We all have experiences in which it “seems clear” to us that something is true. This kind of clear experience can play significant roles in determining whether we believe something to be true. But what are the significant roles? So far, the literature has focused on optimal cases where a person's clear experience might provide prima facie justification for their belief. This article will develop the hypothesis that, in less optimal cases, these clear experiences can be epistemically damaging. Specifically, it (...) will argue that, in certain cases, such experiences may causally compel belief even in the face of counterevidence. (shrink)

In this paper we examine the genealogy and transmission of moral duty in Western ethics. We begin with an uncontroversial account of the Stoic notion of the kathēkon, and then examine the pivotal moment of Cicero’s translation of it into Latin as ‘officium’. We take a deflationary view of the impact of Cicero’s translation and conclude that his translation does not mark a departure from the Stoic ideal. We find further confirmation of our deflationary position in the development of the (...) notion of ‘duty’ in Germany between the 16th and 18th centuries. We examine Pufendorf’s critique of ancient eudaimonism and his appropriation of officium, and claim that it foreshadows Kant’s rejection of Garve’s Ciceronian ethics. We demonstrate the undeniable parallels between Kant’s Groundwork and Garve’s influential translation of Cicero’s De Officiis, thereby indicating a novel way in which we should understand Cicero’s contribution to the development of modern moral philosophy. (shrink)

This chapter explores Cicero’s reception in the German Enlightenment, a topic that has garnered less scholarly attention compared to his influence in the Anglosphere. Focusing on Johann Joachim Spalding and Christian Garve as case studies, we highlight Cicero’s profound and often underappreciated impact on German intellectual thought, particularly in shaping ideas about the human vocation (Bestimmung des Menschen)—a legacy that extends even to the towering figure of the German Enlightenment, Immanuel Kant.

According to a bodily view of pain, pains are objects which are located in body parts. This bodily view is supported by the locative locutions for pain in English, such as that “I have a pain in my back.” Recently, Liu and Klein (Analysis, 80(2), 262–272, 2020) carry out a cross-linguistic analysis, and they claim that (1) Mandarin has no locative locutions for pain and (2) the absence of locative locutions for pain puts the bodily view at risk. This paper (...) rejects both claims. Regarding the philosophical claim, I argue that a language without locative locutions for pain only poses a limited challenge to the bodily view. Regarding the empirical claim, I identify the possible factors which might have misled Liu and Klein about the locative locutions for pain in Mandarin, and argue that Mandarin has a wide range of locative locutions for pain by conducting a corpus analysis. I conclude that compared to English, Mandarin lends no less, if not more, support to the bodily view of pain. (shrink)

How many factors, i.e. departures from normality, are necessary to explain a delusion? Maher’s classic one-factor theory argues that the only factor is the patient’s anomalous experience, and a delusion arises as a normal explanation of this experience. The more recent two-factor theory, on the other hand, contends that a second factor is also needed, with reasoning abnormality being a potential candidate, and a delusion arises as an abnormal explanation of the anomalous experience. In the past few years, although there (...) has been an increasing number of scholars offering a variety of arguments in defence of Maher’s one-factor theory, these arguments have not been adequately addressed by two-factor theorists. This paper aims to address this gap by critically examining the arguments on three crucial issues: the intelligibility of delusions, the dissociation between anomalous experiences and delusions, and the empirical evidence of a second factor. I will argue that the Maherian notion of anomalous experience is not sufficient for explaining delusions and the two-factor theory is on the right track in its search for the missing factor in the aetiology of delusions. (shrink)

How does it come about that a person akratically believes that P, while at the same time believing that the available evidence speaks against that P? Among the current accounts, Scanlon offers an intuitive suggestion that one’s seeming experience that P may play an important role in the aetiology of their akratic belief that P. However, it turns out to be quite challenging to articulate what the role of seeming experience is. This paper will offer a novel development of Scanlon’s (...) intuitive suggestion, with a focus on clear-eyed epistemic akrasia. I will argue that the primary role of seeming experience is unlikely to act as the subject’s reason or to provide the subject with prima facie justification; instead, based on the recent work in dogmatism and Cartesian clarity, I will propose a causal account, according to which, when it seems clear to the subject that P, the seeming experience may exert a brute causal force to persistently compel the subject to believe that P. This causal account also has the advantage of helping some existing accounts to explain clear-eyed epistemic akrasia. (shrink)

Few philosophers present themselves with as much complexity as Marcus Tullius Cicero. At once a philosopher, statesman, orator, and lawyer, Cicero consciously fashioned his own image for posterity and wrote philosophical texts as invitations for his readers to think for themselves. His philosophy has continued to unfold over the centuries, repeatedly inspiring new and independent philosophical positions. Since J.G.F. Powell’s pivotal contribution in 1995, we have witnessed countless translations and scholarly treatments of Cicero’s philosophy that emphasize his creativity and influence. (...) In this tradition, the present volume offers fresh and incisive contributions that advance the ongoing renaissance in Cicero scholarship. -/- Part One of the volume focuses on Cicero’s approaches to writing philosophy and on specific interpretive questions facing readers of his philosophical corpus. Part Two traces key moments in Cicero’s philosophical afterlife, from Augustine through the Scholastic period to the Renaissance, culminating in the rich and varied tradition of Ciceronian reception in the European Enlightenment. Throughout the volume, special attention is given to Cicero’s practical philosophy. (shrink)

Corlett (2019) raises two groups of challenges against the two-factor theory of delusions: One focuses on weighing “the evidence for … the two-factor theory”; the other aims to question “the logic of the two-factor theory” (p. 166). McKay (2019) has robustly defended the two-factor theory against the first group. But the second group, which Corlett believes is in many aspects independent of the first group and Darby (2019, p. 180) takes as “[t]he most important challenge to the two-factor theory raised (...) by Dr. Corlett”, has by large remained. Here I offer my two cents in response to the second group. More specifically, I argue that Corlett’s challenges to the logic of the two-factor theory, concerning modularity, double dissociation and cognitive penetration, seem to be based on some misunderstandings of the two-factor theory. (shrink)

In philosophy, the distinction between the history of philosophy and systematic philosophy has a great influence not only on the organization of teaching, but also on appointments and research funding. Above all, however, it is decisive for the self-understanding of philosophy. In recent years, the significance and function of the history of philosophy has been the subject of controversial debate. After being more or less ignored in analytic philosophy for a long time, there has been an increasing turn to the (...) history of philosophy in recent years. Some authors even speak of a historical turn in analytic philosophy. Since the 1980s there have been growing attempts to theorize the different approaches to the history of philosophy and their presuppositions. Another focus has been on the relationship between the history of philosophy and systematic research. Numerous authors have argued for the importance of historical research for systematic philosophical research or for philosophical education. In this talk, I will be concerned with the distinction between history of philosophy and systematic philosophy itself. I am interested in how exactly this distinction is justified. So my question is: what exactly distinguishes work in the history of philosophy from systematic research? I go through the criteria proposed for this distinction and show that they are often problematic and unclear. I first address the historical distance of the authors, the significance of philosophical discourse, the question of the object of historical research and its unique method. Originality and systematicity turn out to be two essential distinguishing criteria. Ultimately, the common distinction between primary and secondary literature is also related to this. However, using two historical examples, I argue that these criteria are problematic and can hardly justify the wide-ranging distinction. In the third section, I discuss the historical origins of the division between the history of philosophy and systematic philosophy. I argue that the notions of originality and systematicity that emerged in Europe in the second half of the eighteenth century are crucial in this respect, and that these notions are still effective today, albeit unreflectively. (shrink)

I would like to thank Sullivan-Bissett and Noordhof for their stimulating comments on my 2023 paper in Neuroethics. In this reply, I will (1) articulate some deeper disagreements that may underpin our disagreement on the nature of delusion, (2) clarify their misrepresentation of my previous arguments as a defence of the two-factor theory in particular, and (3) finally conduct a comparison between the Maherian one-factor theory and the two-factor theory, showing that the two-factor theory is better supported by evidence.

This paper compares two complementary theories, Simeonov’s Wandering Logic Intelligence and Ehresmann’s & Vanbremeersch’s Memory Evolutive Systems, in view of developing a common framework for the study of multiscale complex systems such as living systems. It begins by a brief summary of WLI and MES, then analyzes their resemblances and differences. Finally, the article provides an outlook for a future research.

In order to explain delusional beliefs, one must first consider what factors should be included in a theory of delusion. Unlike a one-factor theory, a two-factor theory of delusion argues that not only anomalous experience (the first factor) but also an impairment of the belief-evaluation system (the second factor) is required. Recently, two-factor theorists have adopted various Bayesian approaches in order to give a more accurate description of delusion formation. By reviewing the progression from a one-factor theory to a two-factor (...) theory, I argue that in light of the second factor’s requirements, different proposed impairments can be unified within a consistent belief-evaluation system. Under this interpretation of the second factor, I further argue that the role of a mechanism responsible for detecting bizarreness is wrongly neglected. I conclude that the second factor is a compound system which consists of differing functional parts, one of which functions to detect bizarreness in different stages of delusion; moreover, I hold that the impairment can be one or several of these functional parts. (shrink)

Theories of personal identity face a paradox, which traces back to Bernard Williams: some scenarios obviously show that mental continuity is what solely matters in survival; others, on the contrary, show with equal obviousness that it is bodily continuity. Different authors have produced diverging and partly conflicting answers in response to that problem. Based on recent research concerning the structure of philosophical thought experiment, this paper reevaluates and, for the first time, neatly classifies those answers. What is more, several existing (...) approaches of how to answer the paradox are developed further, and two new answers are introduced. (shrink)

Lynne Baker's concept of a first-person perspective is not as clear and straightforward as it might seem at first glance. There is a discrepancy between her argumentation that we have first-person perspectives and some characteristics she takes first-person perspectives to have, namely, that the instances of this capacity necessarily persist through time and are indivisible and unduplicable. Moreover, these characteristics cause serious problems concerning personal identity.

Cet article considère la question de la légitimité du financement public des écoles dites ethnoreligieuses à la lumière du modèle interculturaliste de citoyenneté. La première section dresse un bref portrait historique du débat autour de cette question tel qu’il s’est présenté au Québec. Ensuite, elle explique en quoi cette problématique révèle une tension inhérente aux principes clés de l’interculturalisme. La seconde partie propose une critique de l’approche standard pour aborder l’enjeu du financement public des écoles ethnoreligieuses et défend une approche (...) alternative fondée sur une vision plus globale des finalités politiques de l’interculturalisme. La troisième et dernière section propose, en s’appuyant sur le modèle alternatif défendu, quatre mesures régulatrices visant à répondre aux difficultés que posent les politiques de financement public des écoles ethnoreligieuses. (shrink)

Residents' high medical expenses is the core challenge that needs to be solved urgently in China's medical reform for a long time. Based on the panel data of 30 provinces in Chinese Mainland during 2011–2019, we evaluate the impact of China's national comprehensive medical reform pilot policy on residents' medical expenses by using the difference-in-differences model. The results show that the pilot policy was generally conducive to reducing residents' medical expenses, resulting in a reduction of 2.13% in per capita medical (...) expenses for inpatients, but the effect on per capita medical expenses for outpatients was insignificant. Mechanism analysis shows that hospital competition and institutional environment played a moderating role in the effect of the pilot policy on residents' medical expenses reduction. The more intense the hospital competition and the better the institutional environment, the more significant of the reduction effect. In addition, the reduction effect of the pilot policy was greater in the central provinces, the provinces with poor medical infrastructure, and the provinces with strong financial strength. This study provides useful policy insights for deepening medical reform and reducing residents' medical expenses. (shrink)

Forty-two years ago, Capra published “The Tao of Physics” (Capra, 1975). In this book (page 17) he writes: “The exploration of the atomic and subatomic world in the twentieth century has …. necessitated a radical revision of many of our basic concepts” and that, unlike ‘classical’ physics, the sub-atomic and quantum “modern physics” shows resonances with Eastern thoughts and “leads us to a view of the world which is very similar to the views held by mystics of all ages and (...) traditions.“ This article stresses an analogous situation in biology with respect to a new theoretical approach for studying living systems, Integral Biomathics (IB), which also exhibits some resonances with Eastern thought. Stepping on earlier research in cybernetics1 and theoretical biology,2 IB has been developed since 2011 by over 100 scientists from a number of disciplines who have been exploring a substantial set of theoretical frameworks. From that effort, the need for a robust core model utilizing advanced mathematics and computation adequate for understanding the behavior of organisms as dynamic wholes was identified. At this end, the authors of this article have proposed WLIMES (Ehresmann and Simeonov, 2012), a formal theory for modeling living systems integrating both the Memory Evolutive Systems (Ehresmann and Vanbremeersch, 2007) and the Wandering Logic Intelligence (Simeonov, 2002b). Its principles will be recalled here with respect to their resonances to Eastern thought. (shrink)

The INBIOSA project brings together a group of experts across many disciplines who believe that science requires a revolutionary transformative step in order to address many of the vexing challenges presented by the world. It is INBIOSA’s purpose to enable the focused collaboration of an interdisciplinary community of original thinkers. This paper sets out the case for support for this effort. The focus of the transformative research program proposal is biology-centric. We admit that biology to date has been more fact-oriented (...) and less theoretical than physics. However, the key leverageable idea is that careful extension of the science of living systems can be more effectively applied to some of our most vexing modern problems than the prevailing scheme, derived from abstractions in physics. While these have some universal application and demonstrate computational advantages, they are not theoretically mandated for the living. A new set of mathematical abstractions derived from biology can now be similarly extended. This is made possible by leveraging new formal tools to understand abstraction and enable computability. [The latter has a much expanded meaning in our context from the one known and used in computer science and biology today, that is "by rote algorithmic means", since it is not known if a living system is computable in this sense (Mossio et al., 2009).] Two major challenges constitute the effort. The first challenge is to design an original general system of abstractions within the biological domain. The initial issue is descriptive leading to the explanatory. There has not yet been a serious formal examination of the abstractions of the biological domain. What is used today is an amalgam; much is inherited from physics (via the bridging abstractions of chemistry) and there are many new abstractions from advances in mathematics (incentivized by the need for more capable computational analyses). Interspersed are abstractions, concepts and underlying assumptions “native” to biology and distinct from the mechanical language of physics and computation as we know them. A pressing agenda should be to single out the most concrete and at the same time the most fundamental process-units in biology and to recruit them into the descriptive domain. Therefore, the first challenge is to build a coherent formal system of abstractions and operations that is truly native to living systems. Nothing will be thrown away, but many common methods will be philosophically recast, just as in physics relativity subsumed and reinterpreted Newtonian mechanics. -/- This step is required because we need a comprehensible, formal system to apply in many domains. Emphasis should be placed on the distinction between multi-perspective analysis and synthesis and on what could be the basic terms or tools needed. The second challenge is relatively simple: the actual application of this set of biology-centric ways and means to cross-disciplinary problems. In its early stages, this will seem to be a “new science”. This White Paper sets out the case of continuing support of Information and Communication Technology (ICT) for transformative research in biology and information processing centered on paradigm changes in the epistemological, ontological, mathematical and computational bases of the science of living systems. Today, curiously, living systems cannot be said to be anything more than dissipative structures organized internally by genetic information. There is not anything substantially different from abiotic systems other than the empirical nature of their robustness. We believe that there are other new and unique properties and patterns comprehensible at this bio-logical level. The report lays out a fundamental set of approaches to articulate these properties and patterns, and is composed as follows. -/- Sections 1 through 4 (preamble, introduction, motivation and major biomathematical problems) are incipient. Section 5 describes the issues affecting Integral Biomathics and Section 6 -- the aspects of the Grand Challenge we face with this project. Section 7 contemplates the effort to formalize a General Theory of Living Systems (GTLS) from what we have today. The goal is to have a formal system, equivalent to that which exists in the physics community. Here we define how to perceive the role of time in biology. Section 8 describes the initial efforts to apply this general theory of living systems in many domains, with special emphasis on crossdisciplinary problems and multiple domains spanning both “hard” and “soft” sciences. The expected result is a coherent collection of integrated mathematical techniques. Section 9 discusses the first two test cases, project proposals, of our approach. They are designed to demonstrate the ability of our approach to address “wicked problems” which span across physics, chemistry, biology, societies and societal dynamics. The solutions require integrated measurable results at multiple levels known as “grand challenges” to existing methods. Finally, Section 10 adheres to an appeal for action, advocating the necessity for further long-term support of the INBIOSA program. -/- The report is concluded with preliminary non-exclusive list of challenging research themes to address, as well as required administrative actions. The efforts described in the ten sections of this White Paper will proceed concurrently. Collectively, they describe a program that can be managed and measured as it progresses. (shrink)

Astrobiocentrism is a vision that places us in a scenario of confirmation of life in the universe, either as a second genesis or as an expansion of humanity in space. It manages to raise consistent arguments in relation to questions such as what would happen to knowledge if life were confirmed in the universe, how would this change the way we understand our place in the cosmos? Astrobiocentrism raises a series of reflections in the context of confirmed discovery, and it (...) develops concepts that work directly with what would happen after irrefutable evidence has been obtained that we are not alone in space. Unlike biocentrism or ecocentrism, the astrobiocentric view is not limited to the Earth-centric perspective, and for it incorporates a multi-, inter- and transdisciplinary understanding. Therefore, the aim of this paper is to make a reflection on the astrobiocentric issues related to the challenges and problems of the discovery of life in the universe and the expansion of mankind into space. Here we explore some aspects of the transition from biogeocentrism to astrobiocentrism, astrobiosemiotics, homo mensura, moral community, planetary sustainability and astrotheology. (shrink)

The population ageing of Chinese society is deepening. The elderly care policy is a policy standard formulated by the government to protect the rights and interests of older people in the process of actively coping with the population ageing. It has crucial guiding significance for improving the elderly care services and carrying out pension practice. Since the reform and opening-up, China’s elderly care policy system has gone through three stages of initial construction, development, and transformation, showing a development direction from (...) aid to service, from one to multiple, from unique to general. In general, China has primarily formed a complete framework of the elderly care policy system, the rights, and interests of older people have been strongly guaranteed, the elderly care service industry has developed rapidly, and the quality of elderly care service has been effectively improved. However, in the process of policy development, there are still problems such as difficulty in implementing policies, low effectiveness, vague content, and fragmentation of policies. In the future, it is urgent to establish a complete, scientific, reasonable, and effective elderly care policy system. It should further expand the scope of benefits of old-age care policies, promote the coordinated development of the elderly care policies between urban and rural areas and among regions, strengthen the guiding and leading role of the government, and refine policies on personnel training, so as to form a powerful driving force for old-age care. (shrink)

This collection brings together fourteen contributions by authors from around the globe. Each of the contributions engages with questions about how local and global bioethical issues are made to be comparable, in the hope of redressing basic needs and demands for justice. These works demonstrate the significant conceptual contributions that can be made through feminists' attention to debates in a range of interrelated fields, especially as they formulate appropriate responses to developments in medical technology, global economics, population shifts, and poverty.

Nie Bao 聶豹 (1487–1563) was a Neo-Confucian philosopher and scholar-official of sixteenthcentury Ming China. In his Ming ru xue an 明儒學案 (Case studies of Ming Confucians), Huang Zongxi 黃宗羲 placed him in the Jiangxi (Jiangyou 江右) group of Wang Yangming followers. Nie Bao met the influential founder of the Ming School of Mind in 1526 and was inspired by his teaching of the innate knowing (liangzhi 良知). However, he differed from other followers in his quietist approach to realizing and extending (...) this knowledge. While developing his ideas over the course of two decades, as a holder of the highest civil service examination degree, Nie Bao also held a series of impactful official positions, and earned a reputation for effectiveness and integrity. However, he was also the unwitting victim of factionalism at the Ming court, which led to his imprisonment in 1548. The goal of this article is to provide a sketch of Nie Bao’s political trajectory and intellectual development from his early years until his imprisonment, as well as translation of significant passages pertaining to that trajectory and development. By the time of his imprisonment, Nie Bao had articulated the essential elements of his philosophy of returning to the root (by which he meant silence), and attaining centeredness and, with that, his unique interpretation of his teacher’s central tenet. (shrink)

Menschen sind häufig nicht ganz bei der Sache. Oft finden wir sie abwesend, nicht ganz da, sich in Tagträume verlierend, in Gedanken schon bei der nächsten Sache; finden sie irgendwie nicht ganz hinein in die Situationen, mit denen sie sich gerade konfrontiert finden. Der Beitrag entwickelt die These, dass die Rede von der "Immersivität" von Erfahrung nicht erst bei technologisch oder ästhetisch mediierten Erlebnissen des Versetztseins in künstliche oder virtuelle "Welten" und Umgebungen am Platz, gewöhnliche menschliche Erfahrung vielmehr ganz grundsätzlich (...) durch eine immersive Dynamik des Hineinfindens in und Hinausgeratens aus Situationen charakterisiert ist: Noch bevor wir uns ein bewusstes Bild konkreter Umstände und Möglichkeiten gemacht haben, finden wir uns gewöhnlich schon in Situationen verortet. Diese zeichnen bestimmte Rhythmen und Richtungen, Valenzen und Tendenzen, Bedeutsamkeiten und Möglichkeiten vor. Der Beitrag skizziert eine Phänomenologie der Immersion, die auch ein tieferes Verständnis technologisch oder ästhetisch mediierter Immersionserfahrungen verspricht. (shrink)

The author raises the question why Polish philosophy (by which he means Polish analytical philosophy, or the philosophy of the Lvov-Warsaw School) differs so much from what is known as 'Continental philosophy'. He identifies and analyses the following factors which have influenced philosophical developments in Poland: socialism, the connection between philosophy and mathematics, the influence of Austrian philosophy, the peculiar role of K. Twardowski, and Catholicism. The article ends with an appeal for not tolerating irrationalism and relativism in philosophy.

This article examines the role of insomnia in Emil Cioran’s philosophy. Taken as a whole, his work appears to be exceptionally significant both from the point of view of anthropology and illness narrative studies. There has never been any doubt that his life and work are dominated by a sense of ennui, loneliness and estrangement. Yet these themes are merely symptoms of more fundamental problems he grappled with, i.e. the grotesque nature everyday life, ecstasy in a life without gods, being (...) an absolute-in-itself and absolute-for itself, etc. This study is focused on insomnia, treated as a primary anthropological category and studied with the help of phenomenological and hermeneutical methodology. Drawing on, among others, the philosophy of Martin Heidegger and Arthur Schopenhauer, the article formulates a set of substantially new conceptual propositions that offer a new approach to the problematics of Cioran’s work. (shrink)

The non-dualizing philosophy of Josef Mitterer as a contemporary version of Heglism -/- The aim of this paper is to present an analogy between philosophy of contemporary Austrian thinker Josef Mitterer and philosophy of Georg Wilhelm Friedrich Hegel. In his works (Das Jenseits der Philosophie and Die Flucht aus Beliebigkeit) Mitterer presents the project of non-dualizing way of speaking. He rejects fundamental philosophical assumption of ontological distinction between language and reality. He claims that when we realize that this assumption is (...) arbitrary we understand that one of the most important contemporary question about relationship between language and reality is not relevant. Analogical considerations we can find in Hegelian Introduction to the Phenomenology of Spirit, where Hegel proposes to reject the assumption of ontological distinction between subject and object. He notices that “fear of error” characteristic for modern critic of cognition is a result of this assumption and it can be rejected when we reject this assumption. I claim that the starting point of this two philosophical projects is the same thought although it is expressed in two different philosophical languages. In the second part of my paper I try to consider quality of this characteristic for Mitterer and Hegel way of thinking. (shrink)

The aim of the present article is an attempt to analyse and interpret cinematic cruelty from a sociological and philosophical perspective. Contrary to the received wisdom, where film violence results on the viewers’ side from the destructive aspects of human nature and on the producers’ side from the desire for material profit, the author presents an alternative approach to this social phenomenon. The main thesis is that gore in movies poses a more or less fulfilling artistic commentary on actual social (...) relationships and contemporary cultural conditions. The line of the argument is divided into three parts: in the first part, the author describes the modern transition from a transcendental to a transgressive understanding of the body and of corporeality; in the second part, the author presents the issue of cultural fascination with cruelty, from a sociological and also from a historical perspective; in the third and last part, the author analyses and interprets the respective aspects of three selected violent movies, pointing out their sociological and philosophical implications. The main methodological premise is posed by the concept of the ‘productive viewer’ from Rainer Winter, according to which the viewer is not a passive perceiver of art, but is an active and interpretive subject of the pictures on the basis of their contemporary cultural meanings and content. (shrink)

Is Divine Knowledge Incompatible with Human Freedom? An Analysis of Some Arguments The problem that divine omniscience or divine foreknowledge makes free will impossible belongs to notoriously difficult to solve. In XX century one of the most important interpretation of this difficulty was provided by Nelson Pike. If God believes infallibly and in advance how Smith will act, this fact about the past excludes out all alternatives for Smith. But libertarian account of free will requires alternatives possibilities, so, it could (...) be argue that God’s foreknowledge is incompatible with our free will. This paper carefully criticizes Pike’s argumentation and suggests that because God’s foreknowledge doesn’t eliminate future alternatives through causal means, it is compatible with free will and that Pike’s argument and two briefly analyzed standard arguments for fatalism presented by Zagzebski failed. (shrink)

W wiktoriańskiej Brytanii współistniały dwa kontrastujące ze sobą wizerunki o kobiet – anioł w domu i upadły anioł. Odzwierciedlały one podwójne standardy moralne epoki. Wyobrażenia te oparte były na moralności potocznej i stylach myślenia epoki, czyli dyskursach obecnych w wiktoriańskiej nauce, medycynie, literaturze oraz sztuce. Artykuł omawia zarówno przekazy zawarte z źródłach moralności potocznej, jak i wymienione dyskursy, które prowadziły do nadawania społecznych ocen o (nie)normalności. Przedstawionym wskaźnikiem takich ocen społecznych są przykładowe sankcje i postawy społeczne wobec stylów życia i (...) ról społecznych, jakie odgrywały kobiety wiktoriańskie. (shrink)

Tłumaczenie artykułu N. O. Łosskiego pt. Czy jest prawdą, że filozofia rosyjska nie jest naukowa? opublikowanego w gazecie „Nowe ruskie słowo” («Новое русское слово») 1 czerwca 1952 roku. Tłumaczenie z języka rosyjskiego: Pylyp Bilyi i Alicja Pietras.

In my paper I present a critique of Dorota Brylla’s interpretation of the dialogue by Nicholas of Cusa - De Deo abscondito, and a critique of her stance on apophatic theology. I consider Brylla’s position an exemplification of a more widespread philosophical point of view in terms of both the interpretation of Nicholas thought and the apophatic tradition as such. I also present an alternative reading of both his dialogue and apophatic theology. Finally, I point out some implications of adopting (...) my position for philosophical theology and the philosophy of religion. (shrink)

"What We Cannot Think" Review of Ray Monk. Ludwig Wittgenstein. Powinność geniusza. Trans. A. Lipszyc and Ł. Sommer. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2003.

Etycy nie poświęcali dotąd wiele uwagi niepewności, koncentrując się często na skrajnie wyidealizowanych hipotetycznych sytuacjach, w których zarówno kwestie empiryczne (np. stan świata, spektrum możliwych decyzji oraz ich konsekwencje, związki przyczynowe między zdarzeniami), jak i normatywne (np. treść norm, skale wartości) były jasno określone i znane podmiotowi. W poniższym artykule – który jest rezultatem projektu dotyczącego różnych typów decyzji w sytuacjach niepewności związanej z postępem w naukach i technologiach biomedycznych – przedstawię analizę sytuacji niepewności normatywnej, czyli takich, w których podmiot (...) musi podjąć decyzję, nie mając pewności co do tego, jaka norma postępowania jest właściwa, np. dlatego, że ma sprzeczne intuicje normatywne na temat dopuszczalności danej decyzji. Stanowisko, które określa się niekiedy mianem komparatywizmu, głosi, że w tego typu sytuacjach należy uwzględniać nie tylko stopnie przekonań podmiotu w kwestii różnych norm, ale także to, na ile możliwe decyzje warte są podjęcia wedle tych norm. Przedstawię tu analizę kilku przypadków niepewności normatywnej, a także charakterystyczny argument przeciwko dotychczasowym wersjom komparatywizmu, wskazujący, że nie uwzględniają one różnych nastawień do ryzyka w sytuacjach niepewności normatywnej, choć dopuszczają jednocześnie różne nastawienia do ryzyka w sytuacjach niepewności empirycznej. Pokażę też, że zasada ostrożności dotycząca statusu moralnego w upraszczający sposób przedstawia sytuacje niepewności normatywnej. (shrink)

Własność prywatna nie jest żadnym naturalnym uprawnieniem, ale prawną konwencją zdefiniowaną przez system podatkowy. Stopień ingerencji w rzekomo naturalne prawo własności nie może być podstawą oceniania systemów podatkowych, bo sama własność jest wytworem takich systemów. Podatki nie odbierają nam własności, tylko umożliwiają jej istnienie.

Deleuze uważa, ze nie można pogodzić Hegla i Nietzschego. Hegel jest wedle niego abstrakcyjny, a Nietzsche - konkretny. Tymczasem pojęcia "konkret" i "abstrakcja" należą do ideologicznego arsenału konserwatyzmu. Rozpatruję nie tyle prawdziwość tezy Deleuza, co jej genealogię. Hegel i Nietzsche kontynuują oświeceniowe poszukiwania "człowieka konkretnego". "Człowiek konkretny" to wytwór drugiej fazy oświecenia (rodzaj "kompensacji" w znaczeniu Marquarda): przekształcenie parenetyki w filozofię historii i kultury (wzgl. społeczną). "Wielki bohater historii" i "nadczłowiek" są próbami ujęcia konkretu społeczno-historycznego. Rzut oka na strukturalną pozycję (...) kategorii Hegla w jego systemie oraz ideału Nietzschego w jego myśli (mediatyzacja a problem wątpliwej konkretności nadczłowieka) uprawdopodabnia następujący wniosek: Nadczłowiek stanowi abstrakcyjny projekt uchwycenia konkretu. Nie można ukryć trudności w ocenie stosunku Hegla i Nietzschego wobec konserwatyzmu romantycznego. Przyczyna leży m.in. w wykorzystaniu arsenału myśli konserwatywnej przy jednoczesnym jej przekształceniu. Stąd trudno orzec, czy "konserwatyzm romantyczny" zniesiony (Hegel) lub przekształcony w ekstatyczno-chiliastyczną filozofię przyszłości (Nietzsche) jest bardziej konserwatywny, czy raczej liberalny itp. Jeden przykład z "warsztatu filozofowania" obu myślicieli wykazuje swoiste odniesienie się do konkretu, a także problematyczność tego odniesienia. Co więcej, opozycja konkret-abstrakt przy zmieniającym się jej nacechowaniu ideologicznym obejmuje również "empiryzm transcendentalny" samego Deleuze'a, a także - jak się zdaje - sporą część filozofii kontynuującej Nietzschego w intencji sprzeciwienia się Heglowi i jego metanarracjom. Wieloznaczność problemu konkretu ukrywa to, że jest pseudoproblemem lub - w najlepszym wypadku - mylącym wyróżnikiem stanowiska filozoficznego. (shrink)

Bez wątpienia, Peirce nie oferuje w swoim pismach jasnego ujęcia koncepcji przekonania, a jego poglądy, ewoluujące w ciągu całego życia, nie wydają się prowadzić do wyraźnej konkluzji. Niemniej jednak pozostaje autorem inspirującym, który pozosta- wił trwałe osiągnięcia na gruncie logiki symbolicznej i semiotyki. Metoda hermeneutyczna, którą zastosowaliśmy w tej pracy, miała na celu, w zgodzie z jego własną wskazówką metodyczną, ukazanie koncepcji przekonania, którą można by uzgodnić z dostępnymi stwierdzeniami samego Peirce’a, jak również jego komentatorów.

Laut pragmatischem Pazifismus reicht unser rein objektives Wissen über das Vor- und Umfeld von Kriegen nicht sonderlich weit. Schon unsere besten informativen Darstel­lungen jeder beliebigen Vorkriegssituation sind wertbeladen. Im Lichte dieser Einsicht wird verständlich, warum sich Pazifisten und ihre Gegner nie über aufschlussreiche Kriegsdarstellungen einigen können. Pazifisten setzen schon bei der Beschreibung an­dere Werte ein als ihre Gegner. Obwohl das in beiden Fällen legitim ist, sind die Werte der Pazifisten attraktiver als die der Kriegsbefürworter. Pazifismus ist auch ohne Ge­sinnungsethik möglich.

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu mối quan hệ giữa Chánh niệm tiêu dùng, Trải nghiệm thương hiệu, Gắn kết thương hiệu và Niềm tin thương hiệu ngành công nghệ thông tin tại TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, Trải nghiệm thương hiệu tác động lên Niềm tin thương hiệu; Niềm tin thương hiệu tác động lên Gắn kết thương hiệu; Chánh niệm tiêu dùng tác động lên Gắn kết thương hiệu. Kết quả nghiên cứu cũng đóng (...) góp vào dòng các nghiên cứu về Trải nghiệm thương hiệu và đặc biệt là khái niệm Chánh niệm tiêu dùng, góp phần phát triển và ổn định thang đo kế thừa cho thị trường nghiên cứu Việt Nam. Nghiên cứu còn là bằng chứng thực nghiệm cho khái niệm nghiên cứu tương đối mới trong thị trường nghiên cứu về Chánh niệm trong tiêu dùng. (shrink)

Konserwatywni przeciwnicy prowadzenia badań naukowych na ludzkich embrionach argumentują, że od momentu poczęcia mają one status moralny równy statusowi ludzi dorosłych: zarodki mają takie samo prawo do życia jak dorośli. W artykule przedstawiam oryginalną argumentację za tym stanowiskiem, której źródła można znaleźć w XVII-wiecznej teologii moralnej i współczesnej teorii decyzji. Argumentacja ta nie odwołuje się do statusu ontologicznego embrionów, ale do pewnego typu rozumowania praktycznego na temat tego, co należy robić w rozmaitych sytuacjach niepewności. Na pierwszy rzut oka wydaje się (...) ona wzmacniać stanowisko konserwatywne, ponieważ nie zależy od kontrowersyjnych metafizycznych założeń na temat statusu zarodków czy kwestii ich potencjalności. W artykule pokażę jednak, że argumentacja ta obarczona jest poważnymi wadami, które sprawiają, że nie da się jej zastosować do uzasadnienia sprzeciwu wobec moralnej czy prawnej dopuszczalności np. badań na zarodkowych komórkach macierzystych. (shrink)

Als eine von tausenden von Arten, welche im Zuge der Evolution nach dem darwinschen Prinzip von Variation und natürlicher Selektion entstanden sind, ist der Mensch ein Teil der Natur. Eine Besonderheit scheint ihn allerdings von allen anderen Systemen der Natur abzuheben: Er besitzt die Fähigkeit, Dinge zu erzeugen, die ihrerseits nicht mehr Teil der Natur sind. Denn Objekte wie Werkzeuge, Gebäude, Musikinstrumente oder Bücher sind zwar Teil der physischen Welt, sie gehören aber nur schon deshalb nicht zur Natur, weil sie (...) künstlich hergestellt und damit, dem allgemeinen Sprachgebrauch folgend, das Gegenteil von natürlich sind. Doch warum bleibt eigentlich die Fähigkeit, Kunstobjekte herzustellen, dem Menschen vorbehalten? Die Antwort auf diese Frage hängt eng mit derjenigen nach dem Unterschied zwischen menschlichem Handeln und rein physikalischen Vorgängen einerseits, sowie tierischem Verhalten andererseits zusammen. Antworten auf die Frage werden im vorliegenden Beitrag im Kontext der Evolutionsgeschichte gesucht, angefangen bei der Entwicklung einfacher Formen phänomenalen Bewusstseins lange vor der Entstehung des Menschen, und endend bei der von den außerordentlichen kommunikativen und kognitiven Leistungen des Menschen, kurz gesagt von seiner Sprache und seinem Geist geprägten Geschichte von Kultur und Technik. Mitbetrachtet wird dabei ein wichtiger Aspekt, der oft falsch eingeschätzt wird und für den Menschen wenig schmeichelhaft ist: Die Schattenseite seiner Rolle als Erschaffer von Kunst und Technik ist diejenige als Zerstörer der Natur. Entgegen einer verbreiteten Ansicht ist dem Menschen diese Rolle in gewisser Weise in die Wiege gelegt, in vollkommenem Einklang mit der Natur hat er nie gelebt. Die schwerwiegenden Probleme, die mit der Naturzerstörung verbunden sind, sind uns allerdings erst im Laufe des letzten Jahrhunderts schmerzlich bewusst geworden, was den modernen Menschen dazu zwingt, noch eine weitere Rolle zu übernehmen: Diejenige des Beschützers des natürlich Gewachsenen vor sich selbst. (shrink)

Celem artykułu jest krytyka przyjętego przez niektórych filozofów podziału na normatywność w podstawowym sensie oraz normatywność wymogów wąsko rozumianej racjonalności. Pokazuję, że podział taki nie jest wyczerpujący, ponieważ pomija ważny typ wymogów normatywnych, a mianowicie reagowanie na racje. Z jednej strony tego rodzaju wymogi nie przypominają wymogów normatywnych w podstawowym sensie, a z drugiej — istotnie różnią się od racjonalności rozumianej jako spójność między nastawieniami. Dochodzę do wniosku, że reagowanie na racje należy uznać za trzeci typ wymogów normatywnych.

Anne TIHON, Théorie et réalité : l’exemple de l’astronomie an­cienne (pp. 7-23) ; Isabelle DRAELANTS, Les encyclopédies com­me sommes des connaissances, d’Isidore de Séville au XIIIe siè­cle, avec les fondements antiques (pp. 25-50) ; Andrée COLINET, Alchimie antique et médiévale avant 1300 : mystères et réalités (pp. 51-70) ; Baudouin VAN DEN ABEELE, Quelques pas de grue à travers l’histoire naturelle médiévale : un regard diversifié sur le réel (pp. 71-98) ; Régine LEURQUIN, L’astrolabe plan (pp. 99- 117) ; (...) Patricia RADELET-DE GRAVE, Copernic, Stevin, Galilée et la réalité des orbites célestes (pp. 119-151) ; Brigitte VAN TIGGELEN, Étiqueter ou définir : le réalisme dans la nomen­cla­ture chimique aux XVIIe et XVIIIe siècles (pp. 153-183) ; Michel GHINS, L’existence de l’espace et du temps selon Leon­hard Euler (pp. 185-193) ; Chantal TILMANS-CABIAUX, Le rap­port de l’idée théorique à l’expérimentation chez Hahnemann : le système homéo­pathique naissant et le réalisme (pp. 195-214) ; Jean MAWHIN, La Terre tourne-t-elle ? À propos de la philosophie scientifique de Poincaré (pp. 215-252) ; Michel WILLEM, Paul Lévy et les fondements du calcul des probabilités (pp. 253-263). (shrink)

Wie jedes Krankenhaus hat Charité ihre Geschichte, die mit dem Erlaß des preußischen Königs Friedrich I. vom 14. November 1709 zur Gründung von Lazareth-Häusern anfing, um der Ausbreitung der Pest entgegenzuwirken, wozu es allerdings in Berlin nie gekommen ist. Am 9. Januar 1727 verfügte König Friedrich Wilhelm I. die Umwandlung des vor dem Spandowischen Tor errichteten Lazareth in ein Hospital und nannte es „das Haus die Charité“ nach dem Vorbild von Hôpital de la Charité in Paris. -/- Das Wort und (...) der Begriff Charité ist wesentlich älter als das Krankenhaus. Das Französische charité ist äquivalent dem Englischen charity und dem Deutschen Barmherzigkeit, während ihre Ursprünge im Griechischen zu finden sind: χάρις bedeutet Gnade, Gunst, χαριτόω Gnade oder Gunst zeigen oder empfangen, favorisieren oder favorisiert werden, gnädig oder begnadet sein. Das Krankenhaus ist ein Ort der Gnade, welche den Kranken und Bedürftigen zusteht aufgrund allgemeiner Verpflichtung, seinen Nächsten so zu lieben wie sich selbst. Die Gunst und die Gnade zu erweisen heißt auch, sich zu erbarmen und mitleidig sein, eigenes Herz für fremdes Leid zu offnen. -/- Seit ihrer Gründung weichte Charité von diesem Grundgedanke mehrmals ab, was bisher in ihrer Geschichtsschreibung mehr oder weniger wahrheitsgetreu festgehalten wurde. Dieser Tradition des Festhaltens und der Wiedergabe der Wahrheit bin ich verpflichtet, weil offizielle Geschichtsschreibung erneut beginnt, von der Realität abzuweichen und die Tatsachen zu leugnen, die sowohl unzweifelhaft sind als auch unzweifelhaft würdig sind, erzählt zu werden, weil es dabei um die Frage des Auftrags der Charité geht. -/- Charité wurde gegründet, um das Unheil abzuwenden, dennoch war ihre Geschichte keine Heilsgeschichte, wie ich bereits feststellte. Das Unheil setzte sich im 21. Jahrhundert fort, was ich zu unterbinden suche. Einziges Heilmittel dagegen ist die Wahrheit, daran besteht kein Zweifel, und der Weg, um die Wahrheit zu erkennen, ist die Barmherzigkeit. (shrink)

Idea integracji europejskiej nie jest wymysłem naszych czasów. Jest to proces złożony, który dojrzewał na przestrzeni kilku wieków i który w naszym stuleciu zaczął nabierać wyrazistych kształtów. Społeczeństwa europejskie znużone bezsensem wzajemnie wyniszczających wojen, zaczęły poszukiwać takiej formy koegzystencji, która umożliwiłaby im wspólne decydowanie o polityce, gospodarce czy kulturze. W roku 1950 francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zadeklarował gotowość rządu francuskiego do współpracy z rządem niemieckim w sektorze węgla i stali, w celu zagwarantowania pokoju na kontynencie. Plan Schumana urzeczywistnił (...) się z chwilą podpisania w Paryżu 18 kwietnia 1951 r. przez sześć państw zachodnioeuropejskich: Niemcy, Francję, Włochy, Luksemburg, Belgię i Holandię, układu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (EWWiS). Kolejne dwa traktaty o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) podpisane w Rzymie 25 marca 1957 r. miały na celu rozszerzenie współpracy gospodarczej na inne sektory, takie jak rolnictwo, rybołówstwo, komunikacja, handel zagraniczny oraz utworzenie wspólnego rynku gospodarczego. Aby cel ten został osiągnięty, państwa członkowskie zdecydowały się na kolejne kroki integracyjne, jakimi były unia gospodarcza i walutowa. Drogę do tego procesu otworzył podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht Traktat o Unii Europejskiej. Ratyfikacja Układu z Maastricht stała się okazją dokonania pewnych zmian w niemieckiej konstytucji, do której wprowadzono nowy zapis w art. 23 o Unii Europejskiej. Unia stała się celem nadrzędnym państwa niemieckiego, a Bundestag i Bundesrat otrzymały jasne cele i zadania w sprawach dotyczących Unii Europejskiej. Fakt ten świadczy o ogromnym znaczeniu Unii dla Niemiec. Niemcy są jednym z najbogatszych państw piętnastki. Ich PKB przekracza 20 tys. ECU i jest jednym z najwyższych w Unii. Motorem niemieckiej gospodarki jest przemysł, a zwłaszcza prężnie rozwijający się przemysł samochodowy. Unia Europejska jest dla Niemiec ważnym rynkiem zbytu - 60% eksportu w ramach Unii Europejskiej zajmuje eksport niemiecki. Poziom, który Niemcy osiągnęli w przeciągu 50 lat od zakończenia drugiej wojny światowej, nie byłby możliwy bez ścisłej współpracy pozostałych państw europejskich. Zniesienie ceł oraz wszelkich barier gospodarczych stworzyło ogromne możliwości handlowe i nie tylko. Ważnym krokiem w intensyfikacji wzajemnych stosunków było utworzenie unii gospodarczej i monetarnej, mającej na celu wprowadzenie do 2002 wspólnej waluty EURO. Wraz z postępującą integracją wewnątrz Unii Europejskiej pod koniec lat osiemdziesiątych dokonały się w Europie ważne zmiany historyczne. Europa Środkowa i Wschodnia uwalnia się, w wyniku reform przeprowadzanych w Związku Radzieckim przez Michaiła Gorbaczowa, spod totalitarnych rządów komunistycznych. W roku 1991 wybucha w Moskwie pucz, który wykorzystują republiki radzieckie, ogłaszając swoją niepodległość. W Polsce i na Węgrzech odbywają się obrady okrągłego stołu, w wyniku których komuniści oddają władzę opozycji. Do ostrych konfliktów dochodzi natomiast w Czechosłowacji i Rumunii, gdzie oddanie władzy nie odbywa się bez przelewu krwi. Zmiany polityczne nie ominęły również NRD. W nocy z 9 na 10 listopada 1989 r. runął mur berliński, a 3 października 1990 r. dokonuje się zjednoczenie obu państw niemieckich. Wraz ze zjednoczeniem NRD staje się członkiem Unii Europejskiej. Proces ten odbywa się jednak na innych zasadach, niż przewidują to unijne procedury mówiące o przyjęciu nowych członków w swoje szeregi. W dniu zjednoczenia Wschodnie Niemcy przejmują prawo pierwotne oraz 80% prawa wtórnego Unii. Poza tym otrzymują znaczną pomoc w ramach funduszy strukturalnych. Wiele państw Europy Środkowo- Wschodniej chętnie podzieliłoby los NRD i szybko zintegrowałoby się z zachodnioeuropejskimi strukturami. Dlatego też od początku lat dziewięćdziesiątych zauważamy intensywne starania tych państw o przyjęcie w struktury Unii Europejskiej. W roku 1991 Polska i Węgry podpisały jako pierwsze państwa byłego Bloku Wschodniego Układy Europejskie. W ślad za nimi poszły Bułgaria, Litwa, Łotwa, Estonia, Rumunia, Słowenia, Słowacja i Czechy. Od 1994 r. kraje te wystąpiły oficjalnie o członkostwo w Unii Europejskiej. Przystąpienie do Unii spotyka się w społeczeństwie z wieloma negatywnymi reakcjami. Polacy coraz bardziej sceptycznie odnoszą się do spraw Unii Europejskiej i do przyszłego w niej członkostwa, choć z pewnością można by liczyć na wiele. Chociażby na ustabilizowanie gospodarki, młodej demokracji oraz stosunków polsko-niemieckich. Przeszkodą i problemem na drodze do integracji jest sytuacja polskiego rolnictwa, kwestia wykupu ziem polskich przez Niemców oraz utraty tożsamości narodowej. Również Niemcy obawiają się rozszerzenia. Politycy natomiast wydają się być motorem integracji europejskiej. Helmut Kohl, były kanclerz Niemiec, postawił sobie nawet za cel zintegrowanie krajów środkowoeuropejskich ze strukturami zachodnimi do 2002 r., podając za powód swej decyzji utrzymanie stabilności gospodarki i pokoju w tym regionie. Jego następca Gerhard Schröder nie jest już takim optymistą. Podczas niemieckiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej ma zamiar zająć się w pierwszej kolejności interesami niemieckimi oraz sprawami dotyczącymi wewnętrznych problemów Unii Europejskiej. Kwestia rozszerzenia zeszła na plan dalszy. Czy jest to słuszna koncepcja - pokaże czas. (shrink)

Tekst Naprawdę jaki jest Bernard Williams utwierdza mnie w przekonaniu, że moje odczytanie tezy internalizmu jest właściwe. Autorka polemiki opiera swą interpretację Williamsa na jednym jego tekście, nie uwzględnia też dyskusji, która toczy się od lat 80. na temat internalizmu, a jej zarzuty dotyczące poprawności mojej argumentacji wynikają z nietrafnego odczytania tego, co napisałem. Podtrzymuję tez tezę, wyrażoną wielokrotnie również przez Williamsa, że racje działania nie są zrelatywizowane względem wiedzy podmiotu. Zgadzam się natomiast z uwagą terminologiczną dotyczącą relatywizmu: wiele stanowisk, (...) które obecnie określane są przez filozofów jako relatywizm, należałoby określać innymi nazwami. (shrink)

More and more people around the world are using computer (video) games. The development of the gaming industry means increasing of its complexity in all aspects. Not only is the content represented in games continuously differentiating, but we also see the increasing diversity among their creators, users, researchers and the public. This article aims to draw attention to the possibility of using the concept of social capital in ludologists’ research as well as in improving the quality of games and of (...) the cooperation between social environments related with games. Social capital is understood here as a potential of interactions embedded in interpersonal ties and social norms, which can bring advantages for individuals, groups and societies. The author takes a closer look on: the main features of this multi-dimensional category; significant differences between human, social and cultural capital; as well as the positive and negative influences of social capital. ** Z gier komputerowych (wideo) korzysta coraz więcej ludzi na całym świecie. Rozwój branży gier oznacza wzrastającą jej złożoność we wszystkich płaszczyznach. Nie tylko stale różnicują się treści przedstawiane w grach, ale też rośnie zróżnicowanie ich twórców, użytkowników, badaczy i opinii publicznej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania koncepcji kapitału społecznego w badaniach ludologów oraz w podnoszeniu jakości gier i współpracy między środowiskami związanymi z grami. Kapitał społeczny jest tu rozumiany jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. Przybliżone zostały: główne cechy tej wielowymiarowej kategorii; istotne różnice między kapitałem ludzkim, społecznym i kulturowym; oraz pozytywne i negatywne skutki oddziaływania kapitału społecznego. (shrink)