This article explores the role of second-order anger in the formation of resistant feminist space through the work of María Lugones and Sara Ahmed. I argue that this incommunicative form of anger can operate as a bridge between two senses of resistant spatiality in Lugones, connecting the hangout, which is a collective and transgressive space for alternative sense making, and the cocoon, which is a solitary and germinative space of tense internal transformation. By weaving connections with Ahmed’s concept of feminist (...) fragile sheltering, I demonstrate that the insulating character of second-order anger need not be equated with spatial solitude. Rather, given its orientation toward a future becoming away from oppressed subjectivity, germinative cocooning can be understood as constitutive of collective, feminist, and resistant spaces. I conclude, therefore, that feminist spaces ought to shelter second-order angers and embrace fragility as a condition of resistant transformation. (shrink)

Judith Butler argues for collective liberatory action grounded in ontological vulnerability. Yet descriptive social ontology alone provides neither normative ethical prescriptions nor direction for political action. I believe Butler tries to overcome this gap by appealing to equality as an ethical ideal. In this article, I reconstruct how equality operates in her transition from ontological vulnerability to prescriptive commitments. Then, turning to Sylvia Wynter, I argue Butler's uncritical use of equality constrains the radical direction of her liberatory goals—firstly because it (...) cannot mitigate the coloniality of Being, and secondly because she figures the locus of critique as an anonymous and equally vulnerable body at the limits of the recognizably human. I conclude with Wynter's demand for liberatory critique to arise out of specific decolonial locations of rupture from our historically situated, oppressive, and overrepresented genre of being human. (shrink)

Passive frame theory attempts to illuminate what consciousness is, in mechanistic and functional terms; it does not address the “implementation” level of analysis (how neurons instantiate conscious states), an enigma for various disciplines. However, in response to the commentaries, we discuss how our framework provides clues regarding this enigma. In the framework, consciousness is passive albeit essential. Without consciousness, there would not be adaptive skeletomotor action.

Yukio Mishima's literary work, "Kinkaku-ji," delves into the portrayal of a young man ensnared by imaginary fetishism. Mizoguchi's arson act is profoundly influenced by this deification. The protagonist, Mizoguchi, struggles with the dichotomy between excessive aesthetic idolatry rooted in the imagined Kinkaku-ji and the flawed existence of the real Kinkaku-ji. This essay explores how his internal conflict, shaped by fetishism, weaves complex factors, including deification and alienation, ultimately culminating in his resolve to set Kinkaku-ji ablaze. In summary, this thesis concludes (...) that Mizoguchi imperative for arson lies in his pursuit of establishing the absolute nature of the imagined Kinkaku-ji. (shrink)

This paper presents an examination of communitarianism ethics and its emphasis on community and responsibility as an ethical base for public relations. It studies the importance businesses currently place on social responsibility, quality, and stewardship and how these core values fit within a communitarian approach. A communitarian foundation for public relations may enable organizations to respond to crises and other situations appropriately because of the sense of community public relations seeks to build.

What is the primary function of consciousness in the nervous system? The answer to this question remains enigmatic, not so much because of a lack of relevant data, but because of the lack of a conceptual framework with which to interpret the data. To this end, we have developed Passive Frame Theory, an internally coherent framework that, from an action-based perspective, synthesizes empirically supported hypotheses from diverse fields of investigation. The theory proposes that the primary function of consciousness is well-circumscribed, (...) serving the 'somatic nervous system[. For this system, consciousness serves as a frame that constrains and directs skeletal muscle output, thereby yielding adaptive behavior. The mechanism by which consciousness achieves this is more counterintuitive, passive, and “low level” than the kinds of functions that theorists have previously attributed to consciousness. Passive frame theory begins to illuminate (a) what consciousness contributes to nervous function, (b) how consciousness achieves this function, and (c) the neuroanatomical substrates of conscious processes. Our untraditional, action-based perspective focuses on olfaction instead of on vision and is 'descriptive' (describing the products of nature as they evolved to be) rather than 'normative' (construing processes in terms of how they should function). Passive frame theory begins to isolate the neuroanatomical, cognitive-mechanistic, and representational (e.g., conscious contents) processes associated with consciousness. (shrink)

The phrase ‘person‐centred care’ (PCC) reminds us that the fundamental philosophical goal of caring for people is to uphold or promote their personhood. However, such an idea has translated into promoting individualist notions of autonomy, empowerment and personal responsibility in the context of consumerism and neoliberalism, which is problematic both conceptually and practically. From a conceptual standpoint, it ignores the fact that humans are social, historical and biographical beings, and instead assumes an essentialist or idealized concept of personhood in which (...) a person is viewed as an individual static object. From a practical standpoint, the application of such a concept of personhood can lead to neglect of a person's fundamental care needs and exacerbate the problems of social inequity, in particular for older people and people with dementia. Therefore, we argue that our understanding of PCC must instead be based on a dynamic concept of personhood that integrates the relevant social, relational, temporal and biographical dimensions. We propose that the correct concept of personhood in PCC is one in which persons are understood as socially embedded, relational and temporally extended subjects rather than merely individual, autonomous, asocial and atemporal objects. We then present a reconceptualization of the fundamental philosophical goal of PCC as promoting selfhood rather than personhood. Such a reconceptualization avoids the problems that beset the concept of personhood and its application in PCC, while also providing a philosophical foundation for the growing body of empirical literature that emphasizes the psychosocial, relational, subjective and biographical dimensions of PCC. (shrink)

The COVID-19 crisis has highlighted the considerable challenge of sourcing expertise and determining which experts to trust. Dissonant information fostered controversy in public discourse and encouraged an appeal to a wide range of social indicators of trustworthiness in order to decide whom to trust. We analyze public discourse on expertise by examining how social indicators inform the reputation of Dr. Didier Raoult, the French microbiologist who rose to international prominence as an early advocate for using hydroxychloroquine to treat COVID-19. To (...) comprehend how these indicators came to inform his reputation, we outline Dr. Raoult's rise to fame based on discourse about hydroxychloroquine. We then discuss why we trust in experts like scientist-practitioners. This is followed by an examination of how social indicators of trust like status, epistemic authority, influence and values have informed Dr. Raoult's reputation. We conclude with recommendations for how to improve the selection and evaluation social indicators of trust and reputations. Our aim here, instead of making a claim about the efficacy of hydroxychloroquine or Dr. Raoult's reputation per se, is to outline through this case study how social indicators of trust inform reputation and the challenge they present to evaluating expertise. (shrink)

Ang kolektibong sanaysay na ito ay nagtatasa sa kalagayan at estado ng edukasyong pansining biswal sa mga piling pamantasan sa Pilipinas. Sakop ng papel ang mga sumusunod na paaralan: Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas, De La Salle-Lipa, Mindanao State UniversityIligan Institute of Technology, at Notre Dame of Marbel University. Dalawang tanong ang tinangkang sagutin ng papel: Una, ano ang estado ng edukasyong pansining biswal sa mga piling pamantasan sa Pilipinas? Pangalawa, ano-ano ang mga posibleng solusyon sa mga suliranin na nakahahadlang sa (...) patuloy na pag-unlad ng edukasyong pansining biswal? Isinagawa ang panunuring dokumentaryo at pakikipanayam sa mga tagapangasiwa ng sining kultural at pangakademiko. Upang masagot at matalakay nang lubos ang katanungan, ang mga may-akda ay nagkaroon ng tuon sa dalawang parametro: panloob (pamamahalang pang-akademiko tulad ng pagtatalaga ng guro, paghahanda sa mga kagamitan at kasanayan,at kawalan ng tuon sa edukasyong pansining) at panlabas (suporta mula sa mga institusyong nasa labas ng pamantasan). Sa dulo ng papel, natuklasan ang mga karaniwang suliranin na kinahaharap ng mga pamantasang sakop ng papel-pananaliksik na ito; may mga payak na rekomendasyon ding pinanukala ang papel. (shrink)

There are many different oughts. There is a moral ought, a prudential ought, an epistemic ought, the legal ought, the ought of etiquette, and so on. These oughts can prescribe incompatible actions. What I morally ought to do may be different from what I self-interestedly ought to do. Philosophers have claimed that these conflicts are resolved by an authoritative ought, or by facts about what one ought to do simpliciter or all-things-considered. However, the only coherent notion of an ought simpliciter (...) has preposterous first-order normative commitments. It is more reasonable to reject the ought simpliciter in favor of the form of normative pluralism advocated in (Tiffany 2007). (shrink)

