. Batay sa mga inilahad na kinalabasan, nabatid ng mananaliksik na malaking bahagdan ng (...) mga guro at mag-aaral ng asignaturang Filipino ang nagsasabing may kahirapan ang pagtuturo at pagkatuto ng Noli Me Tangere bilang akdang pampanitkan sa ikaapat na markahan ng ika-9 na baitang. Sa makatuwid, ang pagkakaroon ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide) ng nabanggit na Obra Maestra ay makatutulong nang malaki hindi lamang sa guro bagkus ay pati na rin sa mag-aaral. (shrink)

Itinuturing ang Trese (2021) bilang kauna-unahang Netflix anime series na mula sa Pilipinas, sa buong Timog Silangang Asya, at nasa labas ng Japan. Sa pagrerebyung ito, nilalayong maipamalas ang mataas na inklinasyon ng mga Pilipino sa kanilang mga alamat at mitolohiya. Bagaman hindi pa tapos ang serye, mahalaga pa ring tingnan ang kahalagahan ng Trese bilang holistikong paglalarawan sa imahe ng kultura at lipunang Pilipino. Sa pamamagitan ng labintatlong (13) malikhain at faktuwal na representasyong alegorikal ng Trese, nailatag ang saklaw (...) at ispektrum ng pagka-Pilipino. Ang rebyung ito ay nahahati sa apat na sub-kategorya na itinema dulot ng lumabas na interpretasyon – (1) paglalarawan sa pisikal na katangian at pananaw o diskursong ginamit, na nilapatan ng literary criticism; (2) paano ipinamalas ng Trese ang kaugnayan at pagpapahalaga nito sa Kasaysayang Pilipino; (3) paglalatag ng ilang aspektong antropolohikal at sosyo-kultural sa anyo ng sektoral na representasyon ng kasarian at pamilya at pagtatampok sa ilang mga kulturang popular ng Pilipinas; at (4) ang Trese bilang panimulang daluyan ng diskursong pampolitika-burukratika at isang malinaw na depiksyon ng kasalukuyang klimang pulitikal ng Pilipinas. (shrink)

Pangunahing layunin ng papel na ito ang patunayan na mayroong konsepto ng sarili sa kamalayang Pilipino at gamitin ang pag-unawa rito sa pagtugon sa mga suliraning nakapalibot sa pilosopiyang Pilipino. Abala ang unang bahagi sa pagpapatibay ng pagkameron ng sarili at paglalahad ng depinisyon at mukha nito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na katanungan: “Mayroon bang Sarili?” at “Ano ang Sarili?” Nakatungtong ang pagpapatibay at paglalahad na ito sa metalinggwistikal na pagsusuri ni Leonardo Mercado at pagmumuni sa meron (...) ni Roque Ferriols. Mapapansin sa paglalarawan sa sarili ang pagkamangha ni Mercado sa konsepto ng kasarinlan salungat sa kalayaan. Ang pagtuon ni Mercado sa kasarinlan ang tulay patungo sa pagsagot sa mga paratang sa pilosopiyang Pilipino. Sinasabi ni Noel Pariñas na imposible ang pagkakaroon ng pilosopiyang Pilipino habang naniniwala naman si Rolando Gripaldo na Kanluranin ito. Naging inspirasyon ng papel na ito ang “balangkas ng dekolonisasyon” ng peministang si Kelly Agra sa pagtugon sa dalawang suliraning inihayag ni Pariñas at Gripaldo. Kung kaya’t ipinakikita ng papel na ito na mahahalagang sangkap ang ating pag-unawa sa sarili at kasarinlan sa pagpapasimula ng dekolonisasyon at maging sa pagbibigay kaganapan mismo sa kasarinlan. Higit sa lahat, pinalilitaw ng buong diskursong ito ang hindi napapansing kahalagahan at implikasyon ng pagsasaliksik tungkol sa sarili; kalakip nito ang hangad na mas marami pang mga palaisip at mag-aaral ang magtangka na sumisid sa mga hindi kilalang mga sangkap ng pilosopiyang Pilipino habang nakikilahok sa proseso ng dekolonisasyon ng Pilipinong kaisipan. (shrink)

Matagal nang dinalumat ang konsepto ng Inang Bayan bilang kabuuang tunguhin ng kilusang panghimagsikan ng Kataastaasan, Kagalang-galangang Katipunan (KKK) ng mga Anak ng Bayan. Lehitimong gawain ito dahil bukod sa kontekstong nakaugat ang bayan sa ina/mater vis-à-vis patria, mahihinuha ring malaki ang pagkilala ng Supremong si Andres Bonifacio sa kadakilaan ng kababaihan sa panahon ng himagsikan. Sa kabila nito, masasabing may suliranin sa historiograpiyang Pilipino dahil isinasantabi ng ilang positibista at sexistang manunulat ang kolektibong gunita sa kababaihan bilang kasama ng (...) bayan. Kung kaya’t patuloy itong iwinawasto sa pagdaan ng panahon. Masusumpungan ito kung gagawing halimbawa ang kababaihan sa rebolusyong Pilipino. Naisasantabi sila bilang mga paksa ng pag-aaral o kung minsan, itinuturing na palamuti lamang na kailangang idugtong sa pangalan ng kalalakihan. Kaugnay ng suliraning ito kung kaya’t itinatampok sa pag-aaral na ito ang muling pagsipat sa apat na mahahalagang bagay: (1) kasaysayan ng kababaihang Pilipina noong dantaon 19; (2) pakikisangkot ng kababaihan sa Katipunan at himagsikan; (3) pagtingin ng Katipunan sa kababaihan; at (4) impluwensya ng Katipunan sa pagkilos ng kababaihan sa pagpasok ng dantaon 20. Mangyari pa, titingnan din ang muling pakikilahok ng kababaihan sa mga digmaang bayan sa panahon ng post-Katipunan. Hindi ito bagong pag-aaral kundi isang paglalagom sa mga naunang pag-aaral. Kakikitaan ang papel na ito ng mas matinding hamon at pagpursigi sa pagsusulat ng mga paksa na may kinalaman sa Araling Pangkababaihan at Araling Pangkasarian. Tunguhin ng papel ang holistikong kasaysayan ng kababaihan sa pakikisangkot nila sa Katipunan bilang mga kasama ng bayan. (shrink)

Pinagtibay ng administrasyong Duterte ang pananangkapan sa mga birong itinuring na pampasiglang bilang sa tuwing kinakausap ng pangulo ang taumbayan sa midya. Kaya’t tila isang melodramatiko o mala-teledramang inaabangan ng mga manonood at tagapakinig ang bawat pahayag ni Duterte habang pinamamayani ng huli ang mga 'birong' nagpapatingkad sa impunidad ng karahasan sa kababaihan, misogynista, at sexismo. Sa ilang pagkakataon, literal na ibinida ng populistang pangulo ang kaniyang phallus o titing nakatayo bilang larawan ng pagiging lalaki, matapang, at malakas at upang (...) yurakan hindi lamang ang kababaihan ngunit para ipamukha ang 'kahinaan' ng mga kritiko. Kinalaunan, umusbong sa midya ang pagbabansag kay Duterte bilang 'Mang Kanor,' isang personalidad na ipinamamalas ang exhibisyonismo sa anyo ng mga pornograpikong bidyo. Layunin ng pag-aaral na ito na suriin ang sosyo-politikal na aspektong umiinog kina Duterte at Mang Kanor at sa kung paano nila ginamit ang phallus upang magkaroon ng pamosong pagkakakilanlan sa midyang Pilipino. (shrink)

The future state of the redeemed human being in heaven is difficult, if not impossible, to pin down in this life. Nevertheless, Augustine and Anselm speculate on the heavenly life of the human being, proceeding from certain theological premises gathered from Scripture, and their arguments often both mirror and complement one another. Because Anselm and Augustine hold the premise that human beings in heaven are “equal to the angels” (Luke 20:36), our understanding of the heavenly condition of the human can (...) be illuminated by angelology, and vice-versa; each reveals the nature of the other. The paper examines aspects of the positions of Augustine and Anselm on the original state of the angels, their fall, and their confirmation, and then explores the condition of prelapsarian Adam and the transformation of the elect in order to illuminate how these figures conceive the afterlife. The angelologies (and demonologies) of Augustine and Anselm help one to understand the heavenly goal of human life, how the redeemed state of human beings differs from their original condition in Eden, and why there is no redemption for the fallen angels. (shrink)

Hindi maikakaila ang bilis ng paglaganap ng Katolisismong dala ng mga Kastila sa bansang Pilipinas; isang dahilan kung bakit tuluyan nang naiangkla sa pagkatao ng bawat Pilipino ang kahalagahan ng salitang relihiyon. Isa sa mga patunay ng pagkakaroon ng mahigpit na pagyakap ng mga Pilipino sa Katolisismo ay ang mga heritage church na matatagpuan sa Pampanga. Dahil dito, nabansagan ang mga Kapampangan na hindi lamang mahusay sa kusina, kundi pati na rin sa pagkakaroon ng masidhing pagpapahalaga sa kultura-pananampalatayang iniwan ng (...) kanilang mga ninuno. Ito ang naging inspirasyon ng papel, ang makita ang kulturapananampalatayang mayroon ang mga Kapampangan noong ika-18 siglo sa pamamagitan ng paghimay sa talasalitaan ng Kapampangan na isinulat ni Fray Diego Bergaño (1690-1747). Sa pamamagitan ng kwalitatibong pag-aaral at deskriptibong pagaanalisa, ginamit ang talasalitaan ni Bergaño na unang nailimbag noong 1732 bilang pangunahing teksto ng pananaliksik. Inalam at itinala ang mga salitang makikita rito na may kaugnayan sa relihiyon na umusbong sa panahong iyon. Sa tulong din ng panayam mula sa mga paring Kapampangan at ilang taong maalam sa kultura-pananampalatayang Kapampangan, nakagawa ng naratibo ang mga mananaliksik na nagsilbing tulay sa muling pagsilip sa kultura sa pagdarasal, paniniwala sa mga masasamang elemento at sumpa, pagsasabuhay ng pamahiin, tradisyon sa patay, konsepto sa mga bagay na makikita sa loob at labas ng simbahan, at sanhi ng pagkakasala ng mga Kapampangan sa kasaysayan.Ipinakita sa kabuuan ng pag-aaral ang transpormasyong naganap sa kultura-pananampalatayang Kapampangan -- mula sa nakaraan tungong kasalukuyan. (shrink)

Hugot mula sa ideang geopolitikang pangkalinangang subersyon, tatangkaing uunawain sa papel na ito ang naging hakbanging kolonyal ng mga Espanyol at Amerikano sa kanilang ginawang pananakop sa Pilipinas.`Ito’y bagamat may subersyon ding isinagawa si Jose Rizal sa kolonyalismo, hindi nangangahulugang pagtutuunan sa papel ang nasabing paksa upang higit na makita ang naging hakbanging koloyal ng mga mananakop sa Pilipinas. Gamit ang lapit na singkroniko at diakroniko, sisipatin sa gagawing pag-aaral ang materyal na kulturang pinagkaugatan ng ginawang pangkalinangang subersyon kay Jose (...) Rizal ng mga mananakop. Uunawain sa ginawang pananaliksik ang naging saysay niya sa loob ng pangkalinangang pamana at sagisag na panlahi ng mga Pilipino. Sa pamamagitan ng pagsasawalang bisa at pagpapahina sa damdaming bayan o nasyonalismong isinasagisag ni Rizal, nagtagumpay ang mga Amerikano na demoralisahin iyon gamit ang kinagisnang idea sa pamana. Sa pagsusuri, ang panlipunang halagahin mula sa pangkalinangang pamana sa anito ang ginamit ng kolonyal na estadong Espanyol para sa mitipikasyon o pagsasaalamat ukol sa kapangyarihan ng ikonograpiyang panrelihiyon. Iniangkas ng mga Espanyol ang kanilang dala-dalang santo sa naririyang pumapaimbulog na gawain sa pag-aanito upang saklutin mula rito ang espiritwal na kapangyarihan sa loob ng kalinangan at lipunang Pilipino. Sa ganitong diwa, tinularan ng US ang kanilang ideang sekular gamit ang pagbabantayog o pagtatag ng monumento para kay Rizal upang maisingkaw rito ang pagkauhaw sa edukasyon ng mga Pilipono. Naging daan ang pangkalinangang subersyong ito para dominahin ng US ang larang na intelektwal sa Pilipinas gamit si Rizal bilang geopolitikal na pananagisag. Nilalayon ng papel na ito sa pangkalahatan na tayahin ang praktikang geopolitikal ng imperyalistang kapangyarihan. Mag-aambag sa madaling salita sa partikular ang pag-aaral hinggil sa pagpapalawak, pagpapayabong, at paglalaman sa pampamanang pag-aaral (Heritage Studies), pagpapalawig sa diskursong Rizal (Rizal Discourse), at pagpapaunlad ng historiograpiyang Pilipino (Philippine Historiography). (shrink)

The paper discusses this year’s Nobel Prize in physics for experiments of entanglement “establishing the violation of Bell inequalities and pioneering quantum information science” in a much wider, including philosophical context legitimizing by the authority of the Nobel Prize a new scientific area out of “classical” quantum mechanics relevant to Pauli’s “particle” paradigm of energy conservation and thus to the Standard model obeying it. One justifies the eventual future theory of quantum gravitation as belonging to the newly established (...) quantum information science. Entanglement, involving non-Hermitian operators for its rigorous description, non-unitarity as well as nonlocal and superluminal physical signals “spookily” (by Einstein’s flowery epithet) synchronizing and transferring some nonzero action at a distance, can be considered to be quantum gravity so that its local counterpart to be Einstein’s gravitation according to general relativity therefore pioneering an alternative pathway to quantum gravitation different from the “secondary quantization” of the Standard model. So, the experiments of entanglement once they have been awarded by the Nobel Prize launch particularly the relevant theory of quantum gravitation grounded on “quantum information science” thus granted to be nonclassical quantum mechanics in the shared framework of the generalized quantum mechanics obeying rather quantum-information conservation than only energy conservation. The concept of “dark phase” of the universe naturally linked to the very well confirmed “dark matter” and “dark energy” and opposed to its “light phase” inherent to classical quantum mechanics and the Standard model obeys quantum-information conservation, after which reversible causality or the mutual transformation of energy and information are valid. The mythical Big Bang after which energy conservation holds universally is to be replaced by an omnipresent and omnitemporal medium of decoherence of the dark and nonlocal phase into the light and local phase. The former is only an integral image of the latter and borrowed in fact rather from religion than from science. Physical, methodological and proper philosophical conclusions follow from that paradigm shift heralded by this year’s Nobel Prize in physics. For example, the scientific theory of thinking should originate from the dark phase of the universe, as well: probably only approximately modeled by neural networks physically belonging to the light phase thoroughly. A few crucial philosophical sequences follow from the break of Pauli’s paradigm: (1) the establishment of the “dark” phase of the universe as opposed to its “light” phase, only to which the Cartesian dichotomy of “body” and “mind” is valid; (2) quantum information conservation as relevant to the dark phase, furthermore generalizing energy conservation as to its light phase, productively allowing for physical entities to appear “ex nihilo”, i.e., from the dark phase, in which energy and time are yet inseparable from each other; (3) reversible causality as inherent to the dark phase; (4) the interpretation of gravitation only mathematically: as an interpretation of the incompleteness of finiteness to infinity, for example, following the Gödel dichotomy (“either contradiction or incompleteness”) about the relation of arithmetic to set theory; (5) the restriction of the concept of hierarchy only to the light phase; (6) the commensurability of both physical extremes of a quantum and the universe as a whole in the dark phase obeying quantum information conservation and akin to Nicholas of Cusa’s philosophical and theological worldview. (shrink)

This paper introduces the Las Piñas Bamboo Organ as a cultural treasure. By interviewing four key individuals related to the bamboo organ, the paper discusses the history, present condition, and activities related to the preservation and sustenance of the bamboo organ. Interview, a method of oral history, was chosen to let the people involved share their own memories and experiences that are not usually featured in written documents about the bamboo organ. The following themes emerged from the interviews: (1) the (...) introduction of Father Diego Cera as an organ builder, (2) the motivations in using bamboo as the main material of the bamboo organ, (3) the quality of the sound produced by the bamboo organ, (4) the restoration of the bamboo organ, (5) the beginnings, objectives, and activities of the Bamboo Organ Foundation, Inc., (6) the beginnings and objectives of the International Bamboo Organ Festival and the activities related to it, (7) the problems that the bamboo organ faces, and (8) the importance of training organists. The researchers also identified the implications of the conservation of the bamboo organ in the economic, social, ecological, and cultural aspects of the city’s social life based on its potentials for development. This paper can be a useful primary source for future researchers of the bamboo organ and the local history of Las Piñas. (shrink)

Penrose believed that the universe is a book written in the language of mathematics. Through this language, he disproved the fallacy of coincidence in complex and meaningful systems, reaching philosophical and theological heights by placing things in their proper places based on his induction, and his mindful reasoning.

Sa halos dalawang taong pananalasa ng COVID-19 sa buong daigdig, marami nang nabago sa kapaligiran at mobilidad ng mga tao sa bawat lipunan. Kinasapitan at pumalaot ang lahat sa tinurang Bagong Kadawyan (New Normal) (hiram mula kay Reyes 2020) —isang transisyong pantao na lubhang nagpabago sa mga kinasanayang gawi. Nariyan ang pagbabago sa edukasyon, paghahanapbuhay, libangan, at mga transportasyon. Sa kaso ng mga manlalakbay, salot ang idinulot ng pandemya sapagkat pinaralisa nito ang daloy ng turismo at libangang pandaigdig. Kanselado ang (...) lahat ng paglalakbay, limitado ang serbisyo ng mga pandaigdigang paliparan, at nagsasarahan ang mga prontera ng bawat bansa. Sa kaso ko bilang isang manlalakbay, naputol din pansamantala ang layuning pagaralan at turulin ang kahalagahan ng Asya sa Pilipinas at ang lugar ng Pilipinas sa Asya. -/- Sa aking mga naging paglalakbay bilang Manila Boy (lalaking nakatira sa Kalakhang Maynila) sa sampung bansa sa Timog Silangang Asya (2014—2018), marami akong gunita at alaalang maibabahagi sa katuturan ng mga Pilipino—panahong malaya at mayabong pa ang paroo’t paritong paggalaw ng mga tao. Mula ito sa aking mga karanasan at obserbasyon bilang manlalakbay kung bakit nakumpuni ang ganitong uri ng sanaysay at naratibong ulat. Mahalaga ang pagbabahaginang karanasan. Ayon sa kamamayapa pa lamang na teologo na si Jose de Mesa (2003), ang karanasan ng isang tao ay isang subhetibong pagpapakahulugan, interpretasyon, o pagtingin nito sa obhetibong realidad sa pamamagitan ng kanyang mga pandama (de Mesa 2003). Kaya’t sa pag-aaral na ito, aking maibabahagi ang ilang mga piling gunita ng aking paglalakbay na mayroong talab sa kasalukuyang dinaranas sa panahon ng pandemya. (shrink)