Ang sanaysay na ito ay isang deskriptibong pagbasa sa To Be in History: Dark Days of Authoritarianism na pinatnugutan ni Melba Padilla Maggay, sa lente ng “kuwentong buhay,” partikular na ang bersyon nito na dinalumat ni Clemen Aquino, isa sa mga pangunahing tagapagtaguyod ng Sosyolohiyang Pilipino. Sisiyasatin ang saysay ng mga kuwentong buhay na nilalaman ng akda sa konteksto ng mga kontemporaryong reyalidad ng lipunang Pilipino, tulad ng rehimeng Duterte, pagsuporta ng mga Kristiyano sa mga represibong administrasyon, at pambabaluktot ng (...) kasaysayan. (shrink)

Ito ay pag-aaral sa ibat-ibang form ng nawn preys sa isla ng Biri, Northern Samar. Ang balidasyon, muling pagsusuri, at pag-aanalisa sa mga datos ay ginawa mismo ng mananaliksik bilang taal na mananalita ng Biri-Waray. Inilimita lamang ang pagsusuring ito sa mga fityur at istraktyur ng nawn at mga konstityuwent na bumubuo sa nawn preys sa Biri-Waray. Ang analisis sa pag-aaral na ito ay ibinatay lamang mula sa nakalap na datos mula sa siyam na informant na nagmula sa walong (8) (...) barangay (Poblacion, Sto. Nino, Progress, Pio Del Pilar, Causwagan, MacArthur, San Pedro, at San Antonio) ng munisipalidad ng Biri. Batay sa ginawang pagsusuri, ang NP sa Biri-Waray ay isang preys na maaaring: (1) binubuo ng marker, pronawn, kwantifayer at adjektiv na kumakatawan bilang hed ng nawn, at (2) binubuo ng nawn bilang hed at sinusundan ng mga konstityuwent na nagsisilbing modefayer. May mga form ang NP sa Biri-Waray na binubuo ng mga marker at nawn na kung saan ang marker ang nagpapakilala sa gamit at relasyon sa iba pang mga konstityuwent sa loob ng sentens. May kaibahan ang mga form ng NP ng Biri-Waray sa wikang Tagalog at iba pang mga Bisayan na mga dayalekto kapag binubuo ang NP ng posesiv pronawn + nawn (possessed) dahil hindi nagyayari ang pagkakabit ng ligatyur bilang pang-ugnay. May mga NP rin sa Biri-Waray na nabubuo sa pamamagitan ng relatibisasyon. Sa pamamagitan nito, nangyayari ang pagkatanggal sa nawn na minomodify ng predikeyt na hindi nawn at relativizer na at ang predikeyt na hindi nawn ang sumusunod sa nominativ marker an ‘ang’. Ang pag aaral na ito ay nakitang kahalagahan ng pagsusuri na magagabayan higit lalo na ang mga hindi taal na mananalita ng Biri-Waray sa pag-unawa sa gramatikal na istukrtura ng naturang wika. (shrink)

Ang sanaysay na ito ay isang pagsisiyasat sa rehiyunalistang batayan ng nasyonalistang historiograpiya ni Zeus Salazar. Isinagawa ito sa pamamagitan ng eksposisyon sa kanyang trikotomiya ng sarili, kapwa at iba. Ang mahabang panahon ng kolonyalismo ay nagdulot ng pagkakagapos ng kakanyahang Pilipino sa Kanluran. Nagkaroon ito ng samu’t saring implikasyon sa historiograpiyang Pilipino tulad ng pananaig ng tatluhang paghahati ng kasaysayan (prekolonyal-kolonyal-postkolonyal), labis-labis na pagtuon sa panahong kolonyal, at pagdakila sa mga banyagang impluwensya. Binaybay ang walong piling akda ni Salazar (...) upang ipakita kung paanong ang kanyang pagpopook ng kakanyahang Pilipino (sarili) sa mundong Pan-Malayo (malapit na kapwa) at Austronesyano (malayong kapwa) ay ang lunas sa mga suliraning ito, na dala ng pagkakagapos sa Kanluran (iba). Ang pagbabalik-loob na ito sa Pan-Malayo at Austronesyanong nakaraan ng Pilipinas ay isang instrumento para sa dekolonisasyon ng kamalayang pambansa, tungo sa pakikipag-ugnayan ng sarili bilang kapantay ng kapwa at iba. (shrink)

Ang panunuring-aklat na ito ay interogasyon sa isang partikular na aspekto ng historiograpiya ni Resil Mojares. Sa pamamagitan ng pagbasa sa kanyang Interrogations in Philippine Cultural History bilang isang ehemplong tekstong historiograpikal, inilalatag ng panunuring-aklat na ito ang suhestiyon na mula sa punto-de-bista ng Pantayong Pananaw ay maituturing na malapit ang pagkakahawig ng historiograpiya ni Mojares sa balangkas pangkaisipan ng historiograpiyang Third Way. Binibigyang-tuon dito ang manaka-nakang puna ni Mojares sa tinatawag niyang “ethnonationalism”, na ang isa sa pinakamaunlad na anyo (...) sa kasalukuyan ay ang Pantayong Pananaw. Nagtangka rin na maghain sa panunuring-aklat na ito ng kritika ng Pantayong Pananaw sa historiograpiyang Third Way, sa pamamagitan ng pagtugon sa mga punto ni Mojares. (shrink)

Ang papel na ito ay isang pilosopikong pagsusuri sa konsepto ng espasyo sa Pilipinong pananaw. Ang konsepto ng espasyo sa Pilipinong pananaw ay nagsisilbing dahilan para masabi nating tayo ay nagmamahal sa karunungang nagmula at pinagyaman ng kamalayang Pilipino. Ang konsepto ng espasyo rin ang nagpapatibay sa katwiran na naglalantad sa pangangailangan nang agarang pananaliksik ng karunungang nakaligtaan sa kanluran. Kung ang mga Hapon ay matagumpay na pinagmunihan ang 'espasyo' gamit ang mga konseptong basho, aidagara, at zettai mu tungo sa (...) pagbibigay diin sa pagkamakabayan, ang ‘espasyo’ ay magsisilbing gabay sa mga Pilipino na lumingon sa kanilang pinanggalingan upang bigyan ng linaw ang layunin sa bawat tangkang pagbuo ng masasabing makataong ‘pilosopiya natin’. Tungo sa makataong espasyo sa pag-iral ng tao, nais galugarin ng diskursong ito ang mga sumusunod na paksa: 1] Lugar ay Espasyo; 2] Sa Pagitan ng ‘Ako’ at ng ‘Ikaw’; 3] Espasyo Bilang Bukal ng Kaalaman at pagkatuto; 4] Pagbuo ng Makataong Espasyo at Pagbuwag sa mga Mapang-aping Espasyo; 5] Salaysay ng mga Karanasan Tungo sa paghulma ng Makataong Espasyo; 6] Espasyo ng/para sa mga Peminista?; 7] Sa Pagitan ng Namatay at ng Namatayan; 8] Saan Matatagpuan ang Kapayapaan? (shrink)

Ang pag-aaral na ito ay naglalahad ng isang komprehensibong istruktura ng gramatika na nakatuon sa katangian ng Nawn Preys (NP). Ito ang kauna-unahang pag-aaral na nakapokus sa katangian ng NP ng isang varayti ng wikang Waray na wala pang anumang naisagawang pag-aaral. Ang balidasyon, muling pagsusuri, at pag-aanalisa sa mga datos ay ginawa mismo ng mananaliksik bilang taal na mananalita ng Biri-Waray at sa gabay ng tagapayo. Ang mga kinapanayam ay mga nasa edad 47- 67 at mga taal na mananalita (...) ng Biri-Waray. Sila ang siyam (9) na piniling kapanayamin sapagkat bukod sa sila ay taal na mananalita ng Biri-Waray, nakapagtapos din sila ng pag-aaral at may ganap na pag-unawa sa gramatika. Ang listahan ng mga pangungusap na may kabuuang 384 ay nakasulat sa wikang Tagalog na isinasalin nang mga informant nang pasalita. Mula sa pag-aaral, sinuri ang mga katangian ng Nawn sa Biri-Waray, mga konstityuwent na bumubuo sa iba’t ibang anyo ng NP sa Biri-Waray, at iba’t ibang gamit ng NP sa istrukturang gramatikal sa Biri-Waray. Ang implikasyon sa mga teyorya sa pagkakapare-pareho ng mga wika sa istrukturang gramatikal ay nakabatay pa rin sa katangian ng isang wika. Isa na rito ang proseso paglilipat ng posisyon sa sabjek sa unahang bahagi ng gramatikal istraktyur na hindi nangyayari sa Biri-Waray sa mga nan-verbal na pangungusap kapag ang predikeyt at sabjek ay parehong may nominal marker an ‘ang’. Dulot ito ng walang direktang katumbas o zero (ø) ‘ay’ order marker ng wikang Tagalog ang Biri-Waray. Isa ito sa nakitang kahalagahan ng pagsusuri na magagabayan higit lalo na ang mga hindi taal na mananalita ng Biri-Waray sa pag-unawa sa gramatikal na istukrtura ng naturang wika. (shrink)

Ang layunin ng artikulong ito ay tuklasin ang konsepto ng pag-asa ng mga Pilipino sa suwerte sa pamamagitan ng pagtaya sa lotto. Tatalakayin ditto ang kahulugan ng mga paniniwala at saloobin ng mga Pilipino tungkol sa kapalaran at kayamanan, lalo na sa konteksto ng pagtaya sa lottery. Tinalakay din sa artikulo ang kahalagahan ng sikolohiyang Pilipino sa pagsusuri ng pag-asa ng mga Pilipino sa suwerte at lottery. Layunin ng artikulong ito na: (1) Malaman ang epekto ng paniniwala sa suwerte at (...) malas sa pagtaya sa lotto sa pangarap at pagkilos ng mga Pilipino sa iba't ibang aspeto ng buhay, (2) Paano nakakaapekto ang popularidad ng lotto sa mga mahihirap na sektor ng lipunan, at ano ang potensyal na mga banta at pinsala nito (3) Mga sikolohiyang Pilipinong masasalamin sa paniniwala ng mga Pilipino ukol sa lotto bilang isang instrumento ng pag-asang pangkabuhayan, at ano ang mga implikasyon nito sa lipunang Pilipino. Ang mga natuklasan at ang kanilang mga implikasyon ay maaaring mag-ambag sa ating pag-unawa sa mga pangunahing sanhi at epekto ng pag-asa ng mga Pilipino sa suwerte na may kaugnayan sa lotto, at maaaring humantong sa mga reporma at solusyon upang matugunan ang mga kaugnay na isyu. Sa huli, ang artikulong ito ay naglalayong magbigay ng mas malalim na kaalaman at pag-unawa sa kulturang Pilipino ng pag-asa at paniniwala na may kaugnayan sa suwerte at kapalaran. (shrink)

Layunin ng pananaliksik na ito na makabuo ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide) bilang kagamitang makatutulong sa pagkatuto ng asignaturang Filipino. Gamit ang deskriptibong pananaliksik, natuklasan na 81% ng mga guro ang nagsabing makatutulong ang paglikha ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide). Ayon naman sa 95% ng mga mag-aaral, nararapat isama ang mga gawaing kaugnay ng panonood upang mas maging interaktibo at epektibo ang pagkatuto ng nabanggit panitikan. Batay sa mga inilahad na kinalabasan, nabatid ng mananaliksik na malaking bahagdan ng (...) mga guro at mag-aaral ng asignaturang Filipino ang nagsasabing may kahirapan ang pagtuturo at pagkatuto ng Noli Me Tangere bilang akdang pampanitkan sa ikaapat na markahan ng ika-9 na baitang. Sa makatuwid, ang pagkakaroon ng Gabay sa Pagtuturo (Teacher’s Guide) ng nabanggit na Obra Maestra ay makatutulong nang malaki hindi lamang sa guro bagkus ay pati na rin sa mag-aaral. (shrink)

Nang masakop ng Estados Unidos ang Pilipinas, dumating sa bansa ang isa pang uri ng Kristiyanismo na iba sa bitbit ng mga Espanyol-ang Protestantismo (na nagsimulang isilang noong ika-16 na dantaon sa Europa sa pamumuno nina Luther, Calvin, at Zwingli). Salaysay ni T. Valentino Sitoy (1989, iii, 7-11), 1899 unang dumating ang mga misyonerong Protestante sa Pilipinas, na kinabibilangan ng mga Presbyterian, Baptist, at Methodist. Kalaunan ay sinundan ito ng pagdating ng mga Episcopalian, Seventh-Day Adventist, United Brethren, Disciples, Christian and (...) Missionary Alliance, at iba pa. Ilan sa mga ito ay nagsama-sama upang mabuo ang Evangelical Union. Hinati nila ang Pilipinas sa iba't ibang probinsya ng mission fields (tulad ng ginawa dati ng mga Heswita, Rekoletos, Augustino, Pransiskano, at Dominikano), upang hindi sila magkaagawan sa populasyon na babahaginan ng ebanghelyo. (shrink)

Ang papel na ito ay isang pagtatangka ng paghahawan ng landas tungo sa potensyal ngginhawa bilang isang konseptong kultural-pilosopikal. Gagawin ang paghahawan mula sapagtititistis ng ilang datos mula sa kasaysayan, kultura at maging sa wikang Filipino. Nahahatiang papel sa dalawang bahagi: una, ang talakay sa lagay ng Pilosopiyang Pilipino; pangalawaang pagbubulaybulay tungkol sa ginhawa bilang konsepto, sa aspektong historikal, politiko-ekonomiko, at linggwistiko.

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong alamin ang kapaligirang pampagkatuto, klimang pangklasrum at performans sa Filipino ng mga mag-aaral sa grado labing-isa (11) ng Mataas na Paaralang Nasyonal ng Ajuy. Ito rin ay naglayong matukoy kung mayroong makabuluhang pagkakaiba sa kapaligirang pampagkatuto at klimang pangklasrum at kung mayroon bang makabuluhang kaugnayan sa performans sa Filipino. Ang mga kinakailangang datos ay tinipon sa pamamagitan ng pagbigay ng talatanungan sa kapaligirang pampagkatuto, klimang pangklasrum at pagsusulit sa performans sa Filipino. Isandaan na nagmula (...) sa Mataas na Paaralang Nasyonal ng Ajuy ang naging kalahok sa pagaaral na ito. Sila ay pinili gamit ang stratified quota random sampling. Ang mga datos ay sinuri sa larangan ng computerprocessed statistics, percentage mean, frequency count, standard deviation, One Way ANOVA (Analysis of Variance), t-test at Pearson’ r. Ang alpha level ay nakaset sa .05 sa lahat ng inferensyal na pagsusulit. Ang mga natuklasan ay nagpakita na may “kaaya-aya” na antas ang kapaligirang pampagkatuto at may “kaaya-aya” na antas ang klimang pangklasrum. Napag-alaman din na mayroon silang “katamtamang” performans sa Filipino. Nakita rin sa pananaliksik na ito na “walang makabuluhang kaugnayan” ang performans sa Filipino sa antas ng kapaligirang pampagkatuto at antas ng klimang pangklasrum. Napag-alaman din na “walang makabuluhang pagkakaiba” ang kapaligirang pampagkatuto sa performans sa Filipino. “Wala ring makabuluhang pagkakaiba” ang klimang pangklasrum ng mga mag-aaral sa Filipino sa performans sa Filipino. Napag-alaman din na “walang makabuluhang kaugnayan” ang kapaligirang pampagkatuto sa klimang pangklasrum maging ang kapaligirang ampagkatuto sa performans sa Filipino gayundin ang klimang pangklasrum at performans sa Filipino. (shrink)

Ang papel na ito ay komentaryo sa artikulong—Ma'I in Chinese Records—Mindoro or Bai? An Examination of a Historical Puzzle ni Go Bon Juan. Layunin ng pag-aaral na ito na lumikha ng isang mapanglagom at preliminaryong pagbasa sa Ma’i bilang isang suliraning historiograpikal. Sa muling pagbasang ito ay pagtutuunan ng pansin ang maikling pagbaybay sa historiograpiya nito na susundan naman ng interogasyon at pagbibigay kritik sa kamakailang pag-aaral dito ni Go Bon Juan at mga suliraning kinakaharap ng kaniyang interpretasyon na umiinog (...) sa pagpapalagay nito na ang Ma’i ay natagpuan ng mga banyagang mangangalakal sa kasalukuyang rehiyon ng lawa ng Laguna. Mangyari pa, hindi lamang nakatali sa nakasanayan at makitid na pagtitiyak ng pook ang tutok ng pag-aaral. Pagtatangka rin ito na bigyang diin ang “saysay” nito sa pamamagitan ng pagpopook sa Ma’i sa malawak na kontekstong pangkasaysayan na kinasasangkutan nito. Una, bilang isang mahalagang yugto ng napakahabang kasaysayan ng rehiyon ng lawa ng Laguna, at; pangalawa, bilang mikrokosmong bahagi ng naging historikal na pagsulong ng buong Dunia Melayu. Sa huli, sa pamamagitan ng kritikal na panunuri sa mga pundamental na proposisyon ni Go Bon Juan ay ang pag-uwi ng pag-aaral sa konklusyong bagaman kasalukuyang maipapalagay na ang Ma’i ay ang Bay nga ng Laguna, mapaninindiganang hindi talaga sa kasalukuyang kinalalagyan nito sa Laguna nadatnan ng mga mangangalakal ang Ma’I, kung hindi sa kasalukuyang erya ng Verde Island Passage na kinabibilangan ng kasalukuyang Batangas-Mindoro axis kung saan nakaugnay ang Puliran o Lawa ng Laguna. (shrink)

Ang pag-aaral na ito ay naglalahad ng isang komprehensibong istruktura ng gramatika na nakatuon sa katangian ng Nawn Preys (NP). Ito ang kauna-unahang pag-aaral na nakapokus sa katangian ng NP ng isang varayti ng wikang Waray na wala pang anumang naisagawang pag-aaral. Ang balidasyon, muling pagsusuri, at pag-aanalisa sa mga datos ay ginawa mismo ng mananaliksik bilang taal na mananalita ng Biri-Waray at sa gabay ng tagapayo. Ang mga kinapanayam ay mga nasa edad 47- 67 at mga taal na mananalita (...) ng Biri-Waray. Sila ang siyam (9) na piniling kapanayamin sapagkat bukod sa sila ay taal na mananalita ng Biri-Waray, nakapagtapos din sila ng pag-aaral at may ganap na pag-unawa sa gramatika. Ang listahan ng mga pangungusap na may kabuuang 384 ay nakasulat sa wikang Tagalog na isinasalin nang mga informant nang pasalita. Mula sa pag-aaral, sinuri ang mga katangian ng Nawn sa Biri-Waray, mga konstityuwent na bumubuo sa iba’t ibang anyo ng NP sa Biri-Waray, at iba’t ibang gamit ng NP sa istrukturang gramatikal sa Biri-Waray. Ang implikasyon sa mga teyorya sa pagkakapare-pareho ng mga wika sa istrukturang gramatikal ay nakabatay pa rin sa katangian ng isang wika. Isa na rito ang proseso paglilipat ng posisyon sa sabjek sa unahang bahagi ng gramatikal istraktyur na hindi nangyayari sa Biri-Waray sa mga nan-verbal na pangungusap kapag ang predikeyt at sabjek ay parehong may nominal marker an ‘ang’. Dulot ito ng walang direktang katumbas o zero (ø) ‘ay’ order marker ng wikang Tagalog ang Biri-Waray. Isa ito sa nakitang kahalagahan ng pagsusuri na magagabayan higit lalo na ang mga hindi taal na mananalita ng Biri-Waray sa pag-unawa sa gramatikal na istukrtura ng naturang wika. (shrink)

Pinagtibay ng administrasyong Duterte ang pananangkapan sa mga birong itinuring na pampasiglang bilang sa tuwing kinakausap ng pangulo ang taumbayan sa midya. Kaya’t tila isang melodramatiko o mala-teledramang inaabangan ng mga manonood at tagapakinig ang bawat pahayag ni Duterte habang pinamamayani ng huli ang mga 'birong' nagpapatingkad sa impunidad ng karahasan sa kababaihan, misogynista, at sexismo. Sa ilang pagkakataon, literal na ibinida ng populistang pangulo ang kaniyang phallus o titing nakatayo bilang larawan ng pagiging lalaki, matapang, at malakas at upang (...) yurakan hindi lamang ang kababaihan ngunit para ipamukha ang 'kahinaan' ng mga kritiko. Kinalaunan, umusbong sa midya ang pagbabansag kay Duterte bilang 'Mang Kanor,' isang personalidad na ipinamamalas ang exhibisyonismo sa anyo ng mga pornograpikong bidyo. Layunin ng pag-aaral na ito na suriin ang sosyo-politikal na aspektong umiinog kina Duterte at Mang Kanor at sa kung paano nila ginamit ang phallus upang magkaroon ng pamosong pagkakakilanlan sa midyang Pilipino. (shrink)

Iniaalok ng pag-aaral na ito ang isang panunuring Foucauldian sa pangkasariang karanasan ng babaeng may breast cancer (BRCA). Inihahain din ng mga may-akda ang mga sumusunod na tanong: Paano naaapi ang babaeng may BRCA? Paano hinahamon ng kanyang karanasan ang konsepto ng seksuwalidad? Maaari bang ituring ang kanyang karanasan bilang anyo ng pagbalikwas? Tutugunan ng mga may-akda ang naturang mga tanong gamit ang kapangyarihan-diskurso-seksuwalidad ni Foucault habang ipinapalagay na: (1) matagumpay na naipapakita ng talaangkanan ng seksuwalidad ni Foucault kung paanong (...) ang seksuwalidad, bilang isang diskursibong kontrak, ay ginagamit bilang isang teknik ng pangongontrol, at (2) nabibigyan tayo ni Foucault ng isang paraan ng pag-unawa sa kung papaano tumutugon ang indibidwal sa iba’t ibang sistema ng kontrol, maging ng isang balangkas na makapagpapaliwanag sa maraming relasyong pangkapangyarihan na siyang tumutukoy sa moda ng pag-iral ng indibidwal. Nahahati ang papel na ito sa tatlong pangunahing bahagi: (1) Ang Panunuring Feminista ng Sabjek na Foucauldian, (2) Ang Pangkasariang Karanasan ng Babaeng may BRCA, at (3) Pagbalikwas bilang Diskurso-Konstrak at Binuong Tugon. (shrink)

Paunang Salita Ang kasalukuyang aklat ay produkto ng masigasig na pagsusumikap ng mga mag-aaral ng BA Kasaysayan sa Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas, Sta. Mesa sa ilalim ng klase na Historiograpiya ni Dr. Zeus A. Salazar. Tinatangka nitong maitala para sa salinlahi ang mga kaganapan sa kanilang suplemental na klase tuwing Martes sa Bahay Escaler, ang tahanan ng kanilang Guro. -/- Magkagayumpaman, hindi ito talaga maitatangi sa mahabang kasaysayan ng pagtuturo ni Salazar. Ang pagkakatitikan/pagpapakatitikan higit sa lahat ay isa nang signature (...) style sa pagtuturo ni Salazar mula pa noong dekada 1970. Mababanggit din ang kinagawian niyang pagdaragdag ng oras labas sa opisyal na oras ng klase upang magpalalim ng mga paksang inaral sa loob nito, kung hindi man sa mga kapihang matatagpuan sa kaligiran ng U.P. Campus kung saan siya nagturo nang may 40 taon, at sa Bahay Gomburza mismo, ang dating tahanan ni Salazar. (shrink)

Introduksiyon Sentro ng kabuoang aklat na ito ang paglalakbay –partikular na ang paglalakbay ng mga Pilipino gamit ang pananaw at wikang F/Pilipino. Sa ilang pagkakataon, isa ang paglalakbay sa hindi gaanong nabibigyan ng pansin sa pag-aaral ng lipunan, sa kabila ng pinagyayaman na itong matagal sa Kanluran at marahil isa ng ganap na diskurso. Mababakas ito sa kanilang pagpapakahulugan sa mga taong naglalakbay. Halimbawa nito ang mga Pranses na voyageur at Anglo-Amerikanong katumbas sa paglalakbay bilang trip, travel, at voyage (Almario (...) 2010, 1274-1275, 1325) at sa napakaraming kasingkahulugan gaya ng adventurer, commuter, migrant, passenger, pilgrim, sailor, tourist, drifter, excursionist, globe-trotter, itinerant, voyager, navigator, nomad, sightseer, tripper, vagabond, wanderer, expeditionist, jetsetter, at iba pa (Thesaurus 2022). Sa Pilipinas, madalas pa ngang gamitin ang mga Espanyol-Filipino na mga salita katulad ng biyahe (viaje); ekspedisyon (expedicion); nabegasyon (navigacion); at embarkasyon (embarcacion) (Almario 2010, 181, 322, 328, 806) –sa kabila ng mayaman ang mga Pilipino sa konseptong ito. (shrink)

Ang papel na ito ay isang kritikal na ulat tungkol sa pilosopiyang Pilipino sa panahon ng rehimeng Duterte. Sa pamamagitan ng Google Scholar tinukoy nito ang limang nangungunang Pilipinong pilosopo na sumuri sa nasabing rehimen: sina Christopher Ryan Maboloc, Regletto Aldrich Imbong, Tracy Llanera, Carlito Gaspar at Jude Raymun Festin. Kinilala nito ang nasabing limang pilosopo, at hinimay ang kani-kanilang pangkalahatang paninindigan kaugnay sa nasabing rehimen, isyung tinutukan, pilosopong kabalitaktakan, at pilosopong tinutungtungan. Sinuri din ng papel na ito ang ideolohiyang (...) politikal ng limang pilosopo gamit ang modipikadong spectrum nina Hans Slomp at F.P.A. Demeterio. Naglahad ang papel na ito ng lagom tungkol sa kabuuang boses ng pilosopiyang Pilipino sa ilalim ng nasabing rehimen. (shrink)

Ang pananaliksik na ito ay ginanap sa munisipyo ng Mahatao na matatagpuan sa Isla ng Batan, probinsya ng Batanes. Karatig bayan nito ang Basco (kabisera ng probinsya) sa gawing timog. Binubuo ito ng apat na maliliit na barangay: Kaumbakan, Hañib, Panatayan, at Uvoy. Ang pangingisda ay isa lamang sa mga gawaing pangkabuhayan ng karamihan ng mamamayan na nakatira sa Mahatao gayundin ang kalahatan ng Batanes dahil sa malaki ang sakop ng anyong tubig na nakapalibot dito dagat na tanging makukuha sa (...) panahong ito: ang arayu o dorado at dibang (flying fish). -/- Ang pook ng Diura ay isang sitio ng Barangay Uvoy sa Mahatao. Inilaan ang lugar na ito ng gobyernong panlalawigan tungo sa pamamahala ng Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Yaman (DENR) at Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) upang mapanatili ang tradisyonal na paraan ng pangingisda lalo na ang gawaing Mataw habang pinangangalagaan ang ecosystem ng naturang lugar. (shrink)

Mula sa iisang lahi ang Pilipinas at Malaysia sang-ayon sa pag-aaral na may kinalaman sa paksaing Austronesyo. May mahabang kasaysayan ng ugnayan ang dalawang bansang ito, di lámang sa ekonomikong aspekto, kundi lalo’t higit sa kultural na batayan, at isa na rito ang paggamit ng mga simbolo sa pagbabatik/pagtatatu na nakaugat pa sa relihiyon ng pag-aanito sa mundong Austronesyo. Bagamat naging parehong kolonya ang dalawang bansa ng mga Kanluranin na nagpalawak di lámang ng kapangyarihan kundi maging ng merkado, hindi tuluyang (...) naalis/nakalimutan ang kalinangang nakaugat sa mga bansang ito. Sa kasalukuyan, nagpapatúloy pa rin ang iláng tradisyonal na pang-araw-araw na búhay ng ilang bahagi ng mga bansang ito gaya ng pagbabatik. Nariyan pa rin ang pagpupukpok o tapping process sa pagbabatik na sa kasalukuyan ay dinarayo pa sa kabundukan ng Cordillera ng mga tagasiyudad upang makapagpatatu kay Whang Od. Gayundin, mayroon pa ring kahalintulad na ganitong paraan ng pagbabatik sa Malaysia, sa kaso halimbawa ng mga Iban, Kayan at Dayak. Hindi kataka-taka sa kasalukuyan na kahit nariyan pa rin ang tradisyonal na paraan ng pagbabatik, naghahalinhinan ang tradisyonal at modernong pagbabatik sa mga bansang ito na ang pinakanag-uugnay ay ang mga simbolismong nakaugat sa kanilang malalim na kasaysayan. (shrink)

Namulat sa makipot na kasanayang disiplinal ng metodolohiyang pangkasaysayan na nakatuon sa pagsusuri ng mga dokumento sa arkibo, hindi pa katagalan mula nang mag umpisang mabatid ng mga historyador ang kahalagahan ng kulturang materyal sa kanyang larangan. Higit pa sa pagpapahalaga sa kulturang materyal bilang batis ng kasaysayan, paksa ng sinusuring aklat ang pagsasakasaysayan ng kulturang materyal bilang isang bagong larangan. Tinipon ng mga historyador na patnugot na sina Anne Gerritsen at Giorgio Riello sa Writing Material Culture History ang kontribusyon (...) ng dalawampu’t anim na akademiko mula sa iba’t ibang larangan tulad ng kasaysayan, antropolohiya, arkeolohiya, museolohiya, at kasaysayan ng sining, upang makabuo ng isang batayang aklat tungo sa pagpapayabong ng makabago at interdisiplinaryong larangan ng kasaysayan ng kulturang materyal. Nahahati sa tatlong bahagi ang rebyung ito: ang una’y tatalakay sa pangkabuuang tema na nagbubuklod sa samu’t saring sanaysay na nilalaman ng aklat, ang ikalawa’y magbibigay ng payak na pagbubuod sa bawat kabanata, at ang huli’y tatalunton sa maaaring maging metodolohikal na ambag ng aklat sa larangan ng historiograpiyang Pilipino. (shrink)

Sa bawat aklatan o sabihin pang mga bookstores, hindi talaga nawawala ang sikat na sikat na mga aklat ni Ambeth Ocampo. Isa na rito ang labintatlong tomo ng Looking Back na tumatalakay sa iba’t ibang paksa sa kasaysayan ng Pilipinas. Noong mga panahong nag-aaral pa ang may-akda sa PUP ng kursong Kasaysayan, walong serye pa lamang ng Looking Back ang nailathala at sabihin pang nabasa niya—Looking Back (2010); Dirty Dancing (2010); Death by Garrote (2010); Chulalongkorn’s Elephants: The Philippines in Asian (...) History (2011); Rizal’s Teeth, Bonifacio’s Bones (2012); Prehistoric Philippines (2012); Storm Chasers (2014); at Virgin of Balintawak (2014). Hindi naglaon, tila bagang isang palos ang pagkakalathala ng mga sumunod pang mga akda—Demonyo in Tables: History in Artifacts (2015); Two Lunas, Two Mabinis (2015); Independence X6 (2016); Quezon’s Sukiyaki (2016); at Guns of the Katipunan (2017). Sa mga nabanggit na akda ni Ambeth Ocampo, ang Chulalongkorn’s Elephants: The Philippines in Asian History ang higit na pinagtuunan ng pansin at diin ng rebyuwer. Sa kasalukuyang pagkakataon, ilalatag ng rebyuwer sa papel na ito ang kanyang mga natatanging komendasyon (kalakasan) at kritik (kahinaan) hinggil sa 102-pahinang aklat ni Ocampo. Sisipatin din ang kanyang pagkakadalumat sa ugnayan ng Pilipinas sa mga Asyanikong bansa na siya naman talagang dapat maging tunguhin ng rebyung ito. (shrink)

Itinuturing ang Trese (2021) bilang kauna-unahang Netflix anime series na mula sa Pilipinas, sa buong Timog Silangang Asya, at nasa labas ng Japan. Sa pagrerebyung ito, nilalayong maipamalas ang mataas na inklinasyon ng mga Pilipino sa kanilang mga alamat at mitolohiya. Bagaman hindi pa tapos ang serye, mahalaga pa ring tingnan ang kahalagahan ng Trese bilang holistikong paglalarawan sa imahe ng kultura at lipunang Pilipino. Sa pamamagitan ng labintatlong (13) malikhain at faktuwal na representasyong alegorikal ng Trese, nailatag ang saklaw (...) at ispektrum ng pagka-Pilipino. Ang rebyung ito ay nahahati sa apat na sub-kategorya na itinema dulot ng lumabas na interpretasyon – (1) paglalarawan sa pisikal na katangian at pananaw o diskursong ginamit, na nilapatan ng literary criticism; (2) paano ipinamalas ng Trese ang kaugnayan at pagpapahalaga nito sa Kasaysayang Pilipino; (3) paglalatag ng ilang aspektong antropolohikal at sosyo-kultural sa anyo ng sektoral na representasyon ng kasarian at pamilya at pagtatampok sa ilang mga kulturang popular ng Pilipinas; at (4) ang Trese bilang panimulang daluyan ng diskursong pampolitika-burukratika at isang malinaw na depiksyon ng kasalukuyang klimang pulitikal ng Pilipinas. (shrink)

Bilang pagpapahalaga sa GOMBURZA, sa okasyon ng ika-150 anibersaryo ng kanilang kamatayan, ang pag-aaral na ito ay nagsagawa ng isang preliminaryong pagbaybay sa samu't saring pagpapakahulugan at pagbibigay-saysay na ikinakabit sa 1872 sa historiograpiyang Pilipino. Sa partikular, siniyasat ng sanaysay ang kapookan ng 1872 sa balangkas historiograpikal ng ilang prominenteng historyador tulad nina Teodoro Agoncillo, Zeus Salazar, Renato Constantino, Reynaldo Ileto, John Schumacher, Horacio de la Costa, at iba pa. Liban dito, tiningnan din ang pagpapakahulugan sa 1872 ng iba pang (...) teksbuk at akdang pangkasaysayan, bilang tagapagtawid ng mga diskurso ukol sa 1872 mula sa mga prominenteng historyador tungo sa mas malawak na bilang ng mga mambabasa. Sa huli, nahinuha mula sa mga talakayan na ang samu't saring pagpapakahulugan at pagbibigay-saysay sa 1872 bilang teksto ay nahuhulma ng mga balangkas at pananaw historiograpikal na kinapapalooban ng bawat historyador bilang mambabasa ng teksto. (shrink)

Ang papel ay paglalagom ng itinuturing na pinakamahalagang yugto ng buhay ni José Rizal—ang kanyang pagkakatapon sa Dapitan, sa lente ng konseptong “bagani” ng ating mga ninuno. Sa pagbanggit sa lang nauna nang pag-aaral ukol kay Rizal, ipapakitang kung papaanong ang yugto sa Dapitan ay ang katuparan ng kanyang mga layunin sa La Liga Filipina, na kanyang isinabuhay kasama ang bayan. Sa lente ng kasalukuyang pandemyang COVID 19, makikita natin na tila naranasan din ni Rizal sa kanyang pagkakatapon ang ilang (...) bagay na ating dinaranas ngayon, na tila siya isang frontliner na nasa lockdown, inilagay sa kuwarentena, nag-homeschooling, nagkaroon ng lockdown sickness at namahagi ng ayudang pangkabuhayan sa mga mamamayan ng isang natutulog na bayan upang ito ay sumiglang muli. Nawa ay maging inspirasyon sa bayan na anuman ang hamon at mga balakid, walang makapipigil sa isang Pilipino na magsilbi sa bayan gamit ang kanyang mga talento at manatiling liwanag ng katotohanan at kaalaman. (shrink)

Dalawa sa mga hibla ng Pilosopiyang Filipino ay patungkol sa paggamit ng banyagang pilosopiya at pamimilosopiya sa wikang Filipino. Makatutulong ang dalawang ito tungo sa pagsasalin ng mga banyagang kaisipan sa talastasang bayan. Ang dalawang hiblang ito ang nais na ambagan ng kasalukuyang sanaysay, sa pamamagitan ng pagsasagawa ng rebyu sa isang halimbawa ng anime/manga na Hapon: ang Attack on Titan (AOT) ni Hajime Isayama. Gagamitin sa pagbasa ng AOT ang mga pilosopikal na pananaw ng ilang Aleman/Austrianong pilosoper/sikolohista na sina (...) Sigmund Freud, Erich Fromm, Carl Schmitt, at Friedrich Nietzsche. Sa pagbasang ito sa pamamagitan ng apat na banyagang palaisip, tututukan ang tema ng kalayaan at digmaan. Liban dito, maglalatag din ng pagmumuni-muni ukol sa paksa ng pananangkapan sa kasaysayan bilang sandatang pulitikal, isang temang lantad na lantad rin sa AOT. Ang lahat ng ito ay isasagawa sa wikang Filipino, bilang pagtatangka na makapag-ambag sa pagpapasok ng anime/manga na Hapon at pilosopiyang Aleman/Austriano sa talastasang bayan. (shrink)

Dalawang antolohiya at isang kasaysayang pampanitikan ang naging bunga ng aking pananaliksik tungkol sa mga naratibo ng migrasyon ng mga Filipinong manunulat sa Australia. Ito ang: From the Editors: Migrant Communities and Emerging Australian Literature (2007), Salu-Salo: In Conversation with Filipinos (2008), at Migrations and Mediations: The Emergence of Southeast Asian Writers in Australia, 1972-2007 (2016). Ilan sa mga diasporikong manunulat mula sa Pilipinas ay lumitaw sa Australia mula 1972 hanggang 2007 sa tulong ng mga guro, programa sa malikhaing pagsulat, (...) maliliit na limbagan, mga limbagang pampamantasan, mga parangal na pampanitikan, mga gawad at fellowship, at mga inisyatibang nakabatay sa mga komunidad. Bilang isang mananaliksik, napagtanto kong ang pagkakalimbag ng tatlong aklat na nabanggit ay maliit lamang na bahagi ng patuloy na lumalaking korpus ng mga akdang isinusulat na may paksa at temang Asyano, at hindi Anglo-Celtic o di-Europeo na mga pangunahing komunidad sa Australia. Kung paanong mas marami pang mga migranteng manunulat ang nagbibigay ng paghatol sa paksa ng pagtanggap o pagtanggi sa kanilang pagiging Australiano, inaasahan ko na mas marami pang mga iskolar ang higit na tutuklas sa pag-unlad ng mga malikhaing produksiyon na tatalakay sa mga tema at karanasang nakapaligid sa mga Pilipino at iba pang mga taga-Timog-Silangang Asya sa Australia. (shrink)

Nilalayon ng pag-aaral na ito ang isang pagsusuri at/o pagsasalansang tipolohikal ukol sa ilang pelikulang direktang tumuon sa danas at naratibo ng mga manggagawa, mangingibig, at/o manggagawang mangingibig—partikular na ang mga pelikulang idinirehe ni Olivia M. Lamasan. Sa paglago ng anomang larang katulad ng media studies, mahalaga rin ang pagsipat ng tipolohiya at/o pagsasaklasipika batay sa uri ng mga ipinamamayaning paksa. Ito ay upang matukoy ang pinagmumulan at/o pinaghuhugutang idea at inspirasyon ng mga kumatha at higit sa lahat, ang pananalamin (...) sa realidad ng lipunan sa panahon kung kailan ito kinatha. Nakasandig ang panunuring ito hindi lamang sa tradisyonal na pagbubuod ng mga kinathang pelikula, ngunit refleksibo rin uugatin ang kayariang panlipunan nito sa kasalukuyang direksiyon ng edukasyon at nakapangyayaring pagpapahalaga sa mga Pilipinong sining. Ang mga pelikulang Pilipino, lalo pa’t kung malaya at mapagpalaya ay maituturing na isang ekstensiyon at salamin ng mga communal ethos ng sambayanan at kalinangang Pilipino. (shrink)

Bilang “kathang-buhay” ni Zeus A. Salazar, ang tinaguriang Ama ng Pantayong Pananaw (PP) at ng Bagong Historiograpiyang Pilipino, hindi mauunawaan ang PP nang hiwalay sa kanyang akademikong talambuhay. Kaya naman mainam na baybayin angkasaysayan ng Pantayong Pananaw sa konteksto ng kapantasanni Salazar. Maaaring hatiin ang kasaysayan ng PP sa konteksto ng kapantasan ni Salazar sa limang yugto, gamit ang metapora ng paglago ng halaman: 1. Panahon ng Pagpupunla ng mga ideyang magiging batayang kaisipan ng PP sa hinaharap, mula sapagpasok ni (...) Salazar sa Unibersidad ng Pilipinas (PP) bilang magaaral ng kasaysayan (1951) hanggang sa pagkakalimbag ngkanyang Ang Pagtuturo ng Kasaysayan sa Pilipino (1970), maaari itong bansagan bilang “Yugtong Pre-Pantayo”; 2. Panahon ng Pag-uugat ng PP sa UP mula sa pagkakalimbag ng artikulo ukol sa wikang Filipino (1970) hanggang sa pagdaraos ng Unang Pambansang Kumperensya sa Historiograpiyang Pilipino, kaalinsabay ng paghirang sa kanya bilang dekano ng Dalubhasaan ng Agham Panlipunan at Pilosopiya at pagdaraos ng (1989), 3. Panahon ng Pagsibol ng PP sa UP na tumutukoy sa institusyunalisasyon nito sa UP Departamento ng Kasaysayanmula sa kumperensyang ito (1989) hanggang sa pagkakalimbag ng Pantayong Pananaw: Ugat at Kabuluhan (1997), 4. Panahon ng Pagyabong ng PP sa labas ng UP mula sa pagkakalimbag ng aklat (1997) hanggang sa paglulunsad ng Saliksik E-Journal (2012), at 5. Panahon ng Pamumunga mula sa paglulunsad ngSaliksik E-Journal (2012) hanggang sa pagtatapos ng pagtuturo ni Salazar sa Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (2019). (shrink)

Primaryang naisakatuparan sa akdang ito ang gawain ng "pagpapahaba sa panahon" sa pamamagitan ng pananangkapan sa iba pang mga mapagkukuhanang datos na lampas sa mga batis na tradisyunal. Malaking tulong ang naging utilisasyon ng may-akda sa mga disiplina ng arkeyolohiya, anthropolohiya, linggwistika, at iba pa na kahima't hindi bahagi ng pormal na pagsasanay ay nakatulong sa pagpapalawak at pagpapalalim sa pag-aaral. Ito ay upang mailayo ang pagsasakasaysayan ng Taguig sa mapaglimitang hangganan na tinatakda ng historisismo-positibistikong nosyon ng pagsasakasaysayan. At sa (...) pamamagitan ng pananangkapan sa mga pantulong na disiplina ay naging posible ang "pag-uunat" sa kasaysayan ng Taguig — isang kasaysayang natitiyak natin na hindi nag-umpisa noong 1587 lamang. (shrink)

Ang pagpapalaganap ng wikang Filipino ay hindi payak na romantisasyon ng nasyonalismo. Sa halip, ito ay instrumento tungo sa higit na demokratisasyon ng wikang Filipino, at samakatuwid ay may malalim na implikasyon sa usapin ng katarungang panlipunan. Sa kontekstong ito mabibigyang-diin ang dulot na suliranin ng Dambuhalang Pagkakahating Pangkalinangan, na dahilan kung bakit mas namomonopolisa ng elit ang mga daluyan ng kapangyarihan tulad ng edukasyon, komersyo at pulitika. Tungo sa paghahanap ng lunas sa suliraning ito, makatutulong ang pagsasa-Filipino ng agham (...) panlipunan bilang esensyal na bahagi ng sistemang pang-edukasyon. -/- Bilang ambag sa adhikaing ito ng pagsasa-Filipino ng agham panlipunan, naglunsad ang pag-aaral na ito ng isang payak na bahaginan ng best practices para sa pagsasa-Filipino ng pagtuturo at pananaliksik sa antas ng silid-aralan at Departamento/Kolehiyo. Hinalaw ang best practices na ito mula sa iba’t ibang guro, mananaliksik, at institusyon, para makabuo ng isang munting imbentaryo ng mga “armas-panturo.” Binubuo ang imbentaryong ito ng 17 gawi/aktibidad/programa para sa antas ng silid-aralan, at 6 gawi/aktibidad/programa para sa antas ng Departamento/Kolehiyo. Nilalayon na maging munting batis ang imbentaryong ito para sa pagpapainam ng pedagohiya ng mga guro at polisiya ng mga institusyon tungo sa higit na pagsasa-Filipino ng pagtuturo at pananaliksik sa agham panlipunan. (shrink)

Bago matapos ang dantaon 19, umusbong ang mga kilusang mapagpalaya kontra kolonisador sa iba’t ibang kapuluan ng Pilipinas at Indonesia (mga bansang kabilang/kaugnay ng Dunia Melayu). Isa sa mga iginigiit na dahilan ng bawat bayan (negara ng Indonesia) ay ang malawakang reporma hinggil sa relihiyon/paniniwala – pagpapanatili, pagbabago, o di kaya’y pakikisangkot. Sapul pa noong panahong dati, patuloy nang pinahahalagahan ng bawat katutubong Malayo/Austronesyano ang kanilang paniniwala na malalim ang pagkaka-ugat sa kapangyarihan at impluwensiya ng kanilang kapaligiran at sabihin pa’y (...) pinamumunuan ito ng mga lider (i.e. babaylan para sa mga sinaunang Pilipino at pawang/dukun sa mga katutubong Indones). Sa pagpasok ng kolonisasyon ng sa mundo ng mga Melayu, nagkaroon ng malawakang pagkitil sa lipunan at mga katutubong paniniwala/tradisyon. Kung niyakap man nila ang ipinakilalang relihiyon ng mga dayuhan, nawalan naman sila ng pakikisangkot kung kaya’t nagbunsod ito sa pagbubuo ng mga kalat-kalat na kilusan. Sa kabila ng malalim na koneksyon ng mga katutubo sa kanilang lumang paniniwala, hindi nakapagtataka kung bakit katuwang nila ang kabuuang salik nito sa pagbubuo at adhikain ng mga kilusan. Ito ang direktang dahilan kung bakit sila binansagan ng mga Kanluranin bilang mga mesyaniko, kilyastiko, at panatiko. Itinatampok sa pag-aaral na ito ang komparatibong pag-aaral sa mga kilusang mapagpalaya na naka-ugat sa relihiyon noong kalagitnaan ng dantaon 19. Muling tatalakayin ang pagbubuo ng Cofradia de San Jose (1832) ni Hermano Puli ng Tayabas, Pilipinas laban sa mga prayleng Kastila. Pagkatapos nito’y ihahalintulad naman ang huli sa mga kilusang panrelihyon na nabuo sa ibayong dagat katulad ng Digmaang Minangkabau (1803-1837) ni Tuanku Imam Bonjol ng Kanlurang Sumatra, Indonesia laban sa mga kasangkot at sulsol na Holandes sa pagwasak ng katutubong paniniwala at panloob na relasyon. (shrink)

Sa halos dalawang taong pananalasa ng COVID-19 sa buong daigdig, marami nang nabago sa kapaligiran at mobilidad ng mga tao sa bawat lipunan. Kinasapitan at pumalaot ang lahat sa tinurang Bagong Kadawyan (New Normal) (hiram mula kay Reyes 2020) —isang transisyong pantao na lubhang nagpabago sa mga kinasanayang gawi. Nariyan ang pagbabago sa edukasyon, paghahanapbuhay, libangan, at mga transportasyon. Sa kaso ng mga manlalakbay, salot ang idinulot ng pandemya sapagkat pinaralisa nito ang daloy ng turismo at libangang pandaigdig. Kanselado ang (...) lahat ng paglalakbay, limitado ang serbisyo ng mga pandaigdigang paliparan, at nagsasarahan ang mga prontera ng bawat bansa. Sa kaso ko bilang isang manlalakbay, naputol din pansamantala ang layuning pagaralan at turulin ang kahalagahan ng Asya sa Pilipinas at ang lugar ng Pilipinas sa Asya. -/- Sa aking mga naging paglalakbay bilang Manila Boy (lalaking nakatira sa Kalakhang Maynila) sa sampung bansa sa Timog Silangang Asya (2014—2018), marami akong gunita at alaalang maibabahagi sa katuturan ng mga Pilipino—panahong malaya at mayabong pa ang paroo’t paritong paggalaw ng mga tao. Mula ito sa aking mga karanasan at obserbasyon bilang manlalakbay kung bakit nakumpuni ang ganitong uri ng sanaysay at naratibong ulat. Mahalaga ang pagbabahaginang karanasan. Ayon sa kamamayapa pa lamang na teologo na si Jose de Mesa (2003), ang karanasan ng isang tao ay isang subhetibong pagpapakahulugan, interpretasyon, o pagtingin nito sa obhetibong realidad sa pamamagitan ng kanyang mga pandama (de Mesa 2003). Kaya’t sa pag-aaral na ito, aking maibabahagi ang ilang mga piling gunita ng aking paglalakbay na mayroong talab sa kasalukuyang dinaranas sa panahon ng pandemya. (shrink)

Larawan ng isang lipunan ang pagkakaroon ng mga museo bilang lagakan o repositoryo hindi lamang ng mga kulturang materyal ngunit maging ng mga salaysaying-bayang nakakabit sa pambansang kasaysayan at pambansang kamalayan ng mga mamamayan nito. Gayumpaman, bukod sa naghahatid ito ng iba’t ibang anyo ng kaalaman, kung minsan ay nagiging aparato rin ng mga propagandang maaaring mag-angat o magsantabi sa isang partikular na pangkat. Dahil karamihan sa mga museo ay binuo sa panahong post-kolonyal, maaaring pagnilayan ang namamayaning naratibo, representasyon, at (...) pag-alala sa mga ito. Sa bawat museo, naitatanghal ba ang mga katutubo, kolonyal, o postkolonyal na kaisipan at pagpapakahulugan? Patas ba ang pakikisangkot ng bayan bilang nilalaman at bida ng mga museo, o tagatangkilik o tagamasid lamang sila sapagkat dinodomina na rin ito ng mga naghahari at makapangyarihang naratibo? Aambagan ng sanaysay na ito ang napapanahon at makabagong pagtingin sa museolohiyang kakawala sa naghaharing pananaw at pamantayan ng Kanluran—na kadalasa’y nagtanghal, walang humpay na nagbigay ng pagpapakahulugan, sa Silangan nitong mga nagdaang panahon. Bagaman hinugot at isinentro ito mula sa mga personal na paglalakbay, pagsusuruy-suroy, at obserbasyon ng may-akda sa mga museo nang siya’y maglakbay sa iba’t ibang bansa sa Asya-Pasipiko at Europa sa pagitan ng taong 2014 at huling bahagi ng 2019, naglatag naman ito ng ilang kritikal na pagsusuri at pagtingin tungkol sa (1) pagkakahati at nilalaman ng mga museong kanyang narating; (2) kalagayan ng mga artifact (sampu ng mga posibleng isyu rito); at (3) representasyon at layuning “isabansa” ang mga museo, na siyang maaaring ilapat din sa lipunang Pilipino. Liban pa rito, nilayon din ng sanaysay na ambagan ang umuusbong na Araling Kabanwahan—ang pag-aaral tungkol sa ugnayan/pag-uugnay-ugnay ng Pilipinas at ng mga ibang bayan sa labas nito na umaayon sa diwa, talastasan, at tunguhin ng pagka-Pilipino. (shrink)

Umalpas at/o umunlad na ang pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas—hindi na lamang ito isang kanonikal na pamamaraan na may pagkiling at humahango sa kinagisnang positibismong pananaw. Bagama’t kumakalas na roon ang ilang mananaliksik at historyador, hindi ito nangangahulugan ng pagtalikod sa pinagmulang pananaw, bagkus isa itong kaunlarang historiograpikal na habang isinasaalang-alang pa rin nito ang faktuwal na kaalaman, nilalakipan na ito ng samot-saring multidisiplinaryo at/o interdisiplinaryong pananaw na may pagkiling sa disiplinang kinabibilangan at inaambagan ng kaalaman. Humigit kumulang 700-pahina ang (...) aklat ng historyador na si Ian Christopher Alfonso ng National Historical Commission of the Philippines (NHCP)— ang Dogs in Philippine History (DPH)—na may 28-kabanata—sa aking pagbibilang, habang ginagabayan ng 503-piraso ng plate o larawan, 3 mapa, 5 talahanayan, 920 na talahuli, at 496 na sanggunian—ay hindi lamang isang historikal ngunit tematiko rin ang pagkakasalanlan. Ito ay maari rin gawing balangkas at salalayan ng susunod pang mga pagaaral na nagkakaroon ng interes sa kalikasan at kapaligiran. (shrink)

Si Jose Rizal ay inilalarawan bilang may estilong diplomatiko sa pakikipaglaban. Ito ay naging inspirasyon ng mga Indones sa pagpapaunlad ng kanilang diwang makabayan at pagsulong kanilang laban para sa kalayaan. At sa pagtatamo ng Indonesia ng kabansaan, si Rizal ay naging tampok sa kanilang diplomasya at pakikipag-ugnayan sa Pilipinas. Makikita rin sa iba’t ibang aspeto ang naging dulot na inspirasyon ni Rizal sa mga Indones. Ang mga pagtatampok namang ito ay sinikap ding mabigyang resiprokasyon ng mga Pilipino. Ang pagtingin (...) ng mga Indones kay Rizal, batay sa isinagawang pananaliksik, ay kinakitaan ng mga salik partikular ang pagtingin ni Tan Malaka kay Rizal, pagkabatid sa mga salitang Arabiko gayundin sa kaalaman sa pagsasalin. Ang mga salik na nabanggit, gayunpaman, ay inirerekomenda ng pagaaral na ito na magawan pa ng balidasyon sa mga mamamayang Indones partikular ang ukol sa tuwirang kinalaman, kalawakan ng kamalayan, at/o interpretasyon ng kanilang kapwa Indonesia kay Rizal at/o kanyang mga akda. (shrink)

Taong 2019 nang magsimula ang paglaganap ng COVID-19 sa Pilipinas, kaya samu’t saring mga impormasyon ang ipinakalat sa bansa upang maiwasan ang pagkalat ng virus lalo na sa mga lugar na matataas ang bilang ng nag positibo, gaya na lamang sa Lungsod ng Quezon. Hinggil rito, ang saliksik na ito na naglalayong malaman at maitala ang Gampanin ng Wikang Filipino sa pag papalaganap ng impormasyon patungkol sa COVID-19. Upang matugunan ang mga hinihingi sa pananaliksik, ito ay gagwin sa deskriptibong paraan, (...) mag o-obserba ang mga mananaliksik sa mga post mula sa mga social media sites ng Lokal na Pamahalaan ng Lungsod ng Quezon, upang malaman ang ginampanan ng Wikang Filipino sa pagpapalaganap ng impormasyon patungkol sa COVID-19. Bilang proseso sa pagkalap ng mga datos, naghanap ang mga mananaliksik ng mga pages o sites na minamanipula ng Lokal na Pamahalaan ng Lungsod ng Quezon na pinagkunan ng mga post na pumapatungkol sa COVID-19. Mula rito makakagawa ang mga mananaliksik ng content analysis mula sa mga post sa iba’t ibang sites kung paano nagamit ang Wikang Filipino at kung paano ito nakatulong upang mas maiwasan pa ang paglaganap ng virus sa Lungsod ng Quezon. Sa saliksik na ito natuklasan na hindi lamang ang Filipino ang ginamit, marami sa mga post na nakalap ay nasa Tag-lish o pinaghalong Filipino at English, dahil sa bago ito sa mga tao, nilayon ng pamahalaan at maging ang Komisyon ng Wikang Filipino na gamitin ang Wikang Filipino dahil hindi lahat ay may kakayahang umintindi ng wikang banyaga. Gayunpama’y nagkaroon din ng ambag ang wikang Ingles dahil maraming pagkakataong gumamit ng mga teknikal na termino na kadalasang maririnig natin sa agham. Nakatutulong ang saliksik na ito upang mas mabigyang linaw ang ginampanan ng wika at sa kung paano nagiging epektibo ang mga pabatid upang maiwasan ang COVID-19. (shrink)

Hugot mula sa ideang geopolitikang pangkalinangang subersyon, tatangkaing uunawain sa papel na ito ang naging hakbanging kolonyal ng mga Espanyol at Amerikano sa kanilang ginawang pananakop sa Pilipinas.`Ito’y bagamat may subersyon ding isinagawa si Jose Rizal sa kolonyalismo, hindi nangangahulugang pagtutuunan sa papel ang nasabing paksa upang higit na makita ang naging hakbanging koloyal ng mga mananakop sa Pilipinas. Gamit ang lapit na singkroniko at diakroniko, sisipatin sa gagawing pag-aaral ang materyal na kulturang pinagkaugatan ng ginawang pangkalinangang subersyon kay Jose (...) Rizal ng mga mananakop. Uunawain sa ginawang pananaliksik ang naging saysay niya sa loob ng pangkalinangang pamana at sagisag na panlahi ng mga Pilipino. Sa pamamagitan ng pagsasawalang bisa at pagpapahina sa damdaming bayan o nasyonalismong isinasagisag ni Rizal, nagtagumpay ang mga Amerikano na demoralisahin iyon gamit ang kinagisnang idea sa pamana. Sa pagsusuri, ang panlipunang halagahin mula sa pangkalinangang pamana sa anito ang ginamit ng kolonyal na estadong Espanyol para sa mitipikasyon o pagsasaalamat ukol sa kapangyarihan ng ikonograpiyang panrelihiyon. Iniangkas ng mga Espanyol ang kanilang dala-dalang santo sa naririyang pumapaimbulog na gawain sa pag-aanito upang saklutin mula rito ang espiritwal na kapangyarihan sa loob ng kalinangan at lipunang Pilipino. Sa ganitong diwa, tinularan ng US ang kanilang ideang sekular gamit ang pagbabantayog o pagtatag ng monumento para kay Rizal upang maisingkaw rito ang pagkauhaw sa edukasyon ng mga Pilipono. Naging daan ang pangkalinangang subersyong ito para dominahin ng US ang larang na intelektwal sa Pilipinas gamit si Rizal bilang geopolitikal na pananagisag. Nilalayon ng papel na ito sa pangkalahatan na tayahin ang praktikang geopolitikal ng imperyalistang kapangyarihan. Mag-aambag sa madaling salita sa partikular ang pag-aaral hinggil sa pagpapalawak, pagpapayabong, at paglalaman sa pampamanang pag-aaral (Heritage Studies), pagpapalawig sa diskursong Rizal (Rizal Discourse), at pagpapaunlad ng historiograpiyang Pilipino (Philippine Historiography). (shrink